Giảm nhẹ tội trong trường hợp vượt quá yêu cầu của tình thế cấp thiết
Nội dung chính
Giảm nhẹ tội trong trường hợp vượt quá yêu cầu của tình thế cấp thiết
Vượt quá yêu cầu của tình thế cấp thiết là tình trạng của một người vì muốn tránh một nguy cơ đang thực tế đe dọa lợi ích của Nhà nước, của tổ chức, quyền, lợi ích chính đáng của mình hoặc của người khác mà không còn cách nào khác là đã gây thiệt hại bằng hoặc lớn hơn thiệt hại cần ngăn ngừa.
Nếu gây thiệt hại nhỏ hơn thiệt hại cần ngăn ngừa thì được coi là gây thiệt hại trong tình thế cấp thiết và không phải là tội phạm ( Điều 16 Bộ luật hình sự )
Tình thế cấp thiết là một tình tiết loại trừ tính nguy hiểm cho xã hội của hành vi, mặc dù về dấu hiệu bên ngoài, nó cũng giống hành vi phạm tội. Hành động trong tình thế cấp thiết có gây ra thiệt hại cho xã hội ( thường là thiệt hại về tài sản ). Hầu hết pháp luật hình sự các nước trên thế giới không coi hành động trong tình thế cấp thiết là tội phạm, bởi vì đó là phương thức bảo vệ lợi ích của Nhà nước, của xã hội, bảo vệ con người và các quyền của con người khỏi một thiệt hại đang có nguy cơ đe dọa.
Theo khoản 1 Điều 16 Bộ luật hình sự, thì tình thế cấp thiết là tình thế của một người vì muốn tránh một nguy cơ đang thực tế đe dọa lợi ích của Nhà nước, của tổ chức, quyền, lợi ích chính đáng của mình mà không còn cách nào khác là phải hành động gây thiệt hại nhỏ hơn thiệt hại cần ngăn ngừa. Gây thiệt hại trong thiệt hại cấp thiết không phải là tội phạm.
Để được coi là gây thiệt hại trong tình thế cấp thiết và không phải chịu trách nhiệm hình sự khi có đủ những điều kiện sau:
- Phải có sự nguy hiểm đang đe dọa gây ra thiệt hại ngay tức khắc
- Sự nguy hiểm đang đe dọa phải là sự nguy hiểm thực tế
- Việc gây thiệt hại để tránh một thiệt hại khác là sự lựa chọn duy nhất
- Thiệt hại gây ra phải nhỏ hơn thiệt hại muốn tránh
Hành động trong tình thế cấp thiết không chỉ là quyền mà còn là nghĩa vụ của mọi người, nên được khuyến khích và được pháp luật bảo vệ. Mức độ giảm nhẹ trách nhiệm hình sự của tình tiết này phụ thuộc vào mức độ thiệt hại mà người phạm tội đã gây ra cho người thứ ba.