Biện pháp tu từ nghịch ngữ là gì? Tác dụng của biện pháp nghịch ngữ?

Nội dung chính

Biện pháp tu từ nghịch ngữ là gì? Tác dụng của biện pháp tu từ nghịch ngữ?

Biện pháp tu từ nghịch ngữ là một biện pháp tu từ đặc biệt, trong đó người viết hoặc người nói sử dụng những từ ngữ, cụm từ mang nghĩa trái ngược nhau để tạo ra những câu nói, cách diễn đạt bất ngờ, gây ấn tượng mạnh và tạo ra những hiệu ứng nghệ thuật độc đáo.

Tác dụng của biện pháp tu từ nghịch ngữ:

Tạo ra hiệu quả nghệ thuật: Làm cho câu văn trở nên sinh động, hấp dẫn, gây ấn tượng mạnh.

Làm nổi bật ý nghĩa: Nhấn mạnh vào một khía cạnh đặc biệt của vấn đề.

Gây bất ngờ: Kích thích sự tò mò, hứng thú của người đọc.

Tăng sức biểu cảm: Thể hiện rõ nét tình cảm, thái độ của người nói.

Ví dụ về biện pháp tu từ nghịch ngữ

Ví dụ 1: "Khúc sông bên lở bên bồi/ Bên lở thì đục, bên bồi thì trong"

Nghịch ngữ: "lở" - "bồi", "đục" - "trong"

Phân tích:

Câu ca dao này sử dụng cặp từ trái nghĩa để miêu tả một hiện tượng tự nhiên: sự thay đổi của dòng sông.

"Lở" và "bồi" đối lập nhau, thể hiện sự vận động không ngừng của dòng nước.

"Đục" và "trong" đối lập nhau, gợi ra sự đa dạng của cảnh vật.

Tác dụng: Tạo nên một hình ảnh đối lập, sinh động, gợi tả sự biến đổi không ngừng của cuộc sống.

Ví dụ 2: "Hạnh phúc của một tang gia" (Vũ Trọng Phụng)

Nghịch ngữ: "hạnh phúc" - "tang gia"

Phân tích:

Câu văn này sử dụng hai khái niệm hoàn toàn trái ngược nhau để tạo ra sự mỉa mai, châm biếm.

"Hạnh phúc" thường gắn liền với niềm vui, trong khi "tang gia" lại là nỗi đau, sự mất mát.

Tác dụng: Phơi bày sự tha hóa đạo đức của một bộ phận xã hội, nơi mà những giá trị truyền thống bị đảo lộn.

Ví dụ 3: "Tiếng chim tu hú gọi bầy/Yêu nước thương người bằng trời xanh biển rộng"

Nghịch ngữ: "tiếng chim tu hú" (âm thanh tự nhiên) - "yêu nước thương người" (tình cảm con người)

Phân tích:

Câu thơ này sử dụng hình ảnh thiên nhiên (tiếng chim tu hú) để khái quát một tình cảm cao đẹp (yêu nước thương người).

Sự so sánh bất ngờ giữa âm thanh tự nhiên và tình cảm con người tạo nên một hình ảnh thơ mộng, lãng mạn.

Tác dụng: Thể hiện một tâm hồn yêu nước thiết tha, rộng lớn như trời biển.

Lưu ý: các nội dung trên mang tính chất tham khảo.

Biện pháp tu từ nghịch ngữ là gì? Tác dụng của biện pháp nghịch ngữ? (Hình từ Internet)

Chương trình giáo dục phổ thông 2018 môn Ngữ văn áp dụng cho học sinh lớp mấy?

Căn cứ theo quy định tại Điều 2 Thông tư 32/2018/TT-BGDĐT quy định như sau:

Chương trình giáo dục phổ thông được thực hiện theo lộ trình như sau:

1. Từ năm học 2020-2021 đối với lớp 1.

2. Từ năm học 2021-2022 đối với lớp 2 và lớp 6.

3. Từ năm học 2022-2023 đối với lớp 3, lớp 7 và lớp 10.

4. Từ năm học 2023-2024 đối với lớp 4, lớp 8 và lớp 11.

5. Từ năm học 2024-2025 đối với lớp 5, lớp 9 và lớp 12.

Căn cứ Mục 1 Chương trình giáo dục phổ thông môn Ngữ văn ban hành kèm theo Thông tư 32/2018/TT-BGDĐT quy định như sau:

I. ĐẶC ĐIỂM MÔN HỌC

Ngữ văn là môn học thuộc lĩnh vực Giáo dục ngôn ngữ và văn học, được học từ lớp 1 đến lớp 12. Ở cấp tiểu học, môn học này có tên là Tiếng Việt; ở cấp trung học cơ sở và cấp trung học phổ thông có tên là Ngữ văn.

...

Theo đó, Chương trình giáo dục phổ thông 2018 môn Ngữ văn áp dụng cho học sinh lớp 1 đến lớp 12 năm học 2024-2025, trong đó tên gọi của môn học như sau:

Cấp tiểu học: Môn Tiếng Việt

Cấp trung học cơ sở và cấp trung học phổ thông: môn Ngữ văn.

Học sinh lớp mấy học biện pháp tu từ nghịch ngữ theo chương trình giáo dục phổ thông 2018 môn Ngữ văn?

Căn cứ tiểu mục 2 Mục 5 Chương trình giáo dục phổ thông môn Ngữ văn ban hành kèm theo Thông tư 32/2018/TT-BGDĐT quy định kiến thức Tiếng Việt lớp 12 như sau:

KIẾN THỨC TIẾNG VIỆT

1. Giữ gìn và phát triển tiếng Việt

2. Lỗi logic, lỗi câu mơ hồ và cách sửa

3.1. Biện pháp tu từ nói mỉa, nghịch ngữ: đặc điểm và tác dụng

3.2. Kiểu văn bản và thể loại

- Văn bản nghị luận: vai trò của các luận điểm, lí lẽ và bằng chứng; mục đích, tình cảm và quan điểm của người viết; các biện pháp làm tăng tính khẳng định, phủ định trong văn bản nghị luận; cách lập luận và ngôn ngữ biểu cảm; bài phát biểu trong lễ phát động một phong trào hoặc một hoạt động xã hội; bài nghị luận về một vấn đề có liên quan đến giới trẻ; bài nghị luận so sánh, đánh giá hai tác phẩm văn học cùng hoặc khác về thể loại

- Văn bản thông tin: giá trị của đề tài, thông tin chính của văn bản; các loại dữ liệu và độ tin cậy của dữ liệu; thư trao đổi công việc; báo cáo kết quả của bài tập dự án hay kết quả nghiên cứu về một vấn đề tự nhiên hoặc xã hội

3.3. Tôn trọng và bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ trong học tập, nghiên cứu

4.1. Đặc điểm cơ bản của ngôn ngữ trang trọng và ngôn ngữ thân mật: hiểu và vận dụng

4.2. Phương tiện giao tiếp phi ngôn ngữ: hình ảnh, số liệu, biểu đồ, sơ đồ,...

Theo đó, Học sinh lớp 12 học biện pháp tu từ nghịch ngữ theo chương trình giáo dục phổ thông 2018 môn Ngữ văn.