Quyết định 874/QĐ-UBND năm 2021 về Kế hoạch cơ cấu lại ngành nông nghiệp trên địa bàn tỉnh Gia Lai giai đoạn 2021-2025

QUYẾT ĐỊNH

BAN HÀNH KẾ HOẠCH CƠ CẤU LẠI NGÀNH NÔNG NGHIỆP TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH GIA LAI GIAI ĐOẠN 2021 - 2025

ỦY BAN NHÂN DÂN TỈNH GIA LAI

Căn cứ Luật Tổ chức chính quyền địa phương năm 2015;

Căn cứ Quyết định số 255/QĐ-TTg ngày 25/02/2021 của Thủ tướng Chính phủ về việc phê duyệt Kế hoạch cơ cấu lại ngành nông nghiệp giai đoạn 2021 - 2025;

Căn cứ Nghị quyết số 03-NQ/ĐH, ngày 01/10/2020 của Ban chấp hành Đảng bộ tỉnh Gia Lai Nghị quyết đại hội đại biểu Đảng bộ tỉnh Gia Lai lần thứ XVI, nhiệm kỳ 2020 - 2025;

Căn cứ Kế hoạch số 933/KH-UBND ngày 12/7/2021 của UBND tỉnh Gia Lai về Kế hoạch phát triển kinh tế xã hội, đảm bảo an ninh quốc phòng 5 năm 2021-2025 của tỉnh Gia Lai;

Theo đề nghị của Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tại Tờ trình số 292/TTr-SNNPTNT ngày 04/11/2021.

QUYẾT ĐỊNH:

Điều 1. Ban hành kèm theo Quyết định này Kế hoạch cơ cấu lại ngành nông nghiệp trên địa bàn tỉnh Gia Lai giai đoạn 2021 - 2025.

Điều 2. Quyết định này có hiệu lực thi hành kể từ ngày ký.

Điều 3. Chánh Văn phòng Ủy ban nhân dân tỉnh, Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn; Thủ trưởng các Sở, ban, ngành có liên quan, Chủ tịch Ủy ban nhân dân các huyện, thị xã, thành phố và các tổ chức, cá nhân có liên quan chịu trách nhiệm thi hành Quyết định này./.

KẾ HOẠCH

CƠ CẤU LẠI NGÀNH NÔNG NGHIỆP TỈNH GIA LAI GIAI ĐOẠN 2021-2025
(Ban hành kèm theo Quyết định số 874/QĐ-UBND ngày 09/12/2021 của UBND tỉnh Gia Lai)

Phần I

KẾT QUẢ THỰC HIỆN TÁI CƠ CẤU NGÀNH NÔNG NGHIỆP GIAI ĐOẠN 2016-2020

I. ĐÁNH GIÁ CÁC MỤC TIÊU ĐẠT ĐƯỢC GIAI ĐOẠN 2016-2020

Trong 5 năm qua (2016-2020) ngành nông nghiệp tỉnh Gia Lai đã có bước phát triển khá toàn diện theo hướng bền vững, nâng cao chất lượng, giá trị gia tăng, khả năng cạnh tranh và thích ứng với biến đổi khí hậu. Đến năm 2020, tỷ trọng của ngành nông nghiệp chiếm 36,75% trong cơ cấu kinh tế của tỉnh. Giai đoạn 2016- 2020, tốc độ tăng trưởng ngành nông nghiệp trung bình hàng năm đạt 5,18%; đến năm 2020, giá trị sản xuất đạt 30.186 tỷ đồng, gấp 1,29 lần so với năm 2015. Phương thức sản xuất có sự chuyển biến tích cực từ khâu giống, chuyển giao tiến bộ khoa học kỹ thuật, thực hành sản xuất theo tiêu chuẩn nông nghiệp tốt (GAP) và tổ chức sản xuất quy mô lớn, hình thành các vùng chuyên canh tập trung và phát triển các loại cây trồng có giá trị kinh tế cao, tạo ra các loại hàng hóa có giá trị kinh tế và tính cạnh tranh gắn với xây dựng thương hiệu, nhãn hiệu sản phẩm, thu hút các doanh nghiệp đầu tư vào nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao, nông nghiệp hữu cơ, góp phần chuyển dịch về cơ cấu cây trồng, vật nuôi trên địa bàn tỉnh, hình thành các chuỗi liên kết giữa sản xuất và tiêu thụ sản phẩm nông nghiệp. Kết quả cụ thể đạt được như sau:

1. Kết quả thực hiện các tiêu chí, chỉ tiêu tái cơ cấu ngành nông nghiệp

- Kết quả thực hiện 06 tiêu chí cơ cấu lại ngành nông nghiệp (từ tiêu chí số 9 đến tiêu chí số 14) trên địa bàn tỉnh theo Quyết định số 678/QĐ-TTg ngày 19/5/2017 của Thủ tướng Chính phủ về ban hành Bộ tiêu chí giám sát, đánh giá về cơ cấu lại ngành nông nghiệp đến năm 2020 có 04 tiêu chí đạt (Tiêu chí số 9 về Tỷ lệ giá trị sản phẩm nông lâm thủy sản được sản xuất dưới các hình thức hợp tác và liên kết; tiêu chí số 10 về Tỷ lệ giá trị sản phẩm nông lâm thủy sản được sản xuất theo các quy trình sản xuất tốt (GAP) hoặc tương đương; tiêu chí số 13 về Tỷ lệ nông dân được đào tạo nghề nông nghiệp; tiêu chí số 14 về Tỷ lệ nữ trong số nông dân được đào tạo nghề nông nghiệp); 02 tiêu chí không đạt (Tiêu chí số 11 về Tỷ lệ diện tích sản xuất nông nghiệp được tưới tiết kiệm nước; tiêu chí số 12 về Tỷ lệ diện tích rừng sản xuất được quản lý bền vững có xác nhận).

(Chi tiết tại Phụ lục I kèm theo)

- Kết quả thực hiện các mục tiêu so với Quyết định số 369/QĐ-UBND ngày 30/5/2016 của UBND tỉnh về Kế hoạch hành động thực hiện “Tái cơ cấu ngành nông nghiệp tỉnh Gia Lai theo hướng nâng cao giá trị gia tăng và phát triển bền vững trong điều kiện biến đổi khí hậu, giai đoạn 2016-2020”, có 6/15 chỉ tiêu vượt kế hoạch, 4/15 chỉ tiêu đạt kế hoạch, 5/15 chỉ tiêu không đạt kế hoạch.

(Chi tiết tại Phụ lục II kèm theo)

2. Kết quả thực hiện tái cơ cấu theo từng lĩnh vực

2.1. Lĩnh vực nông nghiệp

QUYẾT ĐỊNH

BAN HÀNH KẾ HOẠCH CƠ CẤU LẠI NGÀNH NÔNG NGHIỆP TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH GIA LAI GIAI ĐOẠN 2021 - 2025

ỦY BAN NHÂN DÂN TỈNH GIA LAI

Căn cứ Luật Tổ chức chính quyền địa phương năm 2015;

Căn cứ Quyết định số 255/QĐ-TTg ngày 25/02/2021 của Thủ tướng Chính phủ về việc phê duyệt Kế hoạch cơ cấu lại ngành nông nghiệp giai đoạn 2021 - 2025;

Căn cứ Nghị quyết số 03-NQ/ĐH, ngày 01/10/2020 của Ban chấp hành Đảng bộ tỉnh Gia Lai Nghị quyết đại hội đại biểu Đảng bộ tỉnh Gia Lai lần thứ XVI, nhiệm kỳ 2020 - 2025;

Căn cứ Kế hoạch số 933/KH-UBND ngày 12/7/2021 của UBND tỉnh Gia Lai về Kế hoạch phát triển kinh tế xã hội, đảm bảo an ninh quốc phòng 5 năm 2021-2025 của tỉnh Gia Lai;

Theo đề nghị của Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tại Tờ trình số 292/TTr-SNNPTNT ngày 04/11/2021.

QUYẾT ĐỊNH:

Điều 1. Ban hành kèm theo Quyết định này Kế hoạch cơ cấu lại ngành nông nghiệp trên địa bàn tỉnh Gia Lai giai đoạn 2021 - 2025.

Điều 2. Quyết định này có hiệu lực thi hành kể từ ngày ký.

Điều 3. Chánh Văn phòng Ủy ban nhân dân tỉnh, Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn; Thủ trưởng các Sở, ban, ngành có liên quan, Chủ tịch Ủy ban nhân dân các huyện, thị xã, thành phố và các tổ chức, cá nhân có liên quan chịu trách nhiệm thi hành Quyết định này./.

KẾ HOẠCH

CƠ CẤU LẠI NGÀNH NÔNG NGHIỆP TỈNH GIA LAI GIAI ĐOẠN 2021-2025
(Ban hành kèm theo Quyết định số 874/QĐ-UBND ngày 09/12/2021 của UBND tỉnh Gia Lai)

Phần I

KẾT QUẢ THỰC HIỆN TÁI CƠ CẤU NGÀNH NÔNG NGHIỆP GIAI ĐOẠN 2016-2020

I. ĐÁNH GIÁ CÁC MỤC TIÊU ĐẠT ĐƯỢC GIAI ĐOẠN 2016-2020

Trong 5 năm qua (2016-2020) ngành nông nghiệp tỉnh Gia Lai đã có bước phát triển khá toàn diện theo hướng bền vững, nâng cao chất lượng, giá trị gia tăng, khả năng cạnh tranh và thích ứng với biến đổi khí hậu. Đến năm 2020, tỷ trọng của ngành nông nghiệp chiếm 36,75% trong cơ cấu kinh tế của tỉnh. Giai đoạn 2016- 2020, tốc độ tăng trưởng ngành nông nghiệp trung bình hàng năm đạt 5,18%; đến năm 2020, giá trị sản xuất đạt 30.186 tỷ đồng, gấp 1,29 lần so với năm 2015. Phương thức sản xuất có sự chuyển biến tích cực từ khâu giống, chuyển giao tiến bộ khoa học kỹ thuật, thực hành sản xuất theo tiêu chuẩn nông nghiệp tốt (GAP) và tổ chức sản xuất quy mô lớn, hình thành các vùng chuyên canh tập trung và phát triển các loại cây trồng có giá trị kinh tế cao, tạo ra các loại hàng hóa có giá trị kinh tế và tính cạnh tranh gắn với xây dựng thương hiệu, nhãn hiệu sản phẩm, thu hút các doanh nghiệp đầu tư vào nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao, nông nghiệp hữu cơ, góp phần chuyển dịch về cơ cấu cây trồng, vật nuôi trên địa bàn tỉnh, hình thành các chuỗi liên kết giữa sản xuất và tiêu thụ sản phẩm nông nghiệp. Kết quả cụ thể đạt được như sau:

1. Kết quả thực hiện các tiêu chí, chỉ tiêu tái cơ cấu ngành nông nghiệp

- Kết quả thực hiện 06 tiêu chí cơ cấu lại ngành nông nghiệp (từ tiêu chí số 9 đến tiêu chí số 14) trên địa bàn tỉnh theo Quyết định số 678/QĐ-TTg ngày 19/5/2017 của Thủ tướng Chính phủ về ban hành Bộ tiêu chí giám sát, đánh giá về cơ cấu lại ngành nông nghiệp đến năm 2020 có 04 tiêu chí đạt (Tiêu chí số 9 về Tỷ lệ giá trị sản phẩm nông lâm thủy sản được sản xuất dưới các hình thức hợp tác và liên kết; tiêu chí số 10 về Tỷ lệ giá trị sản phẩm nông lâm thủy sản được sản xuất theo các quy trình sản xuất tốt (GAP) hoặc tương đương; tiêu chí số 13 về Tỷ lệ nông dân được đào tạo nghề nông nghiệp; tiêu chí số 14 về Tỷ lệ nữ trong số nông dân được đào tạo nghề nông nghiệp); 02 tiêu chí không đạt (Tiêu chí số 11 về Tỷ lệ diện tích sản xuất nông nghiệp được tưới tiết kiệm nước; tiêu chí số 12 về Tỷ lệ diện tích rừng sản xuất được quản lý bền vững có xác nhận).

(Chi tiết tại Phụ lục I kèm theo)

- Kết quả thực hiện các mục tiêu so với Quyết định số 369/QĐ-UBND ngày 30/5/2016 của UBND tỉnh về Kế hoạch hành động thực hiện “Tái cơ cấu ngành nông nghiệp tỉnh Gia Lai theo hướng nâng cao giá trị gia tăng và phát triển bền vững trong điều kiện biến đổi khí hậu, giai đoạn 2016-2020”, có 6/15 chỉ tiêu vượt kế hoạch, 4/15 chỉ tiêu đạt kế hoạch, 5/15 chỉ tiêu không đạt kế hoạch.

(Chi tiết tại Phụ lục II kèm theo)

2. Kết quả thực hiện tái cơ cấu theo từng lĩnh vực

2.1. Lĩnh vực nông nghiệp

a) Trồng trọt

- Tốc độ tăng giá trị sản xuất trồng trọt bình quân giai đoạn 2016-2020 (theo giá so sánh 2010) là 4,36%/năm. Năm 2020, giá trị sản xuất trồng trọt đạt 25.129 tỷ đồng, tăng 23,4% so với năm 2015.

- Tổng diện tích gieo trồng năm 2020 đạt 550.596 ha, tăng 39.556 ha so với năm 2015 (năm 2015: 511.040 ha). Tổng sản lượng lương thực năm 2020 đạt 597.289 tấn, tăng 44.829 tấn so với năm 2015. Duy trì phát triển ổn định diện tích cây công nghiệp lâu năm 220.182 ha[1]; các cây công nghiệp ngắn ngày, cây hàng năm, cây thực phẩm và cây hàng năm khác đạt 188.923 ha[2]; cây lương thực 120.329 ha[3]; cây ăn quả đạt 18.180 ha (sầu riêng 1.488,2 ha; bơ 2.419,5 ha; xoài 1.294,2 ha; mít 1.849,6 ha; chuối 2.486,8 ha; chanh leo 6.108,3 ha; cây ăn quả khác 2.533,5 ha).

- Giai đoạn 2016-2020 toàn tỉnh đã thực hiện trồng tái canh cà phê đạt 12.587,5 ha; đã có 186.855 ha cây trồng các loại được sản xuất theo các tiêu chuẩn VietGAP, GlobalGAP, 4C, Organic, Rainforest Alliance,....; đã thực hiện chuyển đổi 3.373,5 ha đất trồng lúa thường xuyên bị hạn và 33.235,1 ha cây trồng kém hiệu quả sang phát triển các cây trồng có giá trị kinh tế cao gắn với nhu cầu thị trường và thích ứng với biến đổi khí hậu; ưu tiên thu hút đầu tư, phát triển hạ tầng, nhằm tạo tiền đề hình thành các khu, vùng nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao; việc cấp mã số vùng trồng, cơ sở đóng gói xuất khẩu nông sản ngày càng được quan tâm, toàn tỉnh hiện có 41 mã số vùng trồng và 08 cơ sở đóng gói nông sản xuất khẩu; diện tích cây trồng được người dân, doanh nghiệp đầu tư ứng dụng công nghệ tưới tiên tiến và tiết kiệm nước đến cuối năm 2020 là 28.130,6 ha, đạt 132,2% kế hoạch (chiếm tỷ lệ 14,55% trên 193.289 ha tổng diện tích cây trồng cạn).

- Toàn tỉnh đã hình thành 201 cánh đồng lớn, với tổng diện tích gần 10.743 ha cây trồng. Theo đó, việc liên kết sản xuất trong lĩnh vực trồng trọt ngày càng được mở rộng. Đến nay, toàn tỉnh có trên 231.000 ha cây trồng thực hiện liên kết sản xuất giữa nông dân với 81 hợp tác xã và 28 doanh nghiệp.

- Phát triển nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao ngày càng được chú trọng. Đến cuối năm 2020, trên địa bàn tỉnh đã hình thành được 18 khu sản xuất ứng dụng công nghệ cao với tổng diện tích 3.489,6 ha, tập trung vào các sản phẩm chính như: chuối, bơ, sầu riêng, thanh long, ớt, hồ tiêu, cà phê, rau hoa. Hiện có 03 doanh nghiệp được cấp giấy chứng nhận Doanh nghiệp nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao (Công ty TNHH một thành viên Hương Đất An Phú, Công ty Cổ phần chè Bàu Cạn, Công ty TNHH Vĩnh Hiệp).

- Đã có nhiều sản phẩm trồng trọt hình thành nhãn hiệu như: Chuối Lơ Pang, Rau An Khê, Gạo Phú Thiện, Hồ tiêu Chư Sê, v.v... và tiến tới xây dựng nhãn hiệu Rau Đak Pơ, Khoai lang Lệ cần Đak Đoa, Chôm Chôm Ia Grai, Gạo Ia Lâu Chư Prông, Chanh dây Gia Lai. Tỉnh đã có 01 chỉ dẫn địa lý cho sản phẩm Gạo Ba Chăm Mang Yang và đang tiến tới xây dựng chỉ dẫn địa lý cho sản phẩm Cà phê Gia Lai.

b) Chăn nuôi

- Ngành chăn nuôi của tỉnh hiện đang phát triển theo hướng chuyển dịch dần từ chăn nuôi nhỏ lẻ, phân tán sang chăn nuôi tập trung, quy mô công nghiệp; chăn nuôi áp dụng công nghệ cao, tổ chức sản xuất khép kín theo chuỗi liên kết; Giai đoạn 2016-2020, giá trị sản xuất chăn nuôi (theo giá so sánh 2010) tăng bình quân 12,41%/năm. Năm 2020, giá trị sản xuất chăn nuôi đạt 4.313 tỷ đồng; tỷ trọng chăn nuôi tăng trưởng từ 10,25% năm 2015 lên 14,29% năm 2020 trong toàn ngành nông lâm thủy sản.

- Theo thống kê, tổng đàn gia súc năm 2020 giảm so với năm 2015: Đàn bò giảm 8,5%, đàn lợn giảm 39,4%. Nguyên nhân: Do ảnh hưởng của giá cả, tình hình dịch bệnh, nhất là trong chăn nuôi lợn năm 2017 gặp phải khó khăn trong khâu tiêu thụ dẫn đến giá lợn hơi liên tục xuống thấp dưới giá thành sản xuất gây thiệt hại lớn cho người chăn nuôi. Mặt khác, từ giữa năm 2019 do ảnh hưởng của bệnh Dịch tả lợn Châu Phi xảy ra trên cả nước nói chung và địa bàn toàn tỉnh nói riêng dẫn đến người dân dừng chăn nuôi hoặc giảm quy mô chăn nuôi. Riêng đối với đàn trâu tăng 3,0%, đàn gia cầm tăng 45,9%.

- Liên kết sản xuất trong chăn nuôi ngày càng được mở rộng giữa các công ty chăn nuôi với nông dân, toàn tỉnh có 135 trang trại chăn nuôi liên kết sản xuất. Sản xuất theo tiêu chuẩn được quan tâm mở rộng: Sản xuất theo tiêu chuẩn VietGAP được 20.000 con lợn thịt, 7.500 đàn ong. Sản xuất theo tiêu chuẩn GlobalGAP được 10.000 con bò sữa, 2.000 con bò thịt.

- Tổ chức lại hệ thống giết mổ đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm và bảo vệ môi trường. Toàn tỉnh hiện có 308 điểm, cơ sở giết mổ động vật (tăng 71 cơ sở so với năm 2015) trong đó có 04 cơ sở giết mổ tập trung tại 04 huyện gôm Ia Grai, Krông Pa, Chư Sê, Đức Cơ; 66 cơ sở giết mổ nhỏ lẻ đã được cấp giấy đăng ký chứng nhận kinh doanh; 238 điểm giết mổ nhỏ lẻ tại hộ gia đình chưa được cấp giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh.

- Công tác giám sát và phòng trừ dịch bệnh: Trong những năm qua, các dịch bệnh nguy hiểm trên gia súc, gia cầm được kiểm soát nhờ triển khai đồng bộ các biện pháp phòng, chống dịch bệnh theo quy định, các loại dịch bệnh như bệnh Lở mồm long móng trên gia súc, Cúm gia cầm, Tai xanh trên lợn cơ bản được kiểm soát, chỉ xảy ra trên diện hẹp, bệnh được phát hiện sớm, khống chế và xử lý kịp thời, hạn chế lây lan ra diện rộng. Tuy nhiên, những năm gần đây một số dịch bệnh mới như bệnh Dịch tả lợn Châu phi, Viêm da nổi cục trên trâu, bò gây thiệt hại cho ngành chăn nuôi của tỉnh.

2.2. Lĩnh vực lâm nghiệp

Giai đoạn 2016-2020, giá trị sản xuất lâm nghiệp (theo giá so sánh 2010) tăng bình quân 0,04%/năm. Năm 2020, giá trị sản xuất lâm nghiệp đạt 399 tỷ đồng. Thời gian qua, ngành lâm nghiệp của tỉnh đã thực hiện được một số chỉ tiêu sau:

- Trồng rừng: 25.599,19 ha, trong đó: Trồng rừng tập trung đạt 21.416,37 ha (trồng rừng phòng hộ, đặc dụng 1.169,1 ha; trồng rừng sản xuất 20.247,27 ha); trồng cây phân tán 4.182,82 ha.

- Thực hiện khoán quản lý, bảo vệ rừng bình quân 148.314,34 ha/năm; khoanh nuôi xúc tiến tái sinh rừng tự nhiên 1.300 ha/năm; mỗi năm khai thác và trồng lại khoảng 1.000 ha rừng trồng sản xuất với sản lượng gỗ nguyên liệu 110.000-130.000 m³/năm. Đối với khai thác gỗ, chủ yếu khai thác gỗ rừng trồng cung cấp nguyên liệu cho Nhà máy MDF Vinafor Gia Lai đứng chân trên địa bàn tỉnh. Tỷ lệ che phủ rừng đến cuối năm 2020 đạt 46,7% (kể cả cao su và các cây lâu năm khác), tăng 0,6% so với năm 2016. Công tác phòng cháy chữa cháy rừng, quản lý bảo vệ rừng được tăng cường nhằm bảo vệ diện tích rừng hiện có.

2.3. Lĩnh vực thủy sản

Năm 2020, giá trị thủy sản đạt 214 tỷ đồng, tăng 17,6% so với năm 2015; tổng diện tích nuôi trồng thủy sản năm 2020 đạt 15.040 ha, tăng 1.035 ha so với năm 2015; sản lượng thủy sản đạt 6.515 tấn/năm, tăng 1.113 tấn so với năm 2015. Tổng số lồng bè nuôi trồng trên 700 lồng, bè. Hoạt động thủy sản trên địa bàn tỉnh đã có những bước chuyển biến tích cực, phát triển theo hướng bền vững, hiệu quả. Đã có nhiều mô hình đem lại kinh tế cao như: Nuôi cá tầm tại Kbang; mô hình nuôi cá đặc sản, cá thát lát tại huyện Phú Thiện; ứng dụng chuyển giao kỹ thuật sản xuất giống và nuôi thương phẩm cá lăng nha tại Trung tâm Giống Thủy sản tỉnh Gia Lai.

2.4. Lĩnh vực thủy lợi

Đến năm 2020, toàn tỉnh có 352 công trình thủy lợi kiên cố (trong đó có 08 công trình xây dựng mới) với tổng năng lực thiết kế tưới cho 67.411 ha. Trong đó tưới lúa là 36.844 ha, tưới rau màu và cây công nghiệp là 30.567 ha. Ngoài ra còn có các công trình tạm, công trình bán kiên cố. Các công trình thủy lợi đã phát huy năng lực thiết kế, đảm bảo hiệu quả khai thác công trình trên 70% năng lực thiết kế, công trình được vận hành an toàn, không để xảy ra sự cố, đáp ứng yêu cầu cấp nước phục vụ sản xuất nông nghiệp và cấp nước sinh hoạt. Các công trình thủy lợi trên địa bàn tỉnh đã được phân cấp quản lý theo quy định.

Công tác kiểm tra và đánh giá an toàn đập, hồ chứa nước thủy lợi được triển khai thường xuyên hàng năm. Tiếp tục đổi mới phương thức đặt hàng quản lý khai thác công trình thủy lợi và thực hiện đồng bộ các giải pháp đẩy mạnh việc áp dụng công nghệ tưới tiên tiến và tiết kiệm nước cho cây trồng cạn ở các địa phương trong tỉnh, tập trung vào các khu vực có lợi thế phát triển cây trồng chủ lực, có giá trị kinh tế cao, có thị trường tiêu thụ.

Trong các năm qua, các công trình thủy lợi trên địa bàn tỉnh được vận hành an toàn, khai thác hiệu quả, việc thực hiện hệ thống pháp luật về thủy lợi trong quản lý, khai thác công trình thủy lợi ngày được tăng cường. Công tác lồng ghép các nguồn vốn để nâng cấp sửa chữa, hỗ trợ phát triển thủy lợi nhỏ, thủy lợi nội đồng, tưới tiên tiến và tiết kiệm nước trên địa bàn tỉnh ngày càng được chú trọng. Việc kiểm tra, đánh giá, lập phương án sửa chữa kịp thời hư hỏng ở các công trình thủy lợi nhằm đảm bảo an toàn trong mùa mưa lũ được triển khai thường xuyên và kịp thời nhất là đối với các công trình hồ chứa nước do công ty TNHH MTV Khai thác công trình thủy lợi Gia Lai quản lý. Phương án tích nước, phương án phòng chống lụt bão cho các hồ chứa vừa và lớn trên địa bàn được xây dựng kịp thời, việc kiểm tra đánh giá công tác an toàn hồ chứa trước mùa mưa lũ được tiến hành theo đúng quy định. Công tác phòng chống cạn kiệt, phòng chống ô nhiễm nguồn nước trong hệ thống công trình thủy lợi được tăng cường bằng nhiều biện pháp như: Trồng rừng phòng hộ đầu nguồn, tưới tiết kiệm nước, bố trí cơ cấu cây trồng phù hợp với các địa phương trong tỉnh, ban hành quy định xả nước thải vào công trình thủy lợi. Hệ thống công trình thủy lợi góp phần quan trọng trong phòng chống thiên tai, cấp nước cho sinh hoạt, cấp nước phát điện, tham gia điều hòa dòng chảy cho các dòng sông, ổn định dòng chảy mùa khô, cải tạo môi trường sinh thái, phát triển du lịch dịch vụ, góp phần phát triển kinh tế - xã hội của địa phương.

3. Tình hình thu hút đầu tư

- Lĩnh vực trồng trọt: Ngành trồng trọt đã thu hút nhiều nhà đầu tư quan tâm và đăng ký thực hiện dự án. Giai đoạn 2016-2020, đã có 10 dự án được cấp quyết định chủ trương đầu tư với tổng vốn đầu tư khoảng 600 tỷ đồng; có 13 dự án được các doanh nghiệp quan tâm lập thủ tục đầu tư với số vốn khoảng 4.068 tỷ đồng (trong đó 08 dự án với tổng vốn đầu tư khoảng 2.148 tỷ đồng đã được UBND tỉnh đồng ý chủ trương nghiên cứu dự án; 01 dự án đang hoàn thiện các thủ tục để được UBND tỉnh cho phép nghiên cứu dự án; 04 dự án với tổng vốn đầu tư khoảng 1.920 tỷ đồng năm trong danh mục dự án kêu gọi đầu tư tỉnh Gia Lai giai đoạn 2020-2021 nên các cơ quan chuyên môn và địa phương đang hướng dẫn nhà đầu tư triển khai lập đề xuất dự án).

- Lĩnh vực chăn nuôi: Đến cuối năm 2020, có 101 dự án chăn nuôi đang được nhà đầu tư quan tâm với tổng diện tích khoảng 5.070 ha, tổng vốn đầu tư khoảng 14.046 tỷ đồng (trong đó: 16 dự án được UBND tỉnh Gia Lai cấp quyết định chủ trương đầu tư; 06 dự án đi vào hoạt động; 23 dự án đang nghiên cứu, đề xuất dự án; 62 dự án đang triển khai các thủ tục để trình UBND tỉnh đồng ý chủ trương nghiên cứu dự án).

- Lĩnh vực thủy sản: Trên địa bàn tỉnh có Trung tâm Giống Thủy sản và trên 10 cơ sở cung cấp giống thủy sản nằm rải rác ở các địa phương, cơ bản đáp ứng đủ nhu cầu về số lượng, chủng loại giống cho người nuôi trồng thủy sản trên địa bàn tỉnh; 02 đơn vị sản xuất, kinh doanh thức ăn và vật tư dùng trong nuôi trồng thủy sản (Tập đoàn khoa học quốc tế Trường sinh, Công ty TNHH Gia Tường).

- Lĩnh vực lâm nghiệp: Trong giai đoạn 2016-2020, trên địa bàn tỉnh có 35 doanh nghiệp đăng ký khảo sát, lập dự án đầu tư trồng rừng, trong đó: số dự án đã được cho thuê đất trồng rừng là 10 dự án với tổng diện tích đất cho thuê là 3.582,9 ha. Số dự án đã được phê duyệt chủ trương đầu tư là 03 dự án với tổng diện tích 1.273,7 ha. Số dự án đã cho chủ trương khảo sát trồng rừng là 22 dự án.

4. Chương trình MTQG xây dựng nông thôn mới

Chương trình MTQG xây dựng nông thôn mới đã được cấp ủy, chính quyền địa phương các cấp quan tâm, triển khai thực hiện. Các văn bản, cơ chế chính sách hướng dẫn thực hiện Chương trình MTQG xây dựng nông thôn mới trên địa bàn tỉnh được ban hành kịp thời và phù hợp với điều kiện thực tế của địa phương. Chương trình MTQG xây dựng nông thôn mới đã đi vào cuộc sống của người dân, đem lại hiệu quả trực tiếp đến sự phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh, đem đến diện mạo mới cho phát triển đời sống người dân nông thôn.

Đến năm 2020, toàn tỉnh có 87 xã đạt chuẩn nông thôn mới; bình quân đạt 15,59 tiêu chí nông thôn mới/xã; toàn tỉnh có 95 thôn, làng đạt chuẩn nông thôn mới. Có 03 đơn vị cấp huyện hoàn thành nhiệm vụ xây dựng nông thôn mới (thành phố Pleiku đã được Thủ tướng Chính phủ công nhận hoàn thành nhiệm vụ xây dựng nông thôn mới năm 2018; thị xã An Khê và thị xã Ayun Pa đã được Bộ Nông nghiệp và PTNT thẩm định, trình Thủ tướng Chính phủ công nhận thị xã An Khê, thị xã Ayun Pa hoàn thành nhiệm vụ xây dựng nông thôn mới năm 2020). Kết quả xây dựng cơ sở hạ tầng nông thôn, đạt được kết quả cụ thể như sau:

- Giao thông (tiêu chí số 2): Thực hiện kiên cố hóa, cứng hóa 4.001,39 km đường các loại. Đến hết năm 2020, có 146/182 xã đạt chuẩn, đạt 80%.

- Thủy lợi (tiêu chí số 3): Tổng chiều dài kênh mương do xã quản lý được kiên cố hóa là 249,16 km; số công trình thủy lợi theo quy hoạch được xây mới, cải tạo, nâng cấp là 133 công trình. Đến hết năm 2020, có 176/182 xã đạt chuẩn, đạt 97%.

- Điện nông thôn (tiêu chí số 4): Đã nâng cấp, đảm bảo yêu cầu kỹ thuật 4.643,37 km đường dây trung thế và 4.837,47 km đường dây hạ thế. Tổng số trạm biến áp đảm bảo yêu cầu kỹ thuật là 4.664 trạm. 182/182 xã đã có lưới điện quốc gia. Đến hết năm 2020, có 181/182 xã đạt chuẩn, đạt 99%.

- Trường học (tiêu chí số 5): Nâng cấp và xây mới được 667 trường và điểm trường các cấp (mầm non, tiểu học, THCS) ở cấp xã. Đến hết năm 2020, có 127/182 xã đạt chuẩn, đạt 70%.

- Cơ sở vật chất văn hóa (tiêu chí số 6): Việc lập đồ án quy hoạch chung xây dựng nông thôn mới của 182 xã đã hoàn thành, trong đó có quy hoạch về thiết chế văn hóa, thực hiện cắm mốc quy hoạch, kết cấu hạ tầng thiết yếu được đầu tư xây mới, nâng cấp và sửa chữa. Công tác quản lý, tổ chức và hoạt động của Trung tâm Văn hóa - Thể thao cấp xã và Nhà Văn hóa - Khu Thể thao thôn, làng được chú trọng, quan tâm chất lượng các hoạt động văn hóa, thể thao ngày càng được nâng cao về số lượng và chất lượng. Đến hết năm 2020, có 142/182 xã đạt chuẩn, đạt 78%.

- Cơ sở hạ tầng thương mại nông thôn (tiêu chí số 7): Trên địa bàn 182 xã có 96 chợ, trong đó xây mới 12 chợ nông thôn. Đến hết năm 2020, có 182/182 xã đạt chuẩn, đạt 100%.

- Thông tin và truyền thông (tiêu chí số 8): Các doanh nghiệp bưu chính, viễn thông đã đầu tư, nâng cấp các điểm bưu chính, viễn thông trên địa bàn các xã. Đến hết năm 2020 có 177/182 xã đạt chuẩn, đạt 97%.

- Nhà ở dân cư (tiêu chí số 9): Toàn tỉnh có 40.902 nhà ở được xây mới, cải tạo đạt chuẩn; xóa được hơn 3.535 nhà tạm, nhà dột nát. Đến hết năm 2020, có 127/182 xã đạt chuẩn, đạt 70%.

5. Chương trình Mỗi xã một sản phẩm

Về sản phẩm Chương trình OCOP, đến hết năm 2020 toàn tỉnh có 149 sản phẩm đạt OCOP 3-4 sao cấp tỉnh, trong đó có 22 sản phẩm đạt 4 sao và 127 sản phẩm đạt 3 sao. So với kế hoạch đề ra giai đoạn 2018-2020 (51 sản phẩm) vượt 98 sản phẩm (đạt 292% so với kế hoạch).

Trên địa bàn tỉnh có 103 chủ thể có sản phẩm đạt OCOP cấp tỉnh gồm: 21 công ty, 30 hợp tác xã, 52 cơ sở, hộ sản xuất kinh doanh; có 53/220 xã, phường, thị trấn trên địa bàn tỉnh có sản phẩm đạt OCOP cấp tỉnh giai đoạn 2019-2020 trong đó: 33 xã (25 xã đã đạt chuẩn NTM), 10 phường, 10 thị trấn.

Cục Sở hữu trí tuệ cấp văn bằng bảo hộ cho: 01 nhãn hiệu tập thể Hồ tiêu Chư Sê; 01 chỉ dẫn địa lý Mang Yang cho sản phẩm Gạo Ba Chăm; 02 nhãn hiệu chứng nhận Rau An Khê và Gạo Phú Thiện. Hiện nay, đang tiếp tục triển khai để xác lập quyền sở hữu cho 2 nhãn hiệu chứng nhận Khoai Lang Lệ cần - Đăk Đoa, Phở khô Gia Lai; 01 chỉ dẫn địa lý “Gia Lai” cho sản phẩm Cà phê và nhãn hiệu chứng nhận cho sản phẩm Chanh dây của tỉnh Gia Lai.

6. Công tác quản lý giống, vật tư nông nghiệp và vệ sinh an toàn thực phẩm nông, lâm sản và thủy sản

- Đến cuối năm 2020, toàn tỉnh có 1.335 cơ sở sản xuất, kinh doanh vật tư nông nghiệp, cụ thể: 331 cơ sở giống cây trồng; 774 cơ sở buôn bán phân bón, thuốc bảo vệ thực vật; 70 cơ sở thuốc thú y; 200 cơ sở thức ăn chăn nuôi. Hoạt động sản xuất, kinh doanh vật tư nông nghiệp trên địa bàn tỉnh đã từng bước đi vào nề nếp, tạo niềm tin cho người sử dụng, góp phần tạo sự chuyển biến về ý thức chấp hành pháp luật của người dân trong việc sản xuất, buôn bán và sử dụng vật tư nông nghiệp.

- Công tác quản lý chất lượng vệ sinh an toàn thực phẩm nông, lâm sản và thủy sản: Hiện trên địa bàn tỉnh có 28 chuỗi cung ứng thực phẩm an toàn gồm: 10 chuỗi cà phê, 9 chuỗi rau, 1 chuỗi thịt gà, 2 chuỗi thịt heo, 3 chuỗi cam, 2 chuỗi tiêu, 1 chuỗi mật ong. Việc xây dựng chuỗi cung ứng thực phẩm giúp kiểm soát được chất lượng sản phẩm từ khâu cung cấp vật tư đầu vào đến chăm sóc, thu hoạch, vận chuyển, bảo quản, đóng gói, chế biến..., sản phẩm sản xuất trong chuỗi được nâng cao giá trị trên thị trường và được người tiêu dùng quan tâm. Công tác thanh tra, kiểm tra, đánh giá phân loại các cơ sở sản xuất kinh doanh sản phẩm nông lâm, thủy sản thường xuyên được triển khai.

7. Cơ giới hóa trong nông nghiệp

Tình hình cơ giới hóa sản xuất nông nghiệp từng bước phát triển nhưng chưa mạnh mẽ, mới chỉ đáp ứng một phần nhu cầu về sản xuất và chế biến nông, lâm sản trên địa bàn. Các sản phẩm nông nghiệp chủ yếu là chế biến thô, việc chế biến sâu các sản phẩm chiếm tỷ lệ còn thấp. Máy móc, thiết bị phần lớn do hộ nông dân và các doanh nghiệp tự đầu tư, Nhà nước có hỗ trợ thông qua công tác khuyến công, khuyến nông nhưng không đáng kể. Mức độ cơ giới hóa trong sản xuất nông nghiệp cụ thể như sau:

- Về trồng trọt: Đối với cây hàng năm (khâu làm đất 95%; khâu gieo trồng 20%; khâu chăm sóc 80%; khâu tưới 70%; khâu thu hoạch 50%; khâu sơ chế, chế biến 40%); đối với cây lâu năm (khâu làm đất 95%; khâu gieo trồng 20%; khâu chăm sóc 50%; khâu tưới 70%; khâu thu hoạch 40%; khâu sơ chế, chế biến 80%).

- Chăn nuôi: Chuồng trại công nghiệp, ăn uống tự động 50%; Chế biến thức ăn 50%; vắt sữa 100%; phân bón hữu cơ 50%.

8. Phát triển công nghiệp chế biến và xúc tiến thương mại

Phát triển công nghiệp chế biến được xác định là giải pháp tối ưu để nâng cao giá trị, chất lượng, khả năng cạnh tranh cho sản phẩm nông nghiệp, góp phần chuyển đổi mạnh mẽ cơ cấu sản xuất nông nghiệp. Hiện nay, tỷ lệ chế biến một số nông sản trên địa bàn tỉnh như hạt điều, chè, cao su crepe và mía đạt 100%; sắn 59,35%, cà phê 20,37%, hồ tiêu 13,2%. Tỉnh cũng đã từng bước thu hút đầu tư đối với lĩnh vực biến thức ăn chăn nuôi, thủy sản.

Tổng kim ngạch xuất khẩu năm 2020 đạt 580 triệu USD tăng gấp 1,95 lần so với năm 2015, tỉnh đã có 02 sản phẩm gồm chanh leo và cà phê được xuất khẩu sang thị trường EU theo Hiệp định thương mại tự do EVFTA. Năm 2020, tỉnh đã tổ chức 03 đoàn doanh nghiệp đi kết nối giao thương, cung cầu ra ngoài tỉnh và tổ chức 08 hội chợ, 04 phiên chợ phục vụ xúc tiến thương mại.

II. ĐÁNH GIÁ CHUNG

1. Những thành tựu đạt được

Sau gần 5 năm triển khai Kế hoạch hành động thực hiện “Tái cơ cấu ngành nông nghiệp tỉnh Gia Lai theo hướng nâng cao giá trị gia tăng và phát triển bền vững trong điều kiện biến đổi khí hậu, giai đoạn 2016-2020” (Quyết định số 369/QĐ-UBND ngày 30/5/2016), các ngành, địa phương đã làm rõ mục tiêu định hướng phát triển nông nghiệp của tỉnh, xác định sản phẩm lợi thế để tập trung chỉ đạo đầu tư, phát triển; tổng kết và bước đầu nhân rộng các hình thức tổ chức sản xuất tiên tiến, hiệu quả; điều chỉnh cơ cấu đầu tư theo hướng tập trung ưu tiên cho các lĩnh vực mang lại giá trị gia tăng cao và có khả năng cạnh tranh; điều chỉnh mạnh mẽ hoạt động nghiên cứu khoa học và khuyến nông, khuyến khích chuyển giao và ứng dụng khoa học công nghệ, phát triển nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao; nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động của bộ máy quản lý nhà nước của ngành. Nhờ vậy, nông nghiệp đã chuyển biến mạnh mẽ, đạt được nhiều thành tựu to lớn, liên tục phát triển với tốc độ tăng trưởng khá cao, tạo chuyển biến trong thực tiễn, khẳng định sự cần thiết, đúng đắn đối với các chủ trương của Trung ương, của tỉnh. Những thành tựu nổi bật đã đạt được như: (1) Đã thu hút được nhiều doanh nghiệp đầu tư vào nông nghiệp, nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao; (2) Đẩy mạnh chuyển dịch cơ cấu cây trồng, vật nuôi từ cây, con có hiệu quả thấp sang trồng cây, nuôi con có hiệu quả cao hơn; đưa các giống mới có năng suất, chất lượng, hiệu quả cao vào sản xuất; (3) Phát triển sản xuất gắn với chế biến và xác định rõ một số vùng nguyên liệu tập trung cho các nhà máy chế biến, hình thành được 201 cánh đồng lớn để phát triển các vùng chuyên canh tập trung và các loại cây trồng có giá trị kinh tế cao, tạo ra các loại hàng hóa có giá trị kinh tế và tính cạnh tranh gắn với xây dựng thương hiệu, nhãn hiệu sản phẩm, đồng thời chú trọng việc xây dựng mã số vùng trồng và quan tâm phát triển hệ thống truy xuất nguồn gốc đối với hàng hóa nông sản; (4) Diện tích ứng dụng tưới tiên tiến và tiết kiệm nước ngày càng gia tăng, cơ giới hóa trong nông nghiệp có bước phát triển mới; (5) Công tác quản lý bảo vệ rừng được quan tâm và tăng cường, diện tích rừng trồng đạt cao, bình quân mỗi năm đạt trên 5.000 ha; (6) Đổi mới và phát triển các hình thức tổ chức sản xuất, dịch vụ; phát triển, củng cố và nâng cao hiệu quả hoạt động của các hợp tác xã nông nghiệp; hình thành 12 chuỗi liên kết sản xuất và tiêu thụ sản phẩm nông nghiệp cùng với sự đồng hành của doanh nghiệp; việc phát triển các sản phẩm đặc trưng của tỉnh theo Chương trình OCOP đạt kết quả cao, vượt 192% so với kế hoạch đề ra; (7) Công tác quản lý chất lượng vật tư nông nghiệp và chất lượng sản phẩm nông nghiệp, đặc biệt là giải quyết triệt để tình trạng sử dụng chất cấm trong nông nghiệp được tăng cường (8) Công tác đào tạo nghề cho nông dân, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực phục vụ phát triển nông nghiệp, nông thôn được quan tâm; (9) Đẩy mạnh tái cơ cấu nông nghiệp gắn với xây dựng nông thôn mới, đến hết năm 2020 có 03 đơn vị cấp huyện đạt chuẩn và hoàn thành nhiệm vụ xây dựng NTM; 87/182 xã, 95/1.314 thôn, làng đạt chuẩn NTM.

2. Khó khăn, hạn chế

Bên cạnh những kết quả tích cực đạt được, cơ cấu lại ngành Nông nghiệp tỉnh Gia Lai còn những hạn chế, đó là:

- Biến đổi khí hậu (BĐKH) và thiên tai cực đoan đã và đang tác động tiêu cực đến sản xuất nông nghiệp của tỉnh. Sản xuất nông, lâm nghiệp ứng dụng công nghệ cao còn hạn chế, chưa tạo được sự lan tỏa; tăng trưởng ngành công nghiệp chế biến nông sản chưa tương xứng với tiềm năng và lợi thế. Các ngành công nghiệp hỗ trợ, ngành công nghiệp chế biến nông, lâm sản phát triển chưa bền vững, chưa có sự liên kết ổn định tạo thành chuỗi giá trị sản phẩm. Các doanh nghiệp nông nghiệp quy mô vừa và nhỏ vẫn chiếm đa số nên hạn chế về nguồn vốn, sức đầu tư... Hạ tầng nông nghiệp, nông thôn chưa đồng bộ ảnh hưởng đến quá trình thu hút đầu tư vào lĩnh vực nông nghiệp của tỉnh.

- Việc chuyển dịch cơ cấu giữa các lĩnh vực (trồng trọt, chăn nuôi, lâm nghiệp, thủy sản) trong nội ngành nông nghiệp còn chưa rõ nét. Giá trị sản xuất lĩnh vực trồng trọt vẫn chiếm tỷ trọng cao (83,2%). Tình hình dịch bệnh trên cây trồng, vật nuôi còn xảy ra như: Bệnh sâu keo mùa thu, bệnh khảm lá virút trên cây sắn, bệnh trắng lá mía, bệnh chết nhanh trên cây hồ tiêu; dịch bệnh tả lợn Châu Phi, bệnh Viêm da nổi cục trên trâu, bò; nhiều địa phương sử dụng đất sản xuất nông nghiệp chưa hiệu quả, chưa ứng dụng rộng rãi cơ giới hóa vào sản xuất. Việc chuyển đổi cây trồng vùng hạn ở một số địa phương triển khai chưa hiệu quả, thiệt hại do khô hạn còn xảy ra. Diện tích ứng dụng tưới tiên tiến và tiết kiệm nước mặc dù được phát triển nhưng vẫn chiếm tỷ lệ thấp (chỉ đạt 3,51% diện tích sản xuất nông nghiệp). Diện tích đất sản xuất nông nghiệp được tưới chủ động từ các công trình thủy lợi hiện có (352 công trình với tổng năng lực thiết kế tưới cho 67.411 ha cây trồng các loại) mới đáp ứng khoảng 17% diện tích đất sản xuất nông nghiệp cần tưới. Tỉnh có diện tích mặt nước tương đối lớn nhưng chưa phát triển được tiềm năng nuôi trồng thủy sản trên các lòng hồ thủy lợi, thủy điện.

- Công tác giao rừng, cho thuê rừng kết hợp giao đất, cho thuê đất trên địa bàn tỉnh còn chậm; tình trạng vi phạm pháp luật về quản lý và bảo vệ rừng còn xảy ra ở một số địa phương. Việc theo dõi diễn biến tài nguyên rừng tại một số địa phương trên địa bàn tỉnh thực hiện còn chưa đảm bảo theo yêu cầu.

- Giá cả các mặt hàng nông sản thiếu ổn định ảnh hưởng đến quá trình sản xuất của người dân và định hướng phát triển của ngành. Giá một số mặt hàng vật tư nông nghiệp tăng ảnh hưởng đến giá thành sản xuất và thu nhập của người nông dân.

- Triển khai các liên kết, hợp tác còn nhiều lúng túng, hiệu quả chưa cao; hoạt động của nhiều hợp tác xã, nhất là hợp tác xã nông nghiệp còn yếu, chưa kết nối được với các doanh nghiệp và thị trường. Quy mô, chất lượng doanh nghiệp nông nghiệp chưa lớn, hiệu quả hoạt động còn thấp và tiềm ẩn nhiều rủi ro.

- Kết quả tái cơ cấu ngành nông nghiệp tuy có chuyển biến nhưng chưa có kết quả rõ nét, vẫn còn 02/06 tiêu chí tái cơ cấu chưa đạt được so với quy định của Trung ương như: Tiêu chí về tỷ lệ diện tích sản xuất nông nghiệp được tưới tiết kiệm nước và tiêu chí tỷ lệ diện tích rừng sản xuất được quản lý bền vững có xác nhận chưa đạt.

- Tình hình sản xuất nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao đã được nhiều doanh nghiệp quan tâm nhưng việc hướng dẫn thực hiện, áp dụng các cơ chế chính sách, tháo gỡ khó khăn để phát triển các dự án, doanh nghiệp ứng dụng công nghệ cao còn chậm. Việc ứng dụng khoa học và công nghệ vào sản xuất nông nghiệp còn hạn chế; tỷ lệ chế biến sâu về nông sản vẫn còn thấp. Lãnh đạo một số địa phương chưa quan tâm nhiều đến chỉ đạo phát triển ngành nông lâm nghiệp, nhất là nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao và chế biến nông sản, sản xuất theo tiêu chuẩn.

3. Nguyên nhân

a) Khách quan

- Sản xuất nông lâm nghiệp gặp nhiều khó khăn do chịu ảnh hưởng, tác động trực tiếp của thời tiết, thiên tai, dịch bệnh trên cây trồng, vật nuôi và tập quán canh tác cũ, biến đổi khí hậu ngày càng diễn biến phức tạp.

- Giá vật tư đầu vào sản xuất tăng cao, giá cả, thị trường tiêu thụ các mặt hàng nông sản không ổn định, khi tham gia vào EVFTA tháo bỏ các hàng rào thuế quan tuy nhiên nhiều hàng rào kỹ thuật lại dựng lên, buộc phải thay đổi để thích ứng.

- Nguồn lực đầu tư cho nông nghiệp, nông thôn còn hạn chế, chưa đáp ứng đủ nhu cầu thực tế của các địa phương, nhất là nguồn vốn để đầu tư hạ tầng nông thôn như giao thông, thủy lợi..., đo vậy làm ảnh hưởng đến quá trình thu hút các doanh nghiệp đầu tư cho lĩnh vực nông nghiệp trên địa bàn tỉnh.

- Quy mô kinh tế nông hộ còn nhỏ, hiệu quả thông qua hợp tác thấp, dẫn đến động lực hoạt động của tổ hợp tác, hợp tác xã chưa mạnh, chưa thực sự vươn lên; chưa phát huy được hiệu quả.

b) Chủ quan

- Nhận thức về vị trí, vai trò, trách nhiệm của việc thực hiện Đề án tái cơ cấu ngành nông nghiệp của một số cán bộ, đảng viên và Nhân dân chưa đầy đủ, vẫn còn tư tưởng trông chờ, ỷ lại vào đầu tư của Nhà nước. Tại một số địa phương, việc triển khai đề án tái cơ cấu nông nghiệp còn chậm, chưa đồng bộ, chưa quyết liệt; hình thức tổ chức sản xuất còn chậm đổi mới; công tác tuyên truyền chưa thật sự đi vào chiều sâu; hoạt động nghiên cứu và chuyển giao, ứng dụng thành tựu khoa học kỹ thuật vào sản xuất đạt hiệu quả chưa cao, sự tham gia của doanh nghiệp còn hạn chế.

- Việc nghiên cứu, vận dụng chưa đầy đủ và kịp thời các chính sách hỗ trợ của Trung ương đối với nông nghiệp, nông dân, nông thôn. Chưa tạo được sự thu hút các thành phần kinh tế tư nhân tham gia đầu tư vào lĩnh vực nông nghiệp, nông thôn.

- Sự phối hợp thực hiện giữa các ngành, địa phương có lúc chưa chặt chẽ, thường xuyên. Thiếu sự chủ động trong công tác lãnh, chỉ đạo, việc xây dựng kế hoạch/chương trình, giải pháp thực hiện, thiếu sự kiểm tra, đôn đốc, công tác tổ chức thực hiện chưa sát với tình hình thực tế tại địa phương.

Phần II

KẾ HOẠCH CƠ CẤU LẠI NGÀNH NÔNG NGHIỆP GIAI ĐOẠN 2021-2025

I. THẾ MẠNH VÀ ĐỊNH HƯỚNG CỦA TỈNH GIA LAI ĐỂ PHÁT TRIỂN NGÀNH NÔNG NGHIỆP

Gia Lai là tỉnh miền núi, nằm ở khu vực Bắc Tây Nguyên, là đầu mối giao thương, trung chuyển hàng hóa và dịch vụ thương mại trong tam giác phát triển ba nước Campuchia - Lào - Việt Nam và là vùng kinh tế tổng hợp bao gồm kinh tế cửa khẩu, kinh tế nông nghiệp, lâm nghiệp, công nghiệp, du lịch văn hóa, lịch sử, sinh thái gắn với cảnh quan thiên nhiên. Gia Lai có lợi thế về giao thông đi lại thuận tiện, tạo điều kiện thuận lợi trong việc kết nối Gia Lai với các tỉnh Duyên hải miền Trung, Tây Nguyên, Đông Nam Bộ và nhiều địa phương trong nước và quốc tế.

Diện tích đất tự nhiên toàn tỉnh là 1.551.013,25 ha, đứng thứ 2 cả nước. Diện tích đất nông nghiệp của tỉnh là 1.400.525,1 ha, trong đó có 845.104,3 ha đất sản xuất nông nghiệp. Tỉnh Gia Lai có 02 cao nguyên (cao nguyên Pleiku và cao nguyên Kon Hà Nừng) đất đỏ bazan màu mỡ, được thiên nhiên ưu đãi là điều kiện thuận lợi và là nguồn lực quan trọng trong phát triển sản xuất nông, lâm nghiệp của tỉnh. Gia Lai có khí hậu nhiệt đới gió mùa cao nguyên, trong năm chia làm 02 mùa: Mùa mưa bắt đầu từ tháng 5 và kết thúc vào tháng 10, mùa khô bắt đầu từ tháng 11 đến tháng 4 năm sau; khí hậu chia thành hai vùng (Đông Trường Sơn và Tây Trường Sơn) tạo ra sự đa dạng, phong phú các sản phẩm nông sản đặc trưng của tỉnh.

Trong giai đoạn 2021-2025, định hướng phát triển ngành nông nghiệp của tỉnh trên cơ sở các nhiệm vụ trọng tâm sau:

1. Phát triển cơ sở hạ tầng cho nông nghiệp, nhất là hạ tầng thủy lợi phục vụ sản xuất nông nghiệp thích ứng với biến đổi khí hậu (tập trung phát triển hạ tầng giao thông liên kết các khu, vùng sản xuất các loại cây trồng, vật nuôi chủ lực, các hồ thủy lợi, kiên cố hóa kênh mương,...). Triển khai các giải pháp phát triển thủy lợi tiên tiến, đem lại hiệu quả kinh tế cao. Quan tâm phát triển thủy lợi để làm cơ sở và công nghệ cao để áp dụng vào sản xuất là một trong những trụ cột quan trọng để phát triển nông nghiệp.

2. Phát triển nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao ngành trồng trọt với các loại cây trồng chủ lực như: Cà phê, hồ tiêu, cây ăn trái, rau hoa và dược liệu..., phối hợp với các Sở, ngành liên quan để đào tạo nguồn nhân lực công nghệ cao cho doanh nghiệp, hợp tác xã, người sản xuất; hình thành các chuỗi liên kết do doanh nghiệp làm đầu chuỗi liên kết với hợp tác xã, tổ hợp tác; triển khai việc truy xuất nguồn gốc, xây dựng thương hiệu, nhãn hiệu cho các sản phẩm nông, lâm nghiệp của tỉnh.

3. Phát triển chăn nuôi ứng dụng công nghệ cao, quy mô lớn; hình thành các vùng chăn nuôi tập trung gắn với xây dựng các cơ sở, vùng an toàn dịch bệnh động vật và kiểm soát ô nhiễm môi trường; hình thành các chuỗi liên kết sản xuất thức ăn chăn nuôi, chế biến các sản phẩm gia súc, gia cầm, lấy doanh nghiệp làm đầu chuỗi.

4. Phát triển các sản phẩm OCOP: Tập trung đẩy mạnh thành chương trình trọng tâm của ngành Nông nghiệp và Phát triển nông thôn; tháo gỡ khó khăn, hỗ trợ sản xuất ra các sản phẩm phục vụ tiêu dùng nội địa, du lịch và xuất khẩu.

5. Phát triển lâm nghiệp theo hướng bền vững, tăng cường sinh kế, nâng cao tỷ lệ che phủ rừng thích ứng với biến đổi khí hậu. Quan tâm đến các vấn đề hạ tầng cho lâm nghiệp, trồng rừng theo chứng chỉ FSC; liên kết trồng rừng với các doanh nghiệp và người dân thông qua hợp tác xã; hỗ trợ phát triển các doanh nghiệp chế biến, kinh doanh gỗ rừng trồng tham gia thị trường gỗ toàn cầu.

6. Hình thành các liên kết sản xuất gắn với tiêu thụ nông, lâm sản và thủy sản. Lấy liên kết sản xuất và tiêu thụ sản phẩm làm trung tâm của quá trình cơ cấu lại ngành nông nghiệp; phát triển hợp tác xã, tổ hợp tác lớn mạnh để tham gia liên kết với các doanh nghiệp, tổ chức lại sản xuất nông nghiệp đi theo chuỗi giá trị gia tăng và phát triển bền vững.

7. Kêu gọi thu hút dự án đầu tư vào sản xuất tại các vùng nông, lâm nghiệp và thủy sản ứng dụng công nghệ cao.

II. MỤC TIÊU

1. Mục tiêu chung

Tiếp tục cơ cấu lại ngành nông nghiệp gắn với xây dựng nông thôn mới theo hướng phát triển bền vững, nâng cao chất lượng, giá trị gia tăng và khả năng cạnh tranh nông sản; nâng cao hiệu quả thu hút đầu tư; phát triển nền nông nghiệp sản xuất hàng hóa lớn ứng dụng công nghệ cao kết hợp bảo vệ môi trường, sinh thái; nâng cao thu nhập cho người dân ở khu vực nông thôn; đảm bảo an ninh lương thực và an ninh quốc phòng. Đẩy mạnh phát triển nền nông nghiệp hiện đại, thông minh, nông nghiệp sạch, nông nghiệp hữu cơ, gắn với phát triển công nghiệp chế biến nông sản, thích ứng với biến đổi khí hậu và kết nối bền vững với chuỗi giá trị nông nghiệp toàn cầu.

2. Mục tiêu cụ thể đến năm 2025

- Tốc độ tăng trưởng giá trị gia tăng ngành nông nghiệp đạt bình quân 6,25%/năm. Tốc độ tăng năng suất lao động nông, lâm nghiệp và thủy sản đạt 7,5%/năm.

- Tỷ lệ giá trị sản phẩm nông, lâm nghiệp và thủy sản được sản xuất dưới các hình thức hợp tác và liên kết đạt trên 40%; tỷ lệ giá trị sản phẩm nông nghiệp được sản xuất theo các quy trình sản xuất tốt hoặc tương đương đạt trên 25%; tỷ lệ giá trị sản phẩm nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao đạt trên 20%; hình thành và công nhận 22 vùng nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao trên địa bàn toàn tỉnh, trong đó có 20 vùng trồng trọt và 02 vùng chăn nuôi. Thành lập 02 khu nông nghiệp và 01 khu lâm nghiệp ứng dụng công nghệ cao; tốc độ tăng giá trị gia tăng công nghiệp chế biến nông sản đạt trên 11,6%/năm; diện tích nhóm đất nông nghiệp sản xuất hữu cơ đạt từ 1,5 đến 2,0% tổng diện tích nhóm đất nông nghiệp; tốc độ tăng giá trị kim ngạch xuất khẩu nông sản đạt bình quân khoảng 6,57%/năm.

- Tỷ trọng lao động nông nghiệp trong tổng lao động xã hội giảm còn khoảng 25%; tỷ lệ lao động nông nghiệp qua đào tạo đạt trên 55%; trên 80% hợp tác xã nông nghiệp hoạt động hiệu quả; thu nhập của cư dân nông thôn tăng ít nhất 1,8 lần so với năm 2020.

- Tỷ lệ che phủ rừng đạt 47,75% (kể cả cây cao su và cây lâu năm khác), từng bước nâng cao chất lượng rừng.

- Tăng nhanh tỷ lệ sử dụng giống mới, giống chất lượng cao cho sản xuất các nông sản chủ lực, phù hợp với điều kiện tự nhiên và vùng quy hoạch phát triển nông sản của tỉnh, nhằm tạo ra đột phá về năng suất, chất lượng sản phẩm, góp phần duy trì tốc độ tăng trưởng của ngành.

- Số huyện, xã đạt chuẩn nông thôn mới: Đến hết năm 2025, toàn tỉnh có 120 xã đạt, 10 huyện đạt chuẩn nông thôn mới.

- Tổ chức triển khai đạt các tiêu chí cơ cấu lại ngành nông nghiệp của tỉnh giai đoạn 2021-2025 (Chi tiết tại Phụ lục III kèm theo).

III. NHIỆM VỤ ĐẾN NĂM 2025

1. Cơ cấu theo nhóm sản phẩm

1.1. Nhóm sản phẩm chủ lực

Tập trung đầu tư và nâng cao hiệu quả thu hút đầu tư, hoàn chỉnh kết cấu hạ tầng, phục vụ phát triển theo hướng sản xuất hàng hóa tập trung, quy mô lớn, gắn với công nghiệp chế biến nông sản theo hình thức liên kết chuỗi giá trị bền vững. Ưu tiên nguồn lực đầu tư để thúc đẩy cơ giới hóa đồng bộ, ứng dụng khoa học công nghệ, xây dựng chuỗi giá trị gắn với hệ thống quản lý chất lượng, an toàn thực phẩm, truy xuất nguồn gốc và phát triển thương hiệu. Tăng cường liên kết vùng, liên kết ngành để đầu tư phát triển các sản phẩm chủ lực; đẩy mạnh hợp tác quốc tế và các hoạt động xúc tiến thương mại, phát triển thị trường nhằm tháo gỡ các rào cản thương mại, thúc đẩy xuất khẩu. Định hướng phát triển các nhóm sản phẩm chủ lực:

(1) Cà phê: Đến năm 2025, duy trì ổn định khoảng 95.000 - 97.000 ha cà phê, sản lượng đạt 264.550 tấn; giai đoạn 2021-2025 đẩy mạnh trồng tái canh các vườn cà phê già cỗi trên 8.500 ha. Tập trung phát triển tại các huyện: Chư Păh, Ia Grai, Đak Đoa, Mang Yang, Chư Prông, Đức Cơ, Chư Sê, Chư Pưh, Kbang và thành phố Pleiku. Sử dụng 100% giống cà phê có năng suất, chất lượng cao; trồng xen cây ăn quả, cây dược liệu, cây nông nghiệp ngắn ngày vào vườn cà phê tái canh để nâng cao thu nhập. Tăng cường đầu tư chế biến sâu để nâng cao chất lượng, giá trị gia tăng cho cà phê Gia Lai. Áp dụng đồng bộ tiến bộ khoa học kỹ thuật trong sản xuất, đặc biệt là biện pháp tưới tiên tiến và tiết kiệm nước. Triển khai hiệu quả dự án phát triển bền vững chuỗi giá trị nông nghiệp (vốn vay WB) và Kế hoạch phát triển cà phê đặc sản Việt Nam trên địa bàn tỉnh Gia Lai gắn với xây dựng chỉ dẫn địa lý cà phê Gia Lai, mã số vùng trồng và truy xuất nguồn gốc sản phẩm đáp ứng nhu cầu ở các thị trường xuất khẩu và tiêu thụ trong nước. Đốn năm 2025, toàn tỉnh có trên 50% diện tích cà phê được sản xuất theo tiêu chuẩn chất lượng. Phát triển diện tích cà phê đặc sản khoảng 1.170 ha, sản lượng cà phê đặc sản khoảng 4.680 tấn.

(2) Cây cao su: Đến năm 2025, giảm diện tích cao su còn 60.000 ha, giảm trên 28.600 ha so với năm 2020, tăng năng suất cao su từ 15 tạ/ha năm 2020 lên 17,8 tạ/ha năm 2025 (gấp 1,2 lần), sản lượng đạt 88.100 tấn/năm. Tiếp tục chuyển đổi diện tích cao su độ cao trên 600 m (sang phát triển các khu, vùng nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao, trồng cây ăn quả, dược liệu; phát triển năng lượng tái tạo, hình thành khu, cụm công nghiệp, đầu tư cơ sở hạ tầng...).

(3) Hồ tiêu: Đến năm 2025, giảm diện tích hồ tiêu xuống khoảng 12.300 ha, sản lượng đạt 46.740 tấn, tỷ lệ chế biến đạt trên 30%. Giai đoạn 2021-2025, không mở rộng thêm diện tích trồng mới hồ tiêu; đẩy mạnh chăm sóc diện tích hồ tiêu hiện có theo hướng hiệu quả, bền vững; phát triển rộng mô hình trồng tiêu ứng dụng công nghệ cao, nông nghiệp hữu cơ. Sử dụng các giống có năng suất, chất lượng cao, có khả năng chống chịu sâu bệnh đưa vào tái canh. Chuyển diện tích hồ tiêu trên đất thường xuyên bị bệnh sang trồng cây ăn quả, dược liệu. Hình thành chuỗi liên kết sản xuất - tiêu thụ sản phẩm hồ tiêu có sự tham gia của doanh nghiệp, hợp tác xã, tổ hợp tác và nông hội; triển khai hiệu quả dự án phát triển bền vững chuỗi giá trị nông nghiệp (vốn vay WB) trên cây hồ tiêu, sản xuất theo tiêu chuẩn chất lượng cao, bền vững. Phát triển vùng sản xuất hồ tiêu tại các huyện: Chư Sê, Chư Pưh, Đak Đoa, Mang Yang, Chư Prông, Ia Grai, Đức Cơ, Chư Păh.

(4) Điều: Đến năm 2025, ổn định diện tích khoảng 15.000 ha, sản lượng khoảng 14.000 tấn; chuyển đổi một số diện tích điều kém hiệu quả sang trồng cây ăn quả và dược liệu; vùng nguyên liệu điều trồng tập trung chủ yếu tại các huyện Ia Grai, Đức Cơ, Krông Pa, Chư Prông, Ia Pa, Phú Thiện, Chư Pưh và thị xã Ayun Pa; cung cấp nguyên liệu cho 03 nhà máy chế biến hạt điều xuất khẩu (Nhà máy chế biến hạt điều của Chi nhánh Công ty TNHH Olam tại Khu công nghiệp Trà Đa; Nhà máy Điều Long Sơn Ayun Pa; Nhà máy Điều Long Sơn Krông Pa).

(5) Cây ăn quả: Đến năm 2025, phát triển diện tích cây ăn quả của tỉnh lên khoảng 55.000 ha, sản lượng khoảng 1,89 triệu tấn. Cây ăn quả định hướng phát triển theo Nghị quyết số 10-NQ/TU ngày 11/11/2019 của Tỉnh ủy về phát triển sản xuất rau, hoa và cây ăn quả trên địa bàn tỉnh Gia Lai đến năm 2030, định hướng đến năm 2040 và Quyết định số 107/QĐ-UBND ngày 26/02/2021 của UBND tỉnh Gia Lai về Đề án phát triển sản xuất rau, hoa và cây ăn quả trên địa bàn tỉnh Gia Lai đến năm 2030, định hướng đến năm 2040. Hình thành chuỗi liên kết sản xuất - tiêu thụ cây ăn quả do các doanh nghiệp, hợp tác xã, tổ hợp tác và nông hội tham gia chuỗi liên kết để hình thành vùng sản xuất cây ăn quả tập trung gắn với phát triển các nhà máy chế biến. Trước mắt, tập trung phát triển, hình thành các vùng sản xuất trái cây đặc sản gắn với du lịch nông nghiệp tại thành phố Pleiku và các huyện: Đak Đoa, Mang Yang, Chư Prông, Chư Păh, Đức Cơ, Kbang. Phát triển, mở rộng diện tích cây ăn quả sản xuất theo tiêu chuẩn, chất lượng cao, có truy xuất nguồn gốc và từng bước xây dựng thương hiệu, nhãn hiệu, chỉ dẫn địa lý, đáp ứng thị trường tiêu thụ trong nước và xuất khẩu.

(6) Rau: Đến năm 2025, phát triển diện tích canh tác rau trên 20.000 ha, với diện tích gieo trồng trên 52.000 ha; sản lượng khoảng 751.000 tấn (bình quân khoảng 150.000 tấn/năm). Hình thành, phát triển các vùng sản xuất rau tập trung, áp dụng công nghệ cao, quy trình sản xuất tốt, hữu cơ đảm bảo an toàn thực phẩm gắn với các nhà máy chế biến. Thu hút các doanh nghiệp liên kết với hợp tác xã, tổ hợp tác và nông hội để hình thành chuỗi liên kết sản xuất - tiêu thụ rau chất lượng cao, hình thành Trung tâm nghiên cứu và cung ứng giống cây rau, hoa, cây ăn quả trên địa bàn tỉnh. Cây rau định hướng phát triển theo Nghị quyết số 10-NQ/TU ngày 11/11/2019 của Tỉnh ủy về phát triển sản xuất rau, hoa và cây ăn quả trên địa bàn tỉnh Gia Lai đến năm 2030, định hướng đến năm 2040 và Quyết định số 107/QĐ-UBND ngày 26/02/2021 của UBND tỉnh Gia Lai về Đề án phát triển sản xuất rau, hoa và cây ăn quả trên địa bàn tỉnh Gia Lai đến năm 2030, định hướng đến năm 2040. Hình thành vùng sản xuất rau an toàn, rau hữu cơ tại: Thành phố Pleiku; thị xã An Khê; thị xã Ayun Pa; các huyện: Đak Pơ, Kbang, Đak Đoa, Chư Păh, Ia Grai, Chư Prông, Chư Pưh, Chư Sê, Ia Pa, Phú Thiện, Krông Pa, Kông Chro.

(7) Sắn: Đến năm 2025, duy trì khoảng 65.000 ha sắn (giảm trên 10.000 ha sắn), sản lượng đạt khoảng 1,36 triệu tấn. Giai đoạn 2021-2025, ổn định vùng sản xuất sắn làm nguyên liệu cho các nhà máy chế biến tinh bột sắn và phục vụ chăn nuôi. Đẩy mạnh áp dụng các tiến bộ kỹ thuật về giống, chọn tạo giống kháng bệnh vi rút khảm lá sắn, giống có năng suất cao vào sản xuất; xây dựng quy trình canh tác bền vững; áp dụng cơ giới hóa trong các khâu làm đất, gieo trồng và thu hoạch nhằm tăng hiệu quả kinh tế và bảo vệ môi trường sinh thái.

(8) Ngô: Đến năm 2025, duy trì ổn định khoảng 47.000 ha ngô, sản lượng đạt khoảng 235.000 tấn. Giai đoạn 2021-2025, ổn định vùng sản xuất làm nguyên liệu cho các nhà máy chế biến phục vụ chăn nuôi. Đẩy mạnh áp dụng các tiến bộ kỹ thuật về giống, chọn tạo giống kháng bệnh, có năng suất cao vào sản xuất; xây dựng quy trình canh tác bền vững; áp dụng cơ giới hóa trong các khâu làm đất, gieo trồng và thu hoạch nhằm tăng hiệu quả kinh tế và bảo vệ môi trường sinh thái. Ngô được sản xuất tập trung tại các huyện: Kông Chro, Kbang, Krông Pa, Chư Prông, Chư Pưh, Phú Thiện, Ia Pa, Đak Pơ, Chư Sê, Ayun Pa.

(9) Lúa gạo: Đến năm 2025, ổn định khoảng 70.000 ha diện tích gieo trồng, sản lượng đạt 387.750 tấn. Chuyển đổi 6.500 ha diện tích lúa kém hiệu quả không chủ động được nước tưới, thường xuyên bị hạn sang trồng cây trồng khác có giá trị kinh tế, thích ứng với điều kiện biến đổi khí hậu, phù hợp với nhu cầu tiêu thụ (trồng rau các loại khoảng 4.200 ha, hoa khoảng 90 ha, cây ăn quả khoảng 200 ha, cây dược liệu và cây hàng năm khác khoảng 2.435 ha; chuyển sang nuôi trồng thủy sản kết hợp trồng lúa 75 ha). Sản xuất lúa đi theo hướng chất lượng cao, phấn đấu trên 90% được sử dụng giống lúa xác nhận; đẩy mạnh sản xuất gạo hữu cơ và đa dạng các sản phẩm chế biến từ gạo và các phụ phẩm của lúa gạo (rơm, rạ, trấu, cám) đế tăng giá trị gia tăng. Hình thành chuỗi liên kết sản xuất gắn với tiêu thụ lúa gạo giữa các doanh nghiệp, hợp tác xã, tổ hợp tác và nông hội. Xây dựng nhãn hiệu, chỉ dẫn địa lý, truy xuất nguồn gốc sản phẩm gạo của tỉnh, nhất là các sản phẩm gạo đặc sản địa phương đã có chỉ dẫn địa lý “Gạo Ba Chăm”, nhãn hiệu "Gạo Phú Thiện". Hình thành cơ sở sản xuất lúa giống chất lượng cao gắn với sơ chế, bảo quản lúa gạo trên địa bàn các huyện sản xuất lúa gạo trọng điểm của tỉnh. Phát triển vùng sản xuất lúa gạo tại các huyện, thị xã: Phú Thiện, Ia Pa, Ayun Pa, Kbang, Đak Đoa, Chư Păh, Ia Grai, Mang Yang, Chư Sê, Chư Prong.

(10) Dược liệu: Tập trung xây dựng vùng nguyên liệu, phát triển các sản phẩm dược liệu thành ngành sản xuất hàng hóa, ưu tiên phát triển các loại dược liệu có lợi thế cạnh tranh và giá trị kinh tế cao, gắn với thu mua, sơ chế và chế biến, hình thành chuỗi liên kết trong sản xuất và tiêu thụ sản phẩm dược liệu. Đến năm 2025, phát triển diện tích cây dược liệu khoảng 5.000 - 10.000 ha. Tập trung phát triển dược liệu theo Nghị quyết số 09-NQ/TU ngày 03/7/2019 của Tỉnh ủy về bảo tồn và phát triển cây dược liệu trên địa bàn tỉnh Gia Lai đến năm 2025, định hướng đến năm 2030 và Quyết định số 295/QĐ-UBND ngày 13/5/2021 của UBND tỉnh về việc phê duyệt Đề án bảo tồn và phát triển cây dược liệu trên địa bàn tỉnh Gia Lai đến năm 2025, định hướng đến năm 2030. Thu hút các doanh nghiệp thuê môi trường rừng để phát triển trồng dược liệu dưới tán rừng.

(11) Gỗ rừng trồng:

Gỗ rừng trồng và các sản phẩm từ gỗ: Đến năm 2025, sản lượng khai thác đạt trên 800.000 m³ gỗ rừng trồng, bình quân 160.000 m³/năm - 300.000 m³/năm phục vụ chế biến lâm sản, tiêu dùng trong nước và xuất khẩu. Trồng mới 40.000 ha rừng (mỗi năm trồng thêm 8.000 ha rừng), nâng độ che phủ lên 47,75%, tập trung trồng rừng theo chứng chỉ FSC và phát triển rừng gỗ lớn, lâm sản ngoài gỗ làm nguyên liệu cho ngành công nghiệp chế biến gỗ và thị trường lâm sản. Đẩy mạnh thu hút các doanh nghiệp chế biến gỗ rừng trồng gắn với vùng nguyên liệu tập trung. Hình thành khu lâm nghiệp ứng dụng công nghệ cao của tỉnh; tập trung phát triển lâm sản ngoài gỗ có thị trường tiêu thụ như mây tre, dược liệu, dầu, nhựa, thực phẩm.

Tập trung nâng cấp, chuyển hóa rừng trồng gỗ nhỏ thành rừng trồng gỗ lớn, phát triển rừng trồng gỗ lớn để tạo vùng nguyên liệu ổn định cho công nghiệp chế biến gỗ rừng trồng phục vụ xuất khẩu.

(12) Bò thịt: Đến năm 2025, phát triển đàn bò đạt trên 520.000 con, sản lượng thịt hơi đạt 60.000 tấn. Định hướng phát triển chăn nuôi theo chuỗi giá trị, áp dụng quy trình chăn nuôi khép kín từ sản xuất con giống - thức ăn - giết mổ - chế biến; kiểm soát tốt dịch bệnh và an toàn thực phẩm, tăng năng suất chất lượng sản phẩm, giảm công lao động, gia tăng lợi nhuận trong chăn nuôi, giải quyết được vấn đề ô nhiễm môi trường; hình thành cơ sở chăn nuôi được chứng nhận an toàn dịch bệnh và xây dựng vùng chăn nuôi an toàn dịch bệnh. Thu hút các dự án đầu tư phát triển chăn nuôi bò quy mô lớn, ứng dụng công nghệ hiện đại, khép kín phù hợp với định hướng phát triển chăn nuôi của tỉnh; tạo ra các chuỗi liên kết do các doanh nghiệp lớn làm đầu chuỗi như: Công ty cổ phần Diên Hồng Gia Lai; Công ty TNHH MTV Phúc Huy Gia Lai; Công ty cổ phần bò thịt, bò sữa Cao Nguyên; Công ty Cổ phần chăn nuôi Trung Nguyên,... Bò thịt tập trung phát triển ở các huyện: Krông Pa, Chư Prông, Đức Cơ, Kông Chro, Kbang, Đak Pơ, Mang Yang, Chư Sê.

(13) Heo thịt: Đến năm 2025, duy trì đàn lợn đạt trên 980.000 con, sản lượng đạt 175.000 tấn. Phát triển chăn nuôi lợn với các giống chất lượng cao, giống cao sản, nuôi theo hướng trang trại công nghiệp, hữu cơ, an toàn sinh học; phát triển các giống lợn bản địa có giá trị kinh tế cao; phát triển chăn nuôi ứng dụng công nghệ cao, hệ thống giết mổ công nghiệp hiện đại, bảo đảm an toàn dịch bệnh và an toàn thực phẩm gắn với vùng chăn nuôi tập trung, xây dựng và hình thành cơ sở, vùng chăn nuôi an toàn. Thu hút các doanh nghiệp đầu tư vào lĩnh vực chăn nuôi lợn công nghệ cao, chăn nuôi khép kín, liên kết trong sản xuất, chế biến sâu, quy trình hiện đại nhằm nâng cao hiệu quả chăn nuôi của tỉnh như Công ty cổ phần chăn nuôi CP Việt Nam, Công ty TNHH Japfa Comfeed Việt Nam, Công ty CP phát triển nông nghiệp CNC DHN Gia Lai (Tập đoàn Hùng nhơn, Deheus Hà lan). Phát triển chăn nuôi heo tập trung tại các huyện: Mang Yang, Kbang, Ia Pa, Phú Thiện, Chư Pưh, Chư Prông.

(14) Thịt và trứng gia cầm: Đến năm 2025, phát triển đàn gia cầm, thủy cầm đạt trên 4,5 triệu con; phát triển chăn nuôi theo hình thức trang trại, công nghiệp, ứng dụng công nghệ cao; trong đó 50% đàn gà, 25% đàn thủy cầm được nuôi theo phương thức công nghiệp. Sản lượng thịt đạt 24.600 tấn/năm, sản lượng trứng đạt 140 triệu quả/năm. Đầu tư, cải tạo đàn giống chất lượng, phát triển các giống phù hợp nhu cầu của thị trường, có hiệu quả kinh tế cao; hình thành các chuỗi liên kết sản xuất gắn với chế biến, tiêu thụ, an toàn dịch bệnh; các sản phẩm thịt, trứng được sản xuất theo tiêu chuẩn sạch gắn với cơ sở giết mổ, chế biến bảo đảm vệ sinh an toàn thực phẩm. Thu hút các doanh nghiệp như Công ty cổ phần chăn nuôi CP Việt Nam, Công ty TNHH Japfa Comfeed Việt Nam, Công ty TNHH MTV Chăn nuôi Bình Minh đầu tư vào lĩnh vực chăn nuôi gia cầm, hình thành các chuỗi liên kết sản xuất.

1.2. Nhóm sản phẩm đặc sản địa phương

Phát triển các sản phẩm đặc sản của tỉnh theo Chương trình Mỗi xã một sản phẩm (Chương trình OCOP), giai đoạn 2021-2025, bình quân mỗi năm phát triển ít nhất thêm 100 sản phẩm OCOP từ 3 sao trở lên; phấn đấu đến năm 2025 có ít nhất 02 sản phẩm dự thi đánh giá phân hạng sản phẩm OCOP 5 sao cấp Trung ương và phát triển ít nhất 01 mô hình du lịch nông thôn, dịch vụ du lịch cộng đồng gắn với làng nghề. Tập trung triển khai các cơ chế, chính sách, giải pháp để nâng cao chất lượng sản phẩm, năng lực tổ chức sản xuất, tiếp cận thị trường bền vững theo chuỗi giá trị sản phẩm; ưu tiên phát triển các sản phẩm có lợi thế nhằm phát huy được tiềm năng, lợi thế của tỉnh, khơi dậy tính sáng tạo của cộng đồng trong phát triển sản phẩm OCOP gắn với xây dựng nông thôn mới. Các sản phẩm OCOP không ngừng được cải tiến, hoàn thiện sản phẩm theo tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật, bao bì, nhãn mác gắn với truy xuất nguồn gốc, xây dựng nhãn hiệu, thương hiệu sản phẩm; tăng cường áp dụng công nghệ số trong quản lý thương mại sản phẩm để từng bước đẩy mạnh thương hiệu sản phẩm OCOP Gia Lai trên thị trường trong nước và xuất khẩu.

Chú trọng phát triển các sản phẩm đặc sản nổi tiếng của tỉnh Gia Lai như: Cà phê đặc sản, muối kiến vàng, mật nhân, bò một nắng, tôm khô Biển Hồ, rượu cần, mật ong rừng, nấm linh chi, nấm dược liệu, bơ sáp, tiêu hữu cơ Nam Yang, măng khô, gạo Ba Chăm, chè Gia Lai, khoai lang Lệ Cần, chôm chôm Ia Grai. Tăng cường tuyên truyền để người dân, các nhà sản xuất, kinh doanh ý thức được vai trò của việc bảo vệ tài sản trí tuệ cho sản phẩm của mình. Các cơ sở sản xuất, kinh doanh cần tạo lập nhãn hiệu riêng cho sản phẩm. Xây dựng chỉ dẫn địa lý cho các sản phẩm đặc sản của tỉnh, tổ chức sản xuất gắn với đặc trưng về tiêu dùng và thị trường của sản phẩm. Xác định hướng đi phù hợp trên cơ sở thúc đẩy kênh tiêu dùng chất lượng cao, gắn với du lịch và thị trường tại chỗ, nhằm phát huy được yếu tố “đặc sản” của sản phẩm tại địa phương.

2. Cơ cấu lại sản xuất theo từng lĩnh vực

a) Lĩnh vực trồng trọt

- Đến năm 2025, duy trì tốc độ tăng trưởng giá trị lĩnh vực trồng trọt 3,33%/năm, giảm tỷ trọng ngành trồng trọt xuống còn 72,42%. Cơ cấu lại sản xuất trong lĩnh vực trồng trọt theo hướng giảm tỷ trọng giá trị sản xuất cây lương thực xuống còn khoảng 6,9%, cây tinh bột giảm còn khoảng 3,33%, cây công nghiệp ngắn ngày còn khoảng 4,38%, cây công nghiệp lâu năm còn khoảng 32,48%; tăng tỷ trọng cây ăn quả lên 9,76%, rau 11,08% nhằm đáp ứng nhu cầu tiêu dùng của thị trường trong nước và xuất khẩu, góp phần bảo đảm an ninh lương thực quốc gia trong tình hình mới.

- Đến năm 2025, ổn định diện tích gieo trồng khoảng 556.600 ha; quản lý và sử dụng hiệu quả đất chuyên trồng lúa 70.000 ha, chuyển đổi diện tích một số cây trồng kém hiệu quả như: Lúa thường xuyên bị hạn; cao su, hồ tiêu, mía, mì, điều kém hiệu quả sang trồng các loại cây trồng khác có giá trị kinh tế cao, thích ứng với biến đổi khí hậu, phù hợp với nhu cầu thị trường. Phát triển nông nghiệp theo chuỗi giá trị gắn với chế biến, tiêu thụ sản phẩm. Nông sản được sản xuất theo tiêu chuẩn chất lượng; sản phẩm có truy xuất nguồn gốc, có nhãn hiệu, thương hiệu trên thị trường. Phát triển nông nghiệp hữu cơ, nông nghiệp sinh thái để đáp ứng nhu cầu thị trường và phục vụ du lịch. Giá trị sản phẩm thu hoạch trên một ha đất trồng trọt đạt khoảng 120 triệu đồng.

- Đẩy mạnh thu hút doanh nghiệp đầu tư các khu, dự án nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao. Trước mắt, tập trung phát triển Khu nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao Chư Sê, lấy doanh nghiệp là nòng cốt tham gia đầu tư ứng dụng công nghệ cao trong trồng trọt để sản xuất giống và sản phẩm cây ăn quả có giá trị cao, có lợi thế cạnh tranh và đáp ứng nhu cầu cho vùng nguyên liệu nông sản xuất khẩu tiềm năng của Tây Nguyên nói chung và Gia Lai nói riêng.

- Thu hút các nguồn lực đầu tư cho phát triển hạ tầng nông nghiệp, nhất là các dự án từ nguồn vốn ODA như: Dự án phát triển hạ tầng chuỗi giá trị nông nghiệp thông minh thích ứng với biến đổi khí hậu (vốn ADB); Dự án phát triển bền vững chuỗi giá trị nông nghiệp (vốn WB).

b) Lĩnh vực chăn nuôi

Đến năm 2025, duy trì tốc độ tăng trưởng 17,89%/năm; chiếm tỷ trọng 24,02% ngành nông nghiệp.

- Tổng đàn bò 520.000 con, tỷ lệ bò lai đạt 50%; đàn trâu duy trì ổn định khoảng 15.000 con. Sản lượng thịt trâu, bò hơi đạt khoảng 60.000 tấn.

- Tổng đàn lợn khoảng 980.000 con; trong đó đàn lợn nái khoảng 100.000 con chăn nuôi theo hướng công nghiệp đạt 60%. Sản lượng thịt lợn hơi đạt trên 175.000 tấn.

- Tổng đàn gia cầm ước đạt 4.500.000 con (trong đó đàn gà khoảng 4.000.000 con, đàn thủy cầm 500.000 con); phát triển chăn nuôi gia cầm theo hình thức trang trại quy mô lớn, tập trung trong đó khoảng 50% đàn gà và 25% đàn thủy cầm được nuôi theo phương thức công nghiệp. Sản lượng thịt gà ước đạt 21.600 tấn, sản lượng thịt thủy cầm ước đạt 3.000 tấn, sản lượng trứng ước đạt 140 triệu quả.

- Đàn dê ổn định ở quy mô khoảng 120.000 con, trong đó trên 70% là đàn dê lai. Sản lượng thịt dê hơi đạt khoảng 2.400 tấn.

- Nhà nuôi chim yến: Các nhà nuôi chim yến được xây mới phải đảm bảo thuộc khu vực được phép chăn nuôi theo Nghị quyết số 127/2020/NQ-HĐND ngày 09/7/2020 của Hội đồng nhân dân tỉnh về quy định khu vực nội thành của thành phố, thị xã, thị trấn, khu dân cư không được phép chăn nuôi; vùng nuôi chim yến; đồng thời duy trì các nhà yến hiện có trong khu dân cư theo đúng quy định.

- Vật nuôi khác: Ngoài tập trung phát triển các gia súc, gia cầm chủ lực trên, cần quan tâm, khuyến khích phát triển các loài vật nuôi khác phù hợp với điều kiện và quy hoạch của tỉnh như ong, tằm, thỏ, dúi, hươu.

Định hướng ngành chăn nuôi của tỉnh chuyển dịch theo hướng từ chăn nuôi nhỏ lẻ, phân tán sang quy mô lớn, chăn nuôi trang trại, gia trại, tập trung theo chuỗi khép kín, an toàn sinh học, ứng dụng khoa học kỹ thuật tiên tiến, công nghệ cao vào sản xuất. Phát triển chăn nuôi theo hướng công nghiệp, chăn nuôi tuần hoàn bảo đảm an toàn sinh học, an toàn dịch bệnh, thân thiện với môi trường. Hình thành chuỗi liên kết trong chăn nuôi có sự tham gia của các doanh nghiệp lớn. Thu hút, khuyến khích các doanh nghiệp xây dựng cơ sở giết mổ, chế biến có quy mô phù hợp, công nghệ hiện đại gắn với vùng sản xuất sản phẩm chăn nuôi hàng hóa, xử lý chất thải, giảm thiểu ô nhiễm môi trường, bảo đảm an toàn vệ sinh thực phẩm. Giám sát và kiểm soát dịch bệnh; tăng cường dịch vụ thú y; quy định chặt chẽ việc quản lý và sử dụng thuốc thú y. Củng cố, kiện toàn hệ thống thú y các cấp.

Xây dựng Kế hoạch phát triển chăn nuôi, thủy sản giai đoạn 2021-2025, định hướng 2030 và quy định mật độ chăn nuôi trên địa bàn tỉnh đến năm 2030, trong đó bố trí các vùng chăn nuôi tập trung, xây dựng kế hoạch phát triển chăn nuôi trung hạn, dài hạn cho từng địa phương gắn với bảo vệ môi trường, đẩy mạnh ứng dụng khoa học công nghệ trong chăn nuôi, xây dựng các cơ sở, vùng chăn nuôi an toàn dịch bệnh nhằm phát triển chăn nuôi theo hướng hiệu quả, bền vững, đáp ứng nhu cầu tiêu dùng của tỉnh, trong nước và phục vụ xuất khẩu. Đẩy mạnh xã hội hóa hoạt động chăn nuôi, giết mổ, chế biến bằng các chính sách hỗ trợ, ưu đãi, thu hút đầu tư để phát triển phù hợp với kinh tế thị trường và hội nhập quốc tế, tạo môi trường kinh doanh bình đẳng cho mọi thành phần kinh tế tham gia đầu tư, phát triển. Thu hút đầu tư vào lĩnh vực xây dựng nhà máy chế biến thức ăn chăn nuôi.

c) Lĩnh vực thủy sản

Đến năm 2025, duy trì tốc độ tăng trưởng đạt 16,53%/năm, chiếm tỷ trọng 1,13% ngành nông nghiệp. Khai thác hiệu quả 20.800 ha mặt nước. Trong đó: Diện tích nuôi trồng 3.800 ha, diện tích khai thác tự nhiên 17.000 ha. Tổng sản lượng thủy sản đạt 16.360 tấn/năm, trong đó sản lượng nuôi trồng đạt 12.160 tấn, sản lượng khai thác đạt 4.200 tấn. Phát triển nuôi trồng và khai thác thủy sản hiệu quả, bền vững, bảo vệ môi trường sinh thái, phát triển nuôi trồng thủy sản hữu cơ. Tận dụng mặt nước các hồ, đập thủy lợi để phát triển mở rộng lồng bè nuôi trồng thủy sản; tập trung phát triển sản xuất giống thủy sản có giá trị kinh tế; ưu tiên nguồn lực đầu tư sắp xếp, phát triển cơ sở sản xuất giống thủy sản tương xứng với tiềm năng lợi thế của tỉnh, nhằm cung ứng ra thị trường các loại giống tốt, có chất lượng cao.

d) Lĩnh vực lâm nghiệp

- Đến năm 2025, duy trì tốc độ tăng trưởng 10,91%/năm, giá trị sản xuất gấp 1,68 lần năm 2020; chiếm tỷ trọng 1,64%. Giai đoạn 2021-2025, trồng mới 40.000 ha rừng, nâng độ che phủ lên 47,75%. Tập trung quản lý, bảo vệ 645.370.6 ha rừng hiện có; thực hiện giao khoán quản lý bảo vệ rừng hàng năm là 145.000 ha/năm; khoanh nuôi tái sinh 3.000 ha. Nâng cao chất lượng rừng trồng sản xuất để đạt sản lượng gỗ thương phẩm khoảng 80% trữ lượng cây đứng; mỗi năm khai thác và trồng lại khoảng 1.000 ha với sản lượng gỗ nguyên liệu 160.000 m³/năm - 300.00 m³/năm; phát triển dược liệu dưới tán rừng đạt tối thiểu 6.500 ha; triển khai thực hiện hiệu quả Chương trình trồng 1 tỷ cây xanh của Thủ tướng Chính Phủ, phấn đấu bình quân hàng năm mỗi người dân trồng ít nhất một cây gỗ lâu năm; thực hiện xã hội hóa về giống cây trồng lâm nghiệp, xác định một số loài cây trồng rừng gỗ lớn, ưu tiên đối với loài cây bản địa có giá trị kinh tế cao, phù hợp với từng vùng và một số loại cây mà người dân hưởng lợi như như Mắc ca, Giỗi ... ; trồng rừng khảo nghiệm với một số loài đặc sản, cây dược liệu, phù hợp với từng vùng khí hậu bằng các mô hình trồng tập trung hoặc mô hình nông lâm kết hợp; ưu tiên đầu tư, phát triển hệ thống nghiên cứu và cung ứng các giống cây lâm nghiệp chất lượng cao. Nâng cao giá trị kinh tế và tăng năng lực, hiệu lực bảo vệ môi trường, đa dạng sinh học, ứng phó với biến đổi khí hậu, góp phần xóa đói giảm nghèo, nâng cao sinh kế cho người dân sống gần rừng, đặc biệt là đồng bào dân tộc thiểu số, là hướng đi bền vững trong thời gian đến. Tập trung bảo vệ và phát triển rừng, xác định mục tiêu tăng trưởng xanh và phát triển bền vững nghề rừng, tăng cường diện tích rừng trồng tạo nguyên liệu cho công nghiệp chế biến; đẩy mạnh phát triển dịch vụ môi trường rừng; quản lý rừng bền vững và cấp chứng chỉ gỗ rừng trồng theo tiêu chuẩn Việt Nam và thông lệ quốc tế. Xây dựng khu lâm nghiệp ứng dụng công nghệ cao bằng hình thức xã hội hóa kêu gọi dự án đầu tư.

- Triển khai thực hiện giao đất, giao rừng, cho thuê đất thuê rừng cho cộng đồng, hộ gia đình, cá nhân và tổ chức quản lý, bảo vệ và phát triển rừng đạt ít nhất 60% diện tích rừng và đất lâm nghiệp do UBND cấp xã hiện đang quản lý tương đương 126.741,08 ha trên tổng số 211.235,14 ha;

- Rà soát chuyển đổi các cơ sở chế biến gỗ hoạt động không hiệu quả; đổi mới công nghệ, tăng công suất các cơ sở chế biến. Bố trí hợp lý các nhà máy chế biến gỗ gắn với vùng nguyên liệu đến năm 2025 với công suất 450.000 m³/năm.

- Triển khai hiệu quả Chương trình hành động thực hiện Nghị quyết Đại hội đại biểu Đảng bộ tỉnh Gia Lai lần thứ XVI, nhiệm kỳ 2020-2025 về “Phát triển lâm nghiệp theo hướng bền vững, tăng cường sinh kế, nâng cao tỷ lệ che phủ rừng thích ứng với biến đổi khí hậu". Phát triển rộng mô hình nông lâm kết hợp, lâm sản ngoài gỗ; lâm nghiệp đô thị, cảnh quan và các loại hình du lịch bền vững gắn với rừng. Thực hiện bảo tồn, quản lý, huy động và tiếp cận các nguồn lực quốc tế và quốc gia để thực hiện các chương trình, dự án, hoạt động bảo tồn và phát triển bền vững hệ sinh thái rừng tự nhiên trên địa bàn tỉnh; thành lập và tổ chức triển khai những nhiệm vụ cần thiết hướng tới bảo tồn đa dạng sinh học gắn với sinh kế bền vững và phát triển kinh tế xã hội của Khu dự trữ sinh quyển thế giới Cao nguyên Kon Hà Nừng.

- Phát triển các loại hình dịch vụ, du lịch như du lịch sinh thái, nghỉ dưỡng cao cấp, giải trí, trải nghiệm gắn với quản lý bền vững tài nguyên rừng,... được cung ứng từ hệ sinh thái dịch vụ môi trường rừng nhằm tạo ra các sản phẩm du lịch độc đáo, khác biệt. Tiến hành lựa chọn một số điểm trong tỉnh để thực hiện thí điểm như: Khu Bảo tồn thiên nhiên Kon Chư Răng; Vườn Quốc gia Kon Ka Kinh...

- Triển khai thực hiện các chương trình, dự án phát triển lâm nghiệp: Dự án giảm thiểu tác động của dịch bệnh corona tới kinh tế và xã hội thông qua bảo vệ, phục hồi và phát triển rừng bền vững ở vùng Tây Nguyên; Dự án bảo vệ và phát triển rừng; Dự án nâng cao năng lực phòng cháy chữa cháy rừng; Dự án đầu tư phát triển rừng bền vững Vườn Quốc gia Kon Ka Kinh; Dự án đầu tư xây dựng phục vụ quản lý bảo vệ rừng và phát triển vùng đệm Khu Bảo tồn thiên nhiên Kon Chư Răng; Dự án Khu lâm nghiệp ứng dụng công nghệ cao tỉnh Gia Lai; Dự án đầu tư trồng dược liệu dưới tán rừng; Dự án Phát triển du lịch sinh thái, nghỉ dưỡng tại Vườn Quốc gia Kon Ka Kinh, Khu bảo tồn thiên nhiên Kon Chư Răng.

3. Cơ cấu lại sản xuất nông nghiệp theo vùng

3.1. Vùng phía Đông và Đông Bắc: Đẩy mạnh liên kết vùng nhằm khai thác tiềm năng, thế mạnh của từng địa phương; tập trung phát triển cây công nghiệp ngắn ngày như mía, sắn tạo vùng nguyên liệu cho chế biến; phát triển chuyên canh các loại cây trồng như: Ngô, rau đậu các loại, cây ăn quả, dược liệu và có chăn nuôi; phát triển chăn nuôi gia súc tập trung theo hướng trang trại, gia trại kết hợp ứng dụng công nghệ cao; bảo vệ hệ thống rừng phòng hộ, đặc dụng, đảm bảo duy trì đa dạng sinh học; phát triển trồng rừng thâm canh, lâm sản ngoài gỗ; phát triển ngành lâm nghiệp gắn với các loại hình du lịch sinh thái, du lịch văn hóa, lịch sử; phát triển nuôi trồng thủy sản trên các hồ chứa, lưu vực sông, suối, đặc biệt là các loài cá nước lạnh có giá trị kinh tế cao.

3.2. Vùng phía Đông Nam: Đẩy mạnh phát triển lúa, gạo chất lượng cao; chuyển đổi phần diện tích đất trồng lúa kém hiệu quả, thường xuyên bị hạn sang trồng cây chịu hạn và ứng dụng tưới tiên tiến và tiết kiệm nước để trồng rau màu các loại và ngô sinh khối; phát triển vùng nguyên liệu sắn, nâng cao chất lượng sản phẩm cây thuốc lá; phát triển trồng rừng thâm canh, trồng rừng vùng bán ngập; phát triển chăn nuôi gia súc tập trung, nâng cao tỷ lệ bò lai, cải tiến chất lượng đàn bò; phát triển nuôi trồng thủy sản trên các hồ chứa, lưu vực sông, suối với các đối tượng nuôi truyền thống như cá, tôm nước ngọt.

3.2. Vùng phía Tây: Tập trung phát triển vùng sản xuất cà phê, hồ tiêu, cao su, chè, cây ăn quả, rau các loại, hoa và cây dược liệu; hình thành và phát triển các khu nông, lâm nghiệp ứng dụng công nghệ cao; phát triển chăn nuôi lợn và gia cầm theo hình thức trang trại, công nghiệp, đẩy mạnh chăn nuôi lợn hữu cơ; két họp sản xuất lâm nghiệp, phát triển trồng rừng vùng bán ngập các lòng hồ thủy lợi, thủy điện với phát triển nuôi trồng thủy sản.

4. Cơ cấu lại ngành nông nghiệp gắn với xây dựng nông thôn mới

- Tiếp tục thực hiện chủ trương cơ cấu lại ngành nông nghiệp; phát triển nông - lâm nghiệp theo hướng sản xuất hàng hóa tập trung, đáp ứng nhu cầu thị trường; mở rộng liên kết sản xuất và nâng cao chuỗi giá trị để tăng thu nhập cho người dân khu vực nông thôn gắn với xây dựng nông thôn mới; triển khai đồng bộ các giải pháp để phấn đấu đến năm 2025 cả tỉnh có ít nhất 120 xã đạt chuẩn nông thôn mới và 10 huyện, thị xã, thành phố đạt chuẩn nông thôn mới.

- Cơ cấu lại ngành nông nghiệp theo hướng nâng cao giá trị gia tăng dựa trên phát triển chuỗi giá trị của các ngành hàng có lợi thế, đặc biệt quan tâm phát triển các sản phẩm bản địa, sản phẩm chủ lực, OCOP, trong đó xác định lấy liên kết sản xuất, phát triển công nghiệp chế biến để nâng cao chất lượng, nâng cao giá trị sản phẩm và dịch vụ tiêu thụ nông sản làm trung tâm của quá trình cơ cấu lại ngành nông nghiệp; sản xuất nông nghiệp hàng hóa quy mô lớn, tập trung, hiện đại, hướng về xuất khẩu. Các sản phẩm nông sản được sản xuất theo tiêu chuẩn chất lượng của thị trường, có truy xuất nguồn gốc, tập trung xây dựng nhãn hiệu, thương hiệu cho sản phẩm nông sản Gia Lai, gia nhập sâu vào thị trường xuất khẩu. Thông qua đó, thúc đẩy sự tham gia, chia sẻ lợi ích, liên kết sản xuất giữa các hộ gia đình với các công ty (doanh nghiệp), hợp tác xã, các tổ chức của nông dân, các đơn vị nghiên cứu, chế biến kinh doanh và liên kết thị trường, tập trung phát triển kinh tế hợp tác và thu hút đầu tư của các thành phần kinh tế; nỗ lực triển khai đồng bộ các chương trình, dự án để đưa tiến bộ khoa học kỹ thuật đến với người dân, nhằm nâng cao kiến thức, kỹ năng cho người sản xuất; ứng dụng công nghệ thông tin; chuyển đổi số trong nông nghiệp, thúc đẩy chuyển đổi từ “Sản xuất nông nghiệp” sang “Kinh tế nông nghiệp”; phát triển nền nông nghiệp công nghệ cao theo hướng chú trọng nông nghiệp thông minh, nông nghiệp chính xác.. Nhân rộng các mô hình sản xuất tiên tiến, giúp nâng cao thu nhập cho người nông dân, góp phần đạt mục tiêu xây dựng nông thôn mới trên địa bàn tỉnh.

IV. GIẢI PHÁP THỰC HIỆN

1. Triển khai hiệu quả cơ chế chính sách, huy động nguồn lực

- Tiếp tục triển khai thực hiện hiệu quả chính sách khuyến khích doanh nghiệp đầu tư vào nông nghiệp, nông thôn theo Nghị định số 57/2018/NĐ-CP ngày 17/4/2018 của Chính phủ và Nghị quyết số 102/2019/NQ-HĐND ngày 10/7/2019 của HĐND tỉnh Gia Lai; chính sách tín dụng phục vụ phát triển nông nghiệp, nông thôn theo Nghị định số 55/2015/NĐ-CP ngày 09/6/2015 và Nghị định số 116/2018/NĐ-CP ngày 07/9/2018 của Chính phủ; chính sách khuyến khích phát triển hợp tác, liên kết trong sản xuất và tiêu thụ sản phẩm nông nghiệp theo Nghị định số 98/2018/NĐ-CP ngày 05/7/2018 của Chính phủ và Nghị quyết số 97/2018/NQ-HĐND ngày 06/12/2018 của HĐND tỉnh Gia Lai; chính sách đặc thù khuyến khích phát triển hợp tác xã nông nghiệp trên địa bàn tỉnh Gia Lai theo Nghị quyết số 103/2019/NQ-HĐND ngày 10/7/2019 của HĐND tỉnh Gia Lai; chính sách hỗ trợ phát triển thủy lợi nhỏ, thủy lợi nội đồng và tưới tiên tiến, tiết kiệm nước trên địa bàn tỉnh Gia Lai theo Nghị quyết số 107/2019/NQ-HĐND ngày 10/7/2019 của HĐND tỉnh Gia Lai; chính sách hỗ trợ phát triển sản xuất và dịch vụ nông thôn theo Quyết định số 02/2015/QĐ-UBND ngày 20/01/2015 của UBND tỉnh Gia Lai...

- Nâng cao khả năng thu hút các nguồn vốn, nhất là nguồn vốn ODA, FDI và nguồn vốn huy động từ các thành phần kinh tế cho phát triển nông nghiệp, nông thôn. Phát triển hệ thống bảo hiểm nông nghiệp để hạn chế rủi ro trong sản xuất, kinh doanh nông nghiệp.

- Xây dựng và triển khai cơ chế, chính sách hỗ trợ và khuyến khích đổi mới, sáng tạo và khởi nghiệp trong lĩnh vực phát triển nông nghiệp, nông thôn; hỗ trợ tiếp cận thông tin khoa học, kỹ thuật, thị trường; hỗ trợ nghiên cứu chuyển giao ứng dụng tiến bộ kỹ thuật vào sản xuất nông nghiệp.

2. Về khoa học, kỹ thuật: Tiếp tục nâng cao trình độ nghiên cứu, chuyển giao và ứng dụng khoa học công nghệ; nâng cấp, củng cố đầu tư trang thiết bị, phát triển hạ tầng kỹ thuật cho các trung tâm giống phục vụ công tác nghiên cứu và sản xuất giống đạt chất lượng để cung ứng cho nhu cầu sản xuất của người dân; khuyến khích đầu tư các khu, vùng nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao; đẩy mạnh ứng dụng công nghệ cao, công nghệ số, công nghệ thông tin trong toàn bộ các khâu của chuỗi giá trị, kết nối đồng bộ với các ngành, lĩnh vực khác để hình thành nền sản xuất nông nghiệp thông minh, sử dụng hiệu quả nguồn tài nguyên, lao động, nâng cao giá trị gia tăng, sức cạnh tranh và phát triển bền vững của ngành. Đẩy mạnh xã hội hóa công tác nghiên cứu khoa học công nghệ, chuyển giao tiến bộ kỹ thuật vào sản xuất, kinh doanh nông nghiệp phù hợp với cơ chế thị trường. Phát triển thị trường công nghệ nông nghiệp trên cơ sở đảm bảo quyền sở hữu trí tuệ. Đẩy mạnh cải cách hành chính, nâng cao chỉ số cạnh tranh (DDCI), hỗ trợ doanh nghiệp đầu tư vào nông nghiệp, nông thôn.

3. Nâng cao hiệu quả hoạt động của các hình thức tổ chức sản xuất

- Sắp xếp, đổi mới, phát triển và nâng cao hiệu quả hoạt động các doanh nghiệp nông nghiệp; hoàn thành sắp xếp, đổi mới công ty nông, lâm nghiệp theo chỉ đạo của Bộ Chính trị tại Kết luận số 82-KL/TW ngày 29/7/2020; nâng cao năng lực và vai trò của hợp tác xã, tổ hợp tác và nông hội để liên kết với các doanh nghiệp trong việc tổ chức sản xuất theo chuỗi từ cung cấp dịch vụ đầu vào, bảo quản, chế biến nông sản và tiếp cận thị trường. Đẩy mạnh hợp tác, liên kết trong sản xuất và tiêu thụ nông sản, kết nối với chuỗi cung ứng toàn cầu. Phát triển doanh nghiệp nông nghiệp, các hình thức hợp tác, liên kết sản xuất, tiêu thụ nông sản theo chuỗi giá trị, trong đó doanh nghiệp giữ vai trò là “trụ cột”, nòng cốt, dẫn dắt; đưa khoa học công nghệ, trình độ quản trị và kinh tế số vào chuỗi giá trị.

- Phát triển hợp tác xã nông nghiệp năng động, hiệu quả, bền vững với nhiều mô hình liên kết, thu hút nông dân, hộ kinh tế cá thể, cá nhân và nhiều tổ chức tham gia hợp tác xã. Tập trung phát triển các hợp tác xã chuyên ngành gắn với chuỗi giá trị trong nông nghiệp, các hợp tác xã nông nghiệp chuyên sâu gắn với các vùng sản xuất hàng hóa tập trung có quy mô lớn; các hợp tác xã nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao trong sản xuất và tiêu thụ nông sản và các hợp tác xã sản xuất, chế biến và tiêu thụ sản phẩm gắn với sản phẩm OCOP của tỉnh.

- Phát triển liên kết sản xuất trong nông nghiệp nhằm thúc đẩy phát triển các sản phẩm chủ lực của tỉnh theo vùng sản xuất chuyên canh tập trung theo hướng nâng cao giá trị gia tăng và phát triển bền vững; tổ chức sản xuất tiên tiến, hiện đại, bảo vệ môi trường sinh thái nông thôn và tạo giá trị gia tăng cho liên kết chuỗi từ sản xuất đến tiêu thụ sản phẩm; nâng cao thu nhập và lợi ích của các bên tham gia, xây dựng vùng nguyên liệu ổn định phục vụ chế biến, tiêu thụ trong nước và xuất khẩu nhằm góp phần phát triển kinh tế ở khu vực nông thôn. Tăng cường thúc đẩy thực hành và chứng nhận quản lý rừng bền vững, áp dụng kỹ thuật sản xuất, xây dựng giải pháp bảo tồn rừng và kỹ thuật phục hồi, tái sinh rừng đáp ứng điều kiện của FSC vì mục tiêu phát triển lâm nghiệp bền vững.

4. Phát triển ngành nghề, nghề truyền thống, làng nghề, nghề truyền thống: Đẩy mạnh phát triển trên cơ sở ứng dụng khoa học kỹ thuật vào sản xuất để đa dạng hóa sản phẩm về mẫu mã, kiểu dáng, nâng cao năng suất, chất lượng, khả năng cạnh tranh, trong đó chú trọng phát triển ngành nghề với các sản phẩm là thế mạnh của tỉnh; giải quyết việc làm và tăng thu nhập cho người dân, đồng thời khai thác tốt tài nguyên, nguồn lao động tại chỗ, tiềm năng và lợi thế của từng địa phương, nâng cao giá trị các sản phẩm nông lâm nghiệp, thủy sản thông qua chế biến. Tăng tỷ trọng ngành nghề phi nông nghiệp trong khu vực nông thôn, góp phần thực hiện công nghiệp hóa, hiện đại hóa nông nghiệp, nông thôn gắn với công cuộc xây dựng nông thôn mới trên địa bàn tỉnh.

5. Phát triển hạ tầng nông nghiệp, nông thôn

- Phát triển kết cấu hạ tầng nông nghiệp, nông thôn và hạ tầng thương mại ở nông thôn ngày càng hiện đại, đảm bảo tăng cường liên kết vùng, đáp ứng yêu cầu của nền sản xuất nông nghiệp bền vững, hiện đại với quy mô sản xuất hàng hóa lớn, hội nhập quốc tế và thích ứng với biến đổi khí hậu.

- Phát triển hệ thống thủy lợi đảm bảo chủ động cấp nước cho sản xuất nông nghiệp, nuôi trồng thủy sản thâm canh tập trung theo hướng công nghiệp, ứng dụng công nghệ cao; ưu tiên nguồn lực đầu tư các công trình thủy lợi lớn, đa mục tiêu; tăng cường đầu tư các công trình thủy lợi nhỏ, kênh mương nội đồng phục vụ vùng khó khăn về nguồn nước, các giải pháp tưới tiên tiến, tiết kiệm nước. Đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng phòng chống thiên tai đồng bộ, hiện đại, đảm bảo đủ khả năng chống chịu trước thiên tai và giảm thiểu thiệt hại về người và sản xuất; trong đó, ưu tiên củng cố, nâng cấp chống sạt lở bờ sông, bờ suối. Đầu tư phát triển hạ tầng giao thông nông thôn và hệ thống hạ tầng logistic phục vụ sản xuất. Xây dựng và triển khai chính sách ưu đãi thu hút doanh nghiệp tham gia đầu tư phát triển hạ tầng thương mại ở khu vực nông thôn.

- Phát triển hạ tầng lâm nghiệp: Xây dựng, duy tu, bảo dưỡng, nâng cấp, cải tạo kết cấu hạ tầng phục vụ cho bảo vệ phát triển rừng; thực hiện hỗ trợ đầu tư xây dựng hệ thống đường lâm sinh gắn với kết cấu hạ tầng nông thôn, tạo điều kiện thuận lợi từng bước cơ giới hóa cho công tác trồng, chăm sóc và khai thác lâm sản từ rừng trồng, nâng cao hiệu quả kinh tế từ trồng rừng. Thu hút đầu tư nhà máy chế biến gỗ rừng trồng phục vụ tiêu dùng và xuất khẩu.

6. Thúc đẩy phát triển cơ giới hóa nông nghiệp và công nghiệp chế biến nông sản; phát triển công nghiệp hỗ trợ và dịch vụ logistic

- Đẩy mạnh áp dụng cơ giới hóa đồng bộ ở tất cả các khâu sản xuất, bảo quản, chế biến nông sản, phù hợp với điều kiện từng vùng, từng loại cây trồng, vật nuôi. Phát triển các tổ chức kinh doanh dịch vụ cơ giới hóa nông nghiệp, công nghiệp hỗ trợ và đào tạo nguồn nhân lực đáp ứng nhu cầu phát triển sản xuất hàng hóa lớn trong nông nghiệp.

- Phát triển công nghiệp chế biến nông sản gắn với các vùng sản xuất nguyên liệu tập trung được cơ giới hóa đồng bộ. Đẩy mạnh áp dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật, công nghệ cao thân thiện với môi trường và hệ thống quản lý chất lượng hiện đại trong bảo quản, chế biến nông sản. Đa dạng hóa sản phẩm chế biến, tăng tỷ trọng chế biến sâu, chế biến tinh, chế biến công nghệ cao; tăng chế biến từ các phụ phẩm của sản xuất nông nghiệp, tăng giá trị gia tăng; đảm bảo kiểm soát được chất lượng, an toàn thực phẩm và truy xuất nguồn gốc sản phẩm, đáp ứng tốt các yêu cầu của thị trường tiêu thụ, bảo vệ môi trường.

- Phát triển công nghiệp hỗ trợ và dịch vụ logistic phục vụ nông nghiệp. Khuyến khích phát triển công nghiệp cơ khí, hóa chất và công nghệ sinh học phục vụ sản xuất nông nghiệp và chế biến nông lâm thủy sản; thu hút đầu tư vào phát triển hạ tầng logistics, nhất là hạ tầng giao thông vận tải; hạ tầng kho bãi phục vụ phát triển sản xuất, bảo quản, chế biến nông sản. Phát triển các cụm công nghiệp, dịch vụ hỗ trợ phát triển sản xuất, kinh doanh nông nghiệp tại một số vùng sản xuất nông nghiệp tập trung nhằm nâng cao hiệu quả kinh tế, thương mại của hàng nông sản.

7. Phát triển giống: Nâng cao năng lực nghiên cứu, chọn tạo, chuyển giao, sản xuất, cung ứng, quản lý, kiểm nghiệm giống cây trồng nông, lâm nghiệp, giống vật nuôi và giống thủy sản theo hướng hiện đại hoá để nâng cao năng suất, chất lượng, khả năng cạnh tranh, hiệu quả sản xuất một cách bền vững; thiết lập hệ thống quản lý giống đồng bộ từ các cơ sở sản xuất, kinh doanh đến cơ quan quản lý giống của tỉnh; chú trọng quyền tác giả giống, tạo môi trường lành mạnh cho các tổ chức, cá nhân tham gia sản xuất, kinh doanh; hỗ trợ, khuyến khích các thành phần kinh tế trong và ngoài tỉnh đầu tư nghiên cứu, chọn tạo, sản xuất và cung ứng giống, đồng thời đẩy mạnh việc xã hội hoá phát triển giống cây trồng nông, lâm nghiệp, giống vật nuôi và giống thủy sản dưới sự quản lý của Nhà nước.

8. Đảm bảo chất lượng, an toàn thực phẩm: Triển khai đồng bộ và quyết liệt các giải pháp đảm bảo chất lượng, an toàn thực phẩm. Từng bước đáp ứng các tiêu chuẩn, quy chuẩn khu vực và quốc tế, nhằm tạo điều kiện thuận lợi mở rộng thị trường xuất khẩu nông sản của tỉnh. Phát triển các vùng trồng trọt và chăn nuôi an toàn dịch bệnh, an toàn sinh học. Tăng cường hệ thống kiểm soát dịch hại, dịch bệnh, khuyến khích cách tiếp cận đa ngành trong phòng trừ, kiểm soát dịch bệnh.

9. Xây dựng và phát triển thương hiệu nông sản

- Tập trung xây dựng các thương hiệu sản phẩm nông sản truyền thống đặc sắc của Gia Lai, các sản phẩm hàng hóa lớn, có giá trị kinh tế cao để phục vụ cho thị trường và xuất khẩu. Phối hợp chặt chẽ với các cơ quan chuyên môn của Bộ Công Thương, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn để khai thác hiệu quả các thị trường xuất khẩu nông sản. Tham gia các sự kiện xúc tiến thương mại của Trung ương và các tỉnh, thành phố để giới thiệu, quảng bá, tiêu thụ các sản phẩm nông, lâm, thủy sản. Phối hợp chặt chẽ với hệ thống siêu thị, chợ đầu mối, các khu công nghiệp để đưa nông sản Gia Lai đến với người tiêu dùng.

- Xây dựng thương hiệu sản phẩm hàng nông sản gắn với xây dựng mã số vùng trồng, công nghệ truy xuất nguồn gốc. Hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa, cơ sở sản xuất, kinh doanh tham gia liên kết, hợp tác trong sản xuất, sơ chế, chế biến, tiêu thụ nông sản ứng dụng mã QRcode trong truy xuất nguồn gốc, xuất xứ sản phẩm. Đồng thời, hướng dẫn, phối hợp với các địa phương kiểm tra các cơ sở về quản lý chất lượng trong sản xuất, kinh doanh nông sản.

10. Về công tác quản lý, thanh tra, kiểm tra: Đẩy mạnh công tác quản lý, kiểm tra, đánh giá, phân loại điều kiện đảm bảo chất lượng, an toàn vệ sinh thực phẩm ở các cơ sở sản xuất, kinh doanh vật tư nông nghiệp và sản phẩm nông sản, thủy sản. Tổ chức thanh tra, kiểm tra định kỳ, đột xuất các cơ sở sản xuất, kinh doanh vật tư nông nghiệp để phát hiện kịp thời những vi phạm trong sản xuất, kinh doanh, lưu thông vật tư nông nghiệp, đặc biệt là vật tư nông nghiệp kém chất lượng, không rõ nguồn gốc trên địa bàn tỉnh và xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm theo quy định.

11. Về nguồn nhân lực: Đổi mới, nâng cao chất lượng, đào tạo nguồn nhân lực của ngành nông nghiệp, tập trung đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao phục vụ; ưu tiên đào tạo nhân lực có trình độ chuyên môn cao, đủ trình độ tiếp cận công nghệ hiện đại để tạo những bước đột phá trong nghiên cứu, chọn, tạo và sản xuất giống, công nghệ di truyền, nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao để kịp thời giải quyết các vấn đề, thách thức của ngành do biến đổi khí hậu, hạn hán, dịch bệnh gây ra. Đào tạo nghề cho lao động nông nghiệp, nông thôn gắn với nhu cầu của thị trường, doanh nghiệp, hợp tác xã, đáp ứng yêu cầu của quá trình chuyển dịch cơ cấu kinh tế khu vực nông thôn. Nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ quản lý ngành nông nghiệp chuyên nghiệp, hiệu lực, hiệu quả; củng cố, nâng cao hiệu quả hoạt động của các tổ chức khai thác công trình thủy lợi, tổ chức thủy lợi cơ sở.

12. Tăng cường năng lực hội nhập quốc tế; khai thác tốt tiềm năng thị trường từ các Hiệp định thương mại tự do

- Tổ chức lại thị trường phù hợp với xu thế phát triển của cách mạng công nghiệp 4.0, tạo động lực thúc đẩy phát triển sản xuất. Phát triển hệ thống bán lẻ; đẩy nhanh hoàn thành xây dựng thương hiệu cho các sản phẩm nông sản chủ lực và đặc sản của tỉnh gắn với chỉ dẫn địa lý, chất lượng cao, đảm bảo an toàn thực phẩm, thân thiện với môi trường.

- Tăng cường năng lực nghiên cứu, đẩy mạnh kiểm soát chất lượng theo các tiêu chuẩn quốc tế và khu vực, ứng dụng công nghệ thông tin trong thu thập thông tin, dự báo và phân tích thị trường nông sản trong nước và quốc tế; phát triển mạnh thương mại điện tử trong sản xuất, kinh doanh nông nghiệp. Kết nối thị trường nông sản của tỉnh với chuỗi cung ứng nông sản toàn cầu.

13. Bảo vệ tài nguyên, môi trường nông thôn, nâng cao khả năng thích ứng với biến đổi khí hậu, phòng chống thiên tai

Nâng cao năng lực truyền thông và nhận thức của cộng đồng, tổ chức về quản lý rủi ro thiên tai dựa vào cộng đồng kết hợp xây dựng nông thôn mới; tăng diện tích rừng trồng mới, khôi phục, phát triển rừng phòng hộ; thực hiện chính sách chi trả dịch vụ môi trường rừng; tạo điều kiện thuận lợi để các tổ chức, cá nhân đầu tư trồng rừng sản xuất và chế biến lâm sản, phát triển du lịch sinh thái. Tăng cường công tác tuyên truyền, vận động, nâng cao ý thức về bảo vệ môi trường nông thôn. Thực hiện xã hội hóa công tác bảo vệ môi trường, khắc phục tình trạng ô nhiễm môi trường nông thôn; đầu tư các khu xử lý rác thải tập trung quy mô liên xã, liên huyện đảm bảo thu gom, vận chuyển và xử lý nước thải, chất thải rắn đáp ứng yêu cầu bảo vệ môi trường. Tăng cường nghiên cứu, đẩy mạnh diện tích áp dụng các biện pháp sử dụng tiết kiệm nước, giảm phát thải khí nhà kính; phối hợp quản lý tốt nguồn nước các lưu vực sông và hệ thống thủy lợi bảo đảm quá trình khai thác, sử dụng hợp lý, tiết kiệm.

14. Về đất đai: Tập trung đất đai thông qua dồn thửa, đổi ruộng đất nông nghiệp. Tạo điều kiện pháp lý để người nông dân chuyển nhượng quyền sử dụng đất, quy định rõ về hạn mức nhận chuyển nhượng, điều kiện nhận chuyển nhượng và cải cách đơn giản hóa thủ tục hành chính trong đăng ký biến động đất đai. Tập trung đất đai thông qua việc người dân tự nguyện góp đất cùng tiến hành sản xuất kinh doanh và cùng hưởng lợi từ thành quả sản xuất.

15. Về Chương trình MTQG xây dựng nông thôn mới: Kiểm tra, giám sát, đánh giá tình hình thực hiện Chương trình MTQG xây dựng nông thôn mới ở các địa phương, trong đó tập trung vào kết quả thực hiện các mục tiêu, nhiệm vụ của Chương trình; tình hình sử dụng nguồn vốn ngân sách Trung ương và đối ứng ngân sách địa phương; kết quả thực hiện các Bộ tiêu chí nông thôn mới; chủ động lồng ghép nguồn vốn từ các chương trình, dự án khác vào thực hiện Chương trình MTQG xây dựng nông thôn mới gắn với tái cơ cấu ngành nông nghiệp.

V. TỔ CHỨC THỰC HIỆN

1. Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn

- Chủ trì, phối hợp với các sở, ban, ngành và UBND các huyện, thị xã, thành phố tổ chức triển khai Kế hoạch này; phân công nhiệm vụ cụ thể cho các cơ quan, đơn vị trực thuộc Sở và hướng dẫn các địa phương triển khai thực hiện.

- Căn cứ Bộ tiêu chí giám sát, đánh giá được ban hành tại Quyết định số 255/QĐ-TTg ngày 25/02/2021 của Thủ tướng Chính phủ về việc phê duyệt Kế hoạch cơ cấu lại ngành nông nghiệp giai đoạn 2021-2025 và Văn bản số 3629/BNN-KH ngày 15/6/2021 của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn về việc phân công triển khai Kế hoạch giai đoạn 2021-2025 theo Quyết định số 255/QĐ-TTg ngày 25/02/2021 của Thủ tướng Chính phủ, phối hợp với Cục Thống kê tỉnh, các sở ngành liên quan và UBND các huyện, thị xã, thành phố tổ chức thực hiện tiêu chí, giám sát đánh giá tiêu chí; thường xuyên đôn đốc, đánh giá tình hình thực hiện Kế hoạch cơ cấu lại theo Bộ tiêu chí giám sát đánh giá; tổng hợp, báo cáo UBND tỉnh kết quả thực hiện.

- Chủ trì, phối hợp với các Sở, ban, ngành, UBND các huyện, thị xã, thành phố trình UBND tỉnh xem xét, quyết định thành lập Ban Chỉ đạo liên ngành cơ cấu lại ngành nông nghiệp tỉnh Gia Lai giai đoạn 2021 - 2025.

- Xây dựng các chương trình, dự án kêu gọi đầu tư lĩnh vực nông nghiệp và phát triển nông thôn hàng năm đề xuất cập nhật vào danh mục kêu gọi đầu tư của tỉnh, đồng thời phối hợp với các Sở, ngành liên quan giải quyết nhanh các thủ tục hành chính liên quan đến các dự án đầu tư nhằm tăng cường khả năng thu hút đầu tư cho lĩnh vực nông nghiệp và phát triển nông thôn trên địa bàn tỉnh.

- Xây dựng Chương trình khoa học và công nghệ phục vụ xây dựng Nông thôn mới trong các hoạt động khoa học và công nghệ, đi vào chiều sâu, đem lại hiệu quả kinh tế cao cho sản xuất góp phần quan trọng vào xây dựng nông thôn mới và phát triển nông nghiệp, nông thôn; tham mưu UBND tỉnh xây dựng và triển khai Chương trình khoa học và công nghệ phục vụ xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2021-2025 nhằm tạo động lực, góp phần vào phát triển bền vững ở khu vực nông thôn trên tất cả các mặt kinh tế, xã hội và môi trường.

- Chủ trì, phối hợp với các đơn vị có liên quan lập kế hoạch kinh phí thực hiện nhiệm vụ kế hoạch này; tổng hợp chung vào dự toán chi ngân sách Nhà nước hàng năm, trình UBND tỉnh xem xét, quyết định.

2. Sở Kế hoạch và Đầu tư

- Chủ trì, phối hợp với các sở, ban, ngành có liên quan và UBND các huyện, thị xã, thành phố triển khai hiệu quả Nghị định số 57/2018/NĐ-CP ngày 17/4/2018 của Chính phủ về cơ chế, chính sách khuyến khích doanh nghiệp đầu tư vào nông nghiệp, nông thôn. Chủ động rà soát, đề xuất sửa đổi, bổ sung các cơ chế, chính sách thu hút các nguồn lực đầu tư vào lĩnh vực nông nghiệp, nông thôn; cơ chế, chính sách hỗ trợ phát triển kinh tế hợp tác.

- Trên cơ sở đề xuất của Sở Nông nghiệp và PTNT, căn cứ vào tình hình thực tế ngân sách tỉnh giai đoạn 2021-2025, tổng hợp, cân đối và tham mưu UBND tỉnh bố trí vốn đầu tư công để thực hiện các dự án, công trình phục vụ cơ cấu lại ngành nông nghiệp của tỉnh.

- Chủ trì, phối hợp với Sở Nông nghiệp và PTNT hàng năm rà soát, tham mưu ban hành danh mục các dự án khuyến khích đầu tư vào nông nghiệp, nông thôn và tổ chức các hoạt động xúc tiến, thu hút kêu gọi đầu tư các doanh nghiệp, hợp tác xã đầu tư cho nông nghiệp và phát triển các sản phẩm nông nghiệp chủ lực của tỉnh.

- Triển khai hiệu quả Nghị quyết về đẩy mạnh thu hút các nguồn lực đầu tư cho phát triển nông nghiệp, công nghiệp chế biến, công nghiệp năng lượng tái tạo và du lịch đến năm 2030.

- Phối hợp chặt chẽ với Sở Nông nghiệp và PTNT, Cục Thống kê tỉnh thực hiện Bộ tiêu chí giám sát, đánh giá cơ cấu lại ngành nông nghiệp.

3. Sở Tài chính

Trên cơ sở đề xuất của Sở Nông nghiệp và PTNT và các ngành có liên quan, đề xuất cấp có thẩm quyền sửa đổi, bổ sung chính sách thuế, phí theo hướng tạo thuận lợi cho hoạt động sản xuất, kinh doanh của ngành nông nghiệp và thu hút đầu tư của các thành phần kinh tế vào lĩnh vực nông nghiệp, nông thôn, đơn giản hóa các thủ tục hành chính về thuế.

4. Sở Công Thương

- Sử dụng có hiệu quả các nguồn vốn khuyến công Trung ương và địa phương hỗ trợ đầu tư máy móc thiết bị tiên tiến vào sản xuất cho doanh nghiệp, hợp tác xã để nâng cao năng lực sản xuất và chất lượng sản phẩm phục vụ nhu cầu thị trường.

- Hỗ trợ cho các doanh nghiệp xúc tiến thương mại, phát triển thị trường, giao lưu với các vùng kinh tế lân cận, tranh thủ mọi thời cơ thuận lợi để mở rộng thị trường, quảng bá sản phẩm nông sản trên địa bàn tỉnh; tiếp tục nâng cao giá trị và đưa những sản phẩm chủ lực của tỉnh vào các thị trường lớn đề xuất khẩu như cao su, tinh bột sắn, chế biến hạt điều, chè, cà phê, tiêu, trái cây ... Tổ chức tốt cuộc bình chọn sản phẩm công nghiệp nông thôn tiêu biểu cấp tỉnh để từ đó vinh danh các sản phẩm công nghiệp của tỉnh, lựa chọn sản phẩm bình chọn cấp khu vực và có chính sách hỗ trợ để các cơ sở có điều kiện mở rộng quy mô sản xuất, thị trường tiêu thụ, ứng dụng công nghệ thiết bị hiện đại, xây dựng thương hiệu, áp dụng hệ thống quản lý chất lượng.

- Hướng dẫn UBND các huyện, thị xã, thành phố trên địa bàn tỉnh trình tự, thủ tục, lựa chọn và đề xuất các vị trí phù hợp để thành lập cụm công nghiệp theo quy định. Đôn đốc các địa phương đẩy nhanh tiến độ bồi thường, giải phóng mặt bằng, đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng, khuyến khích và kêu gọi đầu tư vào các cụm công nghiệp nhằm tạo quỹ đất sạch cho các nhà đầu tư tạo tiền đề cho thu hút đầu tư trong lĩnh vực nông nghiệp.

5. Sở Khoa học và Công nghệ

- Thực hiện công tác tăng cường nguồn lực đầu tư cho khoa học và công nghệ; thu hút sự quan tâm của các ngành, địa phương, doanh nghiệp đầu tư cho nghiên cứu khoa học, phát triển và đổi mới công nghệ; lấy doanh nghiệp làm trọng tâm để hỗ trợ và phát triển.

- Tham mưu triển khai thực hiện các nhiệm vụ khoa học và công nghệ làm cơ sở và nền tảng cho việc thực hiện các nội dung tại Nghị quyết số 09-NQ/TU ngày 03/7/2019 của Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh Gia Lai (Khóa XV) về bảo tồn và phát triển cây dược liệu trên địa bàn tỉnh Gia Lai đến năm 2025, định hướng đến năm 2030; Nghị quyết số 10-NQ/TU ngày 11/11/2019 của Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh Gia Lai (Khóa XV) về phát triển sản xuất rau, hoa và cây ăn quả trên địa bàn tỉnh Gia Lai đến năm 2030, định hướng đến năm 2040.

- Tham mưu UBND tỉnh phê duyệt các nhiệm vụ khoa học và công nghệ hỗ trợ ngành nông nghiệp trong công tác lập quy hoạch vùng phát triển sản xuất nông nghiệp chủ lực của tỉnh như: Cà phê, Chanh dây, Hồ tiêu, rau hoa, cây ăn quả, cây dược liệu,... theo tiêu chuẩn chứng nhận (VietGAP, GlobalGAP, hữu cơ,...) để nâng cao giá trị sản phẩm và phục vụ cho xuất khẩu.

- Đẩy mạnh công tác chuyển giao công nghệ, ứng dụng các tiến bộ khoa học và công nghệ phục vụ cho sản xuất trong lĩnh vực giống cây trồng, vật nuôi, công nghệ chế biến sâu các sản phẩm nông lâm sản trên địa bàn tỉnh.

- Tham mưu UBND tỉnh xây dựng và triển khai Chương trình hỗ trợ ứng dụng, chuyển giao tiến bộ khoa học và công nghệ thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội vùng nông thôn, vùng đồng bào dân tộc thiểu số giai đoạn 2021-2030 trên địa bàn tỉnh.

- Phối hợp với Sở Nông nghiệp và PTNT hướng dẫn thực hiện các tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật, hướng dẫn triển khai áp dụng công cụ quản lý, quy trình quản lý hiện đại; hỗ trợ đăng ký bảo hộ, quản lý, bảo vệ và khai thác, phát triển tài sản trí tuệ, sản phẩm được bảo hộ quyền sở hữu trí tuệ.

6. Sở Tài nguyên và Môi trường

- Chủ trì, phối hợp với các sở, ngành có liên quan và UBND các huyện, thị xã, thành phố rà soát, đề xuất sửa đổi, bổ sung Luật Đất đai năm 2013 và các quy định pháp luật khác có liên quan theo hướng khuyến khích tích tụ, tập trung đất đai phục vụ sản xuất nông nghiệp quy mô lớn.

- Phối hợp với Sở Nông nghiệp và PTNT nghiên cứu, tham mưu UBND tỉnh triển khai thực hiện cơ chế, chính sách hỗ trợ phát triển nền nông nghiệp xanh, giảm phát thải và ứng phó với biến đổi khí hậu, sử dụng hiệu quả tài nguyên, khắc phục ô nhiễm môi trường khu vực nông nghiệp, nông thôn.

7. Sở Lao động - Thương binh và Xã hội

- Chủ trì, phối hợp với Sở Giáo dục và Đào tạo và các sở, ngành, cơ quan, đơn vị, địa phương liên quan chỉ đạo các cơ sở giáo dục nghề nghiệp trên địa bàn tỉnh triển khai công tác đào tạo nghề cho lao động gắn với địa chỉ sử dụng lao động cụ thể của doanh nghiệp, cơ sở kinh doanh, hợp tác xã.

- Chủ trì, phối hợp với Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn nắm bắt nhu cầu đào tạo nghề, đặc biệt là các ngành nghề chất lượng cao để đào tạo nguồn nhân lực phục vụ sản xuất, kinh doanh nông nghiệp, chế biến, bảo quản nông sản đáp ứng nhu cầu của cơ cấu lại ngành nông nghiệp và xây dựng nông thôn mới.

8. Sở Thông tin và Truyền thông

- Chủ trì, phối hợp với Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, các đơn vị, địa phương và các doanh nghiệp bưu chính hỗ trợ, đưa sản phẩm nông nghiệp, OCOP địa phương lên sàn thương mại điện tử giúp các doanh nghiệp, hợp tác xã và người nông dân mở rộng thị trường tiêu thụ.

- Chỉ đạo, hướng dẫn các cơ quan báo chí và hệ thống thông tin cơ sở trên địa bàn tỉnh tuyên truyền thực hiện “Kế hoạch cơ cấu lại ngành nông nghiệp trên địa bàn tỉnh Gia Lai giai đoạn 2021- 2025”.

9. Ban Dân tộc

Thực hiện rà soát, xây dựng kế hoạch, hoàn thiện các cơ chế, chính sách, triển khai thực hiện Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021-2025, kết hợp chương trình xây dựng nông thôn mới và hỗ trợ phát triển sản xuất ở các xã, thôn, làng đặc biệt khó khăn và vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi.

10. Ngân hàng Nhà nước chi nhánh tỉnh Gia Lai

- Chỉ đạo các chi nhánh ngân hàng, quỹ tín dụng Nhân dân trên địa bàn tiếp tục thực hiện hiệu quả các chính sách tín dụng phục vụ nông nghiệp, nông thôn. Cân đối nguồn vốn đáp ứng kịp thời nhu cầu vốn và tạo điều kiện tiếp cận vốn tín dụng ngân hàng để các thành phần kinh tế đầu tư vào nông nghiệp, nông thôn; đặc biệt là các doanh nghiệp đầu tư vào dự án nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao, nông nghiệp hữu cơ, phát triển cơ giới hóa nông nghiệp và công nghiệp chế biến nông sản.

- Cân đối nguồn vốn đáp ứng kịp thời nhu cầu vốn phục vụ phát triển nông nghiệp, nông thôn; rà soát, đơn giản hóa thủ tục vay vốn, đa dạng hóa các sản phẩm tín dụng; tăng cường kết nối giữa ngân hàng với doanh nghiệp, hợp tác xã và người dân nhằm tháo gỡ khó khăn vướng mắc trong tiếp cận nguồn vốn tín dụng, đặc biệt là các doanh nghiệp đầu tư vào dự án nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao, nông nghiệp hữu cơ, phát triển công nghiệp chế biến nông sản, doanh nghiệp đầu mối liên kết trong sản xuất nông nghiệp theo chuỗi giá trị.

11. Đề nghị Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức chính trị - xã hội

Tăng cường vai trò của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức chính trị - xã hội trên địa bàn tỉnh trong thực hiện công tác tuyên truyền, vận động, giám sát, phản biện xã hội và phát huy vai trò của mọi tầng lớp Nhân dân trong công cuộc cơ cấu lại ngành nông nghiệp, gắn với xây dựng nông thôn mới.

12. UBND các huyện, thị xã, thành phố

- Đánh giá kết quả thực hiện giai đoạn 2016-2020 và xây dựng Kế hoạch cơ cấu lại ngành nông nghiệp của địa phương giai đoạn 2021-2025 phù hợp với thực tiễn và Kế hoạch cơ cấu lại ngành nông nghiệp tỉnh Gia Lai giai đoạn 2021-2025.

- Tổ chức thực hiện hiệu quả các chính sách của Trung ương và của tỉnh đã ban hành; đồng thời nghiên cứu, ban hành cơ chế, chính sách đặc thù của địa phương để đẩy mạnh thực hiện và nâng cao hiệu quả cơ cấu lại ngành nông nghiệp. Bố trí ngân sách địa phương các cấp, huy động nguồn lực từ các thành phần kinh tế đầu tư vào phát triển nông nghiệp, nông thôn trên địa bàn.

- Xây dựng các chương trình, đề án, dự án trọng điểm phát triển nông nghiệp phù hợp với đặc điểm và thế mạnh của từng huyện, thị xã, thành phố; ưu tiên phát triển các sản phẩm chủ lực và các sản phẩm đặc sản của địa phương gắn với công nghiệp chế biến nông sản và thị trường tiêu thụ, ứng dụng công nghệ cao, thân thiện với môi trường. Triển khai các giải pháp tăng cường liên kết vùng, hướng tới phát triển các cụm liên kết sản xuất - bảo quản, chế biến - tiêu thụ nông sản gắn với các vùng nguyên liệu tập trung được cơ giới hóa đồng bộ, kết nối với cơ sở chế biến nông sản và hệ thống logistic, kênh phân phối, tiêu thụ nông sản.

13. Các hội, hiệp hội doanh nghiệp

- Đồng hành với các sở, ban, ngành và địa phương triển khai hiệu quả các chính sách hỗ trợ cho người dân, hợp tác xã, doanh nghiệp về thực hiện cơ cấu lại ngành nông nghiệp.

- Tham gia thực hiện các hoạt động thông tin, tuyên truyền và hỗ trợ nông dân hợp tác, liên kết sản xuất với các doanh nghiệp và các tổ chức kinh tế khác, bảo vệ lợi ích của hội viên trong quá trình ký kết và thực hiện hợp đồng liên kết sản xuất gắn với tiêu thụ nông sản.

- Tham gia đề xuất cơ chế chính sách và biện pháp khuyến khích, hỗ trợ các tổ chức, cá nhân tham gia đầu tư phát triển trong lĩnh vực Nông nghiệp và Phát triển nông thôn.

14. Liên hiệp các Hội khoa học Kỹ thuật tỉnh

Phát huy sức mạnh và vai trò của đội ngũ trí thức khoa học và công nghệ trong nghiên cứu khoa học; huy động tối đa sức mạnh của đội ngũ trí thức, góp phần tích cực vào thực hiện mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh nói chung và lĩnh vực nông nghiệp và phát triển nông thôn nói riêng; gắn hoạt động của Liên hiệp hội với sản xuất, nâng cao đời sống của Nhân dân và giới thiệu các sáng kiến, ý tưởng mới tiêu biểu phục vụ xây dựng nông thôn mới gắn với phát triển nông nghiệp.

15. Các doanh nghiệp, hợp tác xã, tổ hợp tác và nông hội trong lĩnh vực nông nghiệp

- Thực hiện có hiệu quả các chủ trương, chính sách của Nhà nước và nội dung cơ cấu lại ngành nông nghiệp của tỉnh giai đoạn 2021 -2025 tại Kế hoạch này. Đẩy mạnh liên doanh, liên kết trong sản xuất từ cung ứng các dịch vụ đầu vào đến thu mua, chế biến và tiêu thụ sản phẩm; đầu tư đổi mới quy trình sản xuất, công nghệ và thiết bị để nâng cao hiệu quả sản xuất, kinh doanh và sử dụng tài nguyên.

- Các hợp tác xã từng bước mở rộng quy mô, thực hiện đổi mới hoạt động theo luật Hợp tác xã. Thực hiện có hiệu quả phát triển hợp tác, liên kết sản xuất gắn với tiêu thụ nông sản và phát huy vai trò là tổ chức đại diện cho nông dân trong chuỗi liên kết.

VI. CHẾ ĐỘ BÁO CÁO

- Các sở, ban, ngành và UBND các huyện, thị xã, thành phố căn cứ chức năng của ngành và nhiệm vụ được phân công trong Kế hoạch này để ban hành chương trình, kế hoạch triển khai thực hiện. Định kỳ hàng năm (trước ngày 15/11) báo cáo kết quả triển khai thực hiện trong năm và kế hoạch của năm tiếp theo gửi về Sở Nông nghiệp và PTNT để tổng hợp, báo cáo UBND tỉnh.

- Sở Nông nghiệp và PTNT theo dõi, đôn đốc các cơ quan, đơn vị, địa phương và định kỳ hàng năm (trước ngày 20/11) tổng hợp, báo cáo tình hình thực hiện Kế hoạch gửi về UBND tỉnh và các Bộ, ngành liên quan.

Trong quá trình triển khai Kế hoạch này, nếu có khó khăn, vướng mắc đề nghị các cơ quan, đơn vị, địa phương phản ánh về Sở Nông nghiệp và PTNT để tổng hợp, báo cáo UBND tỉnh xem xét, giải quyết./.

PHỤ LỤC I

BẢNG ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ THỰC HIỆN CÁC TIÊU CHÍ TÁI CƠ CẤU NGÀNH NÔNG NGHIỆP THEO QUYẾT ĐỊNH SỐ 678/QĐ-TTG NGÀY 19/5/2017 CỦA THỦ TƯỚNG CHÍNH PHỦ VỀ VIỆC BAN HÀNH BỘ TIÊU CHÍ GIÁM SÁT, ĐÁNH GIÁ VỀ CƠ CẤU LẠI NGÀNH NÔNG NGHIỆP ĐẾN NĂM 2020
(Ban hành kèm theo Quyết định số 874/QĐ-UBND ngày 09/12/2021 của UBND tỉnh)

PHỤ LỤC II

BẢNG SO SÁNH KẾT QUẢ CƠ CẤU NGÀNH NÔNG NGHIỆP GIAI ĐOẠN 2016-2020 SO VỚI CHỈ TIÊU QUYẾT ĐỊNH SỐ 369/QĐ-UBND NGÀY 30/5/2016 CỦA UBND TỈNH
(Ban hành kèm theo Quyết định số 874/QĐ-UBND ngày 09/12/2021 của UBND tỉnh)

PHỤ LỤC III

TIÊU CHÍ CƠ CẤU LẠI NGÀNH NÔNG NGHIỆP TỈNH GIA LAI GIAI ĐOẠN 2021-2025
(Ban hành kèm theo Quyết định số 874/QĐ-UBND ngày 09/12/2021 của UBND tỉnh)

PHỤ LỤC IV

CHƯƠNG TRÌNH, KẾ HOẠCH, ĐỀ ÁN THỰC HIỆN KẾ HOẠCH CƠ CẤU LẠI NGÀNH NÔNG NGHIỆP TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH GIA LAI GIAI ĐOẠN 2021-2025
(Ban hành kèm theo Quyết định số 874/QĐ-UBND ngày 09/12/2021 của UBND tỉnh)