Kế hoạch 4141/KH-UBND năm 2021 về ứng phó thảm họa phát tán hóa chất độc trên địa bàn tỉnh Kon Tum

KẾ HOẠCH

ỨNG PHÓ THẢM HỌA PHÁT TÁN HÓA CHẤT ĐỘC TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH KON TUM

Căn cứ Luật Hóa chất ngày 21 tháng 11 năm 2007;

Căn cứ Nghị định số 30/2017/NĐ-CP ngày 21 tháng 3 năm 2017 của Chính phủ quy định về tổ chức, hoạt động ứng phó sự cố, thiên tai và tìm kiếm cứu nạn;

Căn cứ Nghị định số 113/2017/NĐ-CP ngày 09 tháng 10 năm 2017 của Chính phủ ban hành chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của Luật Hóa chất;

Căn cứ Nghị định số 02/2019/NĐ-CP ngày 02 tháng 01 năm 2019 của Chính phủ về phòng thủ dân sự;

Căn cứ Quyết định số 26/2016/QĐ-TTg ngày 01 tháng 07 năm 2016 của Thủ tướng Chính phủ ban hành quy chế hoạt động ứng phó sự cố hóa chất độc và Quyết định số 04/2020/QĐ-TTg ngày 13 tháng 01 năm 2020 của Thủ tướng Chính phủ sửa đổi, bổ sung một số điều của Quy chế hoạt động ứng phó sự cố hóa chất độc ban hành kèm theo Quyết định số 26/2016/QĐ-TTg ngày 01 tháng 07 năm 2016;

Căn cứ Kế hoạch số 1443/KH-UBND ngày 07 tháng 5 năm 2021 của Ủy ban nhân dân tỉnh Kon Tum về việc triển khai thực hiện Nghị định số 02/2019/NĐ-CP ngày 02 tháng 01 năm 2019 của Chính phủ về phòng thủ dân sự, Ủy ban nhân dân tỉnh ban hành Kế hoạch ứng phó thảm họa phát tán hóa chất độc trên địa bàn tỉnh Kon Tum như sau:

I. MỤC ĐÍCH, YÊU CẦU

1. Mục đích

- Nâng cao nhận thức, ý thức chấp hành các quy định của pháp luật về công tác an toàn trong sản xuất, kinh doanh, sử dụng, bảo quản và vận chuyển hóa chất nguy hiểm của tổ chức, cá nhân tham gia hoạt động hóa chất.

- Tăng cường công tác quản lý nhà nước đối với các tổ chức, cá nhân có hoạt động hóa chất, hóa chất độc trên địa bàn tỉnh, đồng thời nêu cao vai trò, trách nhiệm của các ngành, các cấp, người đứng đầu các cơ quan, đơn vị trong công tác phòng ngừa, ứng phó sự cố phát tán hóa chất độc tại địa phương.

- Chủ động phòng ngừa không để xảy ra sự cố mất an toàn trên địa bàn tỉnh và ứng phó kịp thời, hiệu quả khi có tình huống xảy ra, nhằm tạo điều kiện cho hoạt động hóa chất an toàn, hiệu quả, bảo vệ sức khỏe con người, bảo vệ môi trường, góp phần phát triển kinh tế xã hội bền vững.

2. Yêu cầu

- Đảm bảo sự phối hợp đồng bộ giữa các Sở, ban ngành, Ủy ban nhân d ân các cấp trong việc phổ biến, tuyên truyền, hướng dẫn, quản lý toàn diện hoạt động hóa chất trên địa bàn tỉnh. Huy động mọi nguồn lực tham gia trong phòng ngừa, ứng phó trước, trong và sau khi sự cố xảy ra, giảm thiểu đến mức tối đa thiệt hại về tài sản, con người và môi trường.

- Các tổ chức, cá nhân tham gia hoạt động hóa chất phải đáp ứng đầy đủ các điều kiện hoạt động và chấp hành đầy đủ các quy định trong hoạt động hóa chất để đảm bảo công tác phòng ngừa đạt hiệu quả cao nhất.

- Phát huy sự tham gia của người dân và cơ quan truyền thông trong công tác phòng ngừa, ứng phó sự cố phát tán hóa chất độc ra môi trường.

3. Phạm vi áp dụng

- Kế hoạch này áp dụng đối với sự cố phát tán hóa chất độc gây ra của các dự án, cơ sở sản xuất, kinh doanh, sử dụng hóa chất độc; không áp dụng đối với sự cố khác như sự cố môi trường, sự cố tràn dầu, sự cố rò rỉ phóng xạ, hạt nhân.

- Danh mục các hóa chất độc được ban hành kèm theo Quy chế hoạt động ứng phó sự cố hóa chất độc tại Quyết định số 26/2016/QĐ-TTg ngày 01 tháng 7 năm 2016 của Thủ tướng Chính phủ và được sửa đổi tại Quyết định số 04/2020/QĐ-TTg ngày 13 tháng 01 năm 2020 của Thủ tướng Chính phủ.

II. NỘI DUNG TRIỂN KHAI KHI CÓ SỰ CỐ PHÁT TÁN HÓA CHẤT ĐỘC

1. Phòng ngừa sự cố phát tán hóa chất độc

a) Chủ cơ sở hoạt động hóa chất phải thực hiện các nội dung sau

- Tăng cường công tác tuyên truyền, nâng cao nhận thức của người quản lý, người lao động trong công tác đảm bảo an toàn và chấp hành tốt các quy định của pháp luật trong lĩnh vực hóa chất.

- Có đầy đủ các hồ sơ pháp lý về hóa chất theo quy định hiện hành (Giấy chứng nhận đủ điều kiện sản xuất, kinh doanh hóa chất sản xuất, kinh doanh có điều kiện trong lĩnh vực Công nghiệp,…) và lưu trữ thông tin của các loại hóa chất.

- Xây dựng Kế hoạch/Biện pháp phòng ngừa, ứng phó sự cố hóa chất theo quy định của pháp luật.

- Phải đảm bảo đầy đủ nguồn nhân lực, kho chứa hóa chất, trang thiết bị, phương tiện, hạ tầng cơ sở cần thiết để phòng ngừa, ứng phó và khắc phục các sự cố xảy ra; khu vực lưu trữ, sử dụng hóa chất phải đáp ứng các tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật hiện hành.

- Định kỳ tổ chức huấn luyện kỹ thuật an toàn hóa chất (02 năm/lần) và hàng năm có phương án diễn tập các nội dung trong Kế hoạch/Biện pháp phòng ngừa, ứng phó sự cố hóa chất.

KẾ HOẠCH

ỨNG PHÓ THẢM HỌA PHÁT TÁN HÓA CHẤT ĐỘC TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH KON TUM

Căn cứ Luật Hóa chất ngày 21 tháng 11 năm 2007;

Căn cứ Nghị định số 30/2017/NĐ-CP ngày 21 tháng 3 năm 2017 của Chính phủ quy định về tổ chức, hoạt động ứng phó sự cố, thiên tai và tìm kiếm cứu nạn;

Căn cứ Nghị định số 113/2017/NĐ-CP ngày 09 tháng 10 năm 2017 của Chính phủ ban hành chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của Luật Hóa chất;

Căn cứ Nghị định số 02/2019/NĐ-CP ngày 02 tháng 01 năm 2019 của Chính phủ về phòng thủ dân sự;

Căn cứ Quyết định số 26/2016/QĐ-TTg ngày 01 tháng 07 năm 2016 của Thủ tướng Chính phủ ban hành quy chế hoạt động ứng phó sự cố hóa chất độc và Quyết định số 04/2020/QĐ-TTg ngày 13 tháng 01 năm 2020 của Thủ tướng Chính phủ sửa đổi, bổ sung một số điều của Quy chế hoạt động ứng phó sự cố hóa chất độc ban hành kèm theo Quyết định số 26/2016/QĐ-TTg ngày 01 tháng 07 năm 2016;

Căn cứ Kế hoạch số 1443/KH-UBND ngày 07 tháng 5 năm 2021 của Ủy ban nhân dân tỉnh Kon Tum về việc triển khai thực hiện Nghị định số 02/2019/NĐ-CP ngày 02 tháng 01 năm 2019 của Chính phủ về phòng thủ dân sự, Ủy ban nhân dân tỉnh ban hành Kế hoạch ứng phó thảm họa phát tán hóa chất độc trên địa bàn tỉnh Kon Tum như sau:

I. MỤC ĐÍCH, YÊU CẦU

1. Mục đích

- Nâng cao nhận thức, ý thức chấp hành các quy định của pháp luật về công tác an toàn trong sản xuất, kinh doanh, sử dụng, bảo quản và vận chuyển hóa chất nguy hiểm của tổ chức, cá nhân tham gia hoạt động hóa chất.

- Tăng cường công tác quản lý nhà nước đối với các tổ chức, cá nhân có hoạt động hóa chất, hóa chất độc trên địa bàn tỉnh, đồng thời nêu cao vai trò, trách nhiệm của các ngành, các cấp, người đứng đầu các cơ quan, đơn vị trong công tác phòng ngừa, ứng phó sự cố phát tán hóa chất độc tại địa phương.

- Chủ động phòng ngừa không để xảy ra sự cố mất an toàn trên địa bàn tỉnh và ứng phó kịp thời, hiệu quả khi có tình huống xảy ra, nhằm tạo điều kiện cho hoạt động hóa chất an toàn, hiệu quả, bảo vệ sức khỏe con người, bảo vệ môi trường, góp phần phát triển kinh tế xã hội bền vững.

2. Yêu cầu

- Đảm bảo sự phối hợp đồng bộ giữa các Sở, ban ngành, Ủy ban nhân d ân các cấp trong việc phổ biến, tuyên truyền, hướng dẫn, quản lý toàn diện hoạt động hóa chất trên địa bàn tỉnh. Huy động mọi nguồn lực tham gia trong phòng ngừa, ứng phó trước, trong và sau khi sự cố xảy ra, giảm thiểu đến mức tối đa thiệt hại về tài sản, con người và môi trường.

- Các tổ chức, cá nhân tham gia hoạt động hóa chất phải đáp ứng đầy đủ các điều kiện hoạt động và chấp hành đầy đủ các quy định trong hoạt động hóa chất để đảm bảo công tác phòng ngừa đạt hiệu quả cao nhất.

- Phát huy sự tham gia của người dân và cơ quan truyền thông trong công tác phòng ngừa, ứng phó sự cố phát tán hóa chất độc ra môi trường.

3. Phạm vi áp dụng

- Kế hoạch này áp dụng đối với sự cố phát tán hóa chất độc gây ra của các dự án, cơ sở sản xuất, kinh doanh, sử dụng hóa chất độc; không áp dụng đối với sự cố khác như sự cố môi trường, sự cố tràn dầu, sự cố rò rỉ phóng xạ, hạt nhân.

- Danh mục các hóa chất độc được ban hành kèm theo Quy chế hoạt động ứng phó sự cố hóa chất độc tại Quyết định số 26/2016/QĐ-TTg ngày 01 tháng 7 năm 2016 của Thủ tướng Chính phủ và được sửa đổi tại Quyết định số 04/2020/QĐ-TTg ngày 13 tháng 01 năm 2020 của Thủ tướng Chính phủ.

II. NỘI DUNG TRIỂN KHAI KHI CÓ SỰ CỐ PHÁT TÁN HÓA CHẤT ĐỘC

1. Phòng ngừa sự cố phát tán hóa chất độc

a) Chủ cơ sở hoạt động hóa chất phải thực hiện các nội dung sau

- Tăng cường công tác tuyên truyền, nâng cao nhận thức của người quản lý, người lao động trong công tác đảm bảo an toàn và chấp hành tốt các quy định của pháp luật trong lĩnh vực hóa chất.

- Có đầy đủ các hồ sơ pháp lý về hóa chất theo quy định hiện hành (Giấy chứng nhận đủ điều kiện sản xuất, kinh doanh hóa chất sản xuất, kinh doanh có điều kiện trong lĩnh vực Công nghiệp,…) và lưu trữ thông tin của các loại hóa chất.

- Xây dựng Kế hoạch/Biện pháp phòng ngừa, ứng phó sự cố hóa chất theo quy định của pháp luật.

- Phải đảm bảo đầy đủ nguồn nhân lực, kho chứa hóa chất, trang thiết bị, phương tiện, hạ tầng cơ sở cần thiết để phòng ngừa, ứng phó và khắc phục các sự cố xảy ra; khu vực lưu trữ, sử dụng hóa chất phải đáp ứng các tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật hiện hành.

- Định kỳ tổ chức huấn luyện kỹ thuật an toàn hóa chất (02 năm/lần) và hàng năm có phương án diễn tập các nội dung trong Kế hoạch/Biện pháp phòng ngừa, ứng phó sự cố hóa chất.

- Có phương án đảm bảo an toàn thông tin, kịp thời thông báo đến cộng đồng dân cư gần khu vực dự án, chính quyền địa phương, lực lượng ứng phó các cấp và các cơ sở sản xuất khác trong khu vực để phối hợp trong quá trình phòng ngừa và ứng phó sự cố.

b) Các Sở, ban ngành, địa phương có liên quan

- Tăng cường công tác tuyên truyền, nâng cao nhận thức cho cán bộ các cấp, các ngành, cộng đồng dân cư về nguy cơ và hậu quả của các sự cố hóa chất độc và biện pháp phòng ngừa, ứng phó, khắc phục sự cố phát tán hóa chất độc. Đẩy mạnh công tác phối hợp kiểm tra các cơ sở hoạt động hóa chất trên địa bàn, xử lý nghiêm các cơ sở có hành vi vi phạm pháp luật trong lĩnh vực hóa chất.

- Các Sở, ban ngành, địa phương thực hiện đầy đủ trách nhiệm được phân công trong Kế hoạch. Các lực lượng ứng phó sự cố hóa chất cấp tỉnh phải chủ động, bảo đảm cho cán bộ, nhân viên thuộc đơn vị mình được đào tạo, huấn luyện về chuyên môn, nghiệp vụ đáp ứng khả năng sẵn sàng triển khai các hoạt động ứng phó khẩn cấp khi xảy ra sự cố phát tán hóa chất độc trên địa bàn.

2. Ứng phó sự cố phát tán hóa chất độc

a) Kịch bản khi xảy ra sự cố hóa chất độc

- Tràn đổ, rò rỉ hóa chất có thể xảy ra khi bao bì chứa hóa chất bị rách thủng trong quá trình vận chuyển và bốc vác, do chuột cắn phá, do vật nhọn làm rách thủng. Thùng chứa, phuy, can chứa có thể bị nứt bể do va chạm, do tác động cơ học, do thời gian sử dụng lâu, do chứa đựng hóa chất không phù hợp (ăn mòn, phá hủy…) với chất liệu làm vật chứa, do nhiệt độ kho bảo quản cao gây nứt vật chứa. Tràn, đổ cũng có thể xảy ra do quá trình sắp xếp hàng hóa trong kho vượt quá chiều cao quy định và không cẩn thận dẫn đến lớp hàng hóa bị nghiêng, đổ và kéo theo các lô hóa chất kế bên.

- Cháy nổ hóa chất có thể xảy ra khi kho bảo quản hóa chất quá nóng (hỏa hoạn, chập điện…), do nhiệt độ môi trường khá cao, vượt quá nhiệt độ tự cháy hoặc nhiệt độ bùng cháy của hóa chất, sinh nhiệt dẫn đến gây nổ; do hóa chất tràn đổ phản ứng với các loại hóa chất khác trong cùng kho bảo quản sinh ra khí cháy gây nổ. Ngoài ra, cháy nổ có thể xảy ra khi các loại hóa chất không tương thích được xếp gần nhau gây phản ứng hóa học, do ma sát, va đập sinh nhiệt gây cháy nổ hoặc do người lao động tiếp xúc, làm việc cùng lúc với nhiều loại hóa chất mà thiếu thông tin về các loại chất này gây ra các phản ứng cháy nổ.

- Tràn đổ, rò rỉ trong quá trình vận chuyển, do xếp các hóa chất chồng lên nhau gây nghiêng đổ, tai nạn giao thông…

b) Phân cấp ứng phó sự cố phát tán hóa chất độc

Căn cứ vào mức độ sự cố hóa chất độc, việc tổ chức, thực hiện ứng phó được tiến hành ở 3 cấp sau:

* Cấp cơ sở: Sự cố hóa chất độc xảy ra trong phạm vi quản lý c ủa cơ sở hóa chất độc hoặc liên quan đến hoạt động sản xuất, kinh doanh, tồn trữ, bảo quản, vận chuyển và sử dụng hóa chất độc của cơ sở hóa chất độc, trong khả năng ứng phó của cơ sở.

* Cấp tỉnh, khi xảy ra một trong các trường hợp:

- Sự cố hóa chất độc vượt quá khả năng ứng phó của cơ sở.

- Sự cố hóa chất độc nhưng chưa xác định được nguồn gốc trong phạm vi quản lý của tỉnh.

* Cấp Quốc gia, khi xảy ra một trong các trường hợp:

- Sự cố hóa chất độc có nguy cơ phát tán lượng hóa chất vượt ngưỡng khối lượng quy định hoặc vượt quá khả năng ứng phó của tỉnh.

- Sự cố hóa chất độc nhưng chưa xác định được nguồn gốc có nguy cơ ảnh hưởng đến các tỉnh xung quanh.

- Sự cố hóa chất độc xảy ra tại các công trình trọng điểm quốc gia trong phạm vi quản lý của tỉnh.

c) Đầu mối tiếp nhận thông tin về sự cố phát tán hóa chất độc

- Cơ sở hóa chất độc để xảy ra sự cố hóa chất độc có trách nhiệm báo cáo ngay đến một trong các cơ quan sau đây:

+ Chính quyền địa phương nơi gần nhất.

+ Ban Chỉ huy phòng chống thiên tai - Tìm kiếm cứu nạn và Phòng thủ dân sự các cấp tại địa phương, Sở Công Thương.

- Ngoài các đầu mối trên, khi để xảy ra sự cố hóa chất độc hoặc phát hiện sự cố hóa chất độc, tổ chức, cá nhân có thể thông tin đến bất kỳ địa chỉ liên lạc nào như: lực lượng quân đội, lực lượng cảnh sát Phòng cháy chữa cháy và Cứu nạn cứu hộ để xử lý.

d) Ứng phó sự cố phát tán hóa chất độc cấp cơ sở

Bước 1: Người phát hiện sự cố rò rỉ, ngay lập tức báo cáo cho chủ cơ sở, người trực tiếp chỉ huy ứng phó sự cố theo Kế hoạch/Biện pháp phòng ngừa, ứng phó sự cố đã được phê duyệt và cung cấp chi tiết nhất các thông tin quan sát được, ví dụ: thời gian xảy ra hoặc phát hiện sự cố; vị trí xảy ra sự cố; loại hóa chất độc; tình trạng hiện tại về rò rỉ, tràn đổ, cháy…; số nạn nhân quan sát được . Đồng thời, báo động, sơ tán người ở khu vực xung quanh nơi xảy ra sự cố.

Bước 2: Tại nơi xảy ra sự cố, chủ cơ sở; người trực tiếp được giao nhiệm vụ chỉ huy xử lý sự cố lập tức triển khai theo kế hoạch, biện pháp ứng phó của đơn vị đã xây dựng; người trực tiếp chỉ huy sự cố phải nhanh chóng khoanh vùng, cô lập nơi xảy ra sự cố (lưu ý phải đảm bảo đầy đủ trang thiết bị, dụng cụ bảo hộ như: mặt nạ phòng độc, mũ, quần áo bảo hộ, kính an toàn, găng tay bảo vệ và bình thở oxi... để xử lý) . Cung cấp đầy đủ thông tin và hợp tác với các lực lượng chức năng khi triển khai ứng phó sự cố hóa chất.

Bước 3: Sau khi quá trình ứng phó sự cố tại hiện trường đã được xử lý an toàn, chủ cơ sở tuyên bố kết thúc quá trình ứng phó sự cố. Tiến hành điều tra nguyên nhân gây ra sự cố; chủ cơ sở có tránh nhiệm báo cáo về Sở Công Thương tỉnh Kon Tum, Ủy ban nhân dân huyện, thành phố trên địa bàn nguyên nhân gây ra sự cố, tình hình thiệt hại, kế hoạch khắc phục sự cố tại cơ sở, phương án bồi thường thiệt hại và chi phí khắc phục sự cố.

Trường hợp vượt quá khả năng ứng phó, cơ sở phải thông báo với Ban Chỉ huy Phòng chống thiên tai - Tìm kiếm cứu nạn và Phòng thủ dân sự địa phương, Phòng Cảnh sát Phòng cháy chữa cháy và Cứu nạn cứu hộ để phối hợp xử lý.

đ) Ứng phó sự cố hóa chất độc cấp tỉnh

Bước 1: Người phát hiện sự cố rò rỉ hóa chất độc, ngay lập tức báo cáo cho chủ cơ sở, đồng thời báo ngay cho Ban Chỉ huy Quân sự trên địa bàn và Cảnh sát Phòng cháy chữa cháy và Cứu nạn cứu hộ (theo số điện thoại 114 hoặc số điện thoại khác do Cảnh sát Phòng cháy chữa cháy và Cứu nạn cứu hộ công bố) và cung cấp chi tiết nhất các thông tin quan sát được, ví dụ: vị trí xảy ra sự cố; tình trạng hiện tại về rò rỉ, tràn đổ, cháy…; số nạn nhân quan sát được. Ngay sau đó lực lượng cảnh sát Phòng cháy chữa cháy và Cứu nạn cứu hộ thông báo ngay cho Công an tỉnh, Bộ Chỉ huy quân sự tỉnh và Sở Công Thương.

Bước 2: Tại nơi xảy ra sự cố, chủ cơ sở lập tức triển khai theo Kế hoạch/Biện pháp ứng phó của đơn vị đã được phê duyệt; người trực tiếp chỉ huy sự cố phải nhanh chóng khoanh vùng, cô lập nơi xảy ra sự cố, đảm bảo an toàn tránh xảy ra sự cố dây chuyền và thông báo cho các hộ dân ở xung quanh (lưu ý phải đảm bảo đầy đủ trang thiết bị, dụng cụ bảo hộ như: mặt nạ phòng độc, mũ , quần áo bảo hộ, kính an toàn, găng tay bảo vệ và bình thở oxi... để xử lý). Cung cấp đầy đủ thông tin và hợp tác với các lực lượng chức năng khi triển khai ứng phó sự cố hóa chất.

Bước 3: Sau khi lực lượng Cảnh sát Phòng cháy chữa cháy và Cứu nạn cứu hộ; đơn vị phòng hóa của Bộ Chỉ huy Quân sự tỉnh có mặt, tiến hành khoanh vùng cách ly. Thực hiện công tác cứu hộ, sơ tán người và tài sản tại khu vực xung quanh nằm trong khu vực cách ly tính từ nơi xảy ra sự cố. Trong trường hợp cần thiết, Ban Chỉ huy Phòng chống thiên tai - Tìm kiếm cứu nạn và Phòng thủ dân sự tỉnh tham mưu Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh trưng dụng phương tiện, tài sản của tổ chức, cá nhân để phục vụ công tác ứng phó sự cố tại hiện trường. Các đơn vị có liên quan thực hiện nhiệm vụ theo chức năng của ngành và nhiệm vụ được phân công trong Kế hoạch này, đảm bảo an toàn cho cán bộ, công nhân khi thực hiện nhiệm vụ, đồng thời thực hiện các nhiệm vụ khác khi Ban chỉ đạo yêu cầu.

Bước 4: Sau khi quá trình ứng phó sự cố tại hiện trường đã được xử lý an toàn, Thường trực Ban Chỉ huy Phòng chống thiên tai - Tìm kiếm cứu nạn và Phòng thủ dân sự tỉnh báo cáo với Trưởng ban để tuyên bố kết thúc quá trình ứng phó. Công an tỉnh tiến hành điều tra nguyên nhân gây ra sự cố; Chủ cơ sở có trách nhiệm báo cáo về Ban chỉ đạo nguyên nhân gây ra sự cố, tình hình thiệt hại, kế hoạch khắc phục sự cố tại cơ sở, phương án bồi thường thiệt hại và chi phí khắc phục sự cố. Sở Tài nguyên và Môi trường xây dựng và thực hiện kế hoạch phục hồi môi trường do ô nhiễm hóa chất độc, đồng thời báo cáo Trưởng ban khi môi trường đã trở lại trạng thái an toàn để xem xét việc kết thúc hoạt động ứng cứu, thông báo cho người dân trở lại hoạt động bình thường.

Trường hợp sự cố hóa chất độc vượt quá khả năng ứng phó hoặc có nguy cơ lan sang địa bàn các tỉnh khác, Ủy ban nhân dân tỉnh báo ngay với Ủy ban Quốc gia Ứng phó sự cố thiên tai và Tìm kiếm Cứu nạn để phối hợp xử lý.

e) Ứng phó sự cố hóa chất độc cấp Quốc gia

Trường hợp sự cố hóa chất độc xảy ra vượt quá khả năng ứng phó của tỉnh, xảy ra trên diện rộng mang tính liên vùng hoặc sự cố hóa chất độc nghiêm trọng, Ủy ban nhân dân tỉnh báo cáo ngay với Ủy ban Quốc gia Ứng phó sự cố thiên tai và Tìm kiếm cứu nạn để phối hợp xử lý, đồng thời triển khai thực hiện các bước ứng phó của cấp tỉnh.

III. GIẢI PHÁP THỰC HIỆN

1. Một số giải pháp cơ bản khắc phục sự cố hóa chất

- Khi tràn đổ, rò rỉ ở mức nhỏ: Thông gió diện tích tràn đổ hóa chất, cách ly mọi nguồn đánh lửa, trang bị bảo hộ lao động đầy đủ trước khi tiến hành xử lý, hấp thụ hóa chất tràn đổ bằng chất liệu trơ (như vermiculite, cát hoặc đất) sau đó đựng trong thùng chứa chất thải kín.

- Khi tràn đổ, rò rỉ lớn ở diện rộng: Thông gió khu vực rò rỉ hoặc tràn, hủy bỏ tất cả các nguồn lửa, mang thiết bị phòng hộ cá nhân phù hợp, cô lập khu vực tràn đổ, nghiêm cấm người không có nhiệm vụ vào khu vực tràn đổ hóa chất. Hấp thụ hóa chất tràn đổ bằng chất liệu trơ (như vermiculite, cát hoặc đất) , không sử dụng chất liệu dễ cháy, sau đó đựng trong thùng chứa chất thải kín. Nước rửa làm sạch khu vực tràn đổ rò rỉ không được xả ra hệ thống thoát nước chung. Phun nước để giải tán hơi hóa chất, bảo vệ nhân viên trong khi xử lý rò rỉ, hạn chế tiếp xúc với hoá chất. Sử dụng dụng cụ, thiết bị không phát ra tia lửa.

- Khi xảy ra cháy nổ: Cần cách ly một trong ba yếu tố gây nên quá trình cháy (nhiệt, nhiên liệu và oxy). Các vật liệu dùng chữa cháy như: Cát, bột đá, nước, các bình chữa cháy,... Tùy vào đặc tính của từng đám cháy do nguồn nhiên liệu tham gia khác nhau mà sử dụng các loại hóa chất hoặc phương tiện chữa cháy khác nhau.

2. Công tác đảm bảo năng lực phòng ngừa, ứng phó với sự cố phát tán hóa chất

a) Công tác đảm bảo

- Bảo trì thiết bị ứng cứu: Hệ thống thiết bị ứng cứu phải được thường xuyên bảo trì và bổ sung thêm cho đầy đủ cơ số theo qui định. Công tác bảo trì thực hiện theo định kỳ, hàng tháng hay hàng quý.

- Quy trình ứng cứu: Là trình tự các công việc phải làm khi sự cố xảy ra, quy trình phải được xây dựng dựa trên nguyên tắc ưu tiên tập trung cứu hộ cho người, sau đó đến môi trường và tài sản; cứu hộ khu vực sản xuất chính trước khu vực sản xuất phụ; cứu hộ hồ sơ sổ sách trước nhà xưởng…

- Huấn luyện và đào tạo: Tổ chức các lớp tập huấn thường xuyên cho công nhân trong Đội ứng cứu; thoát hiểm trong thiết kế, hướng dẫn vận hành hệ thống trong nhà máy cũng như ở môi trường sinh hoạt của khu dân cư đều phải có vạch trước các đường thoát hiểm.

- Thiết bị ứng cứu: Thiết bị dùng khắc phục sự cố, giảm tổn thất do sự cố phải để sẵn tại nơi có khả năng xảy ra sự cố. Vị trí đặt thiết bị ứng cứu phải thoáng, không bị che chắn, dễ thấy, dễ thao tác. Những thiết bị này phải thường xuyên kiểm tra, bảo quản và luôn trong tình trạng sẵn sàng hoạt động. Các thiết bị, dụng cụ ứng cứu phải bao gồm nhiều loại để đối phó với những loại sự cố khác nhau và để kiểm tra mức ảnh hưởng sau sự cố.

- Thực hành các biện pháp kỹ thuật để hạn chế sự cố: Xây dựng đê bao an toàn xung quanh khu vực chứa hóa chất nguy hại, xung quanh thùng đựng hóa chất, xung quanh kho; lắp đặt các trang thiết bị an toàn, các thiết bị giám sát, kiểm soát để nhanh chóng phát hiện khi có vấn đề, để kịp thời đối phó khi sự cố xảy ra. Xác định mức độ ảnh hưởng của sự cố đến từng nhân tố: Con người, đất, nước, không khí…

- Chiến lược quản lý sự cố bao gồm các bước sau:

+ Phác thảo kế hoạch: Là bước sơ khởi trong chiến lược quản lý sự cố.

+ Lập kế hoạch trên giấy: Phải chi tiết, hoàn chỉnh bằng văn bản. Bản kế hoạch chính thức phải có ý kiến, phê duyệt của lãnh đạo cơ quan hay cấp có thẩm quyền để có tính khả thi.

b) Công tác tổ chức phối hợp

Cách thức tổ chức lực lượng để thực hiện các nhiệm vụ này có thể khác nhau tùy thuộc vào quy mô, yêu cầu và khả năng của cơ sở như vào bản chất, quy mô của hoạt động, kiểu sự cố và số lượng nhân viên hiện có. Lực lượng ứng phó sự cố được tổ chức thành một hệ thống với thành phần, chức năng tương ứng như sau:

- Trung tâm chỉ đạo: Nơi họp bàn, thảo luận để ứng phó sự cố.

- Đội ứng cứu sự cố khẩn cấp: Chịu trách nhiệm và tham gia trực tiếp trong các hoạt động ứng phó, kiểm soát, khắc phục sự cố. Có trách nhiệm đảm bảo thông tin liên lạc, giao thông an toàn, thông suốt trong khu vực sự cố, báo cáo tình hình và thực hiện các chỉ đạo của Ban Chỉ huy Phòng chống thiên tai - Tìm kiếm cứu nạn và Phòng thủ dân sự các cấp. Đội ứng cứu sự cố khẩn cấp bao gồm các đơn vị sau: đơn vị phụ trách an toàn môi trường; đơn vị phụ trách an ninh; đơn vị phụ trách phòng cháy, chữa cháy; đơn vị phụ trách liên lạc, phối hợp với địa phương, đại diện khu vực dân cư; đơn vị phụ trách cấp cứu, cứu thương.

IV. TỔ CHỨC THỰC HIỆN

1. Sở Công Thương

- Là cơ quan đầu mối giúp Ủy ban nhân dân tỉnh hướng dẫn, giám sát việc triển khai Kế hoạch ứng phó sự cố phát tán hóa chất độc trên địa bàn toàn tỉnh. Sau khi nhận được thông tin báo cáo từ Chủ cơ sở xảy ra sự cố lập tức báo cáo Ủy ban nhân dân tỉnh, đồng thời liên lạc với Ban Chỉ huy Phòng chống thiên tai

- Tìm kiếm cứu nạn và Phòng thủ dân sự tỉnh, Công an tỉnh, Bộ Chỉ huy Quân sự tỉnh.

- Chủ trì, phối hợp với các ngành, địa phương liên quan thanh tra, kiểm tra, hoạt động hóa chất trên địa bàn tỉnh; xử lý nghiêm các hành vi vi phạm theo đúng quy định của pháp luật.

- Liên hệ với Bộ Công Thương, Ủy ban Quốc gia tìm kiếm cứu nạn để tham vấn các vấn đề về tính chất nguy hại, giải pháp khắc phục sự cố trong trường hợp sự cố đối với các hóa chất chưa xác định rõ hoặc cần có sự hỗ trợ từ các lực lượng Trung ương.

- Chủ trì, phối hợp với các Sở, ngành có liên quan, Ủy ban nhân dân các huyện, thành phố thông báo cho các cơ sở hoạt động hóa chất có nguy cơ gây ra sự cố phát tán hóa chất thực hiện chỉ đạo của Ủy ban nhân dân tỉnh tại Kế hoạch này.

2. Ban Chỉ huy Phòng chống thiên tai - Tìm kiếm cứu nạn và Phòng thủ dân sự tỉnh

- Chỉ đạo, huy động lực lượng phòng chống thiên tai và tìm kiếm cứu nạn trên địa bàn tỉnh tham gia công tác phòng ngừa, ứng phó sự cố phát tán hóa chất độc khi xảy ra sự cố.

- Lập đề án về phương tiện bảo hộ và thiết bị phòng ngừa, ứng phó sự cố hóa chất cho cán bộ tham gia khắc phục sự cố.

- Xây dựng kế hoạch, chuẩn bị lực lượng, phương tiện sẵn sàng thực hiện các nhiệm vụ ứng cứu các tình huống khẩn cấp về sự cố phát tán hóa chất độc, thực hiện tìm kiếm cứu nạn và tham gia ứng cứu khi có sự cố phát tán hóa chất độc xảy ra trên địa bàn tỉnh.

3. Bộ Chỉ huy Quân sự tỉnh

- Chỉ đạo, huy động lực lượng quân sự trên địa bàn tỉnh tham gia công tác phòng ngừa, ứng phó sự cố phát tán hóa chất độc.

- Chỉ đạo lực lượng quân sự xây dựng kế hoạch khắc phục sự cố phát tán hóa chất độc đối với các tình huống cụ thể.

- Lập đề án về phương tiện bảo hộ và thiết bị phòng ngừa, ứng phó sự cố phát tán hóa chất độc cho cán bộ tham gia khắc phục sự cố.

- Quản lý, kiểm tra hóa chất độc trong lĩnh vực quốc phòng; phối hợp với các Sở, ngành liên quan điều tra, xử lý và hỗ trợ xử lý các hành vi vi phạm pháp luật về hoạt động hóa chất.

- Chỉ đạo cơ quan chuyên môn phối hợp với cơ quan có liên quan xây dựng kế hoạch, chuẩn bị lực lượng, phương tiện sẵn sàng thực hiện các nhiệm vụ ứng cứu các tình huống khẩn cấp về sự cố phát tán hóa chất độc, thực hiện tìm kiếm cứu nạn và tham gia ứng cứu khi có sự cố phát tán hóa chất độc xảy ra trên địa bàn.

4. Bộ Chỉ huy Bộ đội Biên phòng tỉnh

- Chỉ đạo và huy động lực lượng Bộ đội Biên phòng trên địa bàn tỉnh tham gia công tác phòng ngừa, ứng phó sự cố phát tán hóa chất độc khi có sự cố xảy ra.

- Lập đề án về phương tiện bảo hộ và thiết bị phòng ngừa, ứng phó sự cố hóa chất cho cán bộ tham gia khắc phục sự cố.

- Quản lý, kiểm tra hóa chất trong lĩnh vực quốc phòng; phối hợp với các cơ quan chức năng kiểm soát việc xuất nhập khẩu, vận chuyển hóa chất qua biên giới.

- Chỉ đạo cơ quan chuyên môn phối hợp với cơ quan có chức năng quản lý hóa chất cấp trên xây dựng kế hoạch, chuẩn bị lực lượng, phương tiện sẵn sàng thực hiện các nhiệm vụ ứng cứu các tình huống khẩn cấp về sự cố phát tán hóa chất độc, thực hiện tìm kiếm cứu nạn và tham gia ứng cứu khi có sự cố phát tán hóa chất độc xảy ra trên địa bàn.

5. Công an tỉnh

- Chỉ đạo lực lượng Cảnh sát Phòng cháy chữa cháy và Cứu nạn cứu hộ, Công an các huyện, thành phố tổ chức rà soát, hướng dẫn, kiểm tra an toàn Phòng cháy chữa cháy và Cứu nạn cứu hộ, xây dựng phương án, đề xuất cấp có thẩm quyền phê duyệt và tổ chức thực tập phương án ứng phó sự cố phát tán hóa chất chất độc đối với các cơ sở sản xuất, kinh doanh, sử dụng hóa chất thuộc diện quản lý.

- Tiếp nhận thông tin xảy ra sự cố (qua phòng Cảnh sát Phòng cháy chữa cháy và Cứu nạn cứu hộ), thông báo cho Ban Chỉ huy Phòng chống thiên tai - Tìm kiếm cứu nạn và Phòng thủ dân sự tỉnh.

- Huy động lực lượng, phương tiện tham gia giải quyết sự cố. Chỉ đạo lực lượng Cảnh sát giao thông, Cảnh sát cơ động, Công an cấp huyện, xã nơi xảy ra sự cố thiết lập vành đai an toàn, kiểm soát an ninh khu vực xảy ra sự cố và khu vực có liên quan, kiểm soát việc di chuyển, kiểm soát việc di chuyển, tổ chức c ác chốt chặn, không cho người không có phận sự xâm nhập vào vùng nguy hiểm.

- Trong trường hợp sự cố cấp quốc gia hoặc các tình huống bất ngờ có thể huy động tất cả các lực lượng ứng cứu trên địa bàn tỉnh và báo cáo Cục Cảnh sát Phòng cháy chữa cháy và Cứu nạn cứu hộ - Bộ Công an xin chi viện lực lượng, phương tiện phòng cháy chữa cháy từ các địa phương lân cận.

- Tổ chức điều tra, khám nghiệm hiện trường, kết luận nguyên nhân vụ việc theo đúng quy định của pháp luật. Trường hợp nếu có dấu hiệu phạm tội thì tiến hành khởi tố vụ án, khởi tố bị can theo đúng quy định.

- Phối hợp với các lực lượng chức năng khẩn trương khắc phục hậu quả trong và sau sự cố theo yêu cầu của Ban Chỉ đạo .

6. Sở Tài nguyên và Môi trường

- Tăng cường công tác quản lý việc thực hiện các quy định về bảo vệ môi trường của các cơ sở sản xuất, kinh doanh, dịch vụ có liên quan đến hoạt động hóa chất; phối hợp xử lý, khắc phục các vùng bị ô nhiễm hóa chất độc tồn dư trong chiến tranh.

- Phối hợp với Sở Công Thương để cung cấp các tính chất nguy hại của hóa chất cho lực lượng hiện trường

- Sau khi hóa chất độc tràn đổ, phát tán được thu gom trong thùng chứa chất thải kín, đảm bảo an toàn thì Sở Tài nguyên và Môi trường có trách nhiệm hướng dẫn chuyển giao cho đơn vị có chức năng vận chuyển, xử lý theo đúng quy định.

- Tổ chức quan trắc hoặc hướng dẫn cơ quan chuyên môn về môi trường cấp huyện đánh giá mức độ ô nhiễm môi trường khi có sự cố phát tán hóa chất độc xảy ra trên địa bàn tỉnh.

7. Sở Y tế

- Tổ chức trạm sơ cứu ban đầu tại khu vực sự cố ngoài phạm vi vùng cách ly ban đầu và vùng chịu ảnh hưởng cuối hướng gió.

- Tổ chức cấp cứu tất cả các nạn nhân, kiểm tra sức khỏe cho những người được sơ tán khỏi vùng cách ly ban đầu, tiếp tục theo dõi những người có biểu hiện nhiễm độc hóa chất hoặc chịu các tác động khác đến sức khỏe do sự cố hóa chất.

- Phân loại nạn nhân và tổ chức vận chuyển bệnh nhân về các khu vực điều trị.

- Phối hợp với chính quyền địa phương giám sát sức khỏe những người có mặt trong vùng cách ly ban đầu sau khi sự cố được khắc phục để đảm bảo phát hiện và cứu chữa kịp thời tất cả các nạn nhân.

- Tăng cường công tác quản lý hóa chất sử dụng trong lĩnh vực dược; hóa chất, chế phẩm diệt côn trùng, diệt khuẩn dùng trong gia dụng và y tế, hóa chất sử dụng trong trang thiết bị y tế; hóa chất dùng làm phụ gia thực phẩm.

8. Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn

- Chỉ đạo và huy động các trang thiết bị hiện có tham gia ứng cứu khi có sự cố phát tán hóa chất độc xảy ra.

- Báo cáo cho Trưởng ban Ban Chỉ huy Phòng chống thiên tai - Tìm kiếm cứu nạn và Phòng thủ dân sự tỉnh về tình hình hoạt động hóa chất trong lĩnh vực nông nghiệp; đặc biệt lưu ý đối với các hoạt động vận chuyển, sử dụng các loại hóa chất dùng trong nuôi trồng và bảo vệ thực vật.

- Tuyên truyền, phổ biến các quy định pháp luật trong hoạt động hóa chất của ngành.

9. Sở Giao thông vận tải

- Chỉ đạo và huy động các trang thiết bị hiện có tham gia ứng cứu khi có sự cố phát tán hóa chất độc xảy ra.

- Tuyên truyền, phổ biến, hướng dẫn các tổ chức, cá nhân tuân thủ quy định của pháp luật về hóa chất và pháp luật khác có liên quan khi tham gia hoạt động vận chuyển hóa chất nguy hiểm bằng đường bộ, đường thủy nội địa trên địa bàn tỉnh.

- Phối hợp với cơ quan có chức năng, tổ chức phân luồng, hướng dẫn giao thông và sơ tán người dân khỏi khu vực có sự cố phát tán hóa chất độc xảy ra.

10. Sở Thông tin và Truyền thông

Phối hợp với các đơn vị liên quan phối hợp hướng dẫn các các cơ quan thông tấn báo chí, truyền thông đẩy mạnh công tác thông tin tuyên truyền, nâng cao nhận thức về phòng ngừa, ứng phó sự cố phát tán hóa chất độc trên các phương tiện thông tin đại chúng.

11. Sở Tài chính

Phối hợp với Sở Công Thương và các đơn vị liên quan tham mưu cấp có thẩm quyền xem xét, bố trí kinh phí sự nghiệp cho công tác ứng phó thảm họa phát tán hóa chất độc trên địa bàn tỉnh Kon Tum theo quy định của Luật ngân sách nhà nước và phù hợp với khả năng cân đối ngân sách địa phương hàng năm theo phân cấp ngân sách nhà nước hiện hành

12. Sở Lao động - Thương binh và Xã hội

- Chỉ đạo và huy động các trang thiết bị hiện có tham gia ứng cứu khi có sự cố phát tán hóa chất độc xảy ra.

- Hướng dẫn về công tác kiểm định, kỹ thuật an toàn lao động liên quan tới hoạt động hóa chất.

- Chỉ đạo thực hiện các quy định về an toàn, vệ sinh lao động cho người lao động tham gia hoạt động hóa chất; quản lý việc sử dụng hóa chất độc trong các cơ sở dạy nghề, các trung tâm thuộc ngành theo quy định của pháp luật.

13. Ban Quản lý Khu kinh tế tỉnh

- Trong phạm vi chức năng, nhiệm vụ của mình, phối hợp với Sở Công Thương, Sở Tài nguyên và Môi trường, các sở, ban ngành có liên quan trong việc tuyên truyền, phổ biến các quy định của pháp luật về an toàn hóa chất cho doanh nghiệp trong các khu công nghiệp, cụm công nghiệp.

- Thông tin cho Sở Công Thương khi có doanh nghiệp mới hoạt động trong lĩnh vực hóa chất, đồng thời yêu cầu các doanh nghiệp thực hiện các thủ tục đăng ký theo quy định.

- Chỉ đạo và huy động các trang thiết bị hiện có tham gia ứng cứu khi có sự cố phát tán hóa chất độc xảy ra.

14. Ủy ban nhân dân các huyện, thành phố

- Có trách nhiệm huy động mọi nguồn lực tại địa phương tham gia vào công tác ứng phó sự cố phát tán hóa chất độc.

- Tổ chức tuyên truyền, hướng dẫn các tổ chức cá nhân hoạt động hóa chất độc trên địa bàn quản lý thực hiện đúng quy định pháp luật về hóa chất.

- Phối hợp với các cơ quan chức năng thường xuyên kiểm tra, xử lý nghiêm các tổ chức, cá nhân hoạt động hóa chất độc có hành vi vi phạm trong sản xuất kinh doanh, các hành vi gây ô nhiễm môi trường trong hoạt động hóa chất trên địa bàn quản lý.

- Theo phân cấp, có trách nhiệm bảo đảm kinh phí thực hiện các nộ i d ung, nhiệm vụ của kế hoạch theo quy định và các nguồn vốn huy động hợp pháp khác.

Căn cứ Kế hoạch này, các cơ quan, đơn vị có liên quan và các địa phương chủ động xây dựng kế hoạch triển khai chi tiết và phù hợp với tình hình, điều kiện của địa phương, đơn vị mình quản lý để nhằm chủ động phòng ngừa, ứng phó sự cố phát tán hóa chất độc có thể xảy ra.

Trong quá trình thực hiện Kế hoạch ứng phó sự cố phát tán hóa chất độc trên địa bàn tỉnh nếu có khó khăn, vướng mắc, đề nghị các Sở, ban ngành, Ủy ban nhân dân các huyện, thành phố kịp thời phản ánh về Sở Công Thương để tổng hợp, báo cáo Ủy ban nhân dân tỉnh xem xét, quyết định./.