Chủ nhật, Ngày 27/10/2024

Kế hoạch 208/KH-UBND năm 2014 thực hiện Đề án trợ giúp xã hội và phục hồi chức năng cho người tâm thần, người rối nhiễu tâm trí dựa vào cộng đồng trên địa bàn thành phố Hà Nội đến năm 2020

Số hiệu 208/KH-UBND
Ngày ban hành 15/12/2014
Ngày có hiệu lực 15/12/2014
Loại văn bản Kế hoạch
Cơ quan ban hành Thành phố Hà Nội
Người ký Nguyễn Thị Bích Ngọc
Lĩnh vực Thể thao - Y tế,Văn hóa - Xã hội

ỦY BAN NHÂN DÂN
THÀNH PHỐ HÀ NỘI
-------

CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM
Độc lập - Tự do - Hạnh phúc
---------------

Số: 208/KH-UBND

Hà Nội, ngày 15 tháng 12 năm 2014

 

KẾ HOẠCH

THỰC HIỆN ĐỀ ÁN TRỢ GIÚP XÃ HỘI VÀ PHỤC HỒI CHỨC NĂNG CHO NGƯỜI TÂM THẦN, NGƯỜI RỐI NHIỄU TÂM TRÍ DỰA VÀO CỘNG ĐỒNG TRÊN ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ HÀ NỘI ĐẾN NĂM 2020

Thực hiện Quyết định số 1215/QĐ-TTg ngày 22/7/2011 của Thủ tướng Chính phủ về phê duyệt Đề án trợ giúp xã hội và phục hồi chức năng cho người tâm thần, người rối nhiễu tâm trí dựa vào cộng đồng giai đoạn 2011- 2020; Thông tư liên tịch số 115/TTLT-BTC-BLĐTBXH ngày 18/7/2012 của liên Bộ: Lao động Thương binh và Xã hội - Tài chính quy định quản lý và sử dụng kinh phí thực hiện Đề án trợ giúp xã hội và phục hồi chức năng cho người tâm thần, người rối nhiễu tâm trí dựa vào cộng đồng giai đoạn 2011 - 2020; Công văn số 3346/LĐTBXH-BTXH ngày 05/10/2011 của Bộ Lao động Thương binh và Xã hội về việc triển khai Đề án trợ giúp xã hội và phục hồi chức năng cho người tâm thần, người rối nhiễu tâm trí dựa vào cộng đồng giai đoạn 2012-2015. Để tăng cường công tác chăm sóc, phục hồi chức năng cho người tâm thần, phòng ngừa người rối nhiễu tâm trí bị tâm thần, góp phần đảm bảo an sinh xã hội của Thủ đô, Ủy ban nhân dân Thành phố triển khai Kế hoạch thực hiện Đề án trợ giúp xã hội và phục hồi chức năng cho người tâm thần, người rối nhiễu tâm trí dựa vào cộng đồng trên địa bàn thành phố Hà Nội đến năm 2020 (gọi tắt là Kế hoạch 1215) cụ thể như sau:

I. THỰC TRẠNG CÔNG TÁC TRỢ GIÚP XÃ HỘI VÀ PHỤC HỒI CHỨC NĂNG CHO NGƯỜI TÂM THẦN, NGƯỜI RỐI NHIỄU TÂM TRÍ DỰA VÀO CỘNG ĐỒNG:

1. Thực trạng người tâm thần trên địa bàn Thành phố.

Theo báo cáo năm 2013, tổng số người bị bệnh tâm thần điều trị ngoại trú 19.543 người, trong đó; Tâm thần phân liệt: 8.338 người, động kinh có rối loạn tâm thần: 7.249 người, các bệnh lý tâm thần khác: 3.956 người(1). Trên địa bàn Thành phố có khoảng 10.000 người tâm thần được cấp thẻ bảo hiểm y tế miễn phí và hưởng trợ cấp hàng tháng tại cộng đồng; có 725 người tâm thần phân liệt, rối loạn tâm thần đang quản lý, nuôi dưỡng tại Khu Điều dưỡng Người tâm thần Hà Nội. Trong những năm trở lại đây số người tâm thần được nuôi dưỡng tại Khu Điều dưỡng Người tâm thần Hà Nội ngày càng gia tăng (năm 2008: 370 người, năm 2009: 428 người, năm 2010: 421 người, năm 2011: 546 người, năm 2012: 631 người).

Theo ước tính của Tổ chức Y tế Thế giới, tỷ lệ người bị rối nhiễu tâm trí ở Việt Nam chiếm khoảng 10% tổng số dân số. Trên cơ sở đó, dự tính đến năm 2020 trên địa bàn Thành phố có khoảng 750.000 người bị rối nhiễu tâm trí (chiếm tỷ lệ 10% dân số), trong đó số người rối nhiễu tâm trí có nguy cơ cao bị tâm thần khoảng 21.000 người chiếm tỷ lệ 0,28% dân số; số người mắc bệnh tâm thần thuộc diện bảo trợ xã hội khoảng 18.750 người chiếm 2,5% tổng số người rối nhiễu tâm trí(2).

Nhận định của các nhà nghiên cứu về tâm thần học, rối nhiễu tâm trí là một vấn đề sức khỏe cộng đồng, biểu hiện sự lệch lạc về sức khỏe tâm thần. Đây không phải là bệnh mới, là sự nhìn nhận mới về tình trạng sức khỏe, tâm trí theo hướng dự phòng, nếu không được chuẩn đoán và can thiệp kịp thời, người bệnh có thể rơi vào trạng thái trầm uất, cô đơn, dần xa lánh bạn bè, người thân, rối loạn giấc ngủ, không ăn uống, bỏ học, bỏ nhà đi lang thang, hành động hủy hoại thân thể hoặc toan tính tự tử, khi đó, việc điều trị bệnh trở nên rất khó khăn, Các dạng rối loạn thường gây hậu quả về sức khỏe tâm thần như: động kinh, khuyết tật thần kinh, tổn thương não, lạm dụng rượu, nghiện ma túy .... số người tâm thần, người rối nhiễu tâm trí ngày càng gia tăng, nguyên nhân do áp lực công việc, sự thay đổi về môi trường, lối sống, sự thiếu hiểu biết về sức khỏe tâm thần, cùng với những hạn chế của hệ thống dịch vụ công tác xã hội như: chưa có mạng lưới các cơ sở phòng và trị liệu rối nhiễu tâm trí, các dịch vụ trị liệu tâm lý, dịch vụ công tác xã hội trong chăm sóc và phục hồi chức năng cho người tâm thần.

2. Đánh giá thực trạng công tác trợ giúp xã hội và phục hồi chức năng cho người tâm thần, người rối nhiễu tâm trí dựa vào cộng đồng.

Trong những năm qua Đảng, Nhà nước đặc biệt quan tâm chỉ đạo và đầu tư nguồn lực cho công tác an sinh xã hội, quyết định nhiều cơ chế chính sách trợ giúp các đối tượng bảo trợ xã hội tại cộng đồng hoặc nuôi dưỡng, điều trị tại các cơ sở Bảo trợ xã hội trong đó có người tâm thần như: Nghị định số 67/2007/NĐ-CP ngày 13/4/2007, Nghị định số 13/2010/NĐ-CP ngày 27/2/2010 của Thủ tướng Chính phủ về chính sách trợ giúp các đối tượng bảo trợ xã hội, trong đó có quy định chính sách và chế độ trợ giúp cho người tâm thần phân liệt, rối loạn tâm thần sống tại cộng đồng được hưởng trợ cấp hàng tháng là 270.000 đồng/người/tháng (theo mức chuẩn trợ cấp Trung ương là 180.000 đồng, hệ số 1,5), người tâm thần phân liệt, rối loạn tâm thần sống tại các cơ sở Bảo trợ xã hội mức nuôi dưỡng là 450.000 đồng/người/tháng (hệ số 2,5) và một số khoản trợ cấp khác như mua sắm tư trang, vật dụng phục vụ sinh hoạt, thuốc chữa bệnh, mai táng phí.

Bên cạnh các chủ trương, chính sách của Nhà nước, Thành ủy, HĐND, UBND Thành phố Hà Nội luôn quan tâm chỉ đạo ban hành các chính sách an sinh xã hội trợ giúp các đối tượng bảo trợ xã hội, trong đó có người tâm thần như: Quyết định số 51/2011/QĐ-UBND ngày 30/12/2011 của UBND Thành phố về việc nâng mức chi khác phục vụ đối tượng bảo trợ xã hội tại các Trung tâm bảo trợ xã hội do Sở Lao động Thương binh và Xã hội quản lý, quy định mức hỗ trợ tiền chi phục vụ cho sinh hoạt hàng ngày của đối tượng tâm thần là 120.000 đồng/người/tháng; Quyết định số 78/2014/QĐ-UBND ngày 31/10/2014 của UBND Thành phố về việc quy định mức trợ cấp xã hội hàng tháng cho các đối tượng bảo trợ xã hội sống tại cộng đồng và tại các cơ sở bảo trợ xã hội thuộc Sở Lao động Thương binh và Xã hội Hà Nội, quy định mức chuẩn trợ cấp hàng tháng là 350.000 đồng và được nhân với hệ số theo từng cấp mức độ của người tâm thần.

- Công tác tiếp nhận, chăm sóc, nuôi dưỡng, phục hồi chức năng người tâm thần tại các cơ sở bảo trợ xã hội dựa trên cơ sở bệnh án điều trị do các bệnh viện chuyên khoa tâm thần cung cấp. Người tâm thần phân liệt hoặc rối loạn tâm thần sau khi điều trị tại các bệnh viện tâm thần, sức khỏe đã ổn định được chuyển về điều trị ngoại trú tại các cơ sở y tế quận, huyện, thị xã và xã, phường, thị trấn. Người tâm thần lang thang sau khi được tiếp nhận điều trị tại các bệnh viện ổn định sức khỏe, nếu không xác định được địa chỉ nơi cư trú, được chuyển vào Khu Điều dưỡng người tâm thần Hà Nội, Trung tâm bảo trợ xã hội II quản lý và nuôi dưỡng.

Theo số liệu do Sở Y tế Hà Nội cung cấp có 584/584 xã, phường, thị trấn triển khai các hoạt động như tập huấn, khám sàng lọc phát hiện bệnh nhân mới, khám và cấp phát thuốc điều trị ngoại trú hàng tháng cho khoảng 70% bệnh nhân tâm thần tại các xã, phường, thị trấn; người tâm thần được sống ổn định, hòa nhập tại cộng đồng (đạt trên 80%), tỷ lệ các hành vi gây rối, gây hại giảm dần (đạt dưới 25%). Công tác chăm sóc, nuôi dưỡng, phục hồi chức năng người tâm thần dựa trên cơ sở bệnh án điều trị do bệnh viện chuyên khoa tâm thần cung cấp. Người tâm thần phân liệt hoặc rối loạn tâm thần sau khi điều trị tại các bệnh viện tâm thần, sức khỏe ổn định sẽ được chuyển về điều trị ngoại trú tại các cơ sở y tế quận, huyện và xã, phường. Người tâm thần lang thang sau khi được tiếp nhận điều trị tại các bệnh viện ổn định sức khỏe, nếu không xác định được địa chỉ nơi cư trú, được chuyển vào Khu Điều dưỡng Người tâm thần Hà Nội nhưng hiện nay, Khu Điều dưỡng Người tâm thần Hà Nội đang trong tình trạng quá tải.

Mặc dù thành phố đã có sự quan tâm chỉ đạo các sở, ban, ngành, hội và đoàn thể triển khai thực hiện tốt Luật Người khuyết tật nhưng trong quá trình thực hiện còn nhiều khó khăn bất cập:

- Công tác phát hiện và can thiệp sớm đối với người bị rối nhiễu tâm trí, người bị tâm thần chưa được quan tâm đúng mức; nhiều người bị rối nhiễu tâm trí chưa được tư vấn, trị liệu kịp thời đã trở thành bệnh tâm thần.

- Cơ số thuốc điều trị cho người tâm thần tại cộng đồng còn thiếu, chưa có tiêu chí lựa chọn người tâm thần để phục hồi chức năng luân phiên tại cơ sở bảo trợ xã hội, kết hợp với phục hồi chức năng tại cộng đồng.

- Số cán bộ, nhân viên công tác xã hội, cộng tác viên chăm sóc sức khỏe tâm thần làm việc tại cộng đồng còn thiếu về số lượng, chưa được đào tạo về công tác xã hội trong lĩnh vực sức khỏe tâm thần.

Các dạng tâm thần, bệnh tâm thần mãn tính xuất hiện ngày càng nhiều và đa dạng. Vì vậy việc phát hiện, can thiệp sớm để điều trị bệnh tâm thần và có biện pháp phòng ngừa rối nhiễu tâm trí, hạn chế nguy cơ phát triển thành bệnh tâm thần là rất cần thiết.

3. Đánh giá thực trạng cơ sở vật chất của các cơ sở bảo trợ xã hội, chăm sóc nuôi dưỡng, phục hồi chức năng cho người tâm thần.

Thành phố hiện có 7 Trung tâm bảo trợ xã hội đang chăm sóc, nuôi dưỡng 1.700 đối tượng bảo trợ xã hội, trong đó có hai cơ sở đang chăm sóc, nuôi dưỡng người tâm thần là Khu điều dưỡng người tâm thần Hà Nội và Trung tâm Bảo trợ xã hội 2. Trong những năm gần đây số người tâm thần được nuôi dưỡng tại 02 cơ sở này ngày càng gia tăng: năm 2010 có 421 người, năm 2011 có 546 người, năm 2012 có 631 người, năm 2013 có 725 người.

3.1. Khu điều dưỡng người tâm thần Hà Nội.

Được thành lập theo Quyết định số 1862/QĐ-UBND ngày 15/5/1984 của Ủy ban nhân dân thành phố Hà Nội, với chức năng nhiệm vụ tiếp nhận, quản lý, nuôi dưỡng và điều trị phục hồi chức năng cho người tâm thần Thành phố Hà Nội. Khu điều dưỡng người tâm thần Hà Nội có diện tích đất tự nhiên: 72.491 m2, trong đó 6.569 m2 đã được xây dựng, khu phòng ở, nhà tắm, vệ sinh: 4.829 m2, diện tích bình quân phòng ở của đối tượng là 8 m2/đối tượng. Các công trình đã xây dựng từ lâu, được cải tạo nâng cấp từ năm 1999, hiện đã xuống cấp, hệ thống cống rãnh nước thải nhỏ hẹp, không đáp ứng được điều kiện sinh hoạt, ô nhiễm môi trường.

Tổng diện tích cần cải tạo tại Trung tâm là 2.900 m2 trong đó phòng ở, nhà tắm, vệ sinh: 2.850 m2, khu nhà bếp, nhà ăn: 50 m2. Tổng diện tích cần xây mới để đáp ứng nhu cầu tiếp nhận, chăm sóc nuôi dưỡng đối tượng là 2.600 m2, trong đó khu phòng ở, nhà tắm, vệ sinh: 2.000 m2, khu học văn hóa/học nghề: 300 m2, khu nhà bếp, nhà ăn: 300 m2. Năm 2013, Trung tâm được phê duyệt Dự án xây dựng mới hai khu nhà nuôi dưỡng và điều trị cho người tâm thần với diện tích mỗi khu nhà 1.050 m2, tổng kinh phí đầu tư: 14.981.265.000 đồng từ nguồn ngân sách thành phố. Dự án đã triển khai từ tháng 2/2013, dự kiến đi vào sử dụng từ tháng 10/2013, sẽ góp phần cải thiện điều kiện sống và sinh hoạt cho đối tượng tại Trung tâm.

Hiện tại Trung tâm đã tiếp nhận nuôi dưỡng 583 đối tượng, số đối tượng hiện nay đã vượt quá so với công suất thiết kế ban đầu (500 đối tượng) là 83 đối tượng; Bên cạnh việc cơ sở hạ tầng của đơn vị đã xuống cấp, các trang thiết bị cũng thiếu đồng bộ, đặc biệt là thiết bị về y tế, phục hồi chức năng cho người tâm thần còn nghèo nàn, lạc hậu, rất cần được đầu tư nâng cấp;

3.2. Trung tâm Bảo trợ xã hội II

Được thành lập theo Quyết định số 427/QĐ-UB ngày 18/6/1979 của Ủy ban nhân dân tỉnh Hà Sơn Bình với chức năng nuôi dưỡng tập trung các đối tượng xã hội: Người già cô đơn, trẻ mồ côi, trẻ em bị bỏ rơi, người khuyết tật và tiếp nhận giải quyết các đối tượng người lang thang và Quyết định số 2905/QĐ-UBND ngày 27/6/2012 của UBND thành phố Hà Nội bổ sung nhiệm vụ cho Trung tâm Bảo trợ xã hội II: Tiếp nhận, chăm sóc, nuôi dưỡng, quản lý và phục hồi chức năng cho người mắc bệnh tâm thần. Năm 2012 Trung tâm đã tiếp nhận, nuôi dưỡng 81 đối tượng tâm thần.

Trung tâm có diện tích đất: 9.996 m2, trong đó khu nhà ở của đối tượng tâm thần gồm 15 phòng 1.046 m2, diện tích mỗi phòng 16,5 m2, 4 người/phòng và 5 phòng dành cho đối tượng tâm thần kích động với diện tích 7,5 m2/phòng/người, bình quân 9 m2/đối tượng, nhà tắm, vệ sinh: 1.354 m2; Năm 2010 Trung tâm được bố trí nâng cấp, cải tạo một số công trình nhưng vẫn chưa đáp ứng được điều kiện chăm sóc, nuôi dưỡng đối tượng, các trang thiết bị y tế, phục hồi chức năng cho người tâm thần chưa được bố trí kinh phí, đầu tư nâng cấp.

3.3. Trung tâm Bảo trợ xã hội IV.

[...]