Hướng dẫn 09/HD-VKSTC về Công tác thực hành quyền công tố và kiểm sát xét xử hình sự năm 2019 do Viện kiểm sát nhân dân tối cao ban hành

Số hiệu 09/HD-VKSTC
Ngày ban hành 17/01/2019
Ngày có hiệu lực 17/01/2019
Loại văn bản Hướng dẫn
Cơ quan ban hành Viện kiểm sát nhân dân tối cao
Người ký Dương Văn Phùng
Lĩnh vực Thủ tục Tố tụng

VIỆN KIỂM SÁT NHÂN DÂN
TỐI CAO
--------

CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM
Độc lập - Tự do - Hạnh phúc
---------------

Số: 09/HD-VKSTC

Hà Nội, ngày 17 tháng 01 năm 2019

 

HƯỚNG DẪN

CÔNG TÁC THỰC HÀNH QUYỀN CÔNG TỐ VÀ KIỂM SÁT XÉT XỬ HÌNH SỰ NĂM 2019

Căn cứ Chỉ thị số 01/CT-VKSTC ngày 28/12/2018 về Công tác của ngành Kiểm sát nhân dân năm 2019; Kế hoạch số 01/KH-VKSTC ngày 01/01/2019 về Công tác trọng tâm của Viện kiểm sát nhân dân tối cao năm 2019 của Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao; thực hiện tốt phương châm công tác của toàn ngành:“Đoàn kết, đổi mới - Trách nhiệm, kỷ cương - Thực chất, hiệu quả”; tập trung lãnh đạo, chỉ đạo phấn đấu thực hiện đạt và vượt chỉ tiêu, nhiệm vụ cụ thể trong Nghị quyết số 37/2012/QH13 ngày 23/11/2012, Nghị quyết số 63/2013/QH13 ngày 27/11/2013, Nghị quyết số 96/2015/QH13 ngày 26/6/2015 và Nghị quyết số 111/2015/QH13 ngày 27/11/2015 của Quốc hội; Vụ 7 hướng dẫn công tác thực hành quyền công tố và kiểm sát xét xử hình sự năm 2019 như sau:

1. Nhiệm vụ trọng tâm

Lãnh đạo Viện kiểm sát các cấp xác định nhiệm vụ chống oan sai, chống bỏ lọt tội phạm là nhiệm vụ xuyên suốt, quan trọng hàng đầu; thực hiện nghiêm các biện pháp phòng, chống oan sai, chống bỏ lọt tội phạm trong Chỉ thị số 04/CT-VKSTC ngày 10/7/2015 về tăng cường các biện pháp phòng, chống oan, sai và nâng cao trách nhiệm trong giải quyết bồi thường thiệt hại cho người bị oan trong hoạt động tố tụng hình sự; chủ động kiểm tra, trực tiếp chỉ đạo giải quyết những vụ án có dấu hiệu oan, sai; tích cực giải quyết việc bồi thường thiệt hại cho người bị oan; giải quyết dứt điểm các trường hợp yêu cầu bồi thường phức tạp, kéo dài.

Tiếp tục thực hiện tốt Chỉ thị số 09/CT-VKSTC ngày 06/4/2016 của Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao về tăng cường các biện pháp nâng cao chất lượng tranh tụng của Kiểm sát viên tại phiên tòa. Lãnh đạo Viện kiểm sát các cấp chỉ đạo, kiểm tra Kiểm sát viên xây dựng kế hoạch xét hỏi, tranh tụng có chất lượng và thuyết phục, nhất là đối với những vụ án bị cáo kêu oan, vụ án có nhiều bị cáo, phạm nhiều tội, có nhiều người bào chữa.

Đẩy mạnh công tác giải quyết đơn đề nghị kháng nghị giám đốc thẩm, tái thẩm; chú trọng giải quyết đơn do các cơ quan Đảng, Nhà nước, Đoàn đại biểu Quốc hội, Đại biểu Quốc hội chuyển đến; đơn khiếu nại kêu oan, đơn kêu oan có mức án cao; không để xảy ra trường hợp đơn hết thời hạn kháng nghị nhưng không được xem xét, giải quyết.

2. Nhiệm vụ cụ thể

2.1.Công tác thực hành quyền công tố và kiểm sát xét xử các vụ án hình sự

Các đơn vị cần chủ động đề ra các biện pháp; phối hợp tốt với các cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng nhằm đẩy nhanh tiến độ, xét xử nghiêm minh đối với những vụ án dư luận xã hội quan tâm, nhất là tội phạm về môi trường, tội phạm công nghệ cao, tội phạm hoạt động theo kiểu băng, nhóm, tội phạm hoạt động tín dụng đen và tội phạm xâm hại trẻ em.

Các Kiểm sát viên phải thực hiện đúng chức năng, nhiệm vụ theo quy định của Hiến pháp và pháp luật; nắm chắc và thực hiện đầy đủ các biện pháp nghiệp vụ, đặc biệt là các quy định mới về trách nhiệm của Viện kiểm sát nhân dân. Nâng cao trách nhiệm của Kiểm sát viên trong thực hành quyền công tố và kiểm sát hoạt động tư pháp, chống oan, sai, chống bỏ lọt tội phạm; không để xảy ra trường hợp Viện kiểm sát truy tố Tòa án xét xử tuyên không phạm tội hoặc bản án bị hủy để điều tra, xét xử lại có trách nhiệm của Viện kiểm sát; hạn chế đến mức thấp nhất trường hợp Tòa án xét xử khác quan điểm Viện kiểm sát truy tố. Kiểm sát chặt chẽ hoạt động xét xử, kiểm sát các bản án, quyết định của Tòa án, kịp thời phát hiện vi phạm và kiên quyết kiến nghị yêu cầu Tòa án nơi có vi phạm khắc phục.

Trước khi tham gia phiên tòa, Kiểm sát viên phải nghiên cứu kỹ hồ sơ, nắm chắc nội dung của vụ án, các chứng cứ buộc tội và chứng cứ gỡ tội, dự kiến các vấn đề cần hỏi, xây dựng kế hoạch tranh luận và đối đáp tại phiên tòa. Tại phiên tòa, Kiểm sát viên chủ động xét hỏi, tranh luận để làm rõ các tình tiết của vụ án, các vấn đề mới phát sinh (nếu có), xác định các nội dung liên quan để định hướng tranh luận, làm rõ hành vi phạm tội của bị cáo. Khắc phục tình trạng Kiểm sát viên không tranh luận, đối đáp với luật sư và người tham gia tố tụng; triển khai thực hiện việc “số hóa hồ sơ vụ án” và công bố tài liệu, chứng cứ bằng hình ảnh tại phiên tòa để bảo đảm tính thuyết phục trong quá trình xét hỏi và tranh tụng.

Kịp thời phát hiện các bản án, quyết định của Tòa án đã có hiệu lực pháp luật nhưng có sai sót, vi phạm để báo cáo Viện kiểm sát cấp trên kháng nghị theo thẩm quyền.

2.1.1.Công tác thực hành quyền công tố và kiểm sát xét xử sơ thẩm

Thực hiện nghiêm túc các quy định của Luật tổ chức Viện kiểm sát nhân dân năm 2014, Bộ luật tố tụng hình sự năm 2015. Kiểm sát viên được giao nhiệm vụ thực hành quyền công tố và kiểm sát xét xử sơ thẩm phải nghiên cứu kỹ hồ sơ vụ án, lập hồ sơ kiểm sát theo đúng quy định tại Điều 5 (Phần thứ hai) Quyết định số 590/VKSTC ngày 5/12/2014 của Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao ban hành quy định về lập hồ sơ kiểm sát án hình sự (sau đây gọi là Quyết định 590); trích cứu đầy đủ các chứng cứ, tình tiết của vụ án; có báo cáo tổng hợp đề xuất quan điểm, chuẩn bị dự thảo đề cương xét hỏi, dự thảo luận tội và dự kiến nội dung đối đáp, tranh luận tại phiên tòa. Chú ý các biện pháp kiểm sát việc tuân theo pháp luật của Hội đồng xét xử, đặc biệt là kiểm sát việc tuyên án; kiểm tra biên bản phiên tòa và kiểm tra bản án, quyết định của Tòa án.

Đối với những vụ án có tính chất phức tạp, dư luận xã hội quan tâm, Lãnh đạo các đơn vị phải trực tiếp thực hành quyền công tố và kiểm sát xét xử tại phiên tòa.

2.1.2. Công tác thực hành quyền công tố và kiểm sát xét xử phúc thẩm

Kiểm sát viên được giao nhiệm vụ thực hành quyền công tố và kiểm sát xét xử phúc thẩm thực hiện đúng các quy định của Bộ luật tố tụng hình sự năm 2015; Quy chế thực hành quyền công tố và kiểm sát xét xử các vụ án hình sự, kiểm tra tính có căn cứ và hợp pháp của các bản án, quyết định có kháng cáo, kháng nghị; phát hiện, tổng hợp vi phạm để ban hành kháng nghị, kiến nghị và thông báo rút kinh nghiệm. Sau khi nghiên cứu hồ sơ, báo cáo đề xuất quan điểm giải quyết vụ án bằng văn bản để lãnh đạo Phòng và lãnh đạo Viện xem xét, quyết định.

Lập hồ sơ kiểm sát theo đúng quy định tại Điều 6 (Phần thứ hai) Quyết định số 590 của Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao.

2.1.3. Công tác thực hành quyền công tố và kiểm sát xét xử giám đốc thẩm, tái thẩm của các Viện kiểm sát nhân dân cấp cao

Kiểm sát viên được giao nhiệm vụ thực hành quyền công tố và kiểm sát xét xử giám đốc thẩm, tái thẩm thực hiện đúng các quy định của Bộ luật tố tụng hình sự năm 2015 và Quy chế công tác thực hành quyền công tố, kiểm sát xét xử hình sự; kiểm tra tính có căn cứ và hợp pháp của các bản án, quyết định đã có hiệu lực pháp luật của Tòa án cấp dưới phát hiện vi phạm để đề xuất kháng nghị hoặc kiến nghị, thông báo rút kinh nghiệm.

Các VKSND cấp cao cần đẩy mạnh công tác xử lý đơn đề nghị kháng nghị giám đốc thẩm, tái thẩm; tăng cường phối hợp với Tòa án nhân dân cấp cao trong việc thực hiện nhiệm vụ này; có quy trình xử lý bảo đảm hiệu quả, đúng luật định; thụ lý, giải quyết đơn đề nghị kháng nghị giám đốc thẩm, tái thẩm đúng thẩm quyền; xác định tiêu chí đánh giá kết quả giải quyết đơn, bảo đảm tỷ lệ xử lý, giải quyết đơn phản ánh đúng kết quả công tác, phấn đấu đạt và vượt chỉ tiêu của Quốc hội.

Lập hồ sơ kiểm sát theo đúng quy định tại Điều 7 (Phần thứ hai) Quyết định số 590 của Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao.

2.2. Công tác kháng nghị, kiến nghị

2.2.1. Công tác kháng nghị phúc thẩm

Tiếp tục thực hiện Chỉ thị số 03/2008/CT-VKSTC-VPT1 ngày 19/6/2008 của Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao về “Tăng cường công tác kháng nghị phúc thẩm án hình sự”; Chỉ thị số 08/CT-VKSTC ngày 06/4/2016 của Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao về “Tiếp tục tăng cường công tác kháng nghị án hình sự” nhằm nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác kháng nghị ở các thủ tục, coi đây là một trong những nhiệm vụ trọng tâm của công tác thực hành quyền công tố và kiểm sát xét xử các vụ án hình sự.

Kiểm sát 100% bản án, quyết định của Tòa án, đảm bảo đúng thời hạn và chất lượng để phát hiện vi phạm, kịp thời kháng nghị theo thẩm quyền hoặc đề xuất với Viện kiểm sát cấp trên kháng nghị; kiên quyết kháng nghị và bảo vệ kháng nghị nếu phát hiện có vi phạm và có căn cứ kháng nghị.

Nâng cao số lượng, chất lượng kháng nghị phúc thẩm đối với Tòa án cùng cấp. Hạn chế để xảy ra các trường hợp bản án, quyết định bị hủy, sửa do nguyên nhân chủ quan của cấp sơ thẩm có trách nhiệm của Viện kiểm sát nhưng không phát hiện để kháng nghị.

[...]