Công văn 14232/BGTVT-VT năm 2013 báo cáo Thủ tướng Chính phủ kết quả đánh giá công tác quản lý và hỗ trợ thay thế xe công nông; xe lôi máy; xe cơ giới ba bánh; xe thô sơ ba, bốn bánh thuộc diện bị đình chỉ tham gia giao thông do Bộ Giao thông vận tải ban hành

Kính gửi: Thủ tướng Chính phủ

Thực hiện chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ tại văn bản số 9871/VPCP-KTN ngày 21 tháng 11 năm 2013, ngày 06 tháng 12 năm 2013, Bộ Giao thông vận tải đã tổ chức Hội nghị tổng kết công tác quản lý và hỗ trợ thay thế xe công nông; xe lôi máy; xe cơ giới ba bánh; xe thô sơ ba, bốn bánh thuộc diện bị đình chỉ tham gia giao thông, đến dự Hội nghị có đại diện các Bộ, ngành liên quan và 63 Sở Giao thông vận tải. Bộ Giao thông vận tải kính báo cáo Thủ tướng Chính phủ kết quả đánh giá công tác quản lý và hỗ trợ thay thế xe công nông; xe lôi máy; xe cơ giới ba bánh; xe thô sơ ba, bốn bánh thuộc diện bị đình chỉ tham gia giao thông như sau:

I. Công tác quản lý nhà nước đối với xe công nông; xe lôi máy; xe cơ giới ba bánh; xe thô sơ ba, bốn bánh

Chính phủ và Thủ tướng Chính phủ đã ban hành các văn bản chỉ đạo các Bộ, ngành, Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương và các cơ quan có liên quan tăng cường quản lý hoạt động xe công nông; xe cơ giới ba bánh; xe thô sơ ba, bốn bánh với các nội dung chủ yếu:

a) Tại Chỉ thị số 46/2004/CT-TTg ngày 09 tháng 12 năm 2004 về việc quản lý xe công nông tham gia giao thông đường bộ, Thủ tướng Chính phủ yêu cầu:

- Xe công nông tham gia giao thông phải có đủ điều kiện theo quy định của Luật Giao thông đường bộ như xe phải có đăng ký, xe vận chuyển nhỏ phải thực hiện kiểm tra định kỳ về an toàn kỹ thuật và bảo vệ môi trường, người điều khiển xe công nông phải có giấy phép lái xe phù hợp với hạng xe điều khiển;

- Đình chỉ việc sản xuất mới xe công nông (trừ xe máy kéo nhỏ); đối với các xe sản xuất trước ngày 31 tháng 12 năm 2004, nếu đủ điều kiện thì đăng ký, cấp biển số; quy định thời hạn tối đa cho phép tham gia giao thông đối với loại xe này đến ngày 31 tháng 12 năm 2007;

- Quy định cấm xe công nông hoạt động ở khu vực nội thành các đô thị từ loại 3 trở lên, trên đường cao tốc và trên các tuyến đường có mật độ giao thông cao; đối với các tuyến đường có mật độ giao thông cao nhưng chưa có điều kiện phân luồng sang các tuyến khác thì quy định thời gian hoạt động thích hợp.

b) Tại Nghị quyết số 32/2007/NQ-CP ngày 29 tháng 6 năm 2007 của Chính phủ về một số giải pháp cấp bách nhằm kiềm chế tai nạn giao thông và ùn tắc giao thông đã yêu cầu đình chỉ lưu hành ô tô đã hết niên hạn sử dụng, xe công nông, xe tự chế 3, 4 bánh từ ngày 01 tháng 01 năm 2008. Trường hợp cố tình vi phạm sẽ bị tịch thu xử lý bán phế liệu, sung vào công quỹ.

c) Tại Chỉ thị số 1405/CT-TTg ngày 30 tháng 9 năm 2008, Thủ tướng Chính phủ yêu cầu tiếp tục thực hiện quản lý xe công nông; xe cơ giới ba bánh; xe thô sơ ba, bốn bánh theo quy định tại Nghị quyết số 32/2007/NQ-CP ngày 29 tháng 6 năm 2007 và Nghị quyết số 05/2008/NQ-CP ngày 04 tháng 02 năm 2008 của Chính phủ.

II. Đánh giá quá trình thực hiện và đề xuất giải pháp

1. Kết quả đạt được

Trên cơ sở các quy định hướng dẫn nêu trên, các Bộ, ngành, địa phương đã cụ thể hóa bằng nhiều chương trình, kế hoạch, Chỉ thị, Quyết định để đảm bảo thực hiện quản lý và triển khai chính sách hỗ trợ đối với phương tiện bị đình chỉ tham gia giao thông; nên việc quản lý hoạt động xe công nông; xe cơ giới ba bánh; xe thô sơ ba, bốn bánh đã có những bước chuyển biến đáng kể, thể hiện trên các mặt:

a) Thực hiện nghiêm việc đình chỉ tham gia giao thông đối với xe công nông (xe đầu ngang, xe độ chế); xe cơ giới ba bánh, xe cơ giới hai bánh kéo theo thùng để chở người, hàng hóa (xe lôi máy) không có đăng ký và biển số theo quy định kể từ ngày 01/01/2008, các chủ xe đã tự thay thế bằng loại xe ôtô tải nhẹ phù hợp, chấm dứt sản xuất mới các loại xe này;

b) Thực hiện nghiêm việc đình chỉ tham gia giao thông đối với xe lôi máy đang hoạt động, đã có đăng ký và gắn biển số tham gia giao thông;

c) Thực hiện kiểm tra an toàn kỹ thuật, đăng ký, cấp biển số cho xe máy kéo nhỏ phục vụ sản xuất nông nghiệp, lâm nghiệp có tính năng đa dụng như làm đất, bơm nước, phát điện, vận chuyển; người điều khiển các loại xe này đã được đào tạo, sát hạch, cấp giấy phép lái xe theo quy định. Tuy nhiên, một số địa phương không quy định phạm vi hoạt động phù hợp mà lại đã quy định cấm hoàn toàn loại xe này tham gia giao thông đường bộ, ảnh hưởng tiêu cực đến sản xuất nông nghiệp, lâm nghiệp của nhân dân khu vực nông thôn và miền núi;

d) Hầu hết các tỉnh, thành phố đã ban hành các văn bản quy định về phạm vi và thời gian hoạt động, lắp đặt biển báo cấm xe máy kéo nhỏ hoạt động trên các tuyến đường nội thành, nội thị và trong giờ cao điểm, đường cao tốc, trên các quốc lộ, các tuyến đường có mật độ giao thông cao, có điều kiện phân luồng xe sang các tuyến khác;

đ) Quy định cụ thể phạm vi, thời gian, lộ trình hạn chế tiến tới đình chỉ tham gia giao thông đối với xe cơ giới ba bánh đã được cấp đăng ký và gắn biển số đang hoạt động (trừ xe cơ giới ba bánh dùng làm phương tiện đi lại của thương, bệnh binh, người khuyết tật) trên các quốc lộ có mật độ giao thông cao, trong khu vực nội thành, nội thị;

e) Thực hiện rà soát, thống kê số lượng xe cơ giới ba bánh cho thương, bệnh binh, người khuyết tật chưa có đăng ký và biển số; thực hiện chính sách hỗ trợ, hướng dẫn việc kiểm ta an toàn kỹ thuật, đăng ký, cấp, biển số cho các phương tiện này; đào tạo, sát hạch, cấp giấy phép lái xe cho người điều khiển theo quy định hiện hành; thực hiện chính sách hỗ trợ của địa phương quy định thời hạn đình chỉ lưu hành và thực hiện thủ tục kiểm tra an toàn kỹ thuật, đăng ký và gắn biển số;

g) Thực hiện rà soát, ban hành và tổ chức thực hiện các quy định về điều kiện an toàn phương tiện của các loại xe thô sơ ba, bốn bánh; quy định cụ thể phạm vi và thời gian hoạt động đối với loại xe này.

Việc quản lý chặt chẽ hoạt động của xe công nông; xe cơ giới ba bánh; xe thô sơ ba, bốn bánh trong thời gian qua đã góp phần hạn chế tai nạn giao thông, giảm ùn tắc giao thông loại xe này gây ra ở các địa phương trên địa bàn cả nước.

2. Về những mặt tồn tại cần khắc phục

a) Vẫn còn hiện tượng vi phạm sử dụng xe bị đình chỉ tham gia giao thông tại một số huyện, xã các tỉnh, thành phố; đặc biệt là xe công nông, xe ba bánh vi phạm tham gia giao thông trên các tuyến quốc lộ (huyện Phú Xuyên, Ứng Hòa, Chương Mỹ thành phố Hà Nội; tỉnh Gia Lai; tỉnh Kon Tum; tỉnh Hòa Bình; tỉnh Hậu Giang; tỉnh Long An; Đắk Lắk…);

b) Từ năm 2008 đến năm 2010 chỉ được thực hiện hỗ trợ thay thế được cho 6.017 xe/15.777 xe công nông tự chế, còn tồn tại trên 9.760 xe công nông tự chế, chưa kể số lượng xe phát sinh trong thời gian từ 2008 đến nay.

3. Các giải pháp khắc phục tồn tại

Để khắc phục những hạn chế nêu trên và tiếp tục thực hiện Nghị quyết số 32/2007/NQ-CP ngày 29 tháng 6 năm 2007 và Nghị quyết số 05/2008/NQ-CP ngày 04/02/2008 của Chính phủ, trong thời gian tới cần phải thực hiện một số giải pháp sau:

a) Phải nghiên cứu, sản xuất đưa ra thị trường loại phương tiện thay thế đáp ứng yêu cầu về an toàn giao thông song phải phù hợp với thực tiễn đời sống của nhân dân, điều kiện hạ tầng từng vùng, miền để người dân có thể lựa chọn thay thế dứt điểm các xe bị đình chỉ tham gia giao thông;

b) Quy định phù hợp việc học, thi và cấp giấy phép điều khiển phương tiện đối với các đối tượng sử dụng phương tiện thay thế xe bị đình chỉ tham gia giao thông;

c) Cần quy định rõ ràng, hợp lý vi phạm không gian và thời gian hoạt động của các phương tiện phục vụ nông nghiệp, để người dân thực hiện;

d) Tiếp tục hỗ trợ người dân hiện vẫn đang sở hữu và sử dụng các phương tiện bị cấm để có thể đầu tư, chuyển đổi sang loại phương tiện phù hợp;

đ) Phân cấp nhiệm vụ kiểm soát, thống kê, quản lý việc sử dụng phương tiện của người dân cần cho ủy ban nhân dân cấp phường, xã;

e) Nghiên cứu, sản xuất loại phương tiện phù hợp để giúp thương binh, người khuyết tật sử dụng để đi lại đồng thời có thể tham gia kinh doanh vận tải hàng hóa, bảo đảm đời sống cho bản thân và gia đình;

g) Thực hiện nghiêm việc tịch thu, tiêu hủy những phương tiện thuộc diện bị cấm tham gia giao thông trên đường bộ, không tổ chức thanh lý để tránh xảy ra hiện tượng phương tiện bị tịch thu chỗ này lại quay vòng hoạt động chỗ khác.

III. Kiến nghị của Bộ Giao thông

a) Ủy ban nhân dân tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương

- Rà soát, ban hành quy định về điều kiện an toàn phương tiện, phạm vi và thời gian hoạt động của xe thô sơ ba, bốn bánh, xe mô tô ba bánh;

- Chỉ đạo cơ quan chức năng triển khai thực hiện kiểm tra an toàn kỹ thuật lần đầu để cấp giấy đăng ký phương tiện cho thương, bệnh binh và người khuyết tật và triển khai tổ chức sát hạch cấp Giấy phép lái xe cho những đối tượng này theo đúng quy định;

- Chỉ đạo lực lượng tuần tra, kiểm soát thực hiện tịch thu, tiêu hủy những phương tiện thuộc diện bị cấm mà vẫn tham gia giao thông trên đường bộ; kiên quyết xử lý theo quy định pháp luật các tổ chức, cá nhân cố tình sản xuất, cải tạo, đưa ra thị trường những phương tiện bị cấm tham gia giao thông

- Tổng kiểm tra rà soát toàn bộ số lượng phương tiện thuộc diện bị đình chỉ tham gia giao thông còn tồn tại hoạt động trên địa bàn, báo cáo Thủ tướng Chính phủ (số lượng và biện pháp xử lý) trước ngày 01 tháng 04 năm 2014.

b) Bộ Giao thông vận tải

- Hoàn thiện các quy định về kiểm tra an toàn kỹ thuật và môi trường để thực hiện thủ tục kiểm định đối với xe mô tô ba bánh chở hàng, xe chở hàng 04 bánh có gắn động cơ, hoàn thành trước ngày 01 tháng 4 năm 2014;

- Rà soát, bổ sung quy định hướng dẫn cụ thể việc đào tạo, sát hạch, cấp giấy phép lái xe đối với xe chở hàng bốn bánh có gắn động cơ, quy định phạm vi tham gia giao thông của loại phương tiện này; hoàn thành trước ngày 01 tháng 4 năm 2014.

c) Bộ Công Thương

Chỉ đạo các đơn vị sản xuất, lắp ráp ô tô, xe gắn máy nghiên cứu, sản xuất phương tiện thay thế hợp lý xe bị đình chỉ tham gia giao thông phù hợp với định hướng chiến lược phát triển công nghiệp ô tô, xe máy, đặc biệt là phương tiện sử dụng cho hộ gia đình sản xuất vận chuyển sản phẩm nông nghiệp, cũng như cho thương binh, người khuyết tật đi lại và kinh doanh vận tải hàng hóa.

d) Bộ Tài chính

- Đề xuất cơ chế hỗ trợ cho người dân thay thế các phương tiện bị đình chỉ tham gia giao thông bằng các phương tiện phù hợp quy định của pháp luật; hoàn thành trước ngày 01 tháng 4 năm 2014

- Đề xuất cơ chế ưu đãi chuyển đổi phương tiện cho các hộ gia đình thương, bệnh binh, người khuyết tật đang sử dụng loại phương tiện bị đình chỉ tham gia giao thông sang sử dụng phương tiện phù hợp quy định pháp luật; hoàn thành trước ngày 01 tháng 4 năm 2014.

đ) Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn

Phối hợp với Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương để quy định phạm vi, thời gian được phép hoạt động đối với các phương tiện phục vụ hoạt động nông, lâm nghiệp. Bảo đảm phù hợp và tạo điều kiện thuận lợi cho người dân sản xuất kinh doanh đồng thời đáp ứng yêu cầu an toàn giao thông của địa phương.

e) Bộ Công an

- Chỉ đạo lực lượng Cảnh sát giao thông kiên quyết xử lý vi phạm sử dụng xe bị đình chỉ tham gia giao thông, đặc biệt trên các tuyến quốc lộ;

- Phối hợp chính quyền địa phương để phát hiện và xử lý các tổ chức, cá nhân cố tình sản xuất, cải tạo đưa ra thị trường những phương tiện không đủ điều kiện tham gia giao thông.

g) Bộ Thông tin và Truyền thông

Tăng cường công tác tuyên truyền, phổ biến quy định về xe bị đình chỉ tham gia giao thông, đặc biệt chú trọng tuyên truyền về tác động tiêu cực của loại phương tiện này và cơ chế, chính sách hỗ trợ thay thế phương tiện đến người dân.

Bộ Giao thông vận tải kính báo cáo Thủ tướng Chính phủ xem xét, quyết định./.