Chỉ thị 13/CT-UBND năm 2018 về tăng cường biện pháp phòng, chống hạn hán, thiếu nước, nhiễm mặn năm 2019 và ứng phó với ảnh hưởng của hiện tượng ElNino trên địa bàn tỉnh Quảng Nam

CHỈ THỊ

VỀ VIỆC TĂNG CƯỜNG CÁC BIỆN PHÁP PHÒNG, CHỐNG HẠN HÁN, THIẾU NƯỚC, NHIỄM MẶN NĂM 2019 VÀ ỨNG PHÓ VỚI ẢNH HƯỞNG CỦA HIỆN TƯỢNG ELNINO TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH QUẢNG NAM

Theo nhận định của Trung tâm Dự báo Khí tượng thủy văn Quốc gia, hiện tượng ENSO được dự báo sẽ chuyển sang trạng thái ElNino với xác suất khoảng 60-70% từ tháng 11/2018 đến hết mùa Đông Xuân 2018-2019. Theo đó, mùa mưa năm 2018 sẽ kết thúc sớm hơn so với trung bình nhiều năm (TBNN). Theo thống kê của Đài Khí tượng thủy văn tỉnh Quảng Nam, tình hình mưa từ đầu tháng 9 đến nay tại các địa phương trên địa bàn tỉnh thấp hơn giá trị TBNN, thiếu hụt từ 30-50% lượng mưa TBNN, dẫn đến dòng chảy trên các sông ở mức thấp hơn TBNN từ 0,75-1,00 m; nguồn nước tại các hồ chứa thủy lợi, thủy điện thiếu hụt từ 40-70% so với dung tích hữu ích.

Thực hiện Chỉ thị số 8382/CT-BNN-TCTL ngày 26/10/2018 của Bộ Nông nghiệp và PTNT về việc tăng cường thực hiện các giải pháp thủy lợi, phòng, chống hạn, thiếu nước, xâm nhập mặn, phục vụ sản xuất nông nghiệp và dân sinh, mùa khô năm 2018-2019; để chủ động thực hiện các biện pháp phòng, chống hạn hán, thiếu nước, nhiễm mặn và kịp thời ứng phó với ảnh hưởng của hiện tượng El Nino nhằm giảm thiểu thiệt hại đến mức thấp nhất do tình hình hạn hán, thiếu nước, nhiễm mặn gây ra trong sản xuất nông nghiệp và dân sinh năm 2019; Chủ tịch UBND tỉnh yêu cầu:

1. Các Sở, Ban ngành liên quan và các địa phương: Đẩy mạnh công tác tuyên truyền để nhân dân thấy rõ về tình hình hạn hán nhằm nâng cao ý thức sử dụng nước hết sức tiết kiệm, tận dụng mọi nguồn nước thích hợp để sử dụng có hiệu quả; đề cao trách nhiệm của cả hệ thống chính trị để tập trung vào công tác phòng, chống hạn và nhiễm mặn năm 2019.

2. Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn:

- Theo dõi, chỉ đạo chặt chẽ công tác thông tin dự báo khí tượng, thủy văn để vận hành tích nước các hồ chứa phù hợp, đảm bảo nước phục vụ sản xuất nông nghiệp và cấp nước dân sinh, đồng thời phải đảm bảo an toàn tuyệt đối đập, hồ chứa nước.

- Theo dõi, chỉ đạo, hướng dẫn các địa phương, đơn vị về lịch thời vụ và cơ cấu sử dụng các bộ giống trung ngày, ngắn ngày trong sản xuất nông nghiệp năm 2019.

- Theo dõi, hướng dẫn các địa phương, đơn vị xây dựng Kế hoạch phòng, chống hạn và nhiễm mặn ngay từ đầu vụ Đông Xuân 2018-2019 để triển khai thực hiện; trong đó, đặc biệt quan tâm công tác vận động nhân dân thực hiện chuyển đổi sản xuất cây trồng cạn để hạn chế sử dụng nước tưới, đặc biệt đối với các khu ruộng khó tưới, thường xuyên xảy ra hạn hán do thiếu nước.

- Chỉ đạo, hướng dẫn các đơn vị quản lý, khai thác công trình thuỷ lợi và các địa phương tính toán, cân đối khả năng nguồn nước, xây dựng kế hoạch điều tiết nước phù hợp, sử dụng tiết kiệm nước tưới; thực hiện các biện pháp tưới theo đợt, tưới luân phiên, tưới lứa, tưới "khô, ướt xen kẽ",...; kiểm tra, tu sửa và nạo vét cửa lấy nước, hệ thống kênh mương, đắp đập ngăn mặn, đào ao trữ nước, lắp đặt và vận hành các trạm bơm dã chiến để tận dụng tối đa nguồn nước, hạn chế tối đa tình trạng rò rỉ, thất thoát nước.

- Phối hợp với các nhà máy thủy điện trên hệ thống sông Vu Gia - Thu Bồn để thống nhất kế hoạch xả nước qua phát điện theo các đợt và thông báo cho địa phương chuẩn bị tốt các điều kiện cần thiết để lấy nước với mức cao nhất trong các đợt xả nước, đảm bảo cấp nước cho sản xuất đạt hiệu quả cao nhất.

- Tổng hợp kịp thời tình hình thiệt hại do hạn hán, nhiễm mặn gây ra và đề xuất các giải pháp khắc phục; tham mưu UBND tỉnh trong chỉ đạo điều hành chống hạn và nhiễm mặn có hiệu quả, báo cáo Chính phủ và các Bộ, ngành Trung ương, UBND tỉnh theo quy định.

3. Ủy ban nhân dân các huyện, thị xã, thành phố:

- Phối hợp chặt chẽ với Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các đoàn thể nhân dân tại địa phương đẩy mạnh công tác tuyên truyền, vận động nhân dân nâng cao ý thức sử dụng nước tiết kiệm trong sản xuất, sinh hoạt.

- Củng cố hoạt động các tổ chức Hợp tác dùng nước để phục vụ công tác dẫn nước vào ruộng đảm bảo tiết kiệm và hiệu quả; huy động nhân dân thực hiện công tác nạo vét kênh mương, tổ chức đắp bờ giữ nước mưa trong ruộng để làm đất, gieo sạ; tận dụng mọi nguồn nước hồi quy từ các suối, kênh tiêu để phục vụ sản xuất nông nghiệp.

- Xây dựng và chỉ đạo tổ chức thực hiện tốt Kế hoạch phòng, chống hạn và nhiễm mặn năm 2019 trên từng địa bàn, trực tiếp xử lý kịp thời các khó khăn, vướng mắc do hạn hán và nhiễm mặn gây nên; theo đó, đưa ra các biện pháp công trình, phi công trình, phân công trách nhiệm, các điều kiện để tổ chức thực hiện phòng chống hạn, nhiễm mặn của từng vụ sản xuất có hiệu quả, phù hợp với tình hình thực tế của địa phương và báo cáo Sở Nông nghiệp và PTNT theo dõi, chỉ đạo.

- Quán triệt và phổ biến cho nhân dân về chủ trương sử dụng giống trung và ngắn ngày theo lịch thời vụ của Sở Nông nghiệp và PTNT để gieo sạ nhằm rút ngắn thời gian tưới; rà soát, xác định những vùng khó khăn về nước tưới để có phương án vận động nhân dân chuyển sang các cây trồng cạn khác có khả năng chịu hạn cao.

- Chỉ đạo các đơn vị quản lý, vận hành trạm bơm lấy nước trên sông có nguồn nước thường xuyên bị nhiễm mặn, quan trắc độ mặn để thực hiện vận hành các trạm bơm đảm bảo tuyệt đối không được vận hành bơm nước có nồng độ mặn vượt mức cho phép (>0,8‰) vào đồng ruộng.

4. Công ty TNHH MTV Khai thác thủy lợi Quảng Nam và các đơn vị quản lý công trình thủy lợi ở địa phương:

- Tổ chức triển khai thực hiện các biện pháp chống hạn, nhiễm mặn nhằm đảm bảo nguồn nước phục vụ sản xuất và xây dựng Kế hoạch phòng, chống hạn và nhiễm mặn đối với khu tưới do đơn vị chịu trách nhiệm cấp nước, trình cấp có thẩm quyền thẩm định, phê duyệt và triển khai thực hiện có hiệu quả phù hợp với diễn biến của thời tiết.

- Phối hợp chặt chẽ với các tổ chức Hợp tác dùng nước tăng cường công tác kiểm tra đồng ruộng, điều tiết dẫn nước trên hệ thống kênh tưới nhằm cấp nước kịp thời phục vụ sản xuất; thực hiện nghiêm túc các biện pháp tưới tiết kiệm trong điều kiện nguồn nước bị thiếu hụt.

- Tận dụng tối đa nguồn nước tự nhiên còn lại sau mùa mưa từ ao, hồ, sông suối, kênh rạch để cung cấp cho sản xuất vụ Đông Xuân (2018-2019) và tiết kiệm nguồn nước từ các hồ chứa thủy lợi, thủy điện để dành cung cấp cho các vụ sản xuất Hè Thu 2019.

- Đối với các trạm bơm lấy nước trên các sông thường xuyên bị nhiễm mặn (sông Thu Bồn, Vĩnh Điện, Bàn Thạch...), cần tăng cường công tác quan trắc độ mặn, tuyệt đối không vận hành bơm tưới cho cây trồng khi nồng độ mặn lớn hơn 0,8‰.

- Trong các đợt xả nước của các hồ thủy điện trên hệ thống sông Vu Gia - Thu Bồn, huy động tối đa công suất, thời gian vận hành các trạm bơm điện để sử dụng nước hiệu quả cao nhất.

- Rà soát, tính toán, cân đối khả năng nguồn nước tại các hồ chứa, báo cáo và tham mưu kịp thời cho UBND huyện, thị xã, thành phố sớm có kế hoạch chỉ đạo việc chuyển đổi cây trồng đối với những diện tích không đảm bảo nguồn nước tưới.

5. Công ty Điện lực Quảng Nam: Có kế hoạch ưu tiên nguồn điện cho các trạm bơm trên hệ thống sông Vu Gia - Thu Bồn hoạt động, nhất là trong các đợt hồ thủy điện xả nước.

6. Các nhà máy thủy điện bậc thang trên hệ thống sông Vu Gia - Thu Bồn: Có trách nhiệm tích nước hợp lý cho hồ chứa, thực hiện kiểm kê nguồn nước trữ trong các hồ chứa vào cuối mùa mưa, phối hợp chặt chẽ với Sở Nông nghiệp và PTNT Quảng Nam xây dựng và thống nhất kế hoạch xả nước qua phát điện theo các đợt gắn với nhu cầu sử dụng nước cho sinh hoạt và sản xuất nông nghiệp năm 2019 ở hạ du, nhằm đảm bảo sử dụng nước hiệu quả nhất.

7. Các địa phương, đơn vị chủ động sử dụng nguồn kinh phí dự phòng phòng chống thiên tai được giao trong dự toán ngân sách được bố trí từ đầu năm để triển khai các biện pháp chống hạn và nhiễm mặn trên địa bàn. Sở Tài chính chủ trì, phối hợp với Sở Kế hoạch và Đầu tư, Sở Nông nghiệp và PTNT tham mưu UBND tỉnh xem xét hỗ trợ, bổ sung kịp thời kinh phí thực hiện phòng, chống hạn và nhiễm mặn năm 2019 cho các địa phương, đơn vị.

8. Đề nghị Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, các đoàn thể nhân dân từ tỉnh đến cơ sở: Phối hợp chặt chẽ với chính quyền địa phương tổ chức tuyên truyền, vận động nhân dân nâng cao ý thức tiết kiệm nước, thực hiện tốt các biện pháp phòng, chống hạn và nhiễm mặn năm 2019 đạt hiệu quả.

Yêu cầu Thủ trưởng các cơ quan, đơn vị, địa phương có liên quan triển khai thực hiện nghiêm Chỉ thị này./.