Tại sao thuế xuất khẩu, nhập khẩu không điều tiết vào hành vi xuất khẩu, nhập khẩu dịch vụ qua biên giới Việt Nam?

Nội dung chính

Thuế xuất khẩu là gì? Thuế nhập khẩu là gì?

Pháp luật hiện nay chưa quy định cụ thể khái niệm thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu. Tuy nhiên, có thể hiểu rằng thuế xuất nhập khẩu, còn được gọi tắt là thuế quan là một loại thuế đặc biệt áp dụng đối với hoạt động xuất khẩu và nhập khẩu hàng hóa qua biên giới quốc gia.

Thuế xuất nhập khẩu bao gồm hai loại thuế chính: thuế xuất khẩu và thuế nhập khẩu, cụ thể:

- Thuế xuất khẩu là loại thuế được áp dụng đối với các mặt hàng được đưa ra khỏi lãnh thổ quốc gia. Loại thuế này thường được Nhà nước áp dụng đối với những mặt hàng mà chính sách kinh tế quốc gia muốn hạn chế xuất khẩu, nhằm bảo vệ nguồn tài nguyên trong nước, bảo đảm nhu cầu tiêu dùng nội địa hoặc điều chỉnh cán cân xuất nhập khẩu.

- Thuế nhập khẩu là loại thuế được đánh vào các mặt hàng có xuất xứ từ nước ngoài khi chúng được nhập khẩu vào lãnh thổ quốc gia. Loại thuế này nhằm mục đích bảo vệ các ngành sản xuất trong nước trước sự cạnh tranh của hàng hóa ngoại nhập, điều tiết thị trường nội địa và góp phần vào việc điều chỉnh cán cân thương mại.

Tại sao thuế xuất khẩu, nhập khẩu không điều tiết vào hành vi xuất khẩu, nhập khẩu dịch vụ qua biên giới Việt Nam? (Hình từ Ineternet)

Đâu là đối tượng chịu thuế của thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu?

Theo quy định tại Điều 2 Luật Thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu 2016 quy định về đối tượng chịu thuế của thuế xuất - nhập khẩu:

Đối tượng chịu thuế

1. Hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu qua cửa khẩu, biên giới Việt Nam.

2. Hàng hóa xuất khẩu từ thị trường trong nước vào khu phi thuế quan, hàng hóa nhập khẩu từ khu phi thuế quan vào thị trường trong nước.

3. Hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu tại chỗ và hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu của doanh nghiệp thực hiện quyền xuất khẩu, quyền nhập khẩu, quyền phân phối.

4. Đối tượng chịu thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu không áp dụng đối với các trường hợp sau:

a) Hàng hóa quá cảnh, chuyển khẩu, trung chuyển;

b) Hàng hóa viện trợ nhân đạo, hàng hóa viện trợ không hoàn lại;

c) Hàng hóa xuất khẩu từ khu phi thuế quan ra nước ngoài; hàng hóa nhập khẩu từ nước ngoài vào khu phi thuế quan và chỉ sử dụng trong khu phi thuế quan; hàng hóa chuyển từ khu phi thuế quan này sang khu phi thuế quan khác;

d) Phần dầu khí được dùng để trả thuế tài nguyên cho Nhà nước khi xuất khẩu.

5. Chính phủ quy định chi tiết Điều này.

Như vậy, đối tượng chịu thuế bao gồm các loại hàng hóa sau: hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu qua cửa khẩu, biên giới Việt Nam; hàng hóa xuất khẩu từ thị trường nội địa vào khu phi thuế quan và ngược lại; hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu tại chỗ và hàng hóa thuộc doanh nghiệp có quyền xuất khẩu, nhập khẩu, phân phối.

Tuy nhiên, pháp luật cũng quy định một số trường hợp không áp dụng thuế như: hàng hóa quá cảnh, trung chuyển; hàng viện trợ nhân đạo hoặc không hoàn lại; hàng hóa xuất khẩu từ khu phi thuế quan ra nước ngoài, nhập khẩu vào khu phi thuế quan để sử dụng trong đó hoặc chuyển giữa các khu phi thuế quan; phần dầu khí dùng trả thuế tài nguyên cho Nhà nước.

Tại sao thuế xuất khẩu – nhập khẩu không điều tiết vào hành vi xuất khẩu – nhập khẩu dịch vụ qua biên giới Việt Nam?

Thuế xuất khẩu - nhập khẩu là loại thuế gián thu đánh vào những mặt hàng được phép xuất khẩu, nhập khẩu qua biên giới Việt Nam kể cả thị trường trong nước vào khu phi thuế quan và từ khu phi thuế quan vào thị trường trong nước. Trên thực tế, thuế xuất khẩu - nhập khẩu không điều tiết vào hành vi xuất khẩu - nhập khẩu dịch vụ qua biên giới Việt Nam là vì:

Thứ nhất: xuất phát từ những đặc tính cơ bản khác nhau của hàng hóa và dịch vụ. Hàng hóa mang tính hữu hình, còn dịch vụ mang tính vô hình.

Vì thuế xuất khẩu - nhập khẩu có sự chuyển dịch qua biên giới, đối với hàng hóa là vật hữu hình thì việc xác định sự dịch chuyển là dễ dàng và có thể thực hiện được; ngược lại đối với dịch vụ, không phải là hàng hóa hữu hình, do đó không thể áp dụng các biện pháp kiểm soát qua biên giới giống như đối với hàng hóa.

Việc đo lường, định lượng và xác định dịch vụ xuất khẩu hay nhập khẩu thường dựa vào các giao dịch, hợp đồng hoặc thỏa thuận giữa các bên liên quan, dẫn đến việc không thể kiểm tra hoặc theo dõi trực tiếp tại các cửa khẩu.

Đặc biệt, với các dịch vụ kỹ thuật số, việc xác định ranh giới của hoạt động xuất khẩu và nhập khẩu càng trở nên phức tạp hơn do tính chất vô hình và khả năng lưu chuyển dễ dàng qua biên giới mà không cần phương tiện vận chuyển vật lý.

Thứ hai: ở Việt Nam, việc thu thuế xuất khẩu - nhập khẩu chủ yếu hướng đến việc bảo hộ nền sản xuất trong nước, do đó phần lớn tập trung vào đối tượng là hàng hóa.

Do đó, thuế xuất khẩu - nhập khẩu không điều tiết vào hành vi xuất khẩu - nhập khẩu dịch vụ qua biên giới Việt Nam.

Ví dụ: Một công ty tại Việt Nam cung cấp dịch vụ phần mềm cho khách hàng ở Mỹ. Do phần mềm là sản phẩm dịch vụ vô hình (không có sự chuyển dịch vật lý qua biên giới) nên không chịu sự điều tiết của thuế xuất khẩu.