Mâm cúng giao thừa có gì? Ý nghĩa của lễ cúng giao thừa đêm 30 Tết

Nội dung chính

Mâm cúng giao thừa ngoài trời

Mâm cúng giao thừa ngoài trời là một phần không thể thiếu trong đêm 30 Tết, khi gia chủ thực hiện nghi lễ tiễn đưa thần linh cai quản năm cũ và nghênh đón các vị thần linh của năm mới. Mâm cúng này thường được đặt ở phía trước cửa nhà, ngoài trời, và phải bày biện trước giờ giao thừa. Thông thường, mâm cúng giao thừa ngoài trời sẽ gồm những món lễ như:

- Mâm ngũ quả: Biểu tượng cho ngũ hành, thể hiện sự cầu mong cho năm mới đầy đủ, sung túc.

- Trầu cau: Mang ý nghĩa của sự bền vững, gắn kết gia đình.

- Rượu, trà: Những thức uống truyền thống dâng lên thần linh, tổ tiên.

- Muối, gạo: Biểu tượng của sự no đủ, cầu mong một năm mới thịnh vượng, gia đình - được đầy đủ gạo muối.

- Quần áo và mũ nón thần linh: Những vật phẩm này tượng trưng cho sự thành kính và tôn trọng đối với thần linh.

- Thịt luộc hoặc gà luộc: Nếu gia đình cúng lễ mặn, thịt heo luộc hoặc gà trống luộc sẽ là món không thể thiếu, biểu trưng cho sự đầy đủ và mạnh mẽ.

- Bánh chưng, xôi: Bánh chưng hoặc bánh tét là món ăn truyền thống không thể thiếu, tượng trưng cho sự vuông tròn, đầy đặn, và xôi là món ăn thể hiện sự no đủ.

Gia chủ sẽ thắp hương, đèn, nến và thành tâm khấn vái trước mâm cúng, cầu xin chư thần linh phù hộ cho gia đình trong năm mới. Sau khi cúng xong, gạo và muối sẽ được rải ra xung quanh nhà để xua đuổi tà ma và thu hút may mắn. Theo quan niệm dân gian, việc rải gạo và muối giúp đẩy lùi những điều xui xẻo, đồng thời cầu mong cho gia đình năm mới được đầy đủ lương thực.

Mâm cúng giao thừa có gì? Ý nghĩa của lễ cúng giao thừa đêm 30 Tết (Ảnh từ Internet)

Mâm cúng giao thừa trong nhà

Ngoài mâm cúng ngoài trời, mâm cúng giao thừa trong nhà cũng vô cùng quan trọng. Đây là nghi lễ mà gia đình dâng cúng tổ tiên, mời các vị về sum vầy, đón Tết cùng con cháu. Mâm cúng giao thừa trong nhà thường bao gồm:

- Ngũ quả, hương, hoa: Tương tự như mâm cúng ngoài trời, mâm ngũ quả cùng hương và hoa tươi là các món lễ không thể thiếu, thể hiện sự thành kính với tổ tiên.

- Vàng mã, trầu cau, rượu, trà: Được chuẩn bị để dâng lên tổ tiên, mong ông bà nhận được và phù hộ cho gia đình trong năm mới.

- Bánh chưng, bánh tét, bánh kẹo: Là những món lễ truyền thống trong mâm cúng, tượng trưng cho sự đoàn viên và đầy đủ trong gia đình.

- Xôi và mâm cỗ mặn hoặc chay: Tùy theo tín ngưỡng của mỗi gia đình mà có thể chuẩn bị cỗ mặn hoặc chay. Các món mặn thường bao gồm thịt gà luộc, giò chả, thịt kho... Còn cỗ chay thường là các món xào, canh chay, đậu hũ...

Cúng giao thừa trong nhà nhằm mục đích bày tỏ lòng biết ơn đối với tổ tiên, đồng thời mời các vị về sum họp cùng gia đình trong năm mới. Đây cũng là nghi thức để tạ ơn tổ tiên đã luôn phù hộ cho con cháu trong suốt năm qua, giúp mọi người có sức khỏe, hạnh phúc và làm ăn phát đạt.

Thời điểm cúng giao thừa trong nhà thường diễn ra sau khi cúng ngoài trời. Lễ cúng trong nhà mang ý nghĩa "nghênh tân, tiễn cửu", tức là mời tổ tiên và quan hành năm mới đến nhà đón Tết, đồng thời tiễn biệt những điều cũ của năm qua.

Một số lưu ý khi bày mâm cúng giao thừa

Việc chuẩn bị và bày biện mâm cúng giao thừa không chỉ đòi hỏi sự cẩn trọng mà còn cần phải tuân theo những nguyên tắc nhất định để thể hiện lòng thành kính. Dưới đây là một số lưu ý quan trọng khi bày mâm cúng:

- Mâm cúng ngoài trời phải được đặt trước cửa nhà: Đây là nơi để nghênh đón thần linh, vì vậy tuyệt đối không bày mâm cúng ngoài trời trong nhà hoặc ban công.

- Cúng đúng giờ giao thừa: Thời khắc cúng giao thừa rất quan trọng, gia chủ cần thực hiện nghi lễ vào khoảng từ 23h đêm 30 tháng Chạp đến 1h sáng mùng 1 Tết.

- Rải gạo và muối sau khi cúng: Đây là tục lệ giúp xua đuổi tà ma và thu hút phúc lộc, đảm bảo một năm mới an khang, thịnh vượng.

- Trang phục chỉn chu, gọn gàng: Khi thực hiện lễ cúng, gia chủ nên ăn mặc trang trọng để thể hiện lòng kính trọng với thần linh và tổ tiên.

- Mâm cúng trong nhà cần gọn gàng, trang nghiêm: Dù mâm cỗ có đơn giản hay phức tạp, việc sắp xếp lễ cúng phải ngăn nắp, sạch sẽ và được bày biện ở vị trí trang nghiêm nhất trong nhà, thường là trên bàn thờ gia tiên.

Lễ cúng giao thừa mang ý nghĩa quan trọng trong văn hóa tâm linh của người Việt. Đó là thời điểm mà cả gia đình cùng nhau bày tỏ lòng thành kính với tổ tiên và thần linh, cầu mong một năm mới thuận lợi, gia đạo bình an, hạnh phúc. Ngoài ra, theo tín ngưỡng, cúng giao thừa cũng là dịp để tiễn quan hành năm cũ và đón quan hành năm mới đến, mong ngài sẽ mang lại sự bảo hộ và phúc lộc cho gia đình.

Việc cúng giao thừa là một nghi thức không thể thiếu trong phong tục Tết Nguyên Đán của người Việt. Mâm cúng giao thừa dù là ngoài trời hay trong nhà đều mang ý nghĩa đặc biệt, là cầu nối giữa thế giới hiện tại với tổ tiên và thần linh, giúp gia đình đón chào một năm mới bình an, thịnh vượng.