Đêm trừ tịch là ngày nào? Lễ trừ tịch cần chuẩn bị những gì?
Nội dung chính
Đêm trừ tịch, hay còn được gọi là đêm giao thừa, là thời khắc chuyển giao giữa năm cũ và năm mới, đánh dấu sự kết thúc của một chu kỳ và khởi đầu của một chu kỳ mới. Đây là một thời điểm vô cùng thiêng liêng trong nền văn hóa truyền thống của người Việt Nam.
Trong đêm này, các gia đình tổ chức lễ cúng để tiễn đưa những điều xui xẻo của năm cũ, đồng thời đón chào những may mắn, an lành cho năm mới. Vậy đêm trừ tịch là ngày nào và lễ trừ tịch cần chuẩn bị những gì? Hãy cùng tìm hiểu qua bài viết dưới đây.
Ý nghĩa và thời gian diễn ra đêm trừ tịch
Thời gian diễn ra đêm trừ tịch diễn ra ngay trước khi bước sang ngày 1 Tết, tức là vào đêm 30 tháng Chạp âm lịch. Đây là khoảnh khắc thiêng liêng, khi gia đình đoàn tụ, chuẩn bị đón năm mới trong không khí ấm cúng và trang trọng.
Tên gọi "trừ tịch" có nguồn gốc từ chữ "trừ" (tẩy, bỏ đi) và "tịch" (đêm, thời gian), có nghĩa là "đêm của sự thay đổi", một đêm mà mọi điều xấu, cũ kỹ của năm cũ sẽ được xóa bỏ, để lại chỗ cho những điều tốt đẹp, mới mẻ trong năm mới.
Theo truyền thống, đêm trừ tịch là thời điểm giao thừa giữa năm cũ và năm mới, người ta thường tin rằng mọi người sẽ được đón một năm mới với sự thay đổi tích cực, tiễn đưa những điều không may và chào đón những hy vọng, ước mơ cho tương lai.
Thời khắc này không chỉ mang ý nghĩa chuyển giao thời gian, mà còn mang theo các nghi thức tâm linh, thể hiện sự tôn kính đối với tổ tiên và các vị thần linh.
Đêm trừ tịch là ngày nào? Lễ trừ tịch cần chuẩn bị những gì? (Hình từ Internet)
Lễ Trừ tịch mâm cỗ và các nghi thức cần chuẩn bị
Lễ trừ tịch, hay lễ cúng giao thừa, được tổ chức vào đêm 30 Tết, bắt đầu từ khoảng 11 giờ đêm đến 1 giờ sáng (theo giờ Tý).
Trong lễ cúng này, gia chủ chuẩn bị mâm cỗ cúng tiễn đưa năm cũ và đón mừng năm mới, với hy vọng những điều xui xẻo của năm qua sẽ được xua tan, nhường chỗ cho những điều tốt đẹp.
Lễ cúng Trừ tịch được chia làm hai phần: lễ cúng ngoài trời (cúng các vị thần linh, ma quái) và lễ cúng trong nhà (cúng tổ tiên).
(1) Lễ cúng ngoài trời
Lễ cúng ngoài trời được tổ chức để tiễn đưa các vị Hành khiển (thần cai quản từng năm), đồng thời mời các vị thần linh về để chứng giám cho các nghi lễ cúng.
Mâm cỗ cúng ngoài trời thường bao gồm các lễ vật như bánh chưng, xôi, gà luộc, hoa quả, trầu cau, rượu và vàng mã. Ngoài ra, gia chủ còn chuẩn bị thêm áo màu (tùy theo năm Hành khiển) để dâng cúng thần linh.
Mâm cỗ ngoài trời không chỉ thể hiện lòng thành kính của gia chủ mà còn giúp gia đình cầu mong sức khỏe, may mắn, tài lộc cho năm mới.
Đây cũng là lúc gia đình tiễn biệt những điều không may mắn của năm cũ, đồng thời cầu mong năm mới bình an, thịnh vượng. Thông thường, mâm cỗ được đặt ngoài sân hoặc trên ban công, nơi thoáng đãng để tiện bày biện lễ vật và đón nhận vượng khí của năm mới.
(2) Lễ cúng trong nhà
Sau khi hoàn tất lễ cúng ngoài trời, gia đình sẽ tiến hành cúng trong nhà để mời tổ tiên về ăn tết. Lễ cúng tổ tiên vào đêm trừ tịch có ý nghĩa quan trọng trong việc thể hiện lòng biết ơn và tưởng nhớ đến các bậc tiền nhân đã khuất.
Mâm lễ cúng trong nhà bao gồm các món ăn truyền thống của ngày Tết, như bánh chưng, xôi đậu xanh, giò chả, gà luộc, các món mặn khác tùy gia đình.
Bên cạnh đó, gia chủ sẽ thắp hương trước bàn thờ tổ tiên, khấn mời tổ tiên về chứng giám cho sự đổi mới, cầu xin sự phù hộ, sức khỏe, bình an cho gia đình.
Thông qua nghi thức này, các thành viên trong gia đình hy vọng sẽ có một năm mới hạnh phúc và thuận lợi. Mâm cỗ cúng trong nhà cũng cần được chuẩn bị trang trọng, thể hiện sự thành tâm và lòng hiếu kính đối với tổ tiên.
Lưu ý khi tổ chức lễ Trừ tịch
Lễ Trừ tịch không chỉ mang đậm giá trị tâm linh mà còn là dịp để gia đình thể hiện tình cảm, sự đoàn kết và lòng biết ơn đối với tổ tiên và các vị thần linh. Dưới đây là một số lưu ý quan trọng khi tổ chức lễ trừ tịch:
- Chọn giờ cúng đúng: Lễ cúng trừ tịch thường được thực hiện vào đúng giờ Tý (khoảng từ 11 giờ đêm đến 1 giờ sáng), vì đây là thời điểm chuyển giao giữa năm cũ và năm mới, mang lại sự thay đổi về vận mệnh.
- Mâm lễ đầy đủ: Mâm lễ cúng cần đầy đủ các món ăn, lễ vật như xôi, gà luộc, bánh chưng, hoa quả, rượu, vàng mã... tùy theo điều kiện và phong tục của từng gia đình, nhưng quan trọng nhất là sự thành tâm của gia chủ.
- Khấn đúng bài văn: Người gia trưởng sẽ là người thực hiện bài khấn cúng tổ tiên và các vị thần linh. Bài khấn cần được đọc một cách trang nghiêm, thể hiện lòng thành kính, cầu xin tổ tiên phù hộ cho gia đình một năm mới an lành, thịnh vượng.
- Lễ cúng ngoài trời và trong nhà: Đừng quên thực hiện cả lễ cúng ngoài trời và trong nhà để tiễn đưa năm cũ và đón chào năm mới. Các lễ vật và bài khấn cần phù hợp với từng phần cúng.
Đêm trừ tịch, hay đêm giao thừa, không chỉ là thời khắc chuyển giao giữa năm cũ và năm mới, mà còn là dịp để gia đình thể hiện lòng tôn kính đối với tổ tiên, thần linh và cầu xin một năm mới may mắn, bình an.
Lễ cúng trừ tịch là một trong những nghi thức quan trọng, được thực hiện với lòng thành kính và hiếu thuận, thể hiện những giá trị tâm linh và văn hóa sâu sắc của người Việt.
