Thông báo 2280/TB-TTCP năm 2016 nội dung thực hiện kết luận thanh tra việc chấp hành chính sách, pháp luật về quản lý, sử dụng vốn, tài sản tại Tập đoàn Xăng dầu Việt Nam và một số đơn vị thành viên do Thanh tra Chính phủ ban hành

THÔNG BÁO

NỘI DUNG THỰC HIỆN KẾT LUẬN THANH TRA VIỆC CHẤP HÀNH CHÍNH SÁCH, PHÁP LUẬT VỀ QUẢN LÝ, SỬ DỤNG VỐN, TÀI SẢN TẠI TẬP ĐOÀN XĂNG DẦU VIỆT NAM VÀ MỘT SỐ ĐƠN VỊ THÀNH VIÊN

Tổng Thanh tra Chính phủ đã ban hành Văn bản số 1571/KL-TTCP ngày 05/6/2015 và số 395/TTCP-V.I ngày 08/3/2016 về Kết luận thanh tra việc chấp hành chính sách, pháp luật về quản lý, sử dụng vốn, tài sản tại Tập đoàn Xăng dầu Việt Nam và một số đơn vị thành viên. Ngày 09/11/2015, Thủ tướng Chính phủ đã chủ trì cuộc họp về xử lý sau thanh tra, do một số nội dung của Kết luận thanh tra còn có ý kiến khác nhau từ phía Bộ Tài chính, Bộ Công Thương và Tập đoàn Xăng dầu Việt Nam, Thanh tra Chính phủ đã xin ý kiến chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ trước khi công bố chính thức. Ngày 25/3/2016, Văn phòng Chính phủ đã có Văn bản số 1990/VPCP-V.I thông báo ý kiến chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, giao Thanh tra Chính phủ chủ trì, phối hợp với Bộ Công Thương, Bộ Tài chính và Tập đoàn Xăng dầu Việt Nam rà soát lại nội dung kết luận thanh tra việc chấp hành chính sách, pháp luật về quản lý, sử dụng vốn, tài sản tại Tập đoàn Xăng dầu Việt Nam và một số đơn vị thành viên để công bố.

Thực hiện chỉ đạo của Thủ tướng, ngày 03/6/2016, Thanh tra Chính phủ đã chủ trì làm việc với Bộ Công Thương, Bộ Tài chính và Tập đoàn Xăng dầu Việt Nam. Căn cứ kết quả làm việc Liên ngành và Điều 39 Luật Thanh tra năm 2010, Thanh tra Chính phủ thông báo Kết luận thanh tra như sau:

I. NỘI DUNG THANH TRA

Thanh tra việc chấp hành chính sách, pháp luật về quản lý, sử dụng vốn, tài sản tại Tập đoàn Xăng dầu Việt Nam và một số đơn vị thành viên, Thanh tra Chính phủ đã tập trung thanh tra một số nội dung về sử dụng vốn, đầu tư tài chính ngoài ngành nghề kinh doanh chính; quản lý đầu tư xây dựng; quản lý, sử dụng đất đai và quản lý hoạt động kinh doanh xăng dầu trong giai đoạn từ tháng 01 năm 2010 đến tháng 6 năm 2013.

II. ƯU ĐIỂM, TỒN TẠI, KHUYẾT ĐIỂM, VI PHẠM PHÁT HIỆN QUA THANH TRA

1. Ưu điểm

Mặc dù trong bối cảnh khó khăn chung của nền kinh tế trong nước và thế giới, Tập đoàn Xăng dầu Việt Nam đã nỗ lực cố gắng vượt qua khó khăn, không ngừng vươn lên trong hoạt động sản xuất kinh doanh: Từ năm 2010 đến tháng 6/2013, Công ty mẹ và 42 công ty xăng dầu thành viên đã thực hiện nghĩa vụ nộp ngân sách nhà nước tổng số 85.271 tỷ đồng; đảm bảo việc làm và thu nhập ổn định cho 17.000 lao động...; sản lượng kinh doanh xăng dầu chiếm trên 50% thị phần tại 63 tỉnh, thành phố, đặc biệt là thị trường vùng sâu, vùng xa, địa bàn khó khăn; thực hiện tốt vai trò chủ đạo trong việc bình ổn thị trường xăng dầu trong nước, đảm bảo an ninh năng lượng quốc gia, góp phần tích cực trong quá trình phát triển kinh tế - xã hội.

2. Tồn tại, khuyết điểm, vi phạm

Thứ nhất, những khuyết điểm, vi phạm trong công tác quản lý, sử dụng vốn, tài sản và cổ phần hóa doanh nghiệp của Tập đoàn và một số đơn vị thành viên:

- Công ty mẹ - Tập đoàn đã đầu tư tài chính ngoài ngành nghề kinh doanh chính (ngân hàng, bảo hiểm, bất động sản) với tổng số tiền 2.255.618 triệu đồng, trong đó đầu tư với giá trị lớn không đúng quy định: Tăng vốn đầu tư vào PG Bank 400.000 triệu đồng (chiếm 40% vốn điều lệ của đơn vị nhận vốn góp) và Công ty cổ phần Bảo hiểm Petrolimex 171.360 triệu đồng (chiếm 51% vốn điều lệ của đơn vị nhận vốn góp) không có sự chấp thuận của Bộ Công Thương và Thủ tướng Chính phủ; tăng vốn đầu tư 51.000 triệu đồng vào Công ty cổ phần Bất động sản Petrolimex, không có sự chấp thuận của Bộ Công Thương; sử dụng vốn kinh doanh 231.898 triệu đồng để đầu tư vào lĩnh vực ngân hàng, bảo hiểm, bất động sản, không đúng với Nghị quyết của HĐQT; ủy thác cho các đơn vị thành viên vay dài hạn để đầu tư xây dựng các công trình, dự án 414.660 triệu đồng từ vốn chiếm dụng trong thanh toán, chưa bố trí được nguồn vốn cho đầu tư xây dựng; chưa thực hiện nghiêm việc thoái vốn đầu tư ngoài ngành theo chủ trương của Chính phủ và quyết định của Thủ tướng Chính phủ.

- Một số khoản đầu tư của Công ty mẹ hiệu quả thấp, đầu tư 178.500 triệu đồng vào Công ty cổ phần Nhiên liệu bay Petrolimex và Công ty cổ phần Bất động sản Petrolimex kém hiệu quả; đầu tư 38.811 triệu đồng vào Công ty cổ phần Thương mại Tuyên Quang, Công ty trách nhiệm hữu hạn Hóa chất PTN và Công ty cổ phần Đầu tư & Phát triển Vân Phong từ năm 2010 đến thời điểm thanh tra không có cổ tức.

- Công ty cổ phần Vận tải Xăng dầu Vipco (Công ty Vipco) đầu tư 56.160 triệu đồng vào Công ty cổ phần An Phú, nguy cơ mất vốn do kinh doanh thua lỗ; Tổng công ty cổ phần Hóa dầu Petrolimex đầu tư 5.000 triệu đồng vào Công ty trách nhiệm hữu hạn Đầu tư Thương mại PLG bị thua lỗ 134 triệu đồng, thanh toán 369 triệu đồng lãi suất sử dụng vốn góp trong thời gian Công ty TNHH Đầu tư Thương mại PLG làm thủ tục giải thể là bất hợp lý; Công ty Xăng dầu Khu vực II dùng vốn kinh doanh cho Công ty Du lịch - Thương mại Kiên Giang vay ưu đãi sai quy định 25.534 triệu đồng; Công ty Vipco trích lập dự phòng giảm giá đầu tư tài chính dài hạn 53.747 triệu đồng không đúng quy định.

- Vi phạm nghiêm trọng trong việc hợp tác đầu tư xảy ra tại Công ty Vipco:

+ Năm 2008, Ông Nguyễn Đạo Thịnh, Tổng giám đốc Công ty Vipco ký Hợp đồng hợp tác đầu tư và Hợp đồng dịch vụ, ngày 08/4/2008 Công ty Vipco đã chuyển 72.540 triệu đồng vào tài khoản chung do Công ty TNHH Thương mại - Dịch vụ - Sản xuất Thiên Lộc Phú làm chủ tài khoản, sau đó có văn bản cho phép Công ty Thiên Lộc Phú rút ra từ Ngân hàng 20.180 triệu đồng nhưng không có căn cứ, số tiền rút ra không sử dụng vào việc thực hiện hợp đồng và hoạt động của Công ty Thiên Lộc Phú (thực tế, Công ty Thiên Lộc Phú không hoạt động kinh doanh). Công ty Thiên Lộc Phú đã trả lại Công ty Vipco 1.500 triệu đồng, số còn lại 18.680 triệu đồng, đến nay không thu hồi được là việc làm thiếu trách nhiệm, gây hậu quả nghiêm trọng. Ngoài ra, ngày 10/4/2008 ông Nguyễn Đạo Thịnh - nguyên Tổng giám đốc và ông Vũ Quang Khánh - nguyên Kế toán trưởng Công ty Vipco còn chuyển số tiền 483 triệu đồng vào tài khoản cá nhân của bà Nguyễn Thị Mỹ Dung, đến nay cũng không thu hồi được, vi phạm nguyên tắc quản lý tài chính, thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng. Tổng số tiền chưa thu hồi được là 19.163 triệu đồng.

+ Số tiền 19.163 triệu đồng của Công ty Vipco không sử dụng cho việc thực hiện hợp đồng và không sử dụng vào hoạt động kinh doanh của Công ty Thiên Lộc Phú, biểu hiện hành vi chiếm đoạt tài sản đối với ông Phạm Ngọc Sơn, Giám đốc Công ty Thiên Lộc Phú và bà Nguyễn Thị Mỹ Dung thuộc Công ty Thiên Lộc Phú.

- Năm 2006, Ông Đỗ Đông Ngọc, Giám đốc Công ty Xăng dầu Khu vực III và ông Phạm Văn Thanh, Phó Chủ tịch UBND xã Tú Sơn, huyện Kiến Thụy, thành phố Hải Phòng đã ký Hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng 360 m² đất trái thẩm quyền, làm phát sinh công nợ 540 triệu đồng, nguy cơ mất vốn.

- Năm 2012, cơ quan thuế đã kiểm tra và ban hành quyết định xử phạt vi phạm trong việc chấp hành pháp luật thuế đối với 31 công ty xăng dầu thành viên, tuy nhiên việc này chưa được xem xét khi xếp loại doanh nghiệp.

- Công ty mẹ chưa xử lý dứt điểm giá trị tài sản tăng do đánh giá lại tại các công ty xăng dầu thành viên khi chính thức chuyển sang công ty cổ phần.

Trách nhiệm chính đối với những khuyết điểm, vi phạm nêu trên thuộc về HĐQT, Tổng giám đốc, Kế toán trưởng Tập đoàn Xăng dầu Việt Nam và Tổng giám đốc, Giám đốc, Kế toán trưởng các công ty liên quan.

Thứ hai, những tồn tại, khuyết điểm, vi phạm trong công tác quản lý hoạt động kinh doanh của Tập đoàn Xăng dầu Việt Nam và các công ty xăng dầu thành viên:

- Tập đoàn Xăng dầu Việt Nam và một số công ty xăng dầu thành viên chưa thực hiện đúng quy định tại Thông tư số 234/2009/TT-BTC của Bộ Tài chính trong việc trích Quỹ Bình ổn giá xăng dầu: Xác định sai sản lượng xăng dầu tiêu thụ thực tế, dẫn đến trích thiếu Quỹ Bình ổn giá 4.896 triệu đồng; năm 2011, Tập đoàn đã chỉ đạo các công ty xăng dầu thành viên kinh doanh có lãi trích lập Quỹ Bình ổn giá, thực tế 11 công ty đã trích tổng số tiền 221.279 triệu đồng, không đúng đối tượng theo quy định.

- Trong công tác quản lý hao hụt xăng dầu từ năm 2010 đến tháng 6/2013, Tập đoàn thực hiện khoản hao hụt tổng hợp và hạch toán hao hụt xăng dầu qua kho tính theo định mức vào giá vốn tại Công ty mẹ, trong khi định mức hao hụt của các công đoạn cao hơn hao hụt tổng hợp thực tế từ 35% - 48% nhưng chưa kịp thời điều chỉnh, đã làm tăng giá vốn, giảm hiệu quả kinh doanh của Công ty mẹ, tăng thu nhập cho các công ty xăng dầu thành viên. Tuy không ảnh hưởng đến kết quả kinh doanh của toàn Tập đoàn, nhưng chưa phản ánh đúng kết quả kinh doanh của Công ty mẹ và các công ty xăng dầu thành viên, đây là vấn đề đang tồn tại trong công tác quản lý hao hụt xăng dầu, cần khắc phục kịp thời.

- Tập đoàn Xăng dầu Việt Nam đã hạch toán vào chi phí xăng dầu hao hụt vượt định mức, không đúng quy định của Quy chế kinh doanh xăng dầu, làm giảm hiệu quả kinh doanh 6.991 triệu đồng; Tập đoàn thuê tàu vận tải xăng dầu của Công ty cổ phần Vận tải Xăng dầu Vipco theo phương pháp thuê định hạn là chủ yếu, tuy đảm bảo được sự chủ động trong vận chuyển xăng dầu, nhưng đơn giá thuê định hạn cao hơn nhiều so với thuê chuyến, dẫn đến tăng giá vốn, giảm hiệu quả kinh doanh.

- Công tác quản lý, điều hành giá bán xăng dầu nội bộ của Công ty mẹ đối với các công ty xăng dầu thành viên chưa tuân thủ nguyên tắc, phương pháp xác định giá quy định trong Quy chế kinh doanh xăng dầu và chưa phù hợp với giá bán do Liên Bộ Tài chính - Công Thương công bố, thể hiện ý chí chủ quan trong việc quyết định giá, dễ phát sinh tiêu cực.

- Tập đoàn Xăng dầu Việt Nam chưa quản lý chặt chẽ xăng dầu tiêu thụ trước các thời điểm điều chỉnh giá, sản lượng xăng xuất bán trước thời điểm tăng giá tại một số công ty xăng dầu thành viên tăng bất thường từ 2,3 - 6,7 lần so với sản lượng bán bình quân. Đây là dấu hiệu sơ hở trong quản lý, dễ phát sinh tiêu cực, tham nhũng, nhưng Tập đoàn chưa có biện pháp quản lý, khắc phục.

- Công ty Xăng dầu Khu vực II và Công ty TNHH một thành viên Vipco Hạ Long đã buông lỏng điều kiện thanh toán khi ký hợp đồng bán tái xuất xăng dầu, cho phép bên mua chậm thanh toán nhưng không có điều kiện để đảm bảo thu hồi, làm phát sinh công nợ khó đòi 278.233 USD, nguy cơ mất vốn.

THÔNG BÁO

NỘI DUNG THỰC HIỆN KẾT LUẬN THANH TRA VIỆC CHẤP HÀNH CHÍNH SÁCH, PHÁP LUẬT VỀ QUẢN LÝ, SỬ DỤNG VỐN, TÀI SẢN TẠI TẬP ĐOÀN XĂNG DẦU VIỆT NAM VÀ MỘT SỐ ĐƠN VỊ THÀNH VIÊN

Tổng Thanh tra Chính phủ đã ban hành Văn bản số 1571/KL-TTCP ngày 05/6/2015 và số 395/TTCP-V.I ngày 08/3/2016 về Kết luận thanh tra việc chấp hành chính sách, pháp luật về quản lý, sử dụng vốn, tài sản tại Tập đoàn Xăng dầu Việt Nam và một số đơn vị thành viên. Ngày 09/11/2015, Thủ tướng Chính phủ đã chủ trì cuộc họp về xử lý sau thanh tra, do một số nội dung của Kết luận thanh tra còn có ý kiến khác nhau từ phía Bộ Tài chính, Bộ Công Thương và Tập đoàn Xăng dầu Việt Nam, Thanh tra Chính phủ đã xin ý kiến chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ trước khi công bố chính thức. Ngày 25/3/2016, Văn phòng Chính phủ đã có Văn bản số 1990/VPCP-V.I thông báo ý kiến chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, giao Thanh tra Chính phủ chủ trì, phối hợp với Bộ Công Thương, Bộ Tài chính và Tập đoàn Xăng dầu Việt Nam rà soát lại nội dung kết luận thanh tra việc chấp hành chính sách, pháp luật về quản lý, sử dụng vốn, tài sản tại Tập đoàn Xăng dầu Việt Nam và một số đơn vị thành viên để công bố.

Thực hiện chỉ đạo của Thủ tướng, ngày 03/6/2016, Thanh tra Chính phủ đã chủ trì làm việc với Bộ Công Thương, Bộ Tài chính và Tập đoàn Xăng dầu Việt Nam. Căn cứ kết quả làm việc Liên ngành và Điều 39 Luật Thanh tra năm 2010, Thanh tra Chính phủ thông báo Kết luận thanh tra như sau:

I. NỘI DUNG THANH TRA

Thanh tra việc chấp hành chính sách, pháp luật về quản lý, sử dụng vốn, tài sản tại Tập đoàn Xăng dầu Việt Nam và một số đơn vị thành viên, Thanh tra Chính phủ đã tập trung thanh tra một số nội dung về sử dụng vốn, đầu tư tài chính ngoài ngành nghề kinh doanh chính; quản lý đầu tư xây dựng; quản lý, sử dụng đất đai và quản lý hoạt động kinh doanh xăng dầu trong giai đoạn từ tháng 01 năm 2010 đến tháng 6 năm 2013.

II. ƯU ĐIỂM, TỒN TẠI, KHUYẾT ĐIỂM, VI PHẠM PHÁT HIỆN QUA THANH TRA

1. Ưu điểm

Mặc dù trong bối cảnh khó khăn chung của nền kinh tế trong nước và thế giới, Tập đoàn Xăng dầu Việt Nam đã nỗ lực cố gắng vượt qua khó khăn, không ngừng vươn lên trong hoạt động sản xuất kinh doanh: Từ năm 2010 đến tháng 6/2013, Công ty mẹ và 42 công ty xăng dầu thành viên đã thực hiện nghĩa vụ nộp ngân sách nhà nước tổng số 85.271 tỷ đồng; đảm bảo việc làm và thu nhập ổn định cho 17.000 lao động...; sản lượng kinh doanh xăng dầu chiếm trên 50% thị phần tại 63 tỉnh, thành phố, đặc biệt là thị trường vùng sâu, vùng xa, địa bàn khó khăn; thực hiện tốt vai trò chủ đạo trong việc bình ổn thị trường xăng dầu trong nước, đảm bảo an ninh năng lượng quốc gia, góp phần tích cực trong quá trình phát triển kinh tế - xã hội.

2. Tồn tại, khuyết điểm, vi phạm

Thứ nhất, những khuyết điểm, vi phạm trong công tác quản lý, sử dụng vốn, tài sản và cổ phần hóa doanh nghiệp của Tập đoàn và một số đơn vị thành viên:

- Công ty mẹ - Tập đoàn đã đầu tư tài chính ngoài ngành nghề kinh doanh chính (ngân hàng, bảo hiểm, bất động sản) với tổng số tiền 2.255.618 triệu đồng, trong đó đầu tư với giá trị lớn không đúng quy định: Tăng vốn đầu tư vào PG Bank 400.000 triệu đồng (chiếm 40% vốn điều lệ của đơn vị nhận vốn góp) và Công ty cổ phần Bảo hiểm Petrolimex 171.360 triệu đồng (chiếm 51% vốn điều lệ của đơn vị nhận vốn góp) không có sự chấp thuận của Bộ Công Thương và Thủ tướng Chính phủ; tăng vốn đầu tư 51.000 triệu đồng vào Công ty cổ phần Bất động sản Petrolimex, không có sự chấp thuận của Bộ Công Thương; sử dụng vốn kinh doanh 231.898 triệu đồng để đầu tư vào lĩnh vực ngân hàng, bảo hiểm, bất động sản, không đúng với Nghị quyết của HĐQT; ủy thác cho các đơn vị thành viên vay dài hạn để đầu tư xây dựng các công trình, dự án 414.660 triệu đồng từ vốn chiếm dụng trong thanh toán, chưa bố trí được nguồn vốn cho đầu tư xây dựng; chưa thực hiện nghiêm việc thoái vốn đầu tư ngoài ngành theo chủ trương của Chính phủ và quyết định của Thủ tướng Chính phủ.

- Một số khoản đầu tư của Công ty mẹ hiệu quả thấp, đầu tư 178.500 triệu đồng vào Công ty cổ phần Nhiên liệu bay Petrolimex và Công ty cổ phần Bất động sản Petrolimex kém hiệu quả; đầu tư 38.811 triệu đồng vào Công ty cổ phần Thương mại Tuyên Quang, Công ty trách nhiệm hữu hạn Hóa chất PTN và Công ty cổ phần Đầu tư & Phát triển Vân Phong từ năm 2010 đến thời điểm thanh tra không có cổ tức.

- Công ty cổ phần Vận tải Xăng dầu Vipco (Công ty Vipco) đầu tư 56.160 triệu đồng vào Công ty cổ phần An Phú, nguy cơ mất vốn do kinh doanh thua lỗ; Tổng công ty cổ phần Hóa dầu Petrolimex đầu tư 5.000 triệu đồng vào Công ty trách nhiệm hữu hạn Đầu tư Thương mại PLG bị thua lỗ 134 triệu đồng, thanh toán 369 triệu đồng lãi suất sử dụng vốn góp trong thời gian Công ty TNHH Đầu tư Thương mại PLG làm thủ tục giải thể là bất hợp lý; Công ty Xăng dầu Khu vực II dùng vốn kinh doanh cho Công ty Du lịch - Thương mại Kiên Giang vay ưu đãi sai quy định 25.534 triệu đồng; Công ty Vipco trích lập dự phòng giảm giá đầu tư tài chính dài hạn 53.747 triệu đồng không đúng quy định.

- Vi phạm nghiêm trọng trong việc hợp tác đầu tư xảy ra tại Công ty Vipco:

+ Năm 2008, Ông Nguyễn Đạo Thịnh, Tổng giám đốc Công ty Vipco ký Hợp đồng hợp tác đầu tư và Hợp đồng dịch vụ, ngày 08/4/2008 Công ty Vipco đã chuyển 72.540 triệu đồng vào tài khoản chung do Công ty TNHH Thương mại - Dịch vụ - Sản xuất Thiên Lộc Phú làm chủ tài khoản, sau đó có văn bản cho phép Công ty Thiên Lộc Phú rút ra từ Ngân hàng 20.180 triệu đồng nhưng không có căn cứ, số tiền rút ra không sử dụng vào việc thực hiện hợp đồng và hoạt động của Công ty Thiên Lộc Phú (thực tế, Công ty Thiên Lộc Phú không hoạt động kinh doanh). Công ty Thiên Lộc Phú đã trả lại Công ty Vipco 1.500 triệu đồng, số còn lại 18.680 triệu đồng, đến nay không thu hồi được là việc làm thiếu trách nhiệm, gây hậu quả nghiêm trọng. Ngoài ra, ngày 10/4/2008 ông Nguyễn Đạo Thịnh - nguyên Tổng giám đốc và ông Vũ Quang Khánh - nguyên Kế toán trưởng Công ty Vipco còn chuyển số tiền 483 triệu đồng vào tài khoản cá nhân của bà Nguyễn Thị Mỹ Dung, đến nay cũng không thu hồi được, vi phạm nguyên tắc quản lý tài chính, thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng. Tổng số tiền chưa thu hồi được là 19.163 triệu đồng.

+ Số tiền 19.163 triệu đồng của Công ty Vipco không sử dụng cho việc thực hiện hợp đồng và không sử dụng vào hoạt động kinh doanh của Công ty Thiên Lộc Phú, biểu hiện hành vi chiếm đoạt tài sản đối với ông Phạm Ngọc Sơn, Giám đốc Công ty Thiên Lộc Phú và bà Nguyễn Thị Mỹ Dung thuộc Công ty Thiên Lộc Phú.

- Năm 2006, Ông Đỗ Đông Ngọc, Giám đốc Công ty Xăng dầu Khu vực III và ông Phạm Văn Thanh, Phó Chủ tịch UBND xã Tú Sơn, huyện Kiến Thụy, thành phố Hải Phòng đã ký Hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng 360 m² đất trái thẩm quyền, làm phát sinh công nợ 540 triệu đồng, nguy cơ mất vốn.

- Năm 2012, cơ quan thuế đã kiểm tra và ban hành quyết định xử phạt vi phạm trong việc chấp hành pháp luật thuế đối với 31 công ty xăng dầu thành viên, tuy nhiên việc này chưa được xem xét khi xếp loại doanh nghiệp.

- Công ty mẹ chưa xử lý dứt điểm giá trị tài sản tăng do đánh giá lại tại các công ty xăng dầu thành viên khi chính thức chuyển sang công ty cổ phần.

Trách nhiệm chính đối với những khuyết điểm, vi phạm nêu trên thuộc về HĐQT, Tổng giám đốc, Kế toán trưởng Tập đoàn Xăng dầu Việt Nam và Tổng giám đốc, Giám đốc, Kế toán trưởng các công ty liên quan.

Thứ hai, những tồn tại, khuyết điểm, vi phạm trong công tác quản lý hoạt động kinh doanh của Tập đoàn Xăng dầu Việt Nam và các công ty xăng dầu thành viên:

- Tập đoàn Xăng dầu Việt Nam và một số công ty xăng dầu thành viên chưa thực hiện đúng quy định tại Thông tư số 234/2009/TT-BTC của Bộ Tài chính trong việc trích Quỹ Bình ổn giá xăng dầu: Xác định sai sản lượng xăng dầu tiêu thụ thực tế, dẫn đến trích thiếu Quỹ Bình ổn giá 4.896 triệu đồng; năm 2011, Tập đoàn đã chỉ đạo các công ty xăng dầu thành viên kinh doanh có lãi trích lập Quỹ Bình ổn giá, thực tế 11 công ty đã trích tổng số tiền 221.279 triệu đồng, không đúng đối tượng theo quy định.

- Trong công tác quản lý hao hụt xăng dầu từ năm 2010 đến tháng 6/2013, Tập đoàn thực hiện khoản hao hụt tổng hợp và hạch toán hao hụt xăng dầu qua kho tính theo định mức vào giá vốn tại Công ty mẹ, trong khi định mức hao hụt của các công đoạn cao hơn hao hụt tổng hợp thực tế từ 35% - 48% nhưng chưa kịp thời điều chỉnh, đã làm tăng giá vốn, giảm hiệu quả kinh doanh của Công ty mẹ, tăng thu nhập cho các công ty xăng dầu thành viên. Tuy không ảnh hưởng đến kết quả kinh doanh của toàn Tập đoàn, nhưng chưa phản ánh đúng kết quả kinh doanh của Công ty mẹ và các công ty xăng dầu thành viên, đây là vấn đề đang tồn tại trong công tác quản lý hao hụt xăng dầu, cần khắc phục kịp thời.

- Tập đoàn Xăng dầu Việt Nam đã hạch toán vào chi phí xăng dầu hao hụt vượt định mức, không đúng quy định của Quy chế kinh doanh xăng dầu, làm giảm hiệu quả kinh doanh 6.991 triệu đồng; Tập đoàn thuê tàu vận tải xăng dầu của Công ty cổ phần Vận tải Xăng dầu Vipco theo phương pháp thuê định hạn là chủ yếu, tuy đảm bảo được sự chủ động trong vận chuyển xăng dầu, nhưng đơn giá thuê định hạn cao hơn nhiều so với thuê chuyến, dẫn đến tăng giá vốn, giảm hiệu quả kinh doanh.

- Công tác quản lý, điều hành giá bán xăng dầu nội bộ của Công ty mẹ đối với các công ty xăng dầu thành viên chưa tuân thủ nguyên tắc, phương pháp xác định giá quy định trong Quy chế kinh doanh xăng dầu và chưa phù hợp với giá bán do Liên Bộ Tài chính - Công Thương công bố, thể hiện ý chí chủ quan trong việc quyết định giá, dễ phát sinh tiêu cực.

- Tập đoàn Xăng dầu Việt Nam chưa quản lý chặt chẽ xăng dầu tiêu thụ trước các thời điểm điều chỉnh giá, sản lượng xăng xuất bán trước thời điểm tăng giá tại một số công ty xăng dầu thành viên tăng bất thường từ 2,3 - 6,7 lần so với sản lượng bán bình quân. Đây là dấu hiệu sơ hở trong quản lý, dễ phát sinh tiêu cực, tham nhũng, nhưng Tập đoàn chưa có biện pháp quản lý, khắc phục.

- Công ty Xăng dầu Khu vực II và Công ty TNHH một thành viên Vipco Hạ Long đã buông lỏng điều kiện thanh toán khi ký hợp đồng bán tái xuất xăng dầu, cho phép bên mua chậm thanh toán nhưng không có điều kiện để đảm bảo thu hồi, làm phát sinh công nợ khó đòi 278.233 USD, nguy cơ mất vốn.

- Các công ty xăng dầu đang thực hiện bán hàng cho các tổng đại lý, đại lý theo hình thức bao tiêu, chi phí thù lao đại lý trừ trong giá bán, chưa được theo dõi, hạch toán trên sổ kế toán, vì vậy chưa minh bạch giá bán và thù lao, gây khó khăn cho công tác quản lý, kiểm tra; công tác hạch toán Quỹ BOG xăng dầu, tiền phạt do vi phạm đơn hàng, vốn vay ngoại tệ chưa đúng quy định; có 18 đơn vị không đủ điều kiện nhưng vẫn được làm tổng đại lý kinh doanh xăng dầu.

Trách nhiệm đối với những tồn tại, vi phạm nêu trên thuộc Tập đoàn Xăng dầu Việt Nam và các công ty xăng dầu thành viên liên quan.

Thứ ba, trong công tác quản lý đầu tư xây dựng, quản lý sử dụng đất, Tập đoàn Xăng dầu Việt Nam và các đơn vị thành viên đã để xảy ra những khuyết điểm, vi phạm sau:

- Về quản lý đầu tư xây dựng: Từ năm 2010 đến tháng 6/2013, Công ty mẹ và các đơn vị thành viên đã thực hiện đầu tư 178 công trình, dự án với tổng mức đầu tư 11.857.943 triệu đồng, trong đó: 29 dự án chậm tiến độ; 23 gói thầu có giá trị dự toán trên 5 tỷ đồng nhưng Tập đoàn không tổ chức đấu thầu theo quy định (Công ty Xăng dầu Khu vực II); chỉ định nhà thầu không đủ năng lực tài chính (Công ty Xăng dầu Tây Nam Bộ); tại Công ty Vipco: Dự án Tòa nhà Vipco Tower 37 Phan Bội Châu, thành phố Hải Phòng đã dừng đầu tư do thiếu vốn; Dự án khu nhà ở Anh Dũng VII chưa giải phóng xong mặt bằng, chưa hoàn thành hạ tầng kỹ thuật, thu tiền của khách hàng nhưng chưa xây dựng nhà ở, đã dừng thi công do thiếu vốn; lãi suất sử dụng vốn kinh doanh đầu tư các công trình, dự án nhưng không phân bổ vào giá trị công trình 23.271 triệu đồng.

Trách nhiệm thuộc về Tổng giám đốc Tập đoàn Xăng dầu Việt Nam, Tổng giám đốc, Giám đốc các công ty liên quan.

- Về quản lý, sử dụng đất: Cho thuê đất và góp vốn hợp tác kinh doanh 49.983 m²; chưa ký hợp đồng thuê đất với chính quyền địa phương 69.910 m²; chuyển nhượng QSDĐ không đấu giá; sử dụng đất làm nhà ở cho cán bộ công nhân viên nhưng chưa bàn giao sang chính quyền địa phương quản lý 20.359 m²; đất chưa khai thác, sử dụng 81.767 m²; các công ty xăng dầu thành viên chưa thực hiện nghĩa vụ tài chính với NSNN về sử dụng đất khi Tổng công ty Xăng dầu Việt Nam chuyển sang công ty cổ phần; UBND các tỉnh, thành phố chưa chỉ đạo, hướng dẫn các công ty xăng dầu đóng trên địa bàn thực hiện nghĩa vụ tài chính để cấp giấy chứng nhận QSDĐ hoặc ký hợp đồng thuê đất khi Tổng công ty Xăng dầu Việt Nam chuyển sang công ty cổ phần theo quy định.

Trách nhiệm thuộc về Tập đoàn Xăng dầu Việt Nam, các công ty xăng dầu thành viên và UBND các tỉnh, thành phố liên quan.

Thứ tư, những khuyết điểm, vi phạm chủ yếu trong việc quản lý, điều hành giá bán lẻ xăng dầu trong nước của Tập đoàn Xăng dầu Việt Nam và Liên Bộ Tài chính - Công Thương:

- Quá trình thực hiện Nghị định số 84/2009/NĐ-CP ngày 15/10/2009 của Chính phủ về kinh doanh xăng dầu, trong thời gian từ tháng 01/2010 đến tháng 6/2013, khi xây dựng giá cơ sở để quyết định giá bán lẻ xăng dầu, Tập đoàn Xăng dầu Việt Nam và Liên Bộ đã đưa chi phí vận tải và chi phí bảo hiểm vào giá cơ sở các mặt hàng xăng dầu theo mức cố định, thiếu cơ sở, cao hơn chi phí thực tế của Tập đoàn Xăng dầu Việt Nam.

- Trong các yếu tố cấu thành giá bán, giá xăng dầu thế giới là yếu tố chiếm tỷ trọng lớn và thường xuyên biến động làm ảnh hưởng trực tiếp đến giá bán xăng dầu trong nước. Tuy nhiên, trong Quý I năm 2010 các thương nhân đầu mối trực tiếp thực hiện điều chỉnh giá bán lẻ, Liên Bộ không xác định và công bố giá xăng dầu thế giới để các thương nhân đầu mối sử dụng trong việc tính toán, xác định giá cơ sở xăng dầu là chưa thực hiện đúng chức trách, nhiệm vụ theo quy định tại Nghị định số 84/2009/NĐ-CP của Chính phủ.

- Tập đoàn Xăng dầu Việt Nam chưa chấp hành nghiêm việc điều chỉnh giá bán xăng dầu theo quy định tại Điều 27 Nghị định số 84/2009/NĐ-CP ngày 15/10/2009 của Chính phủ về kinh doanh xăng dầu, trong Quý I năm 2010, thương nhân đầu mối được quyết định điều chỉnh giá bán lẻ xăng dầu, lần điều chỉnh giá ngày 21/02/2010, Tập đoàn không thực hiện điều chỉnh giá đối với mặt hàng dầu Hỏa và dầu Mazut.

- Tập đoàn Xăng dầu Việt Nam quyết định mức tăng giá bán lẻ xăng dầu vùng 2 cao hơn giá bán lẻ do Liên Bộ điều hành trong giai đoạn hoạt động kinh doanh xăng dầu thực hiện theo quy định của Nghị định số 84/2009/NĐ-CP ngày 15/10/2009 của Chính phủ về kinh doanh xăng dầu. Tuy nhiên, với mức tăng không quá 2% giá bán do Liên Bộ điều hành là phù hợp với thực tế và sau này đã được cơ quan nhà nước có thẩm quyền cho phép theo quy định tại điểm 1, Điều 5 Thông tư liên tịch số 39/2014/TTLT-BCT-BTC ngày 29/10/2014 của liên Bộ Công Thương - Tài chính.

- Bộ Tài chính có Văn bản cá biệt cho phép Tập đoàn Xăng dầu Việt Nam áp dụng tỷ giá ngoại tệ theo tỷ giá bán ra của Ngân hàng Thương mại cổ phần Ngoại thương Việt Nam trong hạch toán kinh doanh xăng dầu là chưa phù hợp với quy định của Chế độ kế toán doanh nghiệp ban hành kèm theo Quyết định số 15/2006/QĐ-BTC ngày 20/3/2006 của Bộ Tài chính. Tuy nhiên, nội dung nêu trên sau này đã được Chính phủ cho phép tại điểm 9, Điều 3 Nghị định số 83/2014/NĐ-CP ngày 03/9/2014

Trách nhiệm đối với những khuyết điểm, vi phạm nêu trên thuộc Tập đoàn Xăng dầu Việt Nam và tổ chức, cá nhân có liên quan thuộc liên Bộ Tài chính - Công Thương.

III. KIẾN NGHỊ XỬ LÝ

1. Về cơ chế, chính sách

Thanh tra Chính phủ kiến nghị Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo:

- Bộ Tài chính chủ trì, phối hợp với Bộ Công Thương xây dựng, ban hành quy định về phương pháp xác định yếu tố chi phí vận tải và chi phí bảo hiểm đối với xăng dầu nhập khẩu khi xác định giá cơ sở xăng dầu.

- Bộ Tài chính xem xét, quy định chế độ hạch toán kế toán đối với việc bán xăng dầu theo hình thức “hợp đồng đại lý bao tiêu” để quản lý chặt chẽ, minh bạch giá bán và chi phí thù lao cho các tổng đại lý, đại lý kinh doanh xăng dầu.

- Tập đoàn Xăng dầu Việt Nam sửa đổi, bổ sung Quy chế kinh doanh xăng dầu và các định mức kinh tế - kỹ thuật về quản lý xăng dầu. Xây dựng, ban hành quy chế, quy định về quản lý bán hàng tại các thời điểm điều chỉnh giá, quản lý xăng dầu tồn kho, quản lý thù lao tổng đại lý, đại lý bán xăng dầu.

2. Về xử lý kinh tế

- Bộ Công Thương rà soát, xem xét việc xếp loại doanh nghiệp đối với 31 công ty xăng dầu thành viên có vi phạm trong việc chấp hành pháp luật thuế năm 2010 và 2011 theo đúng quy định.

- Bộ Tài chính xác định, truy thu thuế đối với 319,5 tấn dầu Điêzen do Công ty Xăng dầu Khu vực III bán tái xuất cho các doanh nghiệp trong Khu Công nghiệp Nomuara - Hải Phòng không đúng đối tượng (31.812 USD).

- Tập đoàn Xăng dầu Việt Nam, các công ty xăng dầu thành viên và các công ty liên quan thực hiện các nội dung sau:

+ Trích bổ sung Quỹ Bình ổn giá 4.896 triệu đồng; xác định lại số tiền đã trích lập dự phòng giảm giá đầu tư tài chính chưa đúng quy định 53.747 triệu đồng, thực hiện nghĩa vụ tài chính về Thuế TNDN; phân bổ chi phí sử dụng vốn vào giá trị công trình 23.271 triệu đồng; thoái vốn đầu tư ngoài ngành nghề kinh doanh chính theo chủ trương của Chính phủ và chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, trong đó đầu tư chưa đúng quy định 622.360 triệu đồng; xây dựng lộ trình thu hồi các khoản đã ủy thác cho vay đầu tư xây dựng 414.660 triệu đồng; có biện pháp thu hồi các khoản: Công nợ phát sinh do bán tái xuất xăng dầu 278.233 USD; ký hợp đồng và chuyển tiền mua đất trái thẩm quyền 540 triệu đồng; việc hợp tác đầu tư với Công ty Thiên Lộc Phú 19.163 triệu đồng; cho Công ty Du lịch - Thương mại Kiên Giang vay ưu đãi 25.534 triệu đồng; thanh toán hao hụt xăng dầu vượt định mức 6.991 triệu đồng.

+ Chấm dứt việc thực hiện chi 03 tháng lương cho người lao động trước khi nghỉ hưu; dừng thực hiện ủy thác cho các đơn vị thành viên vay đầu tư xây dựng khi không bố trí được nguồn vốn; xử lý dứt điểm khoản treo công nợ phải thu nội bộ từ các công ty xăng dầu thành viên do đánh giá lại giá trị tài sản; hoàn thành thủ tục pháp lý về quản lý, sử dụng đất theo Phương án cổ phần hóa doanh nghiệp đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt, thực hiện nghĩa vụ tài chính với ngân sách nhà nước về sử dụng đất theo quy định.

3. Về xử lý trách nhiệm

- Bộ Công Thương chủ trì, chỉ đạo Tập đoàn Xăng dầu Việt Nam kiểm điểm, xử lý trách nhiệm theo quy định của pháp luật đối với tập thể, cá nhân thuộc Tập đoàn và các công ty liên quan đến những khuyết điểm, vi phạm trong việc quản lý, sử dụng vốn, tài sản, quản lý hoạt động kinh doanh.

- Bộ Tài chính, Bộ Công Thương chỉ đạo kiểm điểm, xử lý trách nhiệm đối với tổ chức, cá nhân có liên quan đến những tồn tại, khuyết điểm trong công tác quản lý nhà nước về kinh doanh xăng dầu nêu trên.

- Ủy ban nhân dân thành phố Hải Phòng chỉ đạo kiểm điểm, xử lý trách nhiệm theo quy định của pháp luật trong việc ký Hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng 360 m² đất trái thẩm quyền đối với Chủ tịch, Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân xã Tú Sơn, huyện Kiến Thụy, thành phố Hải Phòng thời kỳ năm 2006, đồng thời làm rõ việc sử dụng số tiền 540 triệu đồng đã nhận của Công ty Xăng dầu Khu vực III từ Hợp đồng nêu trên.

- Bộ Công an tiếp nhận hồ sơ để điều tra, xử lý theo quy định của pháp luật đối với 02 vụ việc xảy ra giữa Công ty Vipco và Công ty Thiên Lộc Phú: Việc Tổng giám đốc Công ty Vipco ký Hợp đồng hợp tác đầu tư với Công ty Thiên Lộc Phú, dẫn đến số tiền 18.680 triệu đồng phát sinh từ tháng 4/2008 đến nay không thu hồi được; việc Tổng giám đốc và Kế toán trưởng Công ty Vipco chuyển số tiền 483 triệu đồng vào tài khoản cá nhân của bà Nguyễn Thị Mỹ Dung, đến nay không thu hồi được. Đồng thời điều tra, xử lý hành vi chiếm đoạt số tiền 18.680 triệu đồng đối với ông Phạm Ngọc Sơn và số tiền 483 triệu đồng đối với bà Nguyễn Thị Mỹ Dung./.