Kế hoạch 415/KH-UBND năm 2024 về phát triển thương hiệu sản phẩm nông nghiệp tỉnh Lào Cai giai đoạn 2025-2030

KẾ HOẠCH

PHÁT TRIỂN THƯƠNG HIỆU SẢN PHẨM NÔNG NGHIỆP TỈNH LÀO CAI GIAI ĐOẠN 2025-2030

I. SỰ CẦN THIẾT

Đối với sản phẩm bất kỳ, uy tín thương hiệu đóng vai trò quan trọng. Về cơ bản, thương hiệu đáp ứng mục đích nhận diện để đơn giản hóa về việc xử lý sản phẩm hoặc truy xuất nguồn gốc sản phẩm cho doanh nghiệp, hợp tác xã... Thương hiệu cho phép tổ chức, cá nhân bảo vệ hợp pháp những đặc điểm và hình thức đặc trưng riêng có của sản phẩm. Thương hiệu có thể được bảo hộ độc quyền sở hữu trí tuệ dưới dạng chỉ dẫn địa lý, nhãn hiệu chứng nhận, nhãn hiệu tập thể, đem lại tư cách hợp pháp cho người sở hữu thương hiệu. Các quyền sở hữu trí tuệ này đảm bảo rằng tổ chức, cá nhân có thể đầu tư một cách an toàn cho thương hiệu và thu lợi nhuận.

Lào Cai là tỉnh có tiềm năng về sản xuất nông nghiệp, nhưng đang đứng trước nhiều khó khăn về tiêu thụ hàng hoá nông sản làm cho giá nông sản không ổn định, có xu hướng giảm và ảnh hưởng đến thu nhập của nông dân. Trong khi ảnh hưởng của biến đổi khí hậu ngày càng rõ nét với tần suất thiên tai ngày càng dày, mức độ nghiêm trọng và quy mô ngày càng lớn, tác động mạnh đến sản xuất nông nghiệp và đời sống người dân đòi hỏi trong tương lai nông nghiệp phải nâng cao vị thế cạnh tranh trên cơ sở nâng cao chất lượng, giá trị gia tăng và an toàn vệ sinh thực phẩm. Đặc biệt, đối với các mặt hàng nông sản chủ lực của tỉnh đang gặp nhiều khó khăn trong khâu tiêu thụ và giá cả không ổn định.

Hiện nay một số thương hiệu nông sản của Lào Cai đã được thị trường biết đến như: Gạo séng cù, tương ớt Mường Khương, Mận Tam Hoa Bắc Hà, Rau ôn đới, cá nước lạnh Sa Pa…. Tuy nhiên trong thời gian qua, việc xây dựng thương hiệu cho các loại nông sản này chưa được đầu tư và phát triển đúng mức, xây dựng và phát triển chỉ dừng lại ở việc tổ chức tập huấn, hội thảo và sản xuất theo tiêu chuẩn an toàn, VietGAP, hữu cơ (với diện tích còn rất hạn chế) và truyền thông đại chúng chỉ dừng lại ở quảng bá trên các phương tiện thông tin, báo đài địa phương. Việc xây dựng và phát triển thương hiệu đòi hỏi sự đầu tư và phát triển thỏa đáng, tính nhất quán, sự bền bỉ và lâu dài. Đa phần các doanh nghiệp đều cho rằng, thương hiệu đóng vai trò quan trọng trong chiến lược phát triển kinh doanh, là tài sản vô hình có giá trị lớn nhất của doanh nghiệp,… Tuy nhiên, mới chỉ có một số ít doanh nghiệp hiểu được rằng xây dựng thương hiệu cần bắt đầu từ đâu, số còn lại đều rất lúng túng khi đưa ra một kế hoạch phát triển thương hiệu. Do vậy, thương hiệu của các địa phương, các doanh nghiệp hiện nay mới chỉ dừng ở mức độ để phân biệt chứ chưa được thương mại hoá. Thực trạng này xuất phát từ nhận thức của chính các doanh nghiệp, cho rằng việc có một cái tên, một logo đẹp, được đăng ký bảo hộ là hoàn thành việc xây dựng thương hiệu nhưng thực chất việc xây dựng, phát triển thương hiệu là phải làm cho cái tên đó trở lên có ý nghĩa, có tác động mạnh tới tâm lý và hành vi của người tiêu dùng và quan trọng hơn, phải có giá trị thương mại. Đây là công việc lâu dài, mang tính chiến lược của doanh nghiệp, bao gồm việc định hướng chiến lược cho hệ thống thương hiệu, việc quảng bá và định vị thương hiệu và các hệ thống quản lý nhằm bảo vệ và phát triển thương hiệu.

Để nâng cao khả năng cạnh tranh của nông sản Lào Cai cần có sự đồng bộ đề xuất và thực hiện các giải pháp cũng như sự quyết tâm và động lực của các cấp, các ngành có liên quan và cộng đồng doanh nghiệp, các nhà sản xuất nông sản tại địa phương. Đặc biệt, xây dựng và phát triển thương hiệu cho các loại nông sản chủ lực và tiềm năng của tỉnh là vô cùng cần thiết và cấp bách để Lào Cai ngày càng tiến sâu hơn trong quá trình hội nhập.

II. MỤC ĐÍCH, YÊU CẦU

1. Mục đích

Xây dựng thương hiệu nông sản dưới hình thức bảo hộ nhãn hiệu như: Chỉ dẫn địa lý, nhãn hiệu chứng nhận, nhãn hiệu tập thể mang tên địa danh cho các sản phẩm đặc thù của tỉnh Lào Cai nhằm mục tiêu bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ cho các sản phẩm nông sản của tỉnh tại thị trường trong và ngoài nước. Đồng thời khai thác, quản lý và phát triển có hiệu quả nhãn hiệu sản phẩm. Từ đó, có chiến lược phát triển quảng bá các đặc sản tiềm năng của tỉnh.

2. Yêu cầu

- Triển khai đồng bộ từ các cấp, các ngành, các địa phương đến các doanh nghiệp và Nhân dân trong việc thực hiện Kế hoạch phát triển thương hiệu sản phẩm nông nghiệp tỉnh Lào Cai, giai đoạn 2025 - 2030.

- Phân bổ nguồn lực hỗ trợ thực hiện hoạt động phát triển thương hiệu sản phẩm nông nghiệp có trọng tâm, trọng điểm; tập trung tổ chức phát triển thương hiệu các sản phẩm chủ lực, có tiềm năng và thế mạnh của tỉnh.

III. THỰC TRẠNG XÂY DỰNG VÀ PHÁT TRIỂN THƯƠNG HIỆU CÁC SẢN PHẨM NÔNG NGHIỆP TỈNH LÀO CAI

1. Kết quả xây dựng và phát triển thương hiệu nông sản tỉnh Lào Cai

Trong những năm qua, việc xây dựng và phát triển thương hiệu các sản phẩm nông nghiệp của tỉnh Lào Cai được triển khai qua nhiều hình thức và đã đạt được những kết quả cụ thể như sau:

- Về hoạt động phát triển tài sản trí tuệ đối với sản phẩm nông nghiệp: Tính đến thời điểm hiện tại, Lào Cai có 405 văn bằng sở hữu công nghiệp được bảo hộ ở trong nước còn thời hạn, trong đó có 401 nhãn hiệu, chỉ dẫn địa lý (51 nhãn hiệu tập thể, 17 nhãn hiệu chứng nhận, 02 chỉ dẫn địa lý mang địa danh của tỉnh còn lại 331 nhãn hiệu thông thường không mang địa danh) và 04 kiểu dáng công nghiệp.

Trong 401 nhãn hiệu, chỉ dẫn địa lý được cấp văn bằng, Lào Cai có gần 100 nhãn hiệu bảo hộ cho sản phẩm nông nghiệp của tỉnh. Trong đó, có 40 sản phẩm nông nghiệp mang địa danh được Bộ KH&CN, Ủy ban nhân dân tỉnh hỗ trợ xây dựng và đã được bảo hộ nhãn hiệu, chỉ dẫn địa lý như: Mận Bắc Hà, rau Bắc Hà, Quýt Mường Khương, chè Ô long Cao Sơn, bưởi Múc Bảo Thắng, cá nước lạnh Sa Pa, vịt bầu Nghĩa Đô, thịt trâu sấy Bảo Yên, cá nước lạnh Bát Xát, vịt cổ nhung xanh Văn Bàn, chỉ dẫn địa lý Thẩm Dương cho sản phẩm gạo nếp huyện Văn Bàn, chỉ dẫn địa lý Mường Khương - Bát Xát cho sản phẩm gạo Séng Cù của tỉnh Lào Cai,… Hiện tại, tỉnh đang hỗ trợ xây dựng nhãn hiệu và phát triển chỉ dẫn địa lý cho 17 sản phẩm như: Hồng không hạt Bảo Hà, rau an toàn Bảo Thắng, lợn đen Văn Bàn, cốm Bắc Hà, bánh chưng đen Bắc Hà, cá nước lạnh Văn Bàn, thanh long ruột đỏ Bảo Yên, chuối ngự Hồng Cam…

Đến nay, các nhãn hiệu sản phẩm hàng hóa nông sản của tỉnh được bảo hộ đang duy trì, bước đầu phát triển, được các tổ chức, cá nhân sử dụng vào sản xuất, kinh doanh. Nhãn hiệu được in lên bao bì, tem, nhãn dán lên sản phẩm, in trên phương tiện quảng bá để tuyên truyền sản phẩm tới người tiêu dùng và trở thành hàng hóa được nhiều người biết đến mang sức cạnh tranh lớn trên thị trường trong và ngoài tỉnh, mang lại giá trị kinh tế do chênh lệch giá bán sau khi có nhãn hiệu cho địa phương mỗi năm hàng chục tỷ đồng, như năm 2023: Nhãn hiệu Mận Bắc Hà khoảng 6 tỷ (giá tăng trung bình 2.000 đ/1kg x 3.000.000 kg/năm (320 ha cho thu ho ạch) = 6 tỷ đồng/năm); nhãn hiệu tập thể Su su Sa Pa trên 3,6 tỷ đồng/năm (giá tăng trung bình 500 đ/1kg x 7.300.000 kg/năm (120 ha) = 3,6 tỷ/năm); nhãn hiệu vịt bầu Nghĩa Đô sau khi có nhãn hiệu giá tăng trung bình từ 5.000-6.000 đ/con; nhãn hiệu tập thể Quýt Mường Khương được thị trường biết đến, đưa vào các siêu thị lớn Hà Nội, có đầu ra ổn định, giá tăng từ 1.000 - 2.000đ/kg... Các sản phẩm được bảo hộ như dứa Mường Khương, Hoàng Sin Cô Bát Xát đã tạo niềm tin cho người tiêu dùng; uy tín, chất lượng sản phẩm nâng lên và đã được các nhà máy, công ty lớn như công ty Cổ phần Thực phẩm xuất khẩu Đồng Giao Ninh Bình và Công ty Cổ phần thực phẩm Á Châu thu mua dứa Mường Khương đưa vào nhà máy chế biến thành nước ép dứa, thạch dứa. Củ Hoàng Sin Cô được Công ty TNHH Long Hải đứng ra liên kết, ký hợp đồng bao tiêu sản phẩm với số lượng lớn để chế biến thành nước giải khát; chè Ô long Cao Sơn có thương hiệu được cấp cho Công ty TNHH một thành viên Mường Hoa sử dụng nhãn hiệu đã thu mua chè cho bà con, thực hiện chế biến gắn nhãn hiệu đưa sản phẩm xuất khẩu sang thị trường Đài Loan, công ty đầu tư giống, phân bón, thuốc bảo vệ thực vật sinh học và hướng dẫn bà con áp dụng đúng kỹ thuật vào sản xuất chè Ô long đảm bảo nguyên liệu sản phẩm để duy trì phát triển nhãn hiệu tập thể “Chè Ô long Cao Sơn” được bảo hộ...Hiện các nhãn hiệu sản phẩm được hỗ trợ bảo hộ vẫn đang tiếp tục duy trì, phát huy hiệu quả, nâng cao giá bán mang lại giá trị kinh tế cao.

(Có biểu 1: Danh mục các sản phẩm nông nghiệp đã được cấp văn bằng bảo hộ kèm theo)

- Về hoạt động thông tin, tuyên truyền và ứng dụng công nghệ thông tin quảng bá thương hiệu nông sản: Xây dựng các video, phóng sự tuyên truyền, nâng cao nhận thức người tiêu dùng trong nước” đối với sản phẩm nông sản của Lào Cai như: Cá nước lạnh, tương ớt Mường Khương; Chuối Lào Cai…

Triển khai các hoạt động ứng dụng công nghệ thông tin, công nghệ số trong việc phát triển thương hiệu, xây dựng hình ảnh sản phẩm: (i) Duy trì, vận hành Sàn Thương mại điện tử tỉnh Lào Cai, đã duy trì và hỗ trợ 135 gian hàng với 397 sản phẩm của các đơn vị đăng tải; (i) Hỗ trợ, hướng dẫn các doanh nghiệp tham gia Hệ thống minh bạch thông tin truy xuất nguồn gốc điện tử nông sản với 107 doanh nghiệp/hợp tác xã với 331 dòng sản phẩm được minh bạch thông tin, rõ nguồn gốc xuất xứ và Hệ thống hỗ trợ xúc tiến thương mại các sản phẩm nông nghiệp với 233 doanh nghiệp, hợp tác xã, hộ gia đình, cá nhân và 431 sản phẩm tham gia Hệ thống hỗ trợ xúc tiến thương mại.

- Về hoạt động quảng bá, xúc tiến thương mại nông sản: Từ năm 2020 đến nay, các đơn vị trên địa bàn tỉnh đã triển khai một số hoạt động XTTM góp phần xây dựng và quảng bá thương hiệu cho các nông sản thông qua việc tham gia các hội chợ, triển lãm hay tổ chức các tuần lễ, tuần hàng, hội chợ về sản phẩm nông sản và sản phẩm OCOP của tỉnh Lào Cai nhiều sản phẩm nông sản đặc trưng và các sản phẩm OCOP của tỉnh Lào Cai được quảng bá, giới thiệu đến người tiêu dùng trong và ngoài nước. Một số chương trình tiêu biểu đã được triển khai có thế kể đến như: ( 1) Hội chợ “Nông nghiệp và các sản phẩm OCOP khu vực phía Bắc” tỉnh Lào Cai năm 2020 (2) Tuần lễ giao thương xúc tiến tiêu thụ mận Tam Hoa Bắc Hà - Lào Cai, Vải Thiều Bắc Giang và Xoài Sơn La tại thành phố Lào Cai; (3) Tuần lễ quảng bá thúc đẩy tiêu thụ sản phẩm vùng dân tộc thiểu số và miền núi; (4) Tuần lễ nhận diện nông sản an toàn và sản phẩm OCOP của tỉnh Lào Cai tại thành phố Hà Nội được tổ chức hàng năm…

Thông qua các hoạt động XTTM đã phần nào quảng bá sản phẩm đặc hữu có thế mạnh của tỉnh Lào Cai đến thị trường trong nước nhằm nâng cao thương hiệu các sản phẩm nông sản của tỉnh; hỗ trợ giúp các cơ sở, doanh nghiệp sản xuất có cơ hội tìm kiếm đối tác hợp tác tiêu thụ sản phẩm; xây dựng, hình thành được các kênh phân phối ổn định cho các sản phẩm của tỉnh Lào Cai.

- Về kết quả phát triển sản phẩm OCOP của địa phương:

Đến hết năm 2023, trên địa bàn tỉnh có 205 sản phẩm OCOP đạt 3 sao trở lên, trong đó 95,2 % sản phẩm 3 sao; 4,8% sản phẩm 4 sao. Đã có 102 chủ thể OCOP, trong đó có 51,8% là HTX, 8,4 % là doanh nghiệp, 33 % là cơ sở sản xuất/hộ kinh doanh, còn lại là các Tổ hợp tác.

2. Đánh giá chung

2.1. Kết quả đạt được

KẾ HOẠCH

PHÁT TRIỂN THƯƠNG HIỆU SẢN PHẨM NÔNG NGHIỆP TỈNH LÀO CAI GIAI ĐOẠN 2025-2030

I. SỰ CẦN THIẾT

Đối với sản phẩm bất kỳ, uy tín thương hiệu đóng vai trò quan trọng. Về cơ bản, thương hiệu đáp ứng mục đích nhận diện để đơn giản hóa về việc xử lý sản phẩm hoặc truy xuất nguồn gốc sản phẩm cho doanh nghiệp, hợp tác xã... Thương hiệu cho phép tổ chức, cá nhân bảo vệ hợp pháp những đặc điểm và hình thức đặc trưng riêng có của sản phẩm. Thương hiệu có thể được bảo hộ độc quyền sở hữu trí tuệ dưới dạng chỉ dẫn địa lý, nhãn hiệu chứng nhận, nhãn hiệu tập thể, đem lại tư cách hợp pháp cho người sở hữu thương hiệu. Các quyền sở hữu trí tuệ này đảm bảo rằng tổ chức, cá nhân có thể đầu tư một cách an toàn cho thương hiệu và thu lợi nhuận.

Lào Cai là tỉnh có tiềm năng về sản xuất nông nghiệp, nhưng đang đứng trước nhiều khó khăn về tiêu thụ hàng hoá nông sản làm cho giá nông sản không ổn định, có xu hướng giảm và ảnh hưởng đến thu nhập của nông dân. Trong khi ảnh hưởng của biến đổi khí hậu ngày càng rõ nét với tần suất thiên tai ngày càng dày, mức độ nghiêm trọng và quy mô ngày càng lớn, tác động mạnh đến sản xuất nông nghiệp và đời sống người dân đòi hỏi trong tương lai nông nghiệp phải nâng cao vị thế cạnh tranh trên cơ sở nâng cao chất lượng, giá trị gia tăng và an toàn vệ sinh thực phẩm. Đặc biệt, đối với các mặt hàng nông sản chủ lực của tỉnh đang gặp nhiều khó khăn trong khâu tiêu thụ và giá cả không ổn định.

Hiện nay một số thương hiệu nông sản của Lào Cai đã được thị trường biết đến như: Gạo séng cù, tương ớt Mường Khương, Mận Tam Hoa Bắc Hà, Rau ôn đới, cá nước lạnh Sa Pa…. Tuy nhiên trong thời gian qua, việc xây dựng thương hiệu cho các loại nông sản này chưa được đầu tư và phát triển đúng mức, xây dựng và phát triển chỉ dừng lại ở việc tổ chức tập huấn, hội thảo và sản xuất theo tiêu chuẩn an toàn, VietGAP, hữu cơ (với diện tích còn rất hạn chế) và truyền thông đại chúng chỉ dừng lại ở quảng bá trên các phương tiện thông tin, báo đài địa phương. Việc xây dựng và phát triển thương hiệu đòi hỏi sự đầu tư và phát triển thỏa đáng, tính nhất quán, sự bền bỉ và lâu dài. Đa phần các doanh nghiệp đều cho rằng, thương hiệu đóng vai trò quan trọng trong chiến lược phát triển kinh doanh, là tài sản vô hình có giá trị lớn nhất của doanh nghiệp,… Tuy nhiên, mới chỉ có một số ít doanh nghiệp hiểu được rằng xây dựng thương hiệu cần bắt đầu từ đâu, số còn lại đều rất lúng túng khi đưa ra một kế hoạch phát triển thương hiệu. Do vậy, thương hiệu của các địa phương, các doanh nghiệp hiện nay mới chỉ dừng ở mức độ để phân biệt chứ chưa được thương mại hoá. Thực trạng này xuất phát từ nhận thức của chính các doanh nghiệp, cho rằng việc có một cái tên, một logo đẹp, được đăng ký bảo hộ là hoàn thành việc xây dựng thương hiệu nhưng thực chất việc xây dựng, phát triển thương hiệu là phải làm cho cái tên đó trở lên có ý nghĩa, có tác động mạnh tới tâm lý và hành vi của người tiêu dùng và quan trọng hơn, phải có giá trị thương mại. Đây là công việc lâu dài, mang tính chiến lược của doanh nghiệp, bao gồm việc định hướng chiến lược cho hệ thống thương hiệu, việc quảng bá và định vị thương hiệu và các hệ thống quản lý nhằm bảo vệ và phát triển thương hiệu.

Để nâng cao khả năng cạnh tranh của nông sản Lào Cai cần có sự đồng bộ đề xuất và thực hiện các giải pháp cũng như sự quyết tâm và động lực của các cấp, các ngành có liên quan và cộng đồng doanh nghiệp, các nhà sản xuất nông sản tại địa phương. Đặc biệt, xây dựng và phát triển thương hiệu cho các loại nông sản chủ lực và tiềm năng của tỉnh là vô cùng cần thiết và cấp bách để Lào Cai ngày càng tiến sâu hơn trong quá trình hội nhập.

II. MỤC ĐÍCH, YÊU CẦU

1. Mục đích

Xây dựng thương hiệu nông sản dưới hình thức bảo hộ nhãn hiệu như: Chỉ dẫn địa lý, nhãn hiệu chứng nhận, nhãn hiệu tập thể mang tên địa danh cho các sản phẩm đặc thù của tỉnh Lào Cai nhằm mục tiêu bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ cho các sản phẩm nông sản của tỉnh tại thị trường trong và ngoài nước. Đồng thời khai thác, quản lý và phát triển có hiệu quả nhãn hiệu sản phẩm. Từ đó, có chiến lược phát triển quảng bá các đặc sản tiềm năng của tỉnh.

2. Yêu cầu

- Triển khai đồng bộ từ các cấp, các ngành, các địa phương đến các doanh nghiệp và Nhân dân trong việc thực hiện Kế hoạch phát triển thương hiệu sản phẩm nông nghiệp tỉnh Lào Cai, giai đoạn 2025 - 2030.

- Phân bổ nguồn lực hỗ trợ thực hiện hoạt động phát triển thương hiệu sản phẩm nông nghiệp có trọng tâm, trọng điểm; tập trung tổ chức phát triển thương hiệu các sản phẩm chủ lực, có tiềm năng và thế mạnh của tỉnh.

III. THỰC TRẠNG XÂY DỰNG VÀ PHÁT TRIỂN THƯƠNG HIỆU CÁC SẢN PHẨM NÔNG NGHIỆP TỈNH LÀO CAI

1. Kết quả xây dựng và phát triển thương hiệu nông sản tỉnh Lào Cai

Trong những năm qua, việc xây dựng và phát triển thương hiệu các sản phẩm nông nghiệp của tỉnh Lào Cai được triển khai qua nhiều hình thức và đã đạt được những kết quả cụ thể như sau:

- Về hoạt động phát triển tài sản trí tuệ đối với sản phẩm nông nghiệp: Tính đến thời điểm hiện tại, Lào Cai có 405 văn bằng sở hữu công nghiệp được bảo hộ ở trong nước còn thời hạn, trong đó có 401 nhãn hiệu, chỉ dẫn địa lý (51 nhãn hiệu tập thể, 17 nhãn hiệu chứng nhận, 02 chỉ dẫn địa lý mang địa danh của tỉnh còn lại 331 nhãn hiệu thông thường không mang địa danh) và 04 kiểu dáng công nghiệp.

Trong 401 nhãn hiệu, chỉ dẫn địa lý được cấp văn bằng, Lào Cai có gần 100 nhãn hiệu bảo hộ cho sản phẩm nông nghiệp của tỉnh. Trong đó, có 40 sản phẩm nông nghiệp mang địa danh được Bộ KH&CN, Ủy ban nhân dân tỉnh hỗ trợ xây dựng và đã được bảo hộ nhãn hiệu, chỉ dẫn địa lý như: Mận Bắc Hà, rau Bắc Hà, Quýt Mường Khương, chè Ô long Cao Sơn, bưởi Múc Bảo Thắng, cá nước lạnh Sa Pa, vịt bầu Nghĩa Đô, thịt trâu sấy Bảo Yên, cá nước lạnh Bát Xát, vịt cổ nhung xanh Văn Bàn, chỉ dẫn địa lý Thẩm Dương cho sản phẩm gạo nếp huyện Văn Bàn, chỉ dẫn địa lý Mường Khương - Bát Xát cho sản phẩm gạo Séng Cù của tỉnh Lào Cai,… Hiện tại, tỉnh đang hỗ trợ xây dựng nhãn hiệu và phát triển chỉ dẫn địa lý cho 17 sản phẩm như: Hồng không hạt Bảo Hà, rau an toàn Bảo Thắng, lợn đen Văn Bàn, cốm Bắc Hà, bánh chưng đen Bắc Hà, cá nước lạnh Văn Bàn, thanh long ruột đỏ Bảo Yên, chuối ngự Hồng Cam…

Đến nay, các nhãn hiệu sản phẩm hàng hóa nông sản của tỉnh được bảo hộ đang duy trì, bước đầu phát triển, được các tổ chức, cá nhân sử dụng vào sản xuất, kinh doanh. Nhãn hiệu được in lên bao bì, tem, nhãn dán lên sản phẩm, in trên phương tiện quảng bá để tuyên truyền sản phẩm tới người tiêu dùng và trở thành hàng hóa được nhiều người biết đến mang sức cạnh tranh lớn trên thị trường trong và ngoài tỉnh, mang lại giá trị kinh tế do chênh lệch giá bán sau khi có nhãn hiệu cho địa phương mỗi năm hàng chục tỷ đồng, như năm 2023: Nhãn hiệu Mận Bắc Hà khoảng 6 tỷ (giá tăng trung bình 2.000 đ/1kg x 3.000.000 kg/năm (320 ha cho thu ho ạch) = 6 tỷ đồng/năm); nhãn hiệu tập thể Su su Sa Pa trên 3,6 tỷ đồng/năm (giá tăng trung bình 500 đ/1kg x 7.300.000 kg/năm (120 ha) = 3,6 tỷ/năm); nhãn hiệu vịt bầu Nghĩa Đô sau khi có nhãn hiệu giá tăng trung bình từ 5.000-6.000 đ/con; nhãn hiệu tập thể Quýt Mường Khương được thị trường biết đến, đưa vào các siêu thị lớn Hà Nội, có đầu ra ổn định, giá tăng từ 1.000 - 2.000đ/kg... Các sản phẩm được bảo hộ như dứa Mường Khương, Hoàng Sin Cô Bát Xát đã tạo niềm tin cho người tiêu dùng; uy tín, chất lượng sản phẩm nâng lên và đã được các nhà máy, công ty lớn như công ty Cổ phần Thực phẩm xuất khẩu Đồng Giao Ninh Bình và Công ty Cổ phần thực phẩm Á Châu thu mua dứa Mường Khương đưa vào nhà máy chế biến thành nước ép dứa, thạch dứa. Củ Hoàng Sin Cô được Công ty TNHH Long Hải đứng ra liên kết, ký hợp đồng bao tiêu sản phẩm với số lượng lớn để chế biến thành nước giải khát; chè Ô long Cao Sơn có thương hiệu được cấp cho Công ty TNHH một thành viên Mường Hoa sử dụng nhãn hiệu đã thu mua chè cho bà con, thực hiện chế biến gắn nhãn hiệu đưa sản phẩm xuất khẩu sang thị trường Đài Loan, công ty đầu tư giống, phân bón, thuốc bảo vệ thực vật sinh học và hướng dẫn bà con áp dụng đúng kỹ thuật vào sản xuất chè Ô long đảm bảo nguyên liệu sản phẩm để duy trì phát triển nhãn hiệu tập thể “Chè Ô long Cao Sơn” được bảo hộ...Hiện các nhãn hiệu sản phẩm được hỗ trợ bảo hộ vẫn đang tiếp tục duy trì, phát huy hiệu quả, nâng cao giá bán mang lại giá trị kinh tế cao.

(Có biểu 1: Danh mục các sản phẩm nông nghiệp đã được cấp văn bằng bảo hộ kèm theo)

- Về hoạt động thông tin, tuyên truyền và ứng dụng công nghệ thông tin quảng bá thương hiệu nông sản: Xây dựng các video, phóng sự tuyên truyền, nâng cao nhận thức người tiêu dùng trong nước” đối với sản phẩm nông sản của Lào Cai như: Cá nước lạnh, tương ớt Mường Khương; Chuối Lào Cai…

Triển khai các hoạt động ứng dụng công nghệ thông tin, công nghệ số trong việc phát triển thương hiệu, xây dựng hình ảnh sản phẩm: (i) Duy trì, vận hành Sàn Thương mại điện tử tỉnh Lào Cai, đã duy trì và hỗ trợ 135 gian hàng với 397 sản phẩm của các đơn vị đăng tải; (i) Hỗ trợ, hướng dẫn các doanh nghiệp tham gia Hệ thống minh bạch thông tin truy xuất nguồn gốc điện tử nông sản với 107 doanh nghiệp/hợp tác xã với 331 dòng sản phẩm được minh bạch thông tin, rõ nguồn gốc xuất xứ và Hệ thống hỗ trợ xúc tiến thương mại các sản phẩm nông nghiệp với 233 doanh nghiệp, hợp tác xã, hộ gia đình, cá nhân và 431 sản phẩm tham gia Hệ thống hỗ trợ xúc tiến thương mại.

- Về hoạt động quảng bá, xúc tiến thương mại nông sản: Từ năm 2020 đến nay, các đơn vị trên địa bàn tỉnh đã triển khai một số hoạt động XTTM góp phần xây dựng và quảng bá thương hiệu cho các nông sản thông qua việc tham gia các hội chợ, triển lãm hay tổ chức các tuần lễ, tuần hàng, hội chợ về sản phẩm nông sản và sản phẩm OCOP của tỉnh Lào Cai nhiều sản phẩm nông sản đặc trưng và các sản phẩm OCOP của tỉnh Lào Cai được quảng bá, giới thiệu đến người tiêu dùng trong và ngoài nước. Một số chương trình tiêu biểu đã được triển khai có thế kể đến như: ( 1) Hội chợ “Nông nghiệp và các sản phẩm OCOP khu vực phía Bắc” tỉnh Lào Cai năm 2020 (2) Tuần lễ giao thương xúc tiến tiêu thụ mận Tam Hoa Bắc Hà - Lào Cai, Vải Thiều Bắc Giang và Xoài Sơn La tại thành phố Lào Cai; (3) Tuần lễ quảng bá thúc đẩy tiêu thụ sản phẩm vùng dân tộc thiểu số và miền núi; (4) Tuần lễ nhận diện nông sản an toàn và sản phẩm OCOP của tỉnh Lào Cai tại thành phố Hà Nội được tổ chức hàng năm…

Thông qua các hoạt động XTTM đã phần nào quảng bá sản phẩm đặc hữu có thế mạnh của tỉnh Lào Cai đến thị trường trong nước nhằm nâng cao thương hiệu các sản phẩm nông sản của tỉnh; hỗ trợ giúp các cơ sở, doanh nghiệp sản xuất có cơ hội tìm kiếm đối tác hợp tác tiêu thụ sản phẩm; xây dựng, hình thành được các kênh phân phối ổn định cho các sản phẩm của tỉnh Lào Cai.

- Về kết quả phát triển sản phẩm OCOP của địa phương:

Đến hết năm 2023, trên địa bàn tỉnh có 205 sản phẩm OCOP đạt 3 sao trở lên, trong đó 95,2 % sản phẩm 3 sao; 4,8% sản phẩm 4 sao. Đã có 102 chủ thể OCOP, trong đó có 51,8% là HTX, 8,4 % là doanh nghiệp, 33 % là cơ sở sản xuất/hộ kinh doanh, còn lại là các Tổ hợp tác.

2. Đánh giá chung

2.1. Kết quả đạt được

Trong những năm qua, được sự quan tâm chỉ đạo định hướng của các cấp chính quyền địa phương, công tác xây dựng và phát triển thương hiệu nông sản tỉnh Lào Cai cũng đã có những bước tiến đáng kể.

- Các cơ sở sản xuất kinh doanh đã nhận thức được lợi ích do thương hiệu sản phẩm mang lại và đã có những biện pháp nhằm xây dựng và phát triển thương hiệu sản phẩm. Đa số các cơ sở sản xuất cho rằng thương hiệu mạnh tạo lợi thế cạnh tranh khi đưa sản phẩm ra thị trường. Với nhận thức đó, một số cơ sở sản xuất kinh doanh đã chủ động, mạnh dạn đầu tư chi phí mua sắm trang thiết bị, nhà xưởng, nâng cao kỹ thuật chế biến nhằm thỏa mãn tốt nhất nhu cầu của khách hàng. Nhờ đó, chất lượng, sự nổi tiếng và tính độc đáo của sản phẩm ngày càng được nâng cao, được nhiều người biết đến.

- Một số thương hiệu nông sản đã từng bước được tiếp cận và hướng tới nhiều đối tượng khác nhau, đã đáp ứng được nhu cầu của đông đảo người tiêu dùng cả về số lượng và chất lượng, đem lại nguồn lợi kinh tế cho cả người sản xuất kinh doanh và góp phần phát triển kinh tế - xã hội của địa phương.

- Cùng với sự phát triển của nền kinh tế thị trường, các cơ sở sản xuất kinh doanh đã dần thay đổi tư duy làm ăn, cùng nhau hợp tác để mở rộng sản xuất, tăng cường tiếp cận thị trường trong và ngoài nước.

2.2. Tồn tại, hạn chế

Bên cạnh những kết quả đạt được, quá trình xây dựng và phát triển thương hiệu cho các sản phẩm nông nghiệp tỉnh Lào Cai còn gặp một số khó khăn và hạn chế sau:

- Tuy một số cơ sở nhận thức đúng về lợi ích thương hiệu sản phẩm, nhưng vẫn còn mơ hồ về khái niệm thương hiệu. Đa số các cơ sở sản xuất không biết quy trình xây dựng thương hiệu sản phẩm, một số ít cơ sở biết được quy trình đăng ký thông qua các khoá đào tạo hoặc qua Internet do các khoá đào tạo được mở rất ít, số lượng người tham gia bị hạn chế.

- Việc xây dựng và phát triển thương hiệu sản phẩm của các cơ sở sản xuất kinh doanh còn gặp một số khó khăn như: Vốn, hiểu biết về quy trình đăng ký thương hiệu, thông tin thị trường, tuyên truyền, quảng bá sản phẩm, trình độ quản lý... Thực tế cho thấy với sự hạn chế về vốn kinh doanh, các hộ không có điều kiện đầu tư cho công tác xây dựng và quảng bá thương hiệu; trình độ quản lý sản xuất - kinh doanh của các chủ cơ sở còn ở mức thấp, đa số các chủ cơ sở không được đào tạo kiến thức về quản trị kinh doanh, dẫn đến thiếu một chiến lược marketing hoàn chỉnh cho sản phẩm của mình.

- Với điều kiện về đất đai, thời tiết đặc thù của tỉnh Lào Cai, nhiều sản phẩm có sản lượng hàng năm tương đối lớn, chất lượng sản phẩm có những đặc điểm riêng biệt cho nên được xem là đặc sản tại Lào Cai. Tuy nhiên sản xuất kinh doanh các sản phẩm chưa mang tính hàng hoá cao, chưa được đầu tư hỗ trợ phát triển mạnh.

- Một điểm yếu lớn nhất của hệ thống sản xuất kinh doanh sản phẩm chính là sự liên kết. Việc nhiều người tham gia sản xuất với quy mô khác nhau, nhỏ lẻ dẫn đến không đảm bảo được nguồn cung cấp lớn cũng như vấn đề kiểm soát chất lượng. Từ đó khả năng xây dựng thương hiệu cũng rất khó khăn.

- Trong thời gian qua, tỉnh Lào Cai cũng có nhiều chính sách hỗ trợ cho việc phát triển sản xuất các sản phẩm, tuy nhiên kinh phí đầu tư cho việc xây dựng và phát triển thương hiệu sản phẩm nông nghiệp còn hạn hẹp. Các chính sách hỗ trợ chủ yếu tập trung vào: hỗ trợ vật tư, phân bón để tạo nguyên liệu đầu vào... Một số chính sách quan trọng như: hướng dẫn đăng ký xây dựng thương hiệu, cung cấp thông tin thị trường và quảng bá, giới thiệu sản phẩm ít được quan tâm. Hiệu quả của các chính sách hỗ trợ còn thấp.

- Việc khai thác, phát triển các nhãn hiệu sản phẩm nông sản còn yếu, chưa đồng đều; một số chủ sở hữu nhãn hiệu chưa tích cực, sâu sát, quan tâm đúng mức và hiểu hết lợi ích, giá trị của việc khai thác, phát triển nhãn hiệu để xây dựng thương hiệu sản phẩm nên làm lãng phí tài sản trí tuệ.

- Thiếu vùng sản xuất tập trung để có nguồn nguyên liệu đủ lớn và ổn định về chất lượng gắn với mã số vùng nuôi, trồng, truy xuất nguồn gốc làm cơ sở cung ứng hàng hóa thường xuyên, ổn định về khối lượng, chất lượng cho người tiêu dùng; Nhãn hiệu sản phẩm được bảo hộ nhưng sản phẩm phát triển manh mún, với số lượng ít nên chưa thực sự trở thành hàng hóa chủ lực. Nhiều sản phẩm chưa thực hiện quản lý tốt chất lượng, chưa được sản xuất theo tiêu chuẩn an toàn thực phẩm và theo đúng quy trình kỹ thuật, chưa có công nghệ chế biến, bảo quản nên chất lượng sản phẩm mang nhãn hiệu không đồng đều và chưa đáp ứng yêu cầu của thị trường, ảnh hưởng đến uy tín nhãn hiệu, thương hiệu sản phẩm.

- Quản lý và phát triển thương hiệu: Phát triển thương hiệu nông sản còn yếu, thiếu chủ thể có năng lực để quản lý; Việc duy trì và phát triển thương hiệu sản phẩm sau khi được bảo hộ quyền sở hữu trí tuệ còn bị xem nhẹ, không duy trì được vùng nguyên liệu sản xuất. Trên thực tế, nhiều sản phẩm nông sản sau khi có nhãn hiệu được bảo hộ sở hữu trí tuệ lại chưa được khai thác sử dụng, chưa phát huy được giá trị để phát triển thành thương hiệu như chỉ dẫn địa lý Thẩm Dương cho sản phẩm gạo nếp huyện Văn Bàn.

- Công tác quảng bá, xúc tiến thương mại: Còn hạn chế trong việc tổ chức truyền thông, quảng bá thường xuyên các dấu hiệu nhận diện nhãn hiệu, thương hiệu bằng các cách thức đa dạng gắn với các sự kiện, lễ hội, giao lưu văn hóa, trình diễn ẩm thực, thực phẩm... Vì vậy, cần hỗ trợ nguồn kinh phí riêng, đặc thù cho các chương trình quảng bá, xúc tiến thương hiệu sản phẩm nông sản.

- Một số sản phẩm nông sản có nhãn hiệu chưa có HTX, Doanh nghiệp bao tiêu, thu mua nên đầu ra sản phẩm chưa có và việc triển khai dán tem nhãn, bao bì cho sản phẩm nông sản được bảo hộ nhãn hiệu còn hạn chế. Người dân bán tự do ra ngoài thị trường làm giảm giá trị nhãn hiệu và ảnh hưởng chất lượng sản phẩm.

Nhìn chung, thương hiệu sản phẩm là tập hợp của nhiều yếu tố: chất lượng, mẫu mã, kiểu dáng, uy tín và nhiều nhân tố khác do khách hàng cảm nhận. Do đó, để có thương hiệu mạnh nhằm mở rộng quy mô và nâng cao khả năng cạnh tranh trên thị trường, các cơ sở sản xuất kinh doanh cần có những giải pháp tác động một cách đồng bộ vào các yếu tố tạo nên thương hiệu sản phẩm. Đồng thời cần có sự hỗ trợ tích cực và thường xuyên, liên tục, lâu dài của các cơ quan chuyên môn, chính quyền địa phương các cấp trong việc xây dựng và phát triển thương hiệu sản phẩm, đặc biệt là các sản phẩm chủ lực có thế mạnh.

IV. NỘI DUNG PHÁT TRIỂN THƯƠNG HIỆU SẢN PHẨM NÔNG NGHIỆP TỈNH LÀO CAI, GIAI ĐOẠN 2025 - 2030.

1. Mục tiêu

1.1. Mục tiêu chung

- Góp phần thực hiện cơ cấu lại ngành nông nghiệp theo hướng nâng cao chất lượng, giá trị gia tăng và phát triển bền vững. Thiết lập xây dựng thương hiệu, nhãn hiệu sản phẩm nông sản của địa phương, của doanh nghiệp, góp phần xây dựng thương hiệu nông sản của Lào Cai nói riêng và cả nước nói chung;

- Thúc đẩy mở rộng vùng nguyên liệu, gắn với chuỗi giá trị sản phẩm, chuỗi cung ứng. Ứng dụng khoa học công nghệ về giống, kỹ thuật, chế biến, bảo quản, đóng gói và phân phối tiếp thị. Định hướng những giá trị trên thị trường, xây dựng và duy trì lòng tin doanh nghiệp, người tiêu dùng đối với sản phẩm bằng chất lượng của sản phẩm, uy tín của doanh nghiệp, của địa phương và sự đảm bảo của nhà nước, nhằm nâng cao hiệu quả kinh tế xã hội cho người dân;

- Tuyên truyền, nâng cao nhận thức về vai trò và giá trị thương hiệu; hướng dẫn, trang bị kiến thức, tư vấn xây dựng nhãn hiệu, thương hiệu cho các THT, HTX, doanh nghiệp liên quan đến sản xuất và thu mua nông sản thông qua các cuộc tập huấn, hội thảo hoặc chuyên đề…

- Hỗ trợ các doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh xây dựng, quản trị và phát triển thương hiệu nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh, tạo sự tin cậy về chất lượng đối với sản phẩm hàng hóa của các doanh nghiệp trên thị trường trong và ngoài nước, phù hợp với các điều kiện hội nhập kinh tế quốc tế.

- Tạo điều kiện cho các doanh nghiệp xây dựng và quảng bá thương hiệu sản phẩm hướng đến sản xuất, kinh doanh bền vững; mở rộng thị trường và phân phối sản phẩm. Tập trung phát triển các sản phẩm đạt chất lượng phục vụ thị trường xuất khẩu.

1.2. Mục tiêu cụ thể

- Giá trị các sản phẩm nông sản sau khi được xây dựng và phát triển thương hiệu tăng khoảng 10 -15% so với trước khi có thương hiệu sản phẩm;

- Tuyên truyền nâng cao nhận thức về xây dựng, phát triển thương hiệu sản phẩm cho các đối tượng liên quan trên địa bàn tỉnh tham gia.

- Tổ chức các cuộc hội thảo tìm giải pháp phát triển thương hiệu cho các sản phẩm chủ lực của tỉnh.

- Phát triển thương hiệu cho tối thiểu 20 sản phẩm nông sản đã được cấp văn bằng bảo hộ ở trong nước.

- Xây dựng phóng sự, chuyên mục về xây dựng và phát triển thương hiệu, tối thiểu 01 phóng sự/ một sản phẩm được xây dựng thương hiệu; tổ chức các hội nghị, hội thảo về xây dựng, quản lý và phát triển thương hiệu, chia sẻ kỹ năng maketing cho các cơ sở sản xuất, tổ hợp tác, HTX, doanh nghiệp và diễn đàn kết nối cung cầu, tiêu thụ sản phẩm nông sản của địa phương tại các tỉnh, thành phố trên địa bàn cả nước nhằm quảng bá thương hiệu nông sản Lào Cai; biên tập tài liệu, sổ tay tuyên truyền và hướng dẫn về sở hữu trí tuệ.

- Hỗ trợ xây dựng nhãn hiệu tập thể, nhãn hiệu chứng nhận cho ít nhất 15 sản phẩm, 01 chỉ dẫn địa lý cho sản phẩm chủ lực, sản phẩm đặc thù, có lợi thế, sản phẩm làng nghề và sản phẩm OCOP của tỉnh để phục vụ phát triển thương hiệu nông sản; hỗ trợ doanh nghiệp thiết kế mẫu mã, bao bì, đóng gói.

- Tư vấn chiến lược quản trị, kế hoạch xây dựng khai thác thương hiệu cho các sản phẩm của tỉnh và thí điểm thực hiện hoạt động truyền thông nhằm tăng độ nhận biết, sự yêu mến và tạo độ phủ thương hiệu tới người tiêu dùng, đồng thời củng cố vị thế thương hiệu trên thị trường;

- Hỗ trợ doanh nghiệp phát triển thị trường trong nước thông qua các hoạt động kết nối cung cầu, liên kết sản xuất và tiêu thụ sản phẩm, giới thiệu tìm kiếm và mở rộng thị trường tiêu thụ sản phẩm, thương mại điện tử. Hỗ trợ doanh nghiệp quảng bá thương hiệu thông qua xây dựng các ấn phẩm, catalog…giới thiệu về thương hiệu sản phẩm của doanh nghiệp và thông tin trên báo, đài.

2. Nội dung xây dựng và phát triển thương hiệu

2.1. Phát triển vùng nguyên liệu sản xuất hàng hóa các sản phẩm chủ lực, tiềm năng đủ lớn phục vụ phát triển thương hiệu sản phẩm

Đến năm 2030, tiếp tục duy trì và thâm canh tăng năng suất, đảm bảo mật độ cây chè 8.800 ha, sản lượng đạt 93.000 tấn, giá trị đạt 1.100 tỷ đồng. Cây chuối: Duy trì diện tích chuối hàng hóa đạt 2.500 ha, sản lượng 55.000 tấn, giá trị đạt 275 tỷ đồng. Cây dứa: duy trì ổn định diện tích 2.500 ha, sản lượng 63.000 tấn, giá trị đạt 500 tỷ đồng. Cây ăn quả ôn đới: Đến năm 2030 diện tích đạt khoảng 5.200 ha, trong đó diện tích cho thu hoạch 5.100 ha, sản lượng ước đạt 30.000 tấn, giá trị đạt 900 tỷ đồng. Cây dược liệu: Tiếp tục ổn định diện tích dược liệu hiện có, tập trung bảo tồn các loại cây dược liệu bản địa để phát triển thành các sản phẩm OCOP địa phương gắn với phát triển du lịch; diện tích quế 66.000 ha; tổng đàn lợn đạt 1.000.000 con…

2.2. Xây dựng và phát triển thương hiệu

2.2.1. Đối với sản phẩm đã được cấp văn bằng bảo hộ (đã được cấp: Nhãn hiệu tập thể, nhãn hiệu chứng nhận, chỉ dẫn địa lý)

Hỗ trợ xây dựng và phát triển thương hiệu đối với sản phẩm đã được cấp văn bằng bảo hộ, bao gồm các hoạt động:

- Tổ chức thu thập thông tin, rà soát, thống kê thực trạng các sản phẩm đã được cấp cấp nhãn hiệu chứng nhận, nhãn hiệu tập thể, chỉ dẫn địa lý, chứng nhận hữu cơ, VietGAP… nhãn hiệu, bao bì sản phẩm đã có, đánh giá những mặt mạnh, yếu và đề xuất phát huy, cải tiến, sửa đổi cho phù hợp hơn với thị hiếu và nhu cầu của thị trường.

- Tư vấn thiết kế nhận diện thương hiệu (logo, slogan, bao bì, nhãn mác…), bao gồm: Hỗ trợ thuê tư vấn thiết kế mẫu mã, bao bì, đóng gói; Hỗ trợ In ấn, sản xuất bao bì, tem nhãn đưa vào ứng dụng thực tế; Hỗ trợ, hướng dẫn đăng ký mã vùng trồng, mã số mã vạch; truy xuất nguồn gốc sản phẩm, kết nối tiêu thụ website, zalo...;

- Hỗ trợ phát triển thương hiệu nông sản qua hoạt động kết nối cung cầu, liên kết và tiêu thụ sản phẩm, giới thiệu và tìm kiếm và mở rộng thị trường tiêu thụ sản phẩm.

- Lựa chọn sản phẩm nông sản đã được cấp văng bằng bảo hộ để xây dựng và phát triển thương hiệu: Trên cơ sở các sản phẩm nông sản đã được cấp văn bằng bảo hộ, tổ chức đánh giá nhu cầu xây dựng thương hiệu nông sản của các địa phương, lựa chọn các sản phẩm để xây dựng và phát triển thương hiệu, trong đó tập trung một số sản phẩm như:

+ Sản phẩm chè: Tập trung hỗ trợ xây dựng, phát triển thương hiệu cho vùng chè hữu cơ, chè cổ thụ, chè olong… tại Bắc Hà; Mường Khương, Bát Xát, Bảo Yên, Sa Pa, thành phố Lào Cai.

+ Sản phẩm chuối: Hỗ trợ xây dựng, phát triển thương hiệu cho các vùng sản xuất chuối tập trung tại huyện Bát Xát, Mường Khương, Bảo Thắng, Bảo Yên. Đồng thời, xây dựng thương hiệu cho các sản phẩm chế biến từ chuối (chuối sấy dẻo, tinh bột chuối, sợi chuối,...).

+ Sản phẩm dược liệu: Tập trung xây dựng, phát triển thương hiệu cho các sản phẩm chế biến từ dược liệu, có lợi thế cạnh tranh như: Atiso, cát cánh, xuyên khung, chùa dù, cây thuốc tắm người dao, gừng dại (gừng tía), tía tô,...;

+ Sản phẩm quế: Tập trung phát triển thương hiệu sản phẩm Quế hữu cơ mang thương hiệu sản phẩm Quốc gia. Hỗ trợ, hướng dẫn, tuyên truyền phổ biến khai thác chứng nhận đăng ký nhãn hiệu sản phẩm tinh dầu quế, vỏ quế, bột quế cho các bên liên qua trên địa bàn tỉnh Lào Cai.

+ Sản phẩm tiềm năng và sản phẩm được chứng nhận đạt sao OCOP: Lựa chọn tối thiểu 10 sản phẩm nông sản đặc trưng vùng miền để xây dựng phát triển thương hiệu như: Cá nước lạnh; Cây ăn quả ôn đới (lê VH6, mận Tam Hoa, mận Tả Van); quýt Mường Khương; Hồng không hạt Bảo Yên,…

2.2.2. Đối với các sản phẩm chưa được cấp văn bằng bảo hộ (chưa được cấp: Nhãn hiệu tập thể, nhãn hiệu chứng nhận, chỉ dẫn địa lý).

Hỗ trợ xây dựng thương hiệu cho sản phẩm nông sản chưa được cấp văn bằng bảo hộ, bao gồm các hoạt động: Hỗ trợ xây dựng nhãn hiệu tập thể và nhãn hiệu chứng nhận cho 15 sản phẩm nông sản, hỗ trợ xây dựng chỉ dẫn địa lý cho 01 sản phẩm và Tư vấn đăng ký quyền sở hữu trí tuệ; xây dựng phóng sự tư liệu để giới thiệu sản phẩm nông sản; Hỗ trợ, đăng ký mã vùng trồng, mã số mã vạch cho sản phẩm; tạo Qrcode truy xuất nguồn gốc sản phẩm, kết nối tiêu thụ website, zalo, facebook...; Hỗ trợ thiết kế, in ấn bao bì, tem nhãn, đóng gói cho sản phẩm.

Tập trung mở rộng mô hình sản xuất, gắn với chuỗi giá trị sản phẩm, chuỗi cung ứng. Ứng dụng khoa học công nghệ về giống, kỹ thuật, chế biến, bảo quản, đóng gói và phân phối tiếp thị; xây dựng và duy trì lòng tin của doanh nghiệp, người tiêu dùng đối với sản phẩm bằng chất lượng của sản phẩm, uy tín của doanh nghiệp, của địa phương và sự đảm bảo của nhà nước, nhằm nâng cao hiệu quả kinh tế xã hội cho người dân;

Tuyên truyền và phổ biến kiến thức về vai trò và giá trị thương hiệu cho các doanh nghiệp, HTX liên quan đến sản xuất và thu mua nông sản thông qua các cuộc tập huấn, hội thảo hoặc chuyên đề.

(Có Biểu 2: Danh mục dự kiến hỗ trợ xây dựng và phát triển thương hiệu nông sản giai đoạn 2025 - 2030 kèm theo)

2.3. Tổ chức tuyên truyền, phổ biến về thương hiệu sản phẩm

Tuyên truyền và phổ biến kiến thức về vai trò và giá trị thương hiệu cho các doanh nghiệp, HTX liên quan đến sản xuất và thu mua nông sản thông qua việc tổ chức cuộc hội nghị, hội thảo, đào tạo, tập huấn về xây dựng, quản lý và phát triển thương hiệu;

Xây dựng phóng sự, chuyên mục tuyên truyền, phổ biến kiến thức về sở hữu trí tuệ và các nội dung có liên quan phát triển thương hiệu trên các phương tiện thông tin đại chúng.

Xây dựng tài liệu, ấn phẩm, tờ rơi, áp phích, cẩm nang, catalog, sổ tay… tuyên truyền, quảng bá sản phẩm và hướng dẫn về sở hữu trí tuệ, đăng ký bảo hộ nhãn hiệu, mã số, mã vạch…

2.4. Hỗ trợ nâng cao chất lượng sản phẩm và chuẩn hóa quy trình chế biến, bảo quản để phục vụ công tác xây dựng thương hiệu nông sản

Tổ chức xây dựng và hình thành các doanh nghiệp, HTX liên kết sản xuất, chế biến, bảo quản sản phẩm; áp dụng các quy trình thực hành sản xuất tốt đảm bảo chất lượng, an toàn thực phẩm đối với sản phẩm xây dựng thương hiệu.

Hỗ trợ chuyển giao quy trình và xây dựng mô hình chế biến nông lâm thủy sản đối với các sản phẩm chủ lực, sản phẩm tiềm năng và sản phẩm OCOP của tỉnh.

2.5. Nâng cao năng lực cho các chủ sở hữu, đơn vị tổ chức quản lý sử dụng nhãn hiệu, thương hiệu nông sản và xúc tiến thương mại

Tổ chức lớp tập huấn nâng cao kỹ năng xây dựng và phát triển thương hiệu cho cán bộ quản lý và doanh nghiệp, tổ chức, cá nhân sản xuất và kinh doanh nông sản trong tỉnh.

Tổ chức Hội thảo tìm giải pháp xây dựng phát triển thương hiệu sản phẩm.

Tổ chức hội nghị, hội thảo chia sẻ kỹ năng maketing và thông tin sản phẩm cho các cơ sở sản xuất, tổ hợp tác, HTX, doanh nghiệp.

2.6. Quảng bá và xúc tiến thương mại cho các sản phẩm

2.6.1. Xây dựng hệ thống phân phối nông sản nhằm phát triển thương hiệu

Xây dựng, nhân rộng và phát triển các điểm giới thiệu và bán sản phẩm OCOP, nông sản đặc trưng của tỉnh; Duy trì các điểm giới thiệu và bán sản phẩm nông sản hiện có.

Tuyên truyền, quảng bá về điểm giới thiệu và bán sản phẩm nông sản trên các phương tiện truyền thông.

2.6.2. Phát triển thị trường trong và ngoài nước

Tổ chức hội nghị, hội thảo, diễn đàn kết nối cung cầu, tiêu thụ sản phẩm nông sản của địa phương tại các tỉnh, thành phố trên địa bàn cả nước;

Tổ chức đoàn giao thương xúc tiến tiêu thụ các sản phẩm nông sản.

2.6.3. Quảng bá và phát triển thương hiệu

Tổ chức hoạt động tuyên truyền, quảng bá các sản phẩm có thương hiệu của tỉnh tới người tiêu dùng; nhân rộng các mô hình kinh doanh phân phối sản phẩm có thương hiệu trên địa bàn tỉnh và trên thị trường trong nước.

Giới thiệu các sản phẩm có thương hiệu tham gia các hội chợ trong và ngoài tỉnh; thiết kế các ấn phẩm, tờ rơi giới thiệu sản phẩm,... quảng bá, giới thiệu các sản phẩm trên website của tỉnh.

Tổ chức, tham gia hội chợ, triển lãm, giới thiệu sản phẩm;

Tổ chức Lễ hội, Festival quảng bá thương hiệu các sản phẩm nông sản an toàn, sản phẩm OCOP của tỉnh.

Hỗ trợ doanh nghiệp phát triển thị trường trong nước thông qua các hoạt động kết nối cung cầu, liên kết sản xuất và tiêu thụ sản phẩm, giới thiệu tìm kiếm và mở rộng thị trường tiêu thụ sản phẩm, thương mại điện tử. Hỗ trợ doanh nghiệp quảng bá thương hiệu thông qua xây dựng các ấn phẩm, video clip về thương hiệu của doanh nghiệp và thông tin trên báo, đài.

3. Giải pháp thực hiện

- Về cơ chế chính sách: Rà soát, bổ sung cơ chế, chính sách phù hợp thực tiễn nhằm khuyến khích và tạo điều kiện cho các doanh nghiệp, HTX đăng ký xây dựng thương hiệu và đầu tư phát triển sản phẩm, thương hiệu hướng đến phân phối rộng khắp trong nước và xuất khẩu; Tăng cường định hướng doanh nghiệp xây dựng và quảng bá thương hiệu trong nước cũng như quốc tế.

- Về công tác thông tin, tuyên truyền: Tăng cường công tác tuyên truyền, nâng cao nhận thức của các cấp, các ngành về vai trò, ý nghĩa và sự cần thiết của việc xây dựng và phát triển thương hiệu nông sản đặc sản của địa phương. Mỗi tổ chức, cá nhân nhận thức được việc xây dựng thương hiệu cho các nông sản đặc sản là trách nhiệm chung của toàn xã hội, không phải của một ngành, địa phương hay tổ chức nào. Theo đó, cần có định hướng phát triển đồng bộ trên cả ba trụ cột: (1) Xây dựng sản phẩm chất lượng; (2) Có doanh nghiệp tốt, tham gia với quy mô lớn; (3) Có hệ sinh thái tốt để thương hiệu phát triển.

- Về tổ chức sản xuất và phát triển vùng nguyên liệu: Quy hoạch vùng sản xuất và thiết lập các vùng chuyên canh sản xuất kết hợp với công nghiệp hóa nông nghiệp nông thôn, đầu tư trang thiết bị máy móc hiện đại phục vụ sản xuất và chế biến các sản phẩm nông nghiệp, áp dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật. Đồng thời phải tiến hành chuyên môn hóa trong sản xuất và chuyên môn hóa trong lưu thông.

Hỗ trợ công tác nghiên cứu, khảo nghiệm, chuyển giao nhanh các quy trình sản xuất tiên tiến, thiết lập các hệ thống cung cấp giống, vật tư đầu vào chất lượng, dịch vụ hậu cần sản xuất đạt tiêu chuẩn, thực hiện đồng bộ quy trình sản xuất đạt tiêu chuẩn, truy xuất nguồn gốc sản phẩm, tăng cường công tác kiểm tra, giám sát chất lượng nông sản.

Tăng cường mối liên kết bốn nhà để xây dựng và phát triển thương hiệu nông sản. Trong đó, nhà nông cần bảo đảm quy trình sản xuất, được hướng dẫn kỹ thuật canh tác; Nhà nước có nhiều chương trình hỗ trợ thúc đẩy sản xuất nông nghiệp phát triển; nhà khoa học tiếp tục nghiên cứu giống mới chất lượng cao, đề nghị quy trình thực hiện sau thu hoạch một cách khoa học; nhà doanh nghiệp cam kết thực hiện hợp đồng bao tiêu sản phẩm với giá hợp lý cho nhà nông.

- Về hoạt động quản lý và phát triển tài sản trí tuệ đối với sản phẩm nông nghiệp: Rà soát, định hướng chọn lựa các sản phẩm có thế mạnh để tổ chức và đăng ký bảo hộ sở hữu trí tuệ với hình thức phù hợp cho từng thương hiệu nông sản địa phương; xây dựng hình ảnh đặc trưng của thương hiệu gắn liền với giá trị về lịch sử và đặc thù địa phương; lồng ghép các chương trình dự án phát triển thương hiệu để tăng cường hỗ trợ, tư vấn, hướng dẫn, nâng cao năng lực để đăng ký về sở hữu trí tuệ, đăng ký và phát triển thương hiệu địa phương, trong đó tập trung vào các thị trường xuất khẩu trọng điểm. Việc xây dựng và phát triển thương hiệu sản phẩm phải được thực hiện đồng thời cả ở 3 cấp độ: thương hiệu quốc gia, thương hiệu vùng miền, địa phương và thương hiệu doanh nghiệp.

- Xúc tiến thương mại và phát triển thị trường: Tăng cường công tác nghiên cứu thị trường để định hướng sản xuất. Đẩy mạnh các hoạt động, chương trình xúc tiến thương mại như tổ chức, tham gia các hội chợ triển lãm, quảng bá, giới thiệu thương hiệu nông sản Lào Cai; đẩy mạnh tuyên truyền, quảng bá sản phẩm trên các tạp chí, báo, ấn phẩm trong và ngoài nước.

- Xây dựng các quy chuẩn cho sản phẩm nhằm bảo đảm về tính minh bạch của quy trình sản xuất: Nông sản muốn nhập khẩu vào các thị trường ngày càng khó tính như Mỹ, EU, Nhật Bản,… cần phải chứng minh rõ nguồn gốc, cơ sở sản xuất, quy trình chế biến,… Do đó, việc xây dựng các quy chuẩn cho sản phẩm đặc biệt là các sản phẩm đặc thù mang tính địa phương nhằm bảo đảm về tính minh bạch của quy trình sản xuất chính là giấy thông hành cần thiết cho việc xuất khẩu nông sản.

- Đối với doanh nghiệp, hợp tác xã: Các doanh nghiệp sản xuất, chế biến, xuất khẩu nông sản phải chủ động trong việc tiếp nhận thông tin, nhận thức đúng được vai trò, tầm quan trọng của việc xây dựng thương hiệu thông qua các phương tiện truyền thông như internet, truyền hình, báo, tạp chí…; Đầu tư cho máy móc, trang thiết bị hiện đại kết hợp với áp dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật vào sản xuất, chế biến nhằm nâng cao năng suất, chất lượng, tăng thêm giá trị cho hàng nông sản.

VI. KINH PHÍ THỰC HIỆN KẾ HOẠCH

Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đã dự toán kinh phí thực hiện theo từng giai đoạn (có các phụ biểu kèm theo). Giao Sở Tài chính thẩm định, tham mưu, trình Ủy ban nhân dân tỉnh xem xét theo quy định.

Tổng kinh phí Sở Nông nghiệp và PTNT khái toán: 50.010 triệu đồng

- Nguồn ngân sách: 43.110 triệu đồng.

+ Nguồn Sự nghiệp Khoa học của tỉnh: 21.600 triệu đồng (đã được phê duyệt tại Quyết định 1246/QĐ-UBND, ngày 24/5/2023 của UBND tỉnh, ban hành Chương trình phát triển tài sản trí tuệ tỉnh Lào Cai đến năm 2030)

+ Nguồn Chương trình MTQG NTM: 14.080 triệu đồng;

+ Nguồn ngân sách tỉnh khác: 7.430 triệu đồng;

- Nguồn doanh nghiệp, tổ chức, cá nhân: 6.900 triệu đồng.

(Có Biểu 3, 4: Dự toán tổng hợp và phân kỳ thực hiện kèm theo)

VII. TỔ CHỨC THỰC HIỆN

1. Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn

- Chủ trì tham mưu cho UBND tỉnh trong việc chỉ đạo, tổ chức thực hiện Kế hoạch Phát triển thương hiệu sản phẩm nông nghiệp tỉnh Lào Cai, giai đoạn 2025 - 2030;

- Xây dựng kế hoạch thực hiện hàng năm, kinh phí thực hiện trình cấp thẩm quyền phê duyệt để triển khai tổ chức thực hiện;

- Rà soát, bổ sung quy hoạch vùng sản xuất sản phẩm đã và đang xây dựng thương hiệu cho phù hợp nhằm duy trì và phát triển thương hiệu bền vững; phát triển vùng nguyên liệu hàng hóa tập trung có chất lượng được chứng nhận đạt các tiêu chuẩn tiên tiến (VietGAP, hữu cơ, HACCP, ISO 22000...) được cấp mã số vùng trồng gắn với chế biến, tiêu thụ sản phẩm, nâng cao giá trị nông sản phục vụ công tác xây dựng thương hiệu.

- Chỉ đạo việc ứng dụng tiến bộ khoa học và công nghệ trong sản xuất nông nghiệp để nâng cao chất lượng sản phẩm;

- Hướng dẫn, hỗ trợ các tổ chức, cá nhân xây dựng và duy trì chuỗi sản xuất cung ứng sản phẩm an toàn áp dụng quy trình quản lý chất lượng tiên tiến đối với các sản phẩm xây dựng và phát triển thương hiệu.

- Đẩy mạnh công tác thông tin, tuyên truyền, vận động xây dựng và phát triển thương hiệu bằng nhiều hình thức như: Tập huấn, bồi dưỡng kiến thức về thương hiệu, tuyên truyền, hỗ trợ xây dựng và phát triển thương hiệu cho một số sản phẩm nông nghiệp của tỉnh, hướng tới việc tạo nên những thương hiệu mạnh cho các sản phẩm chủ lực của tỉnh tham gia chương trình thương hiệu quốc gia.

- Chỉ đạo, triển khai thực hiện hiệu quả các chương trình xây dựng duy trì và phát triển thương hiệu nông lâm thuỷ sản, quảng bá thương hiệu và xúc tiến thương mại của ngành hàng nông sản;

- Chủ trì, phối hợp với các cơ quan liên quan tổ chức hướng dẫn, chỉ đạo thực hiện các cơ chế, chính sách tiêu thụ và phát triển thương mại nông - lâm - thuỷ sản;

- Theo dõi, kiểm tra, giám sát thực hiện, phối hợp với các sở, ngành, đơn vị liên quan được giao nhiệm vụ tổ chức thực hiện, hàng năm tổng hợp báo cáo UBND tỉnh theo quy định.

2. Sở Công thương

- Quy hoạch, xây dựng, triển khai tổ chức khu vực bán nông sản an toàn tại các chợ hiện hữu. Xúc tiến thương mại, liên kết, tìm kiếm các nhà phân phối hỗ trợ tiêu thụ nông sản.

- Xây dựng, nhân rộng và phát triển các điểm giới thiệu và bán sản phẩm OCOP, nông sản đặc trưng của tỉnh; Duy trì các điểm giới thiệu và bán sản phẩm nông sản hiện có; Tuyên truyền, quảng bá về điểm giới thiệu và bán sản phẩm nông sản trên các phương tiện truyền thông.

- Tăng cường hỗ trợ, hướng dẫn các doanh nghiệp, HTX, cơ sở sản xuất kinh doanh nông sản đẩy mạnh xúc tiến thương mại trên nền tảng số, phát triển thương mại đa kênh theo phương thức mới.

3. Sở Khoa học và công nghệ

- Chủ trì phối hợp Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, các ban ngành có liên quan hướng dẫn các thủ tục chuyên ngành về đăng ký, xây dựng, phát triển tài sản trí tuệ, thương hiệu nhãn hiệu, bảo hộ nhãn hiệu và chỉ dẫn địa lý…;

- Nâng cao nhận thức cho các doanh nghiệp, HTX…về bảo hộ sở hữu trí tuệ như: sáng chế, áp dụng công nghệ, trong sản xuất, trong kinh doanh.

- Chủ động triển khai các nội dung đã được phê duyệt tại Quyết định 1246/QĐ- UBND, ngày 24/5/2023 về việc ban hành Chương trình phát triển tài sản trí tuệ tỉnh Lào Cai đến năm 2030. Đặc biệt là thực hiện Hỗ trợ xây dựng nhãn hiệu tập thể và nhãn hiệu chứng nhận cho 15 sản phẩm nông sản, Hỗ trợ xây dựng 01 chỉ dẫn địa lý cho sản phẩm trong nước và Hỗ trợ đăng ký nảo hộ nhãn hiệu ở nước ngoài cho sản phẩm nông sản chủ lực của tỉnh. Nhằm phục vụ công tác phát triển thương hiệu sản phẩm nông nghiệp giai đoạn 2025 - 2030;

- Đẩy mạnh hoạt động phát huy sáng kiến, hỗ trợ doanh nghiệp chuyển công nghệ, ứng dụng và đổi mới công nghệ, áp dụng tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật, hệ thống quản lý, công cụ cải tiến năng suất chất lượng, công cụ hỗ trợ cho sản xuất thông minh, dịch vụ thông minh; thiết kế, tư vấn thủ tục đăng ký nhãn hiệu. Tư vấn hướng dẫn các tổ chức, cá nhân trên địa bàn tỉnh trong việc tạo dựng, xác lập quyền, khai thác và bảo vệ tài sản sở hữu trí tuệ; đẩy mạnh công tác tuyên truyền, phổ biến kiến thức về sở hữu trí tuệ. Phối hợp các đơn vị xây dựng tài liệu, sổ tay tuyên truyền và hướng dẫn về đăng ký bảo hộ nhãn hiệu, mã số, mã vạch và tổ chức thu thập thông tin, thống kê thực trạng các nhãn hiệu, bao bì sản phẩm đã được bảo hộ và đề suất giải pháp hỗ trợ doanh nghiệp phát triển tài sản trí tuệ.

4. Sở Tài chính: Chủ trì, phối hợp các sở, ngành liên quan, phân bổ kinh phí ngân sách Nhà nước thực hiện chương trình; hướng dẫn, kiểm tra, giám sát việc cấp phát, sử dụng kinh phí và thanh quyết toán theo quy định.

5. Sở Kế hoạch và Đầu tư:

Hàng năm, phối hợp với Sở Tài chính cân đối ngân sách tham mưu Ủy ban nhân dân tỉnh phân bổ nguồn ngân sách tỉnh đảm bảo kinh phí cho thực hiện các nhiệm vụ thuộc Kế hoạch.

Hỗ trợ các doanh nghiệp thông qua các chương trình khuyến công, xúc tiến thương mại. Duy trì và phát huy hiệu quả sàn giao dịch thương mại điện tử. Xây dựng chuỗi giá trị sản phẩm và kênh phân phối từ sản xuất đến tiêu dùng trong nước và xuất khẩu.

6. UBND các huyện, thị xã, thành phố

- Tổ chức tuyên truyền để người dân hiểu và tích cực tham gia. Hỗ trợ tạo điều kiện cho các tổ chức kinh tế hợp tác, hợp tác xã và trang trại ứng dụng đồng bộ, có hiệu quả các tiến bộ kỹ thuật mới, tham gia tốt vào thị trường.

- Theo dõi, kiểm tra, đôn đốc việc thực hiện và giới thiệu các đặc sản nông sản có thể mạnh của địa phương để xây dựng và phát triển thương hiệu nông sản đặc trưng của địa phương. Xây dựng và củng cố hoạt động các tổ chức kinh tế hợp tác, hợp tác xã đủ mạnh để tham gia thực hiện Kế hoạch.

- Lồng ghép các chương trình xây dựng kết cấu hạ tầng phục vụ sản xuất. Vận động các doanh nghiệp hợp đồng liên kết sản xuất, gia công và tiêu thụ nông sản.

- Hỗ trợ cho các tổ chức, cá nhân thực hiện vay vốn tín dụng phát triển sản xuất, xây dựng thương hiệu các loại sản phẩm chủ lực.

7. Các Hội , Hiệp hội doanh nghi ệp trên địa bàn tỉnh: Phối hợp với các đơn vị có liên quan vận động doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh tham gia các chương trình hỗ trợ doanh nghiệp xây dựng và phát triển thương hiệu.

8. Các cơ quan thông tin đại chúng địa phương (Báo Lào Cai , Đài Phát thanh và Truyền hình Lào Cai , Cổng thông tin điện tử tỉnh…): Phối hợp với các cơ quan liên quan thực hiện tuyên truyền, phổ biến kiến thức về sở hữu trí tuệ thông qua các phóng sự, chuyên mục về sở hữu trí tuệ và phát triển thương hiệu.

9. Các sở, ngành có liên quan: Theo chức năng, nhiệm vụ của đơn vị có trách nhiệm phối hợp với Sở Nông nghiệp và PTNT thực hiện các nội dung có liên quan đến việc triển khai thực hiện Kế hoạch này. Trong quá trình thực hiện, nếu có vấn đề phát sinh, vướng mắc, các đơn vị kịp thời phản ánh về Sở Nông nghiệp và PTNT để tổng hợp, báo cáo Ủy ban nhân dân tỉnh xem xét, quyết định./.