Kế hoạch 105/KH-UBND năm 2020 về định hướng chiến lược phát triển kinh tế tập thể, hợp tác xã giai đoạn 2021-2030 do tỉnh Kiên Giang ban hành

KẾ HOẠCH

ĐỊNH HƯỚNG CHIẾN LƯỢC PHÁT TRIỂN KINH TẾ TẬP THỂ, HỢP TÁC XÃ GIAI ĐOẠN 2021-2030

Căn cứ Công văn số 1420/BKHĐT-HTX ngày 05/3/2020 của Bộ Kế hoạch và Đầu tư về việc triển khai Kế hoạch xây dựng Chiến lược phát triển kinh tế tập thể, hợp tác xã giai đoạn 2021-2030;

Ủy ban nhân dân tỉnh Kiên. Giang ban hành Kế hoạch định hướng chiến lược phát triển kinh tế tập thể, hợp tác xã giai đoạn 2021-2030 để thực hiện trên địa bàn tỉnh với các nội dung cụ thể như sau:

Phần thứ nhất

ĐÁNH GIÁ TÌNH HÌNH PHÁT TRIỂN KINH TẾ TẬP THỂ (KTTT), HỢP TÁC XÃ (HTX) GIAI ĐOẠN 2011 - 2020

I. TÌNH HÌNH PHÁT TRIỂN KTTT, HTX GIAI ĐOẠN 2011-2020

1. Tình hình chung

1.1. Về tổ hợp tác (THT):

- Ước đến năm 2020 toàn tỉnh có 2.228 THT, giảm 31% so với năm 2011 (trong đó: tổng số THT có đăng ký chứng thực hợp đồng hợp tác 2.228 THT, số THT thành lập mới trong giai đoạn 2011-2020 là 1.207 THT). Tổng số tổ viên THT là 46.069 tổ viên, giảm 4,5% so với năm 2011 (trong đó số tổ viên mới tham gia vào THT 14.484 tổ viên); số lao động làm việc trong khu vực THT là 20.654 người, đạt 33,8% so với năm 2011 (trong đó số lao động mới 6.684 người). Tổng số vốn hoạt động của THT là 17,9 tỷ đồng, giá trị tài sản của THT 18,4 tỷ đồng; doanh thu bình quân của THT 192 triệu đồng/năm; thu nhập bình quân của thành viên, lao động của THT là 22,8 triệu đồng.

- Ước đến năm 2020 trên địa bàn tỉnh có 1,671 THT hoạt động hiệu quả; 300 THT phát triển thành HTX (nhiều THT tập hợp lại thành lập HTX).

1.2. Về hợp tác xã (HTX):

- Ước đến năm 2020, toàn tỉnh có 461 HTX tăng 2,3 lần so với năm 2011 (trong đó HTX thành lập mới là 354 HTX, có 458 HTX đang hoạt động, 67 HTX giải thể). Tổng số thành viên HTX là 52.935 thành viên, giảm 1,3% so với năm 2011 (trong đó, số thành viên là đại diện hộ gia đình 52.930), giai đoạn 2011-2020 số lượng thành viên mới là 17.620 người; số lao động làm việc trong HTX ước đến năm 2020 là 8.930 người, tăng 6,4 năm 2011 (trong đó số lao động mới 2.540 người).

- Toàn tỉnh có 199 HTX chuyển đổi, 01 HTX chuyển sang loại hình kinh tế khác theo Luật Hợp tác xã năm 2012, một số HTX thành lập trước 01/7/2013 sau khi chuyển đổi thì năng lực điều hành, công tác quản lý chặt chẽ hơn, chất lượng và hoạt động đã có chuyển biến tích cực.

- Ước đến năm 2020, tổng số vốn hoạt động HTX là 239,2 tỷ đồng, tăng 3,1 lần so với năm 2011 (trong đó tổng số vốn đăng ký mới 161,8 tỷ đồng). Doanh thu bình quân của HTX 1,3 tỷ đồng (trong đó doanh thu đối với thành viên 1,2 tỷ đồng); lãi bình quân là 427 triệu đồng/HTX; thu nhập bình quân của thành viên, lao động của HTX 55 triệu đồng, tăng 3 lần so với năm 2011. Số lượng cán bộ quản lý HTX là 2.326.

- Số HTX hoạt động hiệu quả theo Luật Hợp tác xã 2012 là 245 HTX.

2. Tình hình phát triển kinh tế tập thể (KTTT) theo ngành, lĩnh vực

2.1. Hợp tác xã:

2.1.1. Lĩnh vực nông - lâm - thủy sản.

- Ước đến năm 2020, toàn tỉnh có 407 HTX nông nghiệp tăng 2,64 lần so với năm 2011. Tổng số thành viên HTX là 33.405 thành viên, tăng 1,9 lần so với năm 2011. Số HTX thành lập mới chủ yếu trong 2 lĩnh vực: hợp tác xã trồng trọt và hợp tác xã nuôi trồng thủy sản. Các lĩnh vực số lượng tăng ít hơn lần lượt là tiểu thủ công nghiệp và chăn nuôi.

- Hoạt động của các HTX nông - lâm - thủy sản đã giải quyết tốt các quan hệ hợp tác, giúp đỡ nhau trong quá trình sản xuất, quản lý nguồn lợi thiên nhiên, tuy doanh thu và lợi nhuận của HTX không cao, nhưng đã giúp thành viên áp dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật, giảm lượng giống, nước, phân bón, thuốc bảo vệ thực vật, công lao động làm tăng năng suất và thực hiện tốt các khâu dịch vụ hỗ trợ như: bơm tát, làm đất, thu hoạch, vật tư nông nghiệp, giống cây trồng, vật nuôi và tiêu thụ sản phẩm, giúp giảm chi phí, tăng thu nhập cho thành viên. Điển hình như HTX nông nghiệp Tân Hưng, Thạnh Hòa, Kênh 4A đã thực hiện tốt Luật Hợp tác xã năm 2012 và nguyên tắc dân chủ, bình đẳng, công khai cùng có lợi, xây dựng được chuỗi liên kết sản phẩm, thực hiện tốt việc liên kết tiêu thụ nông sản cho thành viên. Ngoài ra, HTX còn giúp thành viên tiết kiệm được thời gian để tự tạo thêm việc làm, nâng cao thu nhập cải thiện đời sống.

2.1.2. Lĩnh vực giao thông vận tải (GTVT)

- Ước đến năm 2020, toàn tỉnh có 14 HTX, với 2.481 thành viên, tăng 05 HTX và 2.064 thành viên so với năm 2011.

- Các HTX GTVT thực hiện tốt các quy định về vận tải hàng hóa đường thủy, bộ của các phương tiện tại các bến xe, bến tàu khách, bến phà. Một số HTX đã nỗ lực khắc phục khó khăn, nâng cao chất lượng phương tiện vận tải hành khách và đổi mới phương thức phục vụ, đầu tư mua sắm phương tiện mới để đáp ứng nhu cầu đi lại và lưu thông hàng hóa ngày càng cao trong tỉnh.

2.1.3. Lĩnh vực xây dựng

- Năm 2020, toàn tỉnh có 03 HTX, với 37 thành viên, giảm 02 HTX và 22 thành viên so với năm 2011.

- Các HTX xây dựng chấp hành tốt các quy định của pháp luật về xây dựng, an toàn lao động; hoạt động ổn định, ký kết được các hợp đồng xây dựng có giá trị với các ban quản lý đầu tư xây dựng từ nguồn vốn ngân sách, đường giao thông nông thôn thuộc chương trình xây dựng nông thôn mới của địa phương, nhà dân hoặc nhận thi công lại của các nhà thầu khác. Các HTX kinh doanh có lãi, tăng thu nhập cho thành viên, giải quyết việc làm, ổn định thu nhập cho một bộ phận lao động nông thôn.

2.1.4. Lĩnh vực thương mại dịch vụ

KẾ HOẠCH

ĐỊNH HƯỚNG CHIẾN LƯỢC PHÁT TRIỂN KINH TẾ TẬP THỂ, HỢP TÁC XÃ GIAI ĐOẠN 2021-2030

Căn cứ Công văn số 1420/BKHĐT-HTX ngày 05/3/2020 của Bộ Kế hoạch và Đầu tư về việc triển khai Kế hoạch xây dựng Chiến lược phát triển kinh tế tập thể, hợp tác xã giai đoạn 2021-2030;

Ủy ban nhân dân tỉnh Kiên. Giang ban hành Kế hoạch định hướng chiến lược phát triển kinh tế tập thể, hợp tác xã giai đoạn 2021-2030 để thực hiện trên địa bàn tỉnh với các nội dung cụ thể như sau:

Phần thứ nhất

ĐÁNH GIÁ TÌNH HÌNH PHÁT TRIỂN KINH TẾ TẬP THỂ (KTTT), HỢP TÁC XÃ (HTX) GIAI ĐOẠN 2011 - 2020

I. TÌNH HÌNH PHÁT TRIỂN KTTT, HTX GIAI ĐOẠN 2011-2020

1. Tình hình chung

1.1. Về tổ hợp tác (THT):

- Ước đến năm 2020 toàn tỉnh có 2.228 THT, giảm 31% so với năm 2011 (trong đó: tổng số THT có đăng ký chứng thực hợp đồng hợp tác 2.228 THT, số THT thành lập mới trong giai đoạn 2011-2020 là 1.207 THT). Tổng số tổ viên THT là 46.069 tổ viên, giảm 4,5% so với năm 2011 (trong đó số tổ viên mới tham gia vào THT 14.484 tổ viên); số lao động làm việc trong khu vực THT là 20.654 người, đạt 33,8% so với năm 2011 (trong đó số lao động mới 6.684 người). Tổng số vốn hoạt động của THT là 17,9 tỷ đồng, giá trị tài sản của THT 18,4 tỷ đồng; doanh thu bình quân của THT 192 triệu đồng/năm; thu nhập bình quân của thành viên, lao động của THT là 22,8 triệu đồng.

- Ước đến năm 2020 trên địa bàn tỉnh có 1,671 THT hoạt động hiệu quả; 300 THT phát triển thành HTX (nhiều THT tập hợp lại thành lập HTX).

1.2. Về hợp tác xã (HTX):

- Ước đến năm 2020, toàn tỉnh có 461 HTX tăng 2,3 lần so với năm 2011 (trong đó HTX thành lập mới là 354 HTX, có 458 HTX đang hoạt động, 67 HTX giải thể). Tổng số thành viên HTX là 52.935 thành viên, giảm 1,3% so với năm 2011 (trong đó, số thành viên là đại diện hộ gia đình 52.930), giai đoạn 2011-2020 số lượng thành viên mới là 17.620 người; số lao động làm việc trong HTX ước đến năm 2020 là 8.930 người, tăng 6,4 năm 2011 (trong đó số lao động mới 2.540 người).

- Toàn tỉnh có 199 HTX chuyển đổi, 01 HTX chuyển sang loại hình kinh tế khác theo Luật Hợp tác xã năm 2012, một số HTX thành lập trước 01/7/2013 sau khi chuyển đổi thì năng lực điều hành, công tác quản lý chặt chẽ hơn, chất lượng và hoạt động đã có chuyển biến tích cực.

- Ước đến năm 2020, tổng số vốn hoạt động HTX là 239,2 tỷ đồng, tăng 3,1 lần so với năm 2011 (trong đó tổng số vốn đăng ký mới 161,8 tỷ đồng). Doanh thu bình quân của HTX 1,3 tỷ đồng (trong đó doanh thu đối với thành viên 1,2 tỷ đồng); lãi bình quân là 427 triệu đồng/HTX; thu nhập bình quân của thành viên, lao động của HTX 55 triệu đồng, tăng 3 lần so với năm 2011. Số lượng cán bộ quản lý HTX là 2.326.

- Số HTX hoạt động hiệu quả theo Luật Hợp tác xã 2012 là 245 HTX.

2. Tình hình phát triển kinh tế tập thể (KTTT) theo ngành, lĩnh vực

2.1. Hợp tác xã:

2.1.1. Lĩnh vực nông - lâm - thủy sản.

- Ước đến năm 2020, toàn tỉnh có 407 HTX nông nghiệp tăng 2,64 lần so với năm 2011. Tổng số thành viên HTX là 33.405 thành viên, tăng 1,9 lần so với năm 2011. Số HTX thành lập mới chủ yếu trong 2 lĩnh vực: hợp tác xã trồng trọt và hợp tác xã nuôi trồng thủy sản. Các lĩnh vực số lượng tăng ít hơn lần lượt là tiểu thủ công nghiệp và chăn nuôi.

- Hoạt động của các HTX nông - lâm - thủy sản đã giải quyết tốt các quan hệ hợp tác, giúp đỡ nhau trong quá trình sản xuất, quản lý nguồn lợi thiên nhiên, tuy doanh thu và lợi nhuận của HTX không cao, nhưng đã giúp thành viên áp dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật, giảm lượng giống, nước, phân bón, thuốc bảo vệ thực vật, công lao động làm tăng năng suất và thực hiện tốt các khâu dịch vụ hỗ trợ như: bơm tát, làm đất, thu hoạch, vật tư nông nghiệp, giống cây trồng, vật nuôi và tiêu thụ sản phẩm, giúp giảm chi phí, tăng thu nhập cho thành viên. Điển hình như HTX nông nghiệp Tân Hưng, Thạnh Hòa, Kênh 4A đã thực hiện tốt Luật Hợp tác xã năm 2012 và nguyên tắc dân chủ, bình đẳng, công khai cùng có lợi, xây dựng được chuỗi liên kết sản phẩm, thực hiện tốt việc liên kết tiêu thụ nông sản cho thành viên. Ngoài ra, HTX còn giúp thành viên tiết kiệm được thời gian để tự tạo thêm việc làm, nâng cao thu nhập cải thiện đời sống.

2.1.2. Lĩnh vực giao thông vận tải (GTVT)

- Ước đến năm 2020, toàn tỉnh có 14 HTX, với 2.481 thành viên, tăng 05 HTX và 2.064 thành viên so với năm 2011.

- Các HTX GTVT thực hiện tốt các quy định về vận tải hàng hóa đường thủy, bộ của các phương tiện tại các bến xe, bến tàu khách, bến phà. Một số HTX đã nỗ lực khắc phục khó khăn, nâng cao chất lượng phương tiện vận tải hành khách và đổi mới phương thức phục vụ, đầu tư mua sắm phương tiện mới để đáp ứng nhu cầu đi lại và lưu thông hàng hóa ngày càng cao trong tỉnh.

2.1.3. Lĩnh vực xây dựng

- Năm 2020, toàn tỉnh có 03 HTX, với 37 thành viên, giảm 02 HTX và 22 thành viên so với năm 2011.

- Các HTX xây dựng chấp hành tốt các quy định của pháp luật về xây dựng, an toàn lao động; hoạt động ổn định, ký kết được các hợp đồng xây dựng có giá trị với các ban quản lý đầu tư xây dựng từ nguồn vốn ngân sách, đường giao thông nông thôn thuộc chương trình xây dựng nông thôn mới của địa phương, nhà dân hoặc nhận thi công lại của các nhà thầu khác. Các HTX kinh doanh có lãi, tăng thu nhập cho thành viên, giải quyết việc làm, ổn định thu nhập cho một bộ phận lao động nông thôn.

2.1.4. Lĩnh vực thương mại dịch vụ

- Năm 2020, toàn tỉnh có 06 HTX, với 50 thành viên, tăng 03 HTX, giảm 28 thành viên so với năm 2011.

- Các HTX đổi mới phương thức kinh doanh, mở rộng thị trường, sản phẩm hàng hóa đa dạng; tăng cường liên kết với các HTX và doanh nghiệp để cung ứng hàng hóa, tạo việc làm, tăng thu nhập cho thành viên và người lao động. Tuy nhiên, quy mô còn nhỏ, số lượng thành viên tham gia ít, kinh doanh rủi ro, thua lỗ, nợ khó đòi, khả năng mở rộng kinh doanh chưa cao nên gặp nhiều khó khăn trong cạnh tranh.

2.1.5. Lĩnh vực công nghiệp - tiểu thủ công nghiệp

- Năm 2020, toàn tỉnh có 09 HTX, với 170 thành viên, tăng 04 HTX và tăng 66 thành viên so với năm 2011.

- Các HTX đã góp phần tạo việc làm cho lao động nhàn rỗi ở nông thôn, duy trì được nghề truyền thống và mở rộng đa dạng sản phẩm phù hợp với thị hiếu của thị trường. Tuy nhiên, nhìn chung HTX quy mô hoạt động còn nhỏ lẻ, thiếu vốn đầu tư trang thiết bị sản xuất, chất lượng sản phẩm chưa cao, đầu ra còn khó khăn, tính cạnh tranh thấp, thị trường tiêu thụ chưa ổn định.

2.1.6. Lĩnh vực quỹ tín dụng nhân dân (QTDND)

- Toàn tỉnh có 22 Quỹ tín dụng nhân dân hoạt động tại 65 xã, phường, thị trấn thuộc 10 huyện, thành phố trong tỉnh; với 15.979 thành viên, số quỹ tín dụng không tăng, không giảm so với 31/12/2011, số thành viên giảm 16.793 thành viên.

- Các quỹ tín dụng chấp hành nghiêm túc các quy định của pháp luật về lĩnh vực tiền tệ và ngân hàng; tiếp tục định hướng nâng cao năng lực tài chính, năng lực quản trị; tổng nguồn vốn hoạt động của các quỹ đạt 1.194 tỷ 490 triệu đồng. Các QTDND đáp ứng nhu cầu cho vay sản xuất nông nghiệp và phát triển nông thôn, góp phần hạn chế cho vay nặng lãi ở nông thôn.

- Các quỹ đều hoạt động có lãi, duy trì khả năng thanh toán. Thông qua việc huy động vốn cho vay tại chỗ đối với các thành viên trên tinh thần tương trợ lẫn nhau, giúp thành viên giải quyết nhu cầu về vốn mở rộng sản xuất, kinh doanh, tiêu dùng của thành viên trên địa bàn, ổn định tình hình kinh tế - xã hội tại địa phương, điển hình hoạt động tốt như: Quỹ tín dụng nhân dân Vĩnh Thanh Vân, Quỹ tín dụng nhân dân Vĩnh Hiệp, Quỹ tín dụng nhân dân thị trấn Tân Hiệp, Quỹ tín dụng nhân dân Bình An. Bên cạnh đó do sự cạnh tranh gay gắt của các tổ chức tín dụng khác và ý thức tự giác về nghĩa vụ vay, trả nợ của một số thành viên chưa cao, đã làm ảnh hưởng đến hiệu quả hoạt động kinh doanh của quỹ.

2.2. Tổ hợp tác (THT):

- Ước đến năm 2020 toàn tỉnh có là 2.228 THT, giảm 988 THT và 15.570 tổ viên so với năm 2011 (trong đó: lĩnh vực nông - lâm - thủy sản là 1.946 THT, giảm 1.061 THT và 15.915 tổ viên so với năm 2011; THT phi nông nghiệp 282, tăng 73 tổ và 345 tổ viên).

- Các THT có vai trò quan trọng trong việc liên kết, hỗ trợ sản xuất, kinh doanh của các tổ viên, tạo việc làm và thu nhập cho lao động nông nhàn, góp phần giảm nghèo, thúc đẩy kinh tế xã hội trên địa bàn phát triển, gắn kết tình làng nghĩa xóm, góp phần bảo vệ an ninh trật tự ở địa phương. Một số địa phương có nhiều THT hoạt động có hiệu quả như: Giồng Riềng, Gò Quao, Châu Thành, Hòn Đất, Kiên Lương, An Minh, Vĩnh Thuận, U Minh Thượng và Giang Thành... đã xuất hiện một số mô hình tiêu biểu có thể học tập và nhân rộng như:

+ THT bơm tát số 24 xã Hòa Hưng, huyện Giồng Riềng.

+ THT lò đất nung thị trấn Hòn Đất, huyện Hòn Đất.

+ THT đan chiếu xã Thủy Liễu, huyện Gò Quao.

+ THT đan đệm bàng xã Phú Mỹ, huyện Giang Thành.

+ THT nuôi cá đồng ở các huyện: An Minh, Vĩnh Thuận, u Minh Thượng, Kiên Lương.

Tuy nhiên, đa số THT có quy mô nhỏ, vốn ít, tài sản chung không có hoặc có rất nhỏ, các THT nông nghiệp chỉ hoạt động theo thời vụ; phần lớn THT tổ chức còn thiếu chặt chẽ, quan hệ hợp tác lỏng lẻo, địa vị pháp lý chưa rõ ràng, không đảm bảo tính ổn định, bền vững; công tác tuyên truyền, hướng dẫn tổ chức triển khai, thực hiện Nghị định số 151/2007/NĐ-CP của Chính phủ về tổ chức và hoạt động của THT (nay là Nghị định số 77/2019/NĐ-CP ngày 10/10/2019 của Chính phủ về Tổ hợp tác) chưa được các cấp, các ngành quan tâm đúng mức; Nhà nước chưa có chính sách hỗ trợ THT (trừ chính sách đầu tư điện bơm tát đối với THT nông nghiệp).

II. KHUNG KHỔ PHÁP LÝ VÀ CHÍNH SÁCH ƯU ĐÃI, HỖ TRỢ CỦA NHÀ NƯỚC ĐỐI VỚI KHU VỰC KTTT, HTX

1. Khung khổ pháp lý

1.1. Giai đoạn từ 2011 - 2012

- Triển khai thi hành Luật Hợp tác xã năm 2003 được Quốc hội thông qua tại kỳ họp thứ IV, khóa IX ngày 26/11/2003 và có hiệu lực từ ngày 01 tháng 7 năm 2004; Nghị quyết Trung ương 5, khóa IX về xây dựng Chương trình củng cố, phát triển nâng cao hiệu quả hoạt động của KTTT giai đoạn 2011-2015 ở các huyện, thành phố trên địa bàn tỉnh Kiên Giang; Chỉ thị số 20/CT-TW ngày 02/01/2008 của Ban Bí thư Trung ương Đảng về tăng cường lãnh đạo thực hiện Nghị quyết Trung ương 5 khóa IX về tiếp tục đổi mới, phát triển và nâng cao hiệu quả KTTT; Nghị định số 88/2005/NĐ-CP ngày 11/7/2005 của Chính phủ về một số chính sách hỗ trợ, khuyến khích phát triển HTX.

- Tỉnh Kiên Giang đã xây dựng, ban hành các văn bản hướng dẫn thực hiện Luật Hợp tác xã năm 2003, bao gồm các Chương trình hành động, kế hoạch,...: Chương trình số 23-CTr/TU ngày 19/6/2012 của Tỉnh ủy về củng cố phát triển và nâng cao hiệu quả KTTT giai đoạn 2012-2020; Kế hoạch số 87/KH-UBND ngày 21/9/2012 về củng cố phát triển và nâng cao hiệu quả KTTT giai đoạn 2012-2015 và định hướng đến năm 2020 của UBND tỉnh Kiên Giang.

1.2. Giai đoạn từ 2013 - 2020

- Triển khai thi hành Luật Hợp tác xã năm 2012 được Quốc hội khoá XIII, kỳ họp thứ 4 thông qua ngày 20/11/2012, có hiệu lực từ 01/7/2013; Các văn bản dưới luật bao gồm: Kết luận số 56-KL/TW ngày 21/02/2013 của Bộ Chính trị về đẩy mạnh thực hiện Nghị quyết Trung ương 5 khóa IX về tiếp tục đổi mới, phát triển và nâng cao hiệu quả kinh tế tập thể; Quyết định số 62/2013/QĐ-TTg ngày 25/10/2013 của Thủ tướng Chính phủ về chính sách khuyến khích phát triển hợp tác, liên kết sản xuất gắn với tiêu thụ nông sản, xây dựng cánh đồng lớn; Quyết định số 68/2013/QĐ-TTg ngày 14/11/2013 của Thủ tướng Chính phủ về chính sách hỗ trợ nhằm giảm tổn thất trong nông nghiệp; Quyết định số 2261/2013/QĐ-TTg ngày 15/12/2014 của Thủ tướng Chính phủ về phê duyệt chương trình hỗ trợ phát triển HTX giai đoạn 2015-2020; Nghị định số 55/2015/NĐ-CP ngày 06/6/2015 của Chính phủ về chính sách tín dụng phục vụ phát triển nông nghiệp, nông thôn; Quyết định số 445/QĐ-TTg ngày 21/3/2016 của Thủ tướng Chính phủ về phê duyệt Đề án “Thí điểm hoàn thiện, nhân rộng mô hình HTX kiểu mới tại vùng Đồng bằng sông Cửu Long giai đoạn 2016- 2020”; Thông tư số 15/2016/TT-BNNPTNT ngay 10/6/2016 của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn về hướng dẫn điều kiện và tiêu chí thụ hưởng hỗ trợ đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng đối với HTX nông nghiệp; Thông tư số 340/2016/TT-BTC ngày 29/12/2016 của Bộ Tài chính hướng dẫn về mức hỗ trợ bồi dưỡng nguồn nhân lực HTX, thành lập mới HTX, tổ chức lại hoạt động của HTX theo Chương trình hỗ trợ phát triển HTX giai đoạn 2015-2020; Nghị định số 98/2018/NĐ-CP ngày 05/7/2018 của Chính phủ về chính sách khuyến khích phát triển hợp tác, liên kết trong sản xuất và tiêu thụ sản phẩm nông sản.

- Tỉnh Kiên Giang đã xây dựng, ban hành các văn bản hướng dẫn thực hiện Luật Hợp tác xã năm 2012: Kế hoạch số 102/KH-UBND ngày 04/11/2014 về việc hỗ trợ các nội dung của Chương trình hỗ trợ phát triển HTX giai đoạn 2015 - 2020 theo Quyết định của số 2261/QĐ-TTg ngày 15/12/2014 của Chính phủ; Kế hoạch số 21/KH-UBND ngày 16/02/2017 của Ủy ban nhân dân tỉnh vệ thực hiện Đề án tái cơ cấu ngành nông nghiệp tỉnh Kiên Giang; Kế hoạch số 89/KH-UBND ngày 16/6/2017 của Ủy ban nhân dân tỉnh về triển khai thực hiện Đề án “Thí điểm hoàn thiện, nhân rộng mô hình HTX kiểu mới tại vùng đồng bằng sông Cửu Long giai đoạn 2016-2020” trên địa bàn tỉnh Kiên Giang; Kế hoạch số 153/KH-UBND ngày 11/10/2018 về liên kết sản xuất và tiêu thụ sản phẩm nông nghiệp giữa hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã nông nghiệp với các doanh nghiệp đến năm 2020; Kế hoạch số 37/KH-UBND ngày 06/3/2019 về triển khai thực hiện Đề án “Phát triển 15.000 hợp tác xã nông nghiệp hoạt động có hiệu quả và phát triển hợp tác xã ứng dụng công nghệ cao sản xuất, tiêu thụ nông sản đến năm 2020” trên địa bàn tỉnh Kiên Giang; Chỉ thị số 1170/CT- UBND ngày 18/5/2018 của Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh về việc đẩy mạnh phát triển kinh tế tập thể trên địa bàn tỉnh Kiên Giang; Chỉ thị số 1557/CT-UBND ngày 13/7/2018 của Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh về việc đẩy mạnh triển khai liên kết sản xuất, phát triển hợp tác xã kiểu mới, theo Luật Hợp tác xã năm 2012, trên địa bàn tỉnh Kiên Giang; Quyết định số 880/QĐ-UBND ngày 13/4/2017 về ban hành quy chế phối hợp giữa Liên minh Hợp tác xã tỉnh với các Sở, ban, ngành và địa phương trong công tác quản lý và định hướng phát triển hợp tác xã trên địa bàn tỉnh.

2. Tình hình triển khai thực hiện các chính sách ưu đãi, hỗ trợ HTX

2.1. Giai đoạn 2011-2012

Thực hiện Luật Hợp tác xã năm 2003, giai đoạn 2011-2012 tỉnh đã triển khai thực hiện các giải pháp hỗ trợ khuyến khích sự phát triển của HTX, cụ thể như sau:

- Công tác đào tạo cán bộ, phát triển nguồn nhân lực HTX: 300 HTX, số tiền 150 triệu đồng, do ngân sách tỉnh hỗ trợ.

- Hỗ trợ đất cho HTX: tỉnh Kiên Giang không còn quỹ đất thực hiện chính sách này.

- Tín dụng: HTX không tiếp cận được nguồn vốn từ ngân hàng, chỉ có thành viên HTX vay vốn đầu tư sản xuất kinh doanh hộ gia đình.

- Xây dựng quỹ hỗ trợ phát triển hợp tác xã: Liên minh HTX tỉnh đã có Công văn xin không thành lập Quỹ hỗ trợ.

2.2. Giai đoạn 2013- 2020

2.2.1. Chính sách hỗ trợ chung đối với các HTX

- Chính sách đào tạo, bồi dưỡng nguồn nhân lực:

+ Công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ quản lý HTX đã được các cấp ủy đảng, chính quyền từ tỉnh đến cơ sở quan tâm và tạo điều kiện thuận lợi. Hằng năm, tỉnh đã chỉ đạo các cấp, các ngành xây dựng kế hoạch đào tạo, bồi dưỡng cán bộ quản lý HTX và cấp kinh phí đào tạo và bồi dưỡng. Ngoài ra, các HTX cũng cử cán bộ tham gia các lớp tập huấn, bồi dưỡng, đào tạo. Chú trọng công tác đào tạo, bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ cho cán bộ chủ chốt và thành viên HTX, cán bộ quản lý nhà nước về HTX, kỹ năng lập kế hoạch kinh doanh, quản trị sản xuất trong HTX, quản trị nhân lực HTX, nâng cao năng lực lãnh đạo, bồi dưỡng kế toán HTX...

+ Trong thời gian qua, tỉnh đã đào tạo 02 lớp trung cấp kế toán HTX, có 50 học viên là con, em thành viên HTX tại 02 huyện Giồng Riềng và Tân Hiệp. Mở 236 lớp bồi dưỡng cán bộ quản lý HTX với 16.458 lượt học viên về kiến thức quản lý HTX và xây dựng chuỗi sản phẩm, kỹ năng soạn thảo hợp đồng kinh tế, xây dựng nhãn hiệu và thiết kế mẫu mã bao bì, kỹ năng tổ chức các dịch vụ trong HTX, bồi dưỡng hội đồng quản trị, kế toán, kiểm soát...

+ Chính sách hỗ trợ thí điểm mô hình đưa cán bộ trẻ tốt nghiệp đại học, cao đẳng về làm việc có thời hạn ở HTX: Liên minh HTX đã xây dựng xong và gửi Sở Nội vụ để thông qua thành viên UBND tỉnh từ quý 1/2019.

+ Hỗ trợ xây dựng mới và nâng cấp 20 website thương mại điện tử cho 20 tổ chức, cá nhân với tổng kinh phí 400 triệu đồng (trong đó: ngân sách Trung ương 300 triệu đồng; ngân sách địa phương 100 triệu đồng)

+ Tổ chức 02 lớp bồi dưỡng, tập huấn về môi trường kinh doanh tiếp cận thị trường theo chuỗi giá trị trong xu thế hội nhập quốc tế cho đối tượng là Hội nông dân, HTX, THT trên địa bàn tỉnh, có trên 270 người tham dự (trong đó có 09 thành viên của 05 HTX lĩnh vực công thương), với tổng kinh phí 100 triệu đồng.

+ Tổ chức 01 lớp đào tạo nâng cao năng lực quản lý cho các cơ sở công nghiệp nông thôn là 87 cơ sở, doanh nghiệp và HTX, trong đó: có 78 chủ cơ sở, giám đốc doanh nghiệp và 09 thành viên của 06 HTX lĩnh vực công thương.

Qua các lớp tập huấn, các HTX biết thêm những yêu cầu của thị trường, từ đó sẽ định hướng trong sản xuất sản phẩm để đáp ứng nhu cầu thị trường.

- Chính sách xúc tiến thương mại, mở rộng thị trường:

+ Nhiều hình thức hỗ trợ hoạt động xúc tiến thương mại như cung cấp thông tin, tìm kiếm thị trường cho các THT, HTX, thực hiện rộng rãi việc ký kết hợp đồng trực tiếp doanh nghiệp chế biến và tiêu thụ sản phẩm nông sản với nông dân qua các HTX. Các doanh nghiệp cung ứng vật tư, phân bón..., hướng dẫn quy trình kỹ thuật và thu mua sản phẩm cho HTX theo các hợp đồng dài hạn đối với những sản phẩm có lợi thế của tỉnh:

• Giai đoạn 2011-2015: giới thiệu các HTX nông nghiệp với các doanh nghiệp bao tiêu nông sản, với diện tích 1.300 ha.

• Giai đoạn 2016-2020: Triển khai Quyết định số 62/2013/QĐ-TTg ngày 25/10/2013 của Thủ tướng Chính phủ về chính sách khuyến khích phát triển HTX liên kết sản xuất gắn với tiêu thụ nông sản, xây dựng cánh đồng lớn. Đến nay, có 219 HTX nông nghiệp trồng lúa, tổng diện tích 37.273 ha hợp đồng liên kết và tiêu thụ sản phẩm với Công ty TNHH Trung An; Công ty Cổ phần VINACAM; Công ty TNHH Nông Việt Pháp; Công ty Cổ phần Vinh Pháp; Công ty TNHH Nông sản Ngôi sao Liên Minh và Công ty TNHH Vạn Trường Phát,...

+ Tổ chức cho 55 lượt HTX tham gia 11 lượt hội chợ xúc tiến thương mại do Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Liên minh HTX Việt Nam, thành phố Hà Nội, thành phố Hồ Chí Minh tổ chức tại Hà Nội, Thành phố Hồ Chí Minh, Cần Thơ và Hải Dương.

+ Tổ chức cho các HTX trên địa bàn tỉnh tham gia khảo sát học tập kinh nghiệm tại các làng nghề truyền thống tại tỉnh Bạc Liêu tìm đầu ra và tạo sản phẩm mới với tổng kinh phí thực hiện là 84 triệu đồng từ nguồn ngân sách địa phương.

- Chính sách ứng dụng khoa học, kỹ thuật và công nghệ mới:

+ Xây dựng nhiều chương trình hỗ trợ các tổ chức kinh tế tập thể ứng dụng các thành tựu khoa học - công nghệ, nhất là giống, công nghệ sinh học, công nghệ bảo quản, chế biến..., thông qua hoạt động của hệ thống khuyến nông, khuyến lâm, khuyến ngư, khuyến công. Chú trọng xây dựng các quy trình sản xuất đáp ứng các tiêu chuẩn kỹ thuật như VietGap, GlobalGap...Quan tâm công tác phối hợp với các viện, trường, xây dựng và triển khai nghiên cứu ứng dụng khoa học - công nghệ mới; tăng cường tạo lập, quản lý và phát triển nhãn hiệu nông sản của các HTX nhằm nâng cao sức cạnh tranh, chất lượng nông sản, giảm giá thành sản xuất.

+ Đến nay, đã hỗ trợ máy móc thiết bị cho các HTX tham gia xây dựng mô hình HTX điểm ở các huyện: Hòn Đất, Tân Hiệp, U Minh Thượng, Châu Thành, Gò Quao với kinh phí 2,5 tỷ đồng từ Văn phòng Điều phối nông thôn mới Trung ương và Trường Cán bộ Quản lý Nông nghiệp và Phát triển nông thôn II hỗ trợ; tổ chức 159 lớp chuyển giao khoa học kỹ thuật cho 11.925 tổ viên và thành viên. Hỗ trợ HTX sản xuất dịch vụ Kinh 10 xây dựng nhãn hiệu tập thể và truy xuất nguồn gốc nông sản đối với khoai mỡ Mộng Linh; hỗ trợ HTX Nông nghiệp Tân An nhãn hiệu tập thể và truy xuất nguồn gốc chả lụa Kênh 5B; hỗ trợ HTX Dịch vụ nông nghiệp Hiểu Phát nhãn hiệu tập thể và truy xuất nguồn gốc đối với tôm khô Vĩnh Thuận, với tổng kinh phí 121 triệu đồng, từ ngân sách tỉnh.

- Chính sách tiếp cận vốn và quỹ hỗ trợ phát triển HTX:

+ Tỉnh đã triển khai 04 lượt dự án cho 04 HTX vay vốn với số tiền 300 triệu đồng từ nguồn Quỹ quốc gia việc làm, Hỗ trợ cho HTX Thạnh Hòa vay tín chấp 500 triệu đồng; tham gia hỗ trợ 04 HTX trong Dự án Cạnh tranh nông nghiệp (ACP).

+ Giới thiệu 22 HTX làm thủ tục cho 162 thành viên vay trên 16 tỷ đồng từ Ngân hàng Thương mại Cổ phần Quân đội Chi nhánh tỉnh Kiên Giang. Quỹ Hỗ trợ nông dân tỉnh cũng đã giải ngân 15 dự án cho 11 THT, 04 HTX, có 215 hộ nông dân vay với số tiền 4.400 triệu đồng.

+ Hỗ trợ HTX nông nghiệp Tân Hưng, huyện Châu Thành 01 chiếc máy cày trị giá 320 triệu đồng, thuộc Chương trình hỗ trợ phát triển HTX gắn với chuỗi giá trị.

+ Thực hiện chế độ thanh toán các khoản phí đối với các HTX thành lập mới theo quy định hiện hành. Từ năm 2011-2020, toàn tỉnh có 354 HTX thành lập mới, tổng kinh phí hỗ trợ là 2.832 triệu đồng.

+ Hỗ trợ nhằm giảm tổn thất trong nông nghiệp theo Quyết định 68/2013/QĐ-TTg ngày 14/11/2013 của Thủ tướng Chính phủ về chính sách hỗ trợ nhằm giảm tổn thất trong nông nghiệp, lũy kế cuối năm 2019 đã giải ngân cho 1.274 hộ vay để mua 1.274 máy móc, thiết bị các loại với số tiền 733,76 tỷ đồng. Tuy nhiên, các HTX chưa tiếp cận được do không có tài sản thế chấp.

+ Xây dựng 04 mô hình HTX đa dịch vụ, đa mục tiêu, thành viên đa dạng ở các huyện Tân Hiệp, Hòn Đất, Châu Thành và U Minh Thượng (trong đó có 02 mô hình HTX trồng xoài, 02 mô hình HTX trồng lúa) hỗ trợ mua sắm thiết bị phục vụ mô hình máy sấy lúa, máy lọc giống, dàn xới, máy cuốn rơm,... tổng kinh phí 01 tỉ đồng.

- Chính sách tạo điều kiện tham gia các chương trình mục tiêu, chương trình phát triển kinh tế - xã hội (các chương trình mục tiêu quốc gia; thực hiện an sinh xã hội; hỗ trợ kinh tế hộ và phát triển kinh tế - xã hội tại địa phương):

+ Liên minh HTX là thành viên Ban Chỉ đạo Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới của tỉnh và Chương trình xóa đói giảm nghèo (Quỹ quốc gia giải quyết việc làm), hàng năm đã phối hợp với các địa phương tuyên truyền vận động các xã xây dựng nông thôn mới thực hiện và tham gia thẩm định tiêu chí 13 theo Kế hoạch hàng năm của Ban Chỉ đạo. Đến nay, có 78/117 xã được công nhận xã nông thôn mới và huyện Tân Hiệp được công nhận đạt chuẩn nông thôn mới; có 103/117 xã đạt tiêu chí số 13, đạt tỷ lệ 88%.

+ Hỗ trợ Dự án cạnh tranh nông nghiệp (ACP): đã triển khai hỗ trợ 04 HTX nông nghiệp, tổng kinh phí đầu tư khoảng 20 tỷ đồng, bình quân 05 tỷ đồng/HTX;

+ Hỗ trợ Dự án chuyển đổi nông nghiệp bền vững (VNSAT): giai đoạn 1 đã hỗ trợ 05 HTX (HTX nông nghiệp Kênh 7A, HTX nông nghiệp Kênh 4A huyện Tân Hiệp; HTX nông nghiệp Thạnh Hòa, HTX nông nghiệp Hòa Thuận huyện Châu Thành; HTX nông nghiệp Thành Đạt huyện Giồng Riềng) với kinh phí hỗ trợ khoảng 34,3 tỷ đồng; giai đoạn 2 tiếp tục đầu tư hỗ trợ thêm cho 06 HTX.

+ Hỗ trợ xây dựng trụ sở cho 14 HTX tham gia thực hiện Đề án “Thí điểm hoàn thiện, nhân rộng mô hình hợp tác xã kiểu mới vùng đồng bằng sông Cửu Long giai đoạn 2016-2020” theo Quyết định số 445/QĐ-TTg ngày 21/3/2016 của Thủ tướng Chính phủ. Tổng kinh phí 07 tỷ đồng, trong đó vốn đối ứng của HTX 1,4 tỷ đồng; ngân sách Nhà nước hỗ trợ 5,6 tỷ đồng.

- Chính sách thành lập mới HTX:

Nhằm tạo điều kiện và đẩy mạnh việc củng cố, phát triển kinh tế tập thể, các HTX thành lập mới và chuyển đổi theo quy định của Luật Hợp tác xã năm 2012 đều được hỗ trợ kinh phí từ ngân sách tỉnh. Năm 2019, đã hỗ trợ kinh phí thành lập mới 410 HTX trên các lĩnh vực, bình quân 7 triệu đồng/HTX, hỗ trợ kinh phí thành lập 1.228 tổ hợp tác, bình quân 400.000 đồng/THT.

2.2.2. Chính sách hỗ trợ, ưu đãi đối với HTX nông nghiệp

- Chính sách hỗ trợ đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng:

UBND chỉ đạo các ngành, địa phương lồng ghép các chính sách đầu tư cho kinh tế tập thể, nhất là các HTX nông nghiệp, đến nay kiên cố hóa (nạo vét) kênh mương được 2.704 km, 609 công trình thủy lợi nội đồng; cải tạo và nâng cấp 1.252 trạm bơm (trong đó 240 trạm bơm điện được xây dựng mới); xây dựng 415 trạm biến áp phục vụ tưới tiêu cho 52.945 ha đất sản xuất nông nghiệp ở 72 hợp tác xã, 331 tổ hợp tác (số liệu đến tháng 6/2019). Việc hỗ trợ đầu tư cơ sở hạ tầng cho các HTX nông nghiệp đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt tại Quyết định số 2261/QĐ-TTg ngày 15/12/2014, thực hiện theo Thông tư số 15/2016/TT-BNNPTNT ngày 10/6/2016 của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn hướng điều kiện và tiêu chí thụ hưởng hỗ trợ đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng đối với các HTX nông nghiệp. Đến nay, ngân sách Trung ương (lồng ghép Chương trình mục tiêu Quốc gia xây dựng nông thôn mới) hỗ trợ HTX theo Quyết định số 2261/QĐ-TTg là 12.120 triệu đồng (vốn đầu tư phát triển 6.120 triệu đồng; vốn sự nghiệp 6.000 triệu đồng); vốn sự nghiệp ngân sách tỉnh hỗ trợ 6.206 triệu đồng; một số ít HTX được hỗ trợ đầu tư kết cấu hạ tầng từ một số dự án, chương trình khác,... Dự án VNSAT tỉnh và địa phương triển khai, thực hiện ở 08 huyện, thành phố gồm: Tân Hiệp, Giồng Riềng, Châu Thành, Hòn Đất, Giang Thành, Gò Quao, U Minh Thượng và thành phố Rạch Giá. Giai đoạn 1 đã triển khai thực hiện ở 05 HTX với tổng kinh phí hỗ trợ khoảng 34,3 tỷ đồng; Dự án VNSAT đầu tư giai đoạn 2 tiếp tục đầu tư thêm cho 6 HTX, với tổng kinh phí hỗ trợ khoảng 50,1 tỷ đồng.

- Chính sách giao đất, cho thuê đất: một số HTX đã được hướng dẫn thủ tục cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, cho thuê đất; tham gia chỉ đạo dồn điền đổi thửa, thực hiện mô hình cánh đồng lớn, khắc phục tình trạng manh mún để tập trung cải tạo đồng ruộng. Việc thực hiện chính sách cho thuê đất, cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, giảm tiền thuê đất đối với HTX phi nông nghiệp; giao đất không thu tiền và cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho các HTX nông nghiệp đã được Liên minh HTX tỉnh phối hợp với Sở Tài nguyên và Môi trường, UBND các huyện, thành phố tập huấn, hướng dẫn các HTX thực hiện. Nhìn chung việc triển khai các chính sách còn ít, chưa thống nhất, thiếu đồng bộ.

- Chính sách ưu đãi về tín dụng: hiện nay, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ chưa có cơ chế, chính sách tín dụng đặc thù riêng cho các HTX (cả tín dụng ngân hàng thương mại và tín dụng chính sách xã hội). Tuy nhiên, tại các chính sách tín dụng hiện hành như chính sách tín dụng phát triển nông nghiệp, nông thôn, chính sách hỗ trợ nhằm giảm tổn thất trong nông nghiệp thì đối tượng được áp dụng bao gồm các HTX. Ngân hàng Nhà nước Chi nhánh tỉnh Kiên Giang đã và đang chỉ đạo cho các tổ chức tín dụng (TCTD) trên địa bàn triển khai, cân đối đủ vốn để cung ứng kịp thời đến đối tượng thụ hưởng các chính sách tín dụng theo quy định. Theo đó, nhiều sản phẩm tín dụng phù hợp với chính sách tín dụng hiện hành được các TCTD triển khai trực tiếp đến các HTX. Từ 2011 đến nay, các TCTD trên địa bàn đã giải ngân cho vay trực tiếp các HTX với số tiền 7 tỷ đồng và cho vay các xã viên để thực hiện dự án của HTX theo quy định.

- Chính sách hỗ trợ vốn, giống khi gặp khó khăn do thiên tai, dịch bệnh:

+ Hỗ trợ thiệt hại do hạn mặn và ngập úng cho nông dân, HTX sản xuất lúa, rau màu vụ Hè Thu và Thu Đông năm 2015, vụ Mùa và Đông Xuân 2015- 2016 với số tiền là 463,58 tỷ đồng cho 47.531 hộ, diện tích 86.233,70 ha.

+ Hỗ trợ đối với bệnh dịch tả lợn Châu Phi: Thực hiện theo Quyết định 1632/QĐ-UBND ngày 03/8/2017 của UBND tỉnh về quy định về mức hỗ trợ để khôi phục sản xuất nông nghiệp vùng bị thiệt hại do thiên tai, dịch bệnh trên địa bàn tỉnh Kiên Giang. Tính đến ngày 31/12/2019 tỉnh đã chi hỗ trợ tổng cộng khoảng 112.880 triệu đồng, bao gồm: (1) hỗ trợ trực tiếp cho 3.812 hộ dân có lợn bị tiêu hủy là 86.586 triệu đồng và (2) kinh phí phục vụ phòng chống dịch là 26.294 triệu đồng.

- Chính sách hỗ trợ chế biến sản phẩm:

+ Thực hiện chủ trương liên kết sản xuất và tiêu thụ thóc, gạo theo Quyết định số 62/2013/QĐ-TTg, ngày 25/10/2013 của Thủ tướng Chính phủ, về chính sách khuyến khích phát triển hợp tác xã, liên kết sản xuất gắn với tiêu thụ nông sản, xây dựng cánh đồng lớn (nay là Nghị định 98/2018/NĐ-CP ngày 05/7/2018 của Chính phủ về chính sách khuyến khích phát triển hợp tác, liên kết trong sản xuất và tiêu thụ sản phẩm nông nghiệp), đã có 19 doanh nghiệp xuất khẩu trong và ngoài tỉnh tham gia thực hiện hợp đồng liên kết sản xuất và tiêu thụ lúa với 358 HTX nông nghiệp (năm 2017:147 HTX; năm 2018: 211 HTX).

+ Hỗ trợ cho 04 HTX và 02 THT công nghiệp - TTCN trên địa bàn tỉnh triển khai đầu tư máy móc thiết bị, xây dựng mô hình trình diễn, sản xuất sản phẩm mới, từ ngân sách địa phương; với tổng kinh phí hỗ trợ là 574,4 triệu đồng, qua đó đã nâng cao được hiệu quả hoạt động của các HTX, THT, trong đó bao gồm:

• Hỗ trợ cho HTX Trúc Xinh tại huyện Tân Hiệp và HTX Hòa Tân tại huyện Châu Thành đầu tư máy vót nan tre.

• Hỗ trợ Hợp tác xã Thương mại - Dịch vụ Phú Quý tại huyện Phú Quốc, tỉnh Kiên Giang sản xuất sản phẩm mới.

• Hỗ trợ Hợp tác xã Tân Anh, huyện Phú Quốc xây dựng mô hình trình diễn kỹ thuật “Chế biến thức ăn gia súc dạng viên”.

• Hỗ trợ Tổ hợp tác Nguyễn Minh Thế, huyện U Minh Thượng đầu tư ứng dụng máy móc tiên tiến phục vụ cho sản xuất khô cá sặc rằn.

• Hỗ trợ Tổ hợp tác nghề mộc Ấp 5, huyện Gò Quao đầu tư máy móc thiết bị sản xuất chế biến gỗ.

2.2.3. Chính sách hỗ trợ, ưu đãi khác

- Chính sách hỗ trợ bảo hiểm xã hội cho cán bộ HTX:

Thực hiện theo đúng quy định của Luật Bảo hiểm xã hội, cán bộ HTX tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện thì sẽ được hỗ trợ theo quy định, cụ thể: nếu đối tượng thuộc hộ nghèo hỗ trợ 30%, cận nghèo hỗ trợ 25%, còn lại hỗ trợ 10% theo mức chuẩn nghèo của nông thôn tại thời điểm tham gia.

- Chính sách ưu đãi về thuế, phí và lệ phí:

Cơ quan thuế đã thực hiện kịp thời và đầy đủ các chính sách thuế đối với HTX theo quy định như: miễn thuế GTGT đối với HTX có doanh thu từ sản phẩm trồng trọt và chăn nuôi, nuôi trồng thủy sản. Miễn giảm thuế thu nhập doanh nghiệp trong thời gian mới thành lập theo quy định.

- Chính sách hỗ trợ liên kết sản xuất và tiêu thụ sản phẩm của HTX với doanh nghiệp:

Trong những năm qua, Tỉnh ủy và UBND tỉnh đã chỉ đạo các Sở, ban, ngành phối hợp địa phương thực hiện tốt chuỗi liên kết giữa doanh nghiệp và HTX, nhằm đổi mới phương thức hoạt động kinh doanh cũng như tư duy về mô hình hợp tác xã kiểu mới của người dân; phối hợp với các doanh nghiệp trong và ngoài tỉnh xây dựng chuỗi liên kết và tiêu thụ sản phẩm cho các HTX, tạo cầu nối cho các HTX tiếp cận thị trường tham gia các kỳ hội trợ tại Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh để giới thiệu và tiêu thụ sản phẩm của HTX.

3. Công tác quản lý Nhà nước đối với KTTT, HTX

- Công tác thành lập và kiện toàn Ban Chỉ đạo Đổi mới, phát triển KTTT, HTX; nêu rõ cơ quan thường trực của Ban Chỉ đạo: Quyết định 961-QĐ/TU ngày 15/7/2013; Quyết định 1744-QĐ/TU ngày 11/5/2015; Quyết định số 322-QĐ/TU, ngày 12-7-2016; Quyết định số 1102-QĐ/TU ngày 18/5/2018; Quyết định số 1882-QĐ/TU ngày 18/7/2019 của Tỉnh ủy về kiện toàn Ban Chỉ đạo đổi mới, phát triển kinh tế tập thể, hợp tác xã, do đồng chí Phó Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh làm Trưởng ban; đồng chí Chủ tịch Liên minh Hợp tác xã tỉnh làm Phó Trưởng ban thường trực.

- Quyết định số 141/QĐ-BCĐ ngày 05/8/2019 của Ban Chỉ đạo đổi mới, phát triển kinh tế tập thể, hợp tác xã ban hành quy chế hoạt động của Ban Chỉ đạo đổi mới, phát triển kinh tế tập thể, hợp tác xã. Cơ quan thường trực Ban Chỉ đạo là Liên minh Hợp tác xã tỉnh.

- Việc thành lập bộ máy quản lý, bố trí cán bộ và thực hiện phân công quản lý Nhà nước về kinh tế tập thể ở các cấp theo Thông tư liên tịch số 21/2015/TTLT-BKHĐT-BNV ngày 11/12/2015 giữa Bộ Kế hoạch và Đầu tư và Bộ Nội vụ. Theo đó, giúp Ủy ban nhân dân tỉnh thực hiện chức năng quản lý nhà nước về kinh tế tập thể trên địa bàn tỉnh là Sở Kế hoạch và Đầu tư. Ở cấp huyện, Phòng Tài chính - Kế hoạch là cơ quan giúp Ủy ban nhân dân cấp huyện thực hiện chức năng cấp giấy chứng nhận đăng ký HTX trên địa bàn huyện; các phòng chuyên môn khác có trách nhiệm phối hợp và trực tiếp tham mưu, giúp Ủy ban nhân dân cấp huyện thực hiện quản lý nhà nước đối với kinh tế tập thể thuộc ngành, lĩnh vực quản lý. Ở cấp xã, bố trí 01 công chức cấp xã kiêm nhiệm tham mưu cho Ủy ban nhân dân cấp xã quản lý nhà nước về nông nghiệp, xây dựng nông thôn mới, trong đó có lĩnh vực kinh tế tập thể.

- Công tác kiểm tra, giám sát việc thực hiện pháp luật đối với KTTT, HTX: Do Ủy ban nhân dân các cấp thực hiện.

- Thực hiện chế độ báo cáo về HTX, Liên hiệp HTX theo quy định tại Thông tư 03/2014/TT-BKHĐT ngày 26/5/2014 (Điều 24, 25) của Bộ Kế hoạch và Đầu tư Hướng dẫn về đăng ký HTX và chế độ báo cáo về tình hình hoạt động của HTX; Thông tư số 07/2019/TT-BKHĐT ngày 08/4/2019 sửa đổi, bổ sung một số điều của Thông tư số 03/2014/TT-BKHĐT về thực hiện theo quy định tại Thông tư 03/2014/TT-BKHĐT và Thông tư số 07/2019/TT-BKHĐT ngày 08/4/2019 sửa đổi, bổ sung một số điều của Thông tư số 03/2014/TT-BKHĐT.

4. Hợp tác quốc tế về kinh tế tập thể

Khuyến khích hợp tác quốc tế trong phát triển KTTT, HTX, nhất là trong việc tiếp thu kinh nghiệm tốt của các nước, vùng lãnh thổ có phong trào HTX mạnh. Tiếp thu các hỗ trợ phát triển trong việc thành lập và nâng cao năng lực HTX. Thành lập và nâng cao năng lực cơ cấu trợ giúp tổ chức kinh tế tập thể. Từng bước mở rộng hoạt động và phát huy vai trò HTX trong phát triển quan hệ với các tổ chức quốc tế, trước hết là Liên minh HTX quốc tế (ICA), Tổ chức lao động quốc tế (ILO) và các nước Đông Nam Á.

5. Vai trò của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tỉnh và các tổ chức đoàn thể và Liên minh HTX tỉnh đối với phát triển KTTT, HTX

5.1 Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức đoàn thể

- Ủy ban Mặt trận tổ quốc Việt Nam các cấp và tổ chức thành viên tổ chức tuyên truyền cuộc vận động “Toàn dân đoàn kết xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh” gắn với tuyên truyền các chủ trương, chính sách phát triển KTTT như: Chính sách về Quỹ Đầu tư Phát triển Kiên Giang cho HTX vay vốn theo dõi lãi suất ưu đãi, bảo lãnh tín chấp cho HTX; chính sách về mạng lưới điện, công trình hạ thế hỗ trợ bơm tát cho THT, HTX nông nghiệp; kế hoạch phát triển mạng lưới điện phục vụ bơm tát trong nông nghiệp giai đoạn 2014-2020; kế hoạch chuyển đổi các HTX theo Luật Hợp tác xã năm 2012; tiêu chí đánh giá, phân loại THT, HTX; thực hiện chủ trương không chi tiền hỗ trợ cho các HTX mới thành lập không thực hiện đúng nguyên tắc tổ chức và hoạt động theo Luật Hợp tác xã; chính sách về xây dựng hệ thống thủy lợi nội đồng; quy hoạch phát triển trạm bơm điện quy mô vừa và nhỏ...

- Thực hiện tốt việc vận động, hỗ trợ phát triển ngành nghề truyền thống thông qua các chương trình mục tiêu quốc gia, chương trình phát triển kinh tế - xã hội, như hỗ trợ 04 HTX nông nghiệp tham gia Dự án cạnh tranh nông nghiệp (ACP) giai đoạn 1, được tài trợ, đầu tư mỗi HTX gần 05 tỷ đồng; chương trình xây dựng nông thôn mới; chương trình liên kết sản phẩm giữa HTX với doanh nghiệp...Việc đầu tư, hỗ trợ cho HTX, THT trong những năm qua đã góp phần nâng cao hiệu quả hoạt động, từng bước nâng cao nhận thức của người dân, thành viên, tổ viên trong hợp tác sản xuất nông nghiệp và góp phần vào xây dựng nông thôn mới.

- Ban Thường trực Ủy ban Mặt trận tổ quốc Việt Nam các cấp và tổ chức thành viên có vai trò thúc đẩy sự phát triển kinh tế tập thể thông qua việc xây dựng các mô hình nông thôn mới.

5.2 Vai trò của Liên minh Hợp tác xã tỉnh

- Liên minh Hợp tác xã tỉnh đã thực hiện tốt các chính sách của Đảng và Nhà nước như: xúc tiến thương mại; đào tạo, bồi dưỡng nguồn nhân lực cho HTX; công tác hỗ trợ, tuyên truyền, tư vấn cho THT, HTX; chính sách về đầu tư, tín dụng, ứng dụng khoa học và công nghệ; chính sách về đầu tư kết cấu hạ tầng về giao thông nông thôn, thủy lợi, lồng ghép các chương trình phát triển kinh tế - xã hội, các chương trình mục tiêu quốc gia.

- Liên minh Hợp tác xã tỉnh đã phối hợp với các ngành liên quan và địa phương thực hiện tốt chức năng, nhiệm vụ, nhất là công tác tư vấn, tuyên truyền thành lập THT và HTX; làm tốt công tác trung gian cầu nối giới thiệu HTX với doanh nghiệp và hỗ trợ xây dựng hợp đồng liên kết; công tác hỗ trợ vốn, tạo việc thông qua liên kết với doanh nghiệp bảo hiểm, bưu điện và công tác thi đua khen thưởng trong các đơn vị thi đua thực hiện tốt các dịch vụ hỗ trợ cho thành viên.

III. ĐÁNH GIÁ CHUNG VỀ PHÁT TRIỂN KTTT, HTX

1. Thành tựu, vị trí, vai trò của KTTT trong phát triển kinh tế - xã hội

- Về phát triển kinh tế: khu vực kinh tế tập thể, hợp tác xã tỉnh nhất là những năm gần đây có bước phát triển cả về số lượng và chất lượng, đa dạng trên các lĩnh vực, cơ bản khắc phục được tình trạng yếu kém kéo dài. Nội dung, phương thức hoạt động của các hợp tác xã có bước đổi mới, tổ chức thực hiện theo đúng Luật Hợp tác xã, tạo việc làm, tăng thu nhập, xóa đói, giảm nghèo cho các thành viên, góp phần xây dựng nông thôn mới, bảo đảm an sinh, an ninh, trật tự, an toàn xã hội, từng bước khẳng định vị trí, vai trò nền tảng của khu vực kinh tế tập thể, hợp tác xã trong nền kinh tế quốc dân.

- Về chính trị, văn hóa, xã hội:

+ Trong chương trình Xây dựng nông thôn mới có 19 tiêu chí, trong đó có 01 tiêu chí là phải xây dựng THT, hoặc HTX sản xuất kinh doanh có hiệu quả, tiêu chí này không chỉ nâng cao thu nhập cho nông dân mà còn góp phần làm thay đổi căn bản diện mạo nông thôn thời kỳ hội nhập. Thực tiễn xây dựng nông thôn mới thời gian qua cho thấy, kinh tế tập thể mà nòng cốt là HTX, nếu phát triển đúng hướng, sẽ là một yếu tố và động lực cơ bản góp phần tạo nền tảng thúc đẩy quá trình xây dựng nông thôn mới.

+ Đặc biệt, trong những năm gần đây, với yêu cầu tái cơ cấu sản xuất nông nghiệp, HTX đã có bước phát triển mới về số lượng, hiệu quả; hoạt động được nâng cao, với đủ các loại hình dịch vụ thúc đẩy sản xuất kinh doanh ở khu vực nông thôn phát triển.

+ Các HTX nông nghiệp đã phát huy được vai trò tập hợp, vận động, thay đổi cách nghĩ, cách làm cho bà con nông dân, ứng dụng các tiến bộ khoa học kỹ thuật, nâng cao hiệu quả sản xuất và nhất là đã thực hiện tốt việc liên doanh, liên kết, bảo đảm đầu ra ổn định cho nông sản. Trên một số lĩnh vực, HTX đã mở rộng sản xuất, tạo thêm nhiều ngành nghề, phát triển kinh doanh tổng hợp, đầu tư trang thiết bị để nâng cao năng lực sản xuất kinh doanh, đồng thời tham gia các hoạt động xã hội trên địa bàn, góp phần xóa đói, giảm nghèo, ổn định chính trị xã hội ở địa phương.

2. Tồn tại, hạn chế

- Một số Sở, ngành, địa phương chưa thực sự quan tâm, công tác chỉ đạo còn thiếu trọng tâm, trọng điểm, thiếu quyết liệt. Công tác phối hợp giữa các cơ quan quản lý Nhà nước chưa chặt chẽ, công tác báo cáo cũng như cơ chế kiểm tra, giám sát đánh giá kết quả thực hiện cơ chế chính sách đối với HTX, THT chưa được chú trọng.

- Hệ thống chính sách hỗ trợ phát triển kinh tế tập thể được ban hành nhưng việc chỉ đạo, hướng dẫn thực hiện thiếu đồng bộ, chậm trễ, thực hiện thiếu nghiêm túc.

- Trình độ, năng lực quản lý, điều hành của cán bộ quản lý HTX vừa thiếu, vừa yếu; tỷ lệ cán bộ chưa qua đào tạo, bồi dưỡng còn nhiều, chủ yếu dựa vào kinh nghiệm, tâm huyết. Thực lực của HTX chưa đủ mạnh để liên doanh, liên kết phát huy được những lợi thế của địa phương.

- Các THT, HTX hoạt động còn đơn điệu, thiếu chiến lược trong sản xuất, kinh doanh, mối liên kết giữa các HTX với nhau và giữa HTX với các thành phần kinh tế khác còn nhiều hạn chế; quy mô sản xuất kinh doanh nhỏ lẻ, cơ sở vật chất kỹ thuật còn khó khăn, thiếu vốn nghiêm trọng, các dịch vụ hỗ trợ chưa đa dạng, phong phú; chất lượng sản phẩm, dịch vụ kém sức cạnh tranh, chưa phát huy được tiềm năng thị trường sẵn có tại địa phương; đội ngũ cán bộ quản lý hạn chế về trình độ chuyên môn, nghiệp vụ.

- Năng lực nội tại của các HTX còn yếu, việc tiếp cận các nguồn vốn từ phía ngân hàng còn vướng mắc, trình độ quản lý còn hạn chế trong việc nắm bắt thông tin thị trường và tiếp cận các công nghệ mới.

- Công tác đào tạo, bồi dưỡng chủ yếu tập trung cho các HTX nông nghiệp mà chưa tổ chức cho các HTX phi nông nghiệp; chưa kịp thời tháo gõ khó khăn cho HTX; chưa thu hút được doanh nghiệp tham gia làm thành viên Liên minh HTX, chưa thành lập được liên hiệp HTX.

3. Nguyên nhân

3.1. Về pháp luật, cơ chế, chính sách

Nhiều chính sách của Nhà nước chưa đến được THT, HTX, mức hỗ trợ cho cán bộ HTX đi tập huấn, đào tạo, bồi dưỡng chưa đảm bảo nên số lượng tham gia ít. Đây là nguyên nhân cơ bản làm hạn chế sự phát triển của THT, HTX trên địa bàn tỉnh.

3.2. Về tổ chức thực hiện pháp luật, cơ chế, chính sách

Một số quy định của Luật Hợp tác xã còn chưa được hướng dẫn cụ thể hoặc có hướng dẫn nhưng khó triển khai. Các quy định về ưu đãi, hỗ trợ cho các HTX nhưng thực tế các chính sách này đi vào cuộc sống chưa nhiều. Một số địa phương vẫn chưa thấy rõ vai trò của HTX trong việc phát triển kinh tế xã hội của địa phương, chỉ dừng lại ở chủ trương, chưa chỉ đạo xây dựng kế hoạch và tổ chức thực hiện. Công tác thanh tra, giám sát việc thực hiện Luật Hợp tác xã còn chưa được thường xuyên và nghiêm túc.

3.3. Về bản thân hợp tác xã

Đội ngũ cán bộ quản lý của THT, HTX còn nhiều hạn chế chưa được đào tạo bài bản, một số thiếu tinh thần trách nhiệm, thiếu tâm huyết, nguồn cán bộ được đào tạo để bổ sung thay thế rất hạn chế. Trình độ, năng lực quản lý, điều hành của cán bộ quản lý HTX vừa thiếu, vừa yếu; tỷ lệ cán bộ chưa qua đào tạo, bồi dưỡng còn nhiều, chủ yếu dựa vào kinh nghiệm, tâm huyết. Thực lực của HTX chưa đủ mạnh để liên doanh, liên kết phát huy được những lợi thế của địa phương. Một bộ phận xã viên, người lao động trong khu vực kinh tế tập the chưa hiểu biết đầy đủ các chủ trương, chính sách pháp luật của Đảng và Nhà nước đối với kinh tế tập thể, một số HTX thiếu quyết tâm nỗ lực vươn lên, vẫn còn tư tưởng trông chờ ỷ lại sự bao cấp của nhà nước.

3.4. Về thực hiện chức năng quản lý Nhà nước về KTTT, HTX

Trình độ nhận thức, năng lực và kinh nghiệm của đội ngũ cán bộ quản lý HTX còn yếu, thiếu về số lượng, chưa được đào tạo bài bản. Tâm lý chung của cán bộ HTX không muốn làm lâu dài do thu nhập thấp, chưa ổn định và một số nơi chưa được tham gia bảo hiểm xã hội.

4. Bài học kinh nghiệm

Một là, sự quan tâm của cấp ủy đảng và chính quyền địa phương là nhân tố quan trọng thúc đẩy sự phát triển của kinh tế tập thể, HTX thông qua việc lãnh đạo, chỉ đạo thường xuyên và đề ra các chủ trương, nghị quyết, chương trình, đề án, cơ chế chính sách khuyến khích, hỗ trợ phù hợp.

Hai là, công tác chỉ đạo, điều hành và lãnh đạo tổ chức thực hiện phải đồng bộ, thống nhất, sát thực tiễn và phù hợp với thực trạng khu vực kinh tế tập thể, HTX. Cần có sự phối hợp tốt và nâng cao vai trò, trách nhiệm của các cơ quan quản lý Nhà nước, Liên minh Hợp tác xã tỉnh trong việc phân công chỉ đạo, thực hiện các nội dung quản lý Nhà nước đối với khu vực kinh tế tập thể, HTX.

Ba là, đẩy mạnh công tác tuyên truyền về KTTT làm cho mọi người dân và các tầng lớp xã hội hiểu biết đầy đủ về tầm quan trọng của KTTT trong nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa; bản chất, các nguyên tắc và giá trị của HTX; hiểu rõ về mô hình HTX kiểu mới, tạo được môi trường tâm lý thuận lợi cho sự phát triển KTTT. Đặc biệt, mô hình HTX tạo được sự gắn bó, gần gũi và sẻ chia, là sợi dây của tinh thần đoàn kết trong nhân dân.

Bốn là, đội ngũ quản lý HTX là nhân tố quan trọng góp phần nâng cao hiệu quả quản lý, tổ chức sản xuất kinh doanh. Việc hoạch định kế hoạch kinh doanh trước mắt và lâu dài vừa đúng hướng, vừa có tính khả thi, hiệu quả phần lớn phụ thuộc vào trình độ, năng lực của đội ngũ quản lý HTX.

Năm là, các loại hình HTX phải chủ động, tích cực, xây dựng phương án sản xuất kinh doanh dịch vụ phù hợp với thực tế để triển khai; hợp tác liên kết với các thành phần kinh tế khác để nâng cao năng lực cạnh tranh và hội nhập trong tình hình mới. Phải chủ động, tập trung vào các hoạt động kinh tế mang lại lợi nhuận cho HTX, có kỹ năng điều hành, quản lý tốt. Quan tâm đào tạo nguồn nhân lực là nhân tố có ý nghĩa quan trọng, nhằm xây dựng đội ngũ cán bộ chủ chốt HTX có năng lực - trình độ, tâm huyết và gắn bó với sự nghiệp phát triển HTX. Nếu không làm được như vậy thì cho dù nhà nước có chính sách tốt thì các HTX cũng khó phát triển được bền vững.

Sáu là, công tác sơ kết, tổng kết đánh giá rút kinh nghiệm về các điển hình tiên tiến cần được chú trọng, qua đó rút ra những vấn đề căn bản, có tính chất phổ biến để có định hướng, cơ chế chính sách phù hợp trong từng giai đoạn.

Phần thứ hai

QUAN ĐIỂM, MỤC TIÊU, ĐỊNH HƯỚNG CHIẾN LƯỢC PHÁT TRIỂN KTTT GIAI ĐOẠN 2021 - 2030

I. TÌNH HÌNH TRONG NƯỚC VÀ QUỐC TẾ

1. Tình hình quốc tế

Đối với khu vực và thế giới, đang từng bước đi vào sử dụng tri thức cho phát triển và dần hình thành nền kinh tế dựa vào tri thức, sử dụng nhanh các thành tựu của khoa học công nghệ vào phục vụ sản xuất đời sống, đặc biệt là công nghệ thông tin và viễn thông đã được ứng dụng ngày càng nhiều mặt của đời sống xã hội. Đây là thời kỳ mà các quan hệ quốc tế đã phát triển tới mức không một quốc gia nào dù lớn hay nhỏ, dù thuộc hệ thống kinh tế xã hội nào có thể tồn tại và phát triển mà không chịu sự tác động ấy. Đây cũng là thời kỳ diễn ra quá trình biến đổi từ một nền kinh tế thế giới bao gồm nhiều nền kinh tế quốc gia sang nền kinh tế toàn cầu, từ sự phát triển kinh tế theo chiều rộng sang phát triển kinh tế theo chiều sâu. Về phương diện kinh tế, các quan hệ kinh tế quốc dân đan quyện vào nhau và chi phối nền kinh tế của tất cả các nước. Bối cảnh quốc tế mới vừa tạo ra thời cơ mới tương đối thuận lợi, đồng thời cũng đặt ra những thách thức mới đối với nền kinh tế của các quốc gia.

2. Tình hình đất nước

- Nhiều năm qua, cùng với các thành phần kinh tế khác, kinh tế tập thể, trong đó nòng cốt là HTX đóng vai trò quan trọng trong phát triển kinh tế và ổn định an sinh xã hội. Mặc dù đã phát huy những hiệu quả tích cực, tuy nhiên, các HTX vẫn gặp nhiều khó khăn trong hoạt động, đòi hỏi phải có những thay đổi kịp thời để có thể tồn tại trong bối cảnh mới, trong thời đại công nghiệp 4.0 với thị trường cạnh tranh ngày càng khốc liệt.

Bên cạnh đó, nhu cầu sử dụng sản phẩm an toàn và chất lượng ngày càng tăng cao, hàng rào an ninh lương thực của các nước ngày càng khắt khe, sự cạnh tranh sản phẩm cùng với biến đổi khí hậu là những khó khăn, thách thức đối với HTX khi muốn hội nhập quốc tế. Vì vậy, đòi hỏi các HTX cần phải liên kết sản xuất, tập trung với quy mô lớn, có sự quản lý chặt chẽ về quy trình sản xuất, đảm bảo an toàn thực phẩm. Đối với khu vực và thế giới, trong xu thế hội nhập, toàn cầu hóa cạnh tranh gay gắt, nước ta đang đối mặt với rất nhiều thách thức, bởi nền sản xuất hiện nay cho năng suất còn thấp, việc áp dụng khoa học công nghệ vào sản xuất nông nghiệp còn hạn chế..., không còn cách nào khác là nỗ lực tiếp nhận cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ 4 nhằm thay đổi đất nước.

- Nhiều HTX hiện nay mới chủ yếu tập trung được đầu vào, còn đầu ra gặp nhiều khó khăn, nguyên nhân do chia sẻ lợi ích giữa doanh nghiệp và HTX, nông dân chưa hài hòa, hoặc do nội tại hợp tác xã chưa thống nhất mức giá đầu ra sản phẩm khi ký hợp đồng với doanh nghiệp. Hiện tượng được mùa mất giá vẫn tiếp tục xảy ra khiến người sản xuất không yên tâm đầu tư. Vì vậy, nông dân hay HTX, THT cần phải sản xuất với quy mô lớn, ứng dụng công nghệ quản lý hiện đại và các quy trình sản xuất công nghệ cao, bỏ thói quen sản xuất tự phát để chuyển qua sản xuất theo hợp đồng, liên kết; tôn trọng hợp đồng cả về số lượng, chất lượng sản phẩm và thời gian cung ứng. Đặc biệt, nông dân, HTX, THT cần nâng cao nhận thức về quyền và trách nhiệm trong thực thi các hợp đồng kinh tế, tránh tình trạng khi giá nông sản cao thì trì hoãn, né tránh thực hiện hợp đồng còn khi giá nông sản thấp thì hối thúc đối tác để thanh lý hợp đồng.

3. Cơ hội và thách thức đối với khu vực KTTT, HTX

3.1. Cơ hội

- Trong điều kiện toàn cầu hóa hiện nay, mô hình KTTT, HTX luôn đứng trước những cơ hội mới, thị trường được mở rộng và dễ tiếp cận hơn, phát triển thương mại, thúc đẩy tăng trưởng và phát triển kinh tế - xã hội; cải thiện môi trường đầu tư - kinh doanh, nâng cao năng lực cạnh tranh về mẫu mã và chất lượng sản phẩm của HTX; tăng cường nguồn nhân lực; chuyển giao công nghệ - kỹ thuật; tạo điều kiện cho các HTX tiếp cận thị trường quốc tế... Đây là môi trường có ý nghĩa quan trọng và đặc biệt thúc đẩy các HTX phát triển tại thị trường trong nước và nước ngoài.

- Các HTX có môi trường, điều kiện để học hỏi kinh nghiệm, tham gia hội nhập quốc tế, mở ra cho các HTX thị trường và cách thức hoạt động mới, đối tác mới; đặc biệt, khi được hoạt động trong một môi trường cạnh tranh cao hơn, năng động hơn, sẽ tạo cơ hội để các HTX đẩy mạnh cải cách, đổi mới tư duy, và vươn lên mạnh mẽ hơn, chấp nhận cạnh tranh không chỉ ở địa phương, trong nước mà cả ở phạm vi thế giới. Hơn nữa, nó còn tạo ra cơ hội để các HTX từ bỏ cách làm cũ, lạc hậu để hướng tới kinh doanh văn minh, hiện đại hơn.

- Các HTX có điều kiện được đối xử bình đẳng trong quan hệ thương mại quốc tế, đặc biệt là trong các tranh chấp thương mại quốc tế, được tiếp cận với công nghệ sản xuất - kinh doanh tiên tiến.

3.2. Thách thức

Bên cạnh cơ hội, khu vực KTTT, HTX sẽ phải đối mặt với nhiều thách thức, đó là các HTX phải đối mặt với việc dần xóa bỏ hàng rào thuế quan, xóa bỏ sự bảo hộ của Nhà nước sẽ tạo nên sức ép cạnh tranh gay gắt đối với các HTX ngay trên thị trường nội địa. Trong điều kiện vốn ít, còn non trẻ về kinh nghiệm quản lý, thương trường; việc nắm bắt nhu cầu, thị hiếu, hệ thống phân phối, kinh doanh ở thị trường trong nước và nước ngoài còn rất hạn chế, sự liên kết, hợp tác giữa các HTX với nhau và với các doanh nghiệp thuộc các thành phần kinh tế khác còn lõng lẽo, hời hợt, chưa có sự kết nối lâu dài. Điều này làm tăng nguy cơ mất thị trường đối với các HTX. Bên cạnh đó các vấn đề kinh tế - xã hội tiêu cực như phá sản, thất nghiệp, ô nhiễm môi trường, bệnh tật, nghèo đói, tệ nạn xã hội,... những ảnh hưởng tiêu cực của thời tiết, thiên tai, dịch bệnh, biến đổi khí hậu ảnh hưởng đến mọi hoạt động sản xuất - kinh doanh của HTX. Đây chính là những yếu tố chủ yếu tác động đến sự tồn tại và phát triển của HTX trong tình hình mới. Một điều rất quan trọng mà các HTX phải đối mặt, đó là trong điều kiện các chính sách của Nhà nước còn nhiều điểm chưa đồng bộ, chưa hoàn thiện, kinh nghiệm quản lý còn yếu kém, mỗi HTX phải đối mặt với các biểu hiện cạnh tranh không lành mạnh, như bán phá giá, lừa đảo, lạm dụng vị thế độc quyền trong thương mại... đó là những thách thức không hề nhỏ với các HTX trong tình hình mới hết sức gay gắt. HTX cần phải tận dụng tốt cơ hội và vượt qua những thách thức này để phát triển bền vững trong thời gian tới.

4. Dự báo xu hướng phát triển KTTT, HTX giai đoạn 2021-2030

- Việc liên kết, tiêu thụ đang mang lại nhiều lợi ích thiết thực cho các HTX. Không chỉ mang lại giá trị kinh tế lớn hơn, cùng ứng dụng công nghệ cao, liên kết sản xuất, tiêu thụ được xem là khâu hết sức quan trọng trong nỗ lực tạo ra chuỗi giá trị hàng nông sản an toàn và bền vững. Điều quan trọng nhất, là giúp giải quyết được bài toán “được mùa mất giá” và ngược lại, từng bước khiên nhiều HTX, THT rất “đau đầu” trong suốt thời gian qua. Qua đó, tạo chuyển biển tích cực trong nhận thức của người sản xuất, góp phần thúc đẩy sự phát triển mạnh mẽ của các HTX trong bối cảnh cạnh tranh thị trường ngày một lần hiện nay.

- Trong thời gian tới, tiếp tục hỗ trợ các HTX trong ứng dụng công nghệ cao vào sản xuất. Tư vấn, hướng dẫn các HTX đăng ký nhãn hiệu, thương hiệu sản phẩm. Đây được xem là khâu rất quan trọng nhằm tạo điều kiện thuận lợi đế các HTX có được “giấy thông hành” trong việc tăng cường liên kết các tổ chức, doanh nghiệp trong sản xuất, tiêu thụ. Qua đó, thúc đẩy chuỗi giá trị nông sản an toàn và bền vững cho các HTX trên địa bàn.

II. QUAN ĐIỂM CHỈ ĐẠO

1. Vai trò của KTTT, mà nòng cốt là HTX trong phát triển kinh tế - xã hội địa phương và đất nước.

Đổi mới phát triển kinh tế tập thể mà nòng cốt là HTX trong các ngành, lĩnh vực, trọng tâm là khu vực nông nghiệp, nông thôn; phải bám sát quan điểm của Đảng về phát triển kinh tế tập thể và quy định của pháp luật; phù hợp với từng vùng, từng lĩnh vực để sử dụng có hiệu quả các nguồn lực xã hội, gắn với tăng cường đầu tư của Nhà nước; tăng cường ứng dụng các thành tựu khoa học công nghệ tiên tiến cho nông nghiệp nông thôn, phát triển nguồn nhân lực, nâng cao dân trí cho nông dân góp phần tích cực thực hiện tái cơ cấu lại nền kinh tế của tỉnh.

2. Phát triển KTTT có ý nghĩa về kinh tế, văn hóa, xã hội, môi trường, trật tự xã hội, nhất là ở nông thôn

- Phát triển HTX nhằm phát huy mặt mạnh, khắc phục mặt yếu của kinh tế hộ trong nền sản xuất hàng hóa, góp phần chuyển dịch cơ cấu kinh tế ở nông thôn góp phần xóa đói giảm nghèo nâng cao đời sống nhân dân...

- Phấn đấu đến năm 2030, đưa kinh tế tập thể thoát khỏi những yếu kém hiện nay và có nhiều mô hình mới, hiệu quả trên các lĩnh vực; đến năm 2030 kinh tế tập thể có vị trí vai trò quan trọng trong phát triển kinh tế của tỉnh, nhất là trong lĩnh vực nông nghiệp, nông thôn.

3. Khuyến khích phát triển KTTT nhanh và bền vững với nhiều hình thức liên kết, hợp tác đa dạng; xuất phát từ nhu cầu của người dân, tổ chức tham gia, phù hợp với điều kiện, đặc điểm, mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội của từng địa phương.

4. Đổi mới và tăng cường sự lãnh đạo của Đảng và quản lý của Nhà nước đối với phát triển KTTT, HTX; huy động lực lượng xã hội và nguồn lực trong và ngoài nước tham gia thúc đẩy phát triển KTTT, HTX.

III. MỤC TIÊU CHIẾN LƯỢC

1. Mục tiêu tổng quát

- Tiếp tục phát triển kinh tế tập thể với nhiều hình thức, loại hình, quy mô và trình độ khác nhau trong các ngành, các lĩnh vực. Tập trung chỉ đạo củng cố tổ chức, đổi mới nội dung phương thức hoạt động của các HTX, khắc phục những hạn chế, yếu kém để nâng cao chất lượng hoạt động khu vực KTTT, HTX. Trên cơ sở đảm bảo nguyên tắc tự nguyện cùng có lợi. Tập trung phát triển lực lượng sản xuất trong các HTX nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động, khai thác tốt hơn các tiềm năng lợi thế của địa phương. Tạo sự chuyển biến tích cực trong kinh tế tập thể, góp phần xây dựng nông thôn mới, xoá đói, giảm nghèo, cải thiện đời sống của xã viên và cộng đồng dân cư.

- Phát triển kinh tế tập thể để hỗ trợ đắc lực cho kinh tế hộ, kinh tế trang trại phát triển, giải quyết việc làm, tăng thu nhập cho thành viên và người lao động; mở rộng các hình thức liên doanh, liên kết với các loại hình kinh tế khác. Khẳng định được vai trò, vị trí quan trọng của kinh tế tập thể trong nền kinh tế thị trường định hướng XHCN.

2. Các mục tiêu cụ thể

2.1. Đến năm 2025

- Tuyên truyền, vận động thành lập mới 105 hợp tác xã (80 hợp tác xã nông nghiệp) và 560 tổ hợp tác gắn với xây dựng cánh đồng lớn; 01 liên hiệp hợp tác xã; phấn đấu trên 90% hợp tác xã có lãi, trong đó 55% hợp tác xã khá giỏi, 40% hợp tác xã trung bình, hạn chế thấp nhất hợp tác xã yếu kém.

- Tiếp tục duy trì các mô hình hoạt động có hiệu quả và phấn đấu mỗi xã, phường, thị trấn xây dựng từ 01 đến 02 mô hình kinh tế tập thể bền vững và làm ăn có hiệu quả.

2.2. Đến năm 2030

- Tuyên truyền, vận động thành lập mới 165 hợp tác xã (125 hợp tác xã nông nghiệp) và 880 tổ hợp tác; 02 liên hiệp hợp tác xã; phấn đấu trên 95% hợp tác xã có lãi, trong đó 60% hợp tác xã khá giỏi, 35% hợp tác xã trung bình, hạn chế thấp nhất hợp tác xã yếu kém.

- Tiếp tục duy trì các mô hình hoạt động có hiệu quả và phấn đấu mỗi xã, phường, thị trấn xây dựng từ 01 đến 02 mô hình kinh tế tập thể bền vững và làm ăn có hiệu quả.

IV. ĐỊNH HƯỚNG PHÁT TRIỂN KTTT GIAI ĐOẠN 2021-2030

1. Định hướng chung

- Tiếp tục phát triển kinh tế tập thể với nhiều hình thức, loại hình, quy mô và trình độ khác nhau trong các ngành, các lĩnh vực thuộc thế mạnh của tỉnh. Tập trung chỉ đạo củng cố tổ chức, đổi mới nội dung phương thức hoạt động của các hợp tác xã, bảo đảm nguyên tắc tự nguyện cùng có lợi.

- Tập trung phát triển lực lượng sản xuất trong các hợp tác xã nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động, khai thác tốt hơn các tiềm năng lợi thế của địa phương.

- Tạo sự chuyển biến tích cực trong kinh tế tập thể, góp phần xây dựng nông thôn mới, giảm nghèo, nâng cao đời sống của thành viên hợp tác xã và cộng đồng dân cư. Phát triển kinh tế tập thể để hỗ trợ đắc lực cho kinh tế hộ, kinh tế trang trại phát triển, giải quyết việc làm, tăng thu nhập cho thành viên và người lao động; chủ động mở rộng các hình thức liên doanh, liên kết với các loại hình kinh tế khác.

- Ứng dụng khoa học công nghệ phục vụ sản xuất, kinh doanh; sản xuất theo chuỗi giá trị, liên kết với doanh nghiệp; bảo đảm lợi ích thành viên...

2. Định hướng phát triển KTTT theo ngành, lĩnh vực chủ yếu

Việc phát triển KTTT theo ngành, lĩnh vực phải phù hợp với quy hoạch, định hướng phát triển ngành, lĩnh vực và điều kiện thực tế xã hội.

2.1. Định hướng chiến lược phát triển KTTT, HTX trong lĩnh vực nông nghiệp, lâm nghiệp, thủy sản, điểm nghiệp (trong đó có định hướng phát triển KTTT, HTX trong xây dựng nông thôn mới; phát triển HTX gắn với chuỗi giá trị; phát triển KTTT, HTX tại các vùng khó khăn, đặc biệt khó khăn...):

- Đẩy mạnh công tác quán triệt, tuyên truyền về đường lối, chính sách phát triển kinh tế tập thể của Đảng và Nhà nước ở các ngành các cấp, các tầng lớp nhân dân, nhằm nâng cao nhận thức trong toàn hệ thống chính trị về bản chất HTX và mô hình HTX kiểu mới; nâng cao chất lượng tin bài, thông tin trên website của tỉnh, cơ quan báo, đài địa phương về phát triển KTTT, HTX. Hằng năm tổ chức các lớp tập huấn, bồi dưỡng nghiệp vụ, tuyên truyền thực hiện Luật Hợp tác xã năm 2012, các văn bản quy phạm pháp luật khác có liên quan đến kinh tế hợp tác cho cán bộ quản lý các huyện, thành phố và cán bộ quản lý THT, HTX, doanh nghiệp đầu tư, sản xuất kinh doanh trong, lĩnh vực nông nghiệp.

- Ban hành các chính sách đặc thù của tỉnh về hỗ trợ phát triển HTX; tranh thủ các nguồn vốn hỗ trợ của ngân sách Trung ương cho phát triển HTX trên địa bàn tỉnh như: Hỗ trợ đầu tư kết cấu hạ tầng cho các HTX; hỗ trợ HTX tham gia chuỗi giá trị; Đề án “Mỗi xã một sản phẩm’’; Dự án VnSAT,...

- Củng cố, kiện toàn tổ chức bộ máy quản lý Nhà nước về kinh tế hợp tác tại Sở Nông nghiệp và PTNT. Đối với cấp huyện, cấp xã bố trí ít nhất 01 cán bộ làm công tác tham mưu triển khai thực hiện nhiệm vụ cho huyện về phát triển kinh tế hợp tác, liên kết trong lĩnh vực nông nghiệp.

- Đối với các HTX trung bình, yếu, kém: hướng dẫn các HTX nông nghiệp xây dựng phương án sản xuất kinh doanh có hiệu quả, trong đó đẩy mạnh chuyển đổi phương thức hoạt động từ cung ứng dịch vụ đâu vào sang sản xuất hàng hóa, đưa giống mới có năng suất, chất lượng tốt và ứng dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật vào sản xuất theo tiêu chuẩn an toàn; xây dựng thương hiệu hàng hóa để nâng cao giá trị sản phẩm, tạo thị trường đầu ra ổn định, định hướng cho các hoạt động xuất khẩu hàng hóa nông sản. Tập trung chỉ đạo công tác đào tạo, bồi dưỡng nâng cao trình độ quản trị, sản xuất cho cán bộ quản lý hợp tác xã và thành viên thông qua đào tạo bồi dưỡng ngắn hạn, đào tạo nghề; kết nối với các doanh nghiệp thực hiện liên kết để đầu tư vào sản xuất và tiêu thụ sản phẩm. Lồng ghép các nguồn vốn hỗ trợ xây dựng các công trình kết cấu hạ tầng cho các HTX nông nghiệp: công trình thủy lợi, trụ sở làm việc, nhà kho, cửa hàng vật tư nông nghiệp.

- Đối với các HTX hoạt động khá, tốt: hướng dẫn và hỗ trợ các HTX xây dựng phương án sản xuất kinh doanh có hiệu quả, trong đó tập trung vào các nội dung như đa dạng các dịch vụ; áp dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật vào sản xuất, đặc biệt là sản xuất theo tiêu chuẩn an toàn, công nghệ cao, sản xuất hữu cơ, sản xuất theo chuỗi giá trị, liên kết và tiêu thụ sản phẩm. Tạo điều kiện cho các HTX nông nghiệp vay vốn và tiếp cận với các nguồn vốn hỗ trợ của Nhà nước để đầu tư cơ sở hạ tầng kỹ thuật, mở rộng quy mô sản xuất.

- Vận động thành lập các HTX để phối hợp cùng các doanh nghiệp xây dựng vùng nguyên liệu, liên kết tiêu thụ sản phẩm. Các HTX nông nghiệp mới thành lập cần xây dựng phương án sản xuất kinh doanh hiệu quả, đa dạng dịch vụ; có quy mô phù hợp với từng loại sản phẩm; huy động nguồn lực HTX, nguồn hỗ trợ của Nhà nước theo chính sách, nguồn tín dụng, vốn doanh nghiệp và các nguồn vốn hợp pháp khác để phát triển hạ tầng cơ sở cho sản xuất và chế biến; tổ chức liên kết với doanh nghiệp thông qua hợp đồng tiêu thụ sản phẩm.

- Củng cố chất lượng các tổ hợp tác làm ăn có hiệu quả, diện tích lớn, có khả năng mở rộng thành viên, diện tích nâng lên thành HTX hoặc sáp nhập nhiều THT làm ăn có hiệu quả trên cùng địa bàn thành HTX. Tạo điều kiện để các tổ hợp tác tham gia các chương trình mục tiêu quốc gia, các chương trình phát triển kinh tế xã hội của địa phương để các THT phát huy được vai trò đoàn kết, tổng hợp sức lao động của nhân dân trong thi đua phát triển sản xuất.

2.2. Định hướng chiến lược phát triển KTTTy HTX trong lĩnh vực công nghiệp, tiểu thủ công nghiệp, thương mại dịch vụ

Tăng cường hỗ trợ phát triển các HTX, THT lĩnh vực Công Thương. Trong đó, thí điểm thực hiện 1-2 mô hình HTX kiểu mới, hiệu quả trong sản xuất, chế biến sản phẩm và liên kết tiêu thụ theo chuỗi giá trị; khôi phục và phát triển KTTT trong một số ngành nghề tiểu thủ công nghiệp như: đan đát, dệt, sản xuất gốm-sứ, đồ thủ công mỹ nghệ,... theo hướng đa dạng hóa, đổi mới mẫu mã, sáng tạo, chuyển đổi từ mô hình sản xuất truyền thống, thủ công sang ứng dụng công nghệ mới, tiên tiến, hiện đại.

2.3. Định hướng chiến lược phát triển KTTT, HTX trong lĩnh vực xây dựng

Không tập trung phát triển về số lượng, chủ yếu tập trung phát triển theo chiều sâu, bền vững; đổi mới và nâng cao hiệu quả hoạt động, tăng thu nhập cho người lao động.

2.4. Định hướng chiến lược phát triển KTTT, HTX trong lĩnh vực giao thông vận tải

- Hợp tác xã giao thông vận tải phát triển theo đúng bản chất, mô hình HTX phù hợp pháp luật và thực tiễn Việt Nam, thực sự là những đơn vị kinh tế mạnh, ngày càng có tích lũy, không ngừng tăng trưởng, phát triển bền vững, thành viên, người lao động không ngừng tăng thu nhập, bình đẳng với các thành phần kinh tế khác, có đóng góp đáng kể cho nền kinh tế đất nước.

- Đổi mới và nâng cao hiệu quả hoạt động của các hợp tác xã dịch vụ vận tải, cung cấp các dịch vụ cần thiết cho các thành viên hoạt động kinh doanh vận tải. Phát triển các hợp tác xã cung cấp dịch vụ vận tải đáp ứng nhu cầu làm kinh tế của thành viên, cộng đồng dân cư hoặc các tổ chức, doanh nghiệp.

- Chú trọng phát triển các hợp tác xã cung cấp dịch vụ vận tải cơ khí, sửa chữa phương tiện vận tải cho thành viên, các Hợp tác xã kinh doanh bến bãi với các thành viên là các chủ phương tiện sử dụng bến bãi.

2.5. Định hướng chiến lược phát triển KTTT trong lĩnh vực tín dụng

- Chi nhánh Ngân hàng Hợp tác xã hoạt động nhằm mục tiêu chủ yếu là liên kết, đảm bảo an toàn của hệ thống qua việc hỗ trợ tài chính và giám sát hoạt động của các QTDND và giám sát hoạt động của các QTDND.

- Tiếp tục áp dụng các giải pháp đảm bảo các QTDND hoạt động đúng tôn chỉ, mục đích và nguyên tắc của loại hình tổ chức tín dụng là hợp tác xã, trong đó nâng cao tính tương trợ, liên kết giữa các thành viên, tập trung vào mục tiêu hỗ trợ phát triển sản xuất, kinh doanh dịch vụ và cải thiện đời sống của thành viên, phục vụ cộng đồng trên địa bàn; tiếp tục hoàn thiện cơ cấu, bộ máy quản trị điều hành, đầu tư cơ sở vật chất, hoàn thiện hệ thống công nghệ thông tin, đa dạng hóa và hiện đại hóa các sản phẩm, dịch vụ phù hợp với thông lệ quốc tế và đặc thù của loại hình tổ chức tín dụng là hợp tác xã để phục vụ tốt hơn cho thành viên.

- Thiết lập mối liên kết giữa các quỹ tín dụng nhân dân, giữa quỹ tín dụng nhân dân với Ngân hàng Hợp tác xã phù hợp chỉ đạo của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam.

Phần thứ ba

GIẢI PHÁP CHỦ YẾU THỰC HIỆN CHIẾN LƯỢC

1. Tuyên truyền nâng cao nhận thức về KTTT, HTX

Tăng cường tuyên truyền vai trò, vị trí của kinh tế tập thể, các điển hình tiên tiến, mô hình HTX mới đến đông đảo cán bộ, đảng viên, quần chúng nhân dân và người lao động, làm chuyển biến nhận thức, trách nhiệm đối với việc lãnh đạo, chỉ đạo tham gia xây dựng phát triển kinh tế tập thể mà nòng cốt là HTX. Hoạt động của HTX phải gắn với chủ trương, Nghị quyết của các cấp ủy đảng, chính quyền ở từng địa phương và phục vụ cho nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội trong từng thời kỳ.

2. Hoàn thiện khung khổ pháp lý, cơ chế chính sách

Tiếp tục rà soát các văn bản hướng dẫn thi hành Luật Hợp tác xã năm 2012 để sửa đổi, bổ sung cho phù hợp với thực tế; thực hiện và tiếp tục hoàn thiện chính sách ưu đãi, hỗ trợ phát triển HTX, phù hợp với bản chất (tránh bao cấp), nhu cầu, trình độ phát triển của tổ chức HTX và phù hợp với khả năng nguồn lực của Nhà nước; tập trung nguồn lực Nhà nước hỗ trợ xây dựng thí điểm một số chuỗi giá trị hàng hóa chủ lực để từ đó nhân rộng...

3. Nâng cao hiệu quả công tác quản lý nhà nước đối với hợp tác xã, gắn liền với công tác lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy đảng, chính quyền các cấp trong phát triển HTX

- Nâng cao hiệu quả công tác quản lý Nhà nước đối với kinh tế tập thể, HTX. Củng cố tổ chức bộ máy, cán bộ các cơ quan có liên quan từ tỉnh đến cơ sở để theo dõi, giám sát, hỗ trợ phát triển kinh tế tập thể, HTX. Các cấp, ngành, địa phương hàng năm xây dựng chương trình, kế hoạch phát triển kinh tế tập thể gắn với phát triển kinh tế - xã hội của từng cấp, từng ngành và địa phương. Tập trung chỉ đạo tổ chức lại sản xuất theo hướng quy mô gắn với tái cơ cấu nông nghiệp, gắn với sinh kế người dân ở từng vùng, từng điều kiện, từng nguồn lực. Tăng cường tập huấn bồi dưỡng kiến thức về kinh tế tập thể cho cán bộ HTX và cán bộ quản lý nhà nước làm công tác theo dõi kinh tế tập thể cần được tạo điều kiện đào tạo căn bản, nâng cao năng lực, phục vụ tốt hơn cho sự phát triển kinh tế hợp tác, hợp tác xã của tỉnh.

- Phát huy vai trò của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam các cấp và các đoàn thể, tích cực tuyên truyền, vận động nhân dân, đoàn, hội viên tự nguyện tham gia các tổ hợp tác, hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã, Nâng cao hiệu quả các chương trình phối hợp liên tịch giữa Liên minh Hợp tác xã với Mặt trận Tổ quốc, đoàn thể và các Sở, ban, ngành. Tích cực tham gia xây dựng và hoàn thiện cơ chế chính sách cũng như giải pháp để phát triển kinh tế hợp tác, HTX trên địa bàn tỉnh.

4. Nâng cao hiệu quả hoạt động của các hợp tác xã, xây dựng mô hình hợp tác xã hiệu quả và tổng kết mô hình

- Ưu tiên phát triển mô hình kinh tế tập thể, HTX kiểu mới phù hợp với cuộc cách mạng công nghệ 4.0 ở các nơi có điều kiện nhưng không loại trừ các hình thái sản xuất truyền thống, cần lựa chọn các công nghệ phù hợp với trình độ dân trí và trình độ kinh tế - xã hội của từng vùng cụ thể gắn với thị trường. Tập trung đầu tư vào đổi mới và sáng tạo, ứng dụng và chuyển giao các công nghệ phù hợp với từng địa phương, tạo ra chuỗi giá trị nông sản thực phẩm bền vững. Chú trọng bồi dưỡng kiến thức và kỹ năng đối với đội ngũ lao động nông nghiệp hiện hành để có thể đáp ứng được yêu cầu áp dụng các thành quả của nông nghiệp 4.0 và hoặc chuyển sang làm các ngành nghề khác. Tiếp tục hỗ trợ và cung cấp tín dụng cho nông dân, các doanh nghiệp trong phát triển và ứng dụng công nghệ 4.0 ở tất cả các lĩnh vực trong chuỗi nông sản thực phẩm.

- Tập trung đẩy mạnh và phát triển sàn giao dịch điện tử, khuyến khích các HTX tham gia bán hàng Online thông qua sàn giao dịch điện tử, quảng bá sản phẩm, mở rộng thị trường.

- Đẩy mạnh triển khai cụ thể hóa thực hiện các chính sách của Nhà nước hỗ trợ cho kinh tế tập thể, hợp tác xã. Tiếp tục đẩy mạnh thực hiện chính sách hỗ trợ điện phục vụ bơm, tưới cho các HTX nông nghiệp theo Kế hoạch số 87/KH- UBND ngày 21/9/2012 của Ủy ban nhân dân tỉnh.

- Triển khai thực hiện Kế hoạch tổ chức thực hiện thí điểm đưa cán bộ trẻ tốt nghiệp đại học, cao đẳng về làm việc có thời hạn ở các hợp tác xã nông nghiệp trên địa bàn tỉnh Kiên Giang; chính sách hỗ trợ phát triển HTX nông nghiệp giai đoạn 2020 - 2025; chính sách hỗ trợ liên kết sản xuất và tiêu thụ sản phẩm nông nghiệp giai đoạn 2020 - 2025; chính sách khuyến khích đầu tư phát triển nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao, nông nghiệp sạch trên địa bàn tỉnh Kiên Giang giai đoạn 2019 - 2020 và định hướng đến năm 2025.

- Đẩy mạnh triển khai thực hiện Chỉ thị số 1170/CT-UBND, ngày 18/5/2018 của Ủy ban nhân dân tỉnh về việc đẩy mạnh phát triển kinh tế tập thể trên địa bàn tỉnh Kiên Giang; Chỉ thị số 1557/CT-UBND, ngày 13/7/2018 của Ủy ban nhân dân tỉnh về việc đẩy mạnh triển khai liên kết sản xuất, phát triển hợp tác xã kiểu mới, theo Luật Hợp tác xã năm 2012, trên địa bàn tỉnh Kiên Giang.

- Giới thiệu và nhân rộng các mô hình HTX điển hình tiên tiến trên địa bàn tỉnh, hướng dẫn các THT, HTX mới thành lập và đang hoạt động chọn lựa mô hình sản xuất, kinh doanh phù hợp, phương pháp tổ chức hoạt động hiệu quả, quyền lợi của thành viên gắn liền với quyền lợi của HTX. Tổ chức tham quan học tập kinh nghiệm trong và ngoài tỉnh các mô hình quản lý và phát triển HTX. Phát động phong trào thi đua, sơ kết, tổng kết đánh giá, đề nghị cấp trên khen thưởng hàng năm cho các HTX trên địa bàn tỉnh theo quy định Luật Thi đua khen thưởng.

5. Huy động nguồn lực xã hội để phát triển KTTT, HTX

- Huy động mọi nguồn lực cho phát triển HTX; khuyến khích, tạo điều kiện để các HTX và các thành phần kinh tế khác đầu tư vào HTX đổi mới công nghệ, thiết bị sản xuất, ứng dụng và chuyển giao các tiến bộ khoa học, kỹ thuật nhằm nâng cao năng suất, chất lượng sản phẩm hàng hóa, dịch vụ, hạ giá thành, nâng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh và sức cạnh tranh. Lồng ghép, kết hợp các chương trình mục tiêu quốc gia, các chương trình phát triển kinh tế - xã hội trên địa bàn tỉnh, nhằm thu hút các nguồn lực phát triển các hình thức tổ chức kinh tế hợp tác, liên kết. Hình thành chuỗi giá trị trong liên kết sản xuất, chế biến, tiêu thụ sản phẩm và xuất khẩu gắn với xây dựng cánh đồng lớn theo chủ trương của Ban Thường vụ Tỉnh ủy. Quan tâm xây dựng chuỗi giá trị sản phẩm, hàng hóa chủ lực, có qui mô lớn của tỉnh.

- Tăng khả năng tiếp cận vốn tín dụng của các hộ nông dân khi tham gia HTX, THT và các hình thức tổ chức liên kết hợp tác sản xuất kinh doanh theo chuỗi các sản phẩm nông nghiệp. Tranh thủ sự tài trợ, hỗ trợ về tài chính và cơ sở vật chất của các tổ chức, cá nhân, khuyến khích các doanh nghiệp tập trung đầu tư vào nông nghiệp, nông thôn. Đẩy mạnh sự liên kết trong khu vực HTX và giữa HTX với các doanh nghiệp thuộc mọi thành phần kinh tế nhằm huy động mọi nguồn lực tập trung cho phát triển sản xuất, kinh doanh, dịch vụ.

6. Phát huy mạnh mẽ vai trò của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tỉnh, các đoàn thể, hội, hiệp hội trong phát triển KTTT

Cấp ủy và chính quyền các cấp hỗ trợ, tạo điều kiện và phát huy vai trò của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tỉnh, đoàn thể, hội, hiệp hội trong việc tuyên truyền, vận động thành viên tham gia HTX, đưa Luật Hợp tác xã năm 2012 vào cuộc sống; động viên, khuyến khích các đoàn viên, hội viên đi đầu tham gia xây dựng các mô hình điểm về KTTT như: HTX, liên hiệp HTX, THT trên các lĩnh vực, nhất là nông nghiệp; phối hợp với các Bộ, ngành trong việc tuyên truyền các chính sách, pháp luật về KTTT tới các hội viên; đưa các nội dung này thành các trọng tâm trong chương trình, kế hoạch hoạt động hằng năm của các cấp đoàn, hội...

7. Tăng cường vai trò, trách nhiệm và nâng cao hiệu quả hoạt động của Liên minh Hợp tác xã tỉnh

- Tăng cường công tác phối hợp chặt chẽ, hiệu quả giữa các cơ quan, tổ chức, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, đoàn thể các cấp trong việc thực hiện Nghị quyết, các quy định pháp luật, thúc đẩy phát triển KTTT, HTX. Đẩy mạnh công tác giám sát, phản biện và tham gia xây dựng các cơ chế, chính sách về kinh tế tập thể, HTX; vận động thành lập HTX và xây dựng mô hình HTX hoạt động có hiệu quả.

- Liên minh Hợp tác xã tỉnh cần thực hiện tốt chức năng, nhiệm vụ của mình là tuyên truyền, vận động phát triển HTX; tăng cường tư vấn, hỗ trợ và cung cấp dịch vụ, đào tạo, bồi dưỡng nguồn nhân lực phục vụ cho việc hình thành và phát triển HTX; đổi mới, nâng cao năng lực của Liên minh Hợp tác xã tỉnh, tăng cường các cán bộ có trình độ chuyên sâu về HTX, phải nắm vững được những nội dung cơ bản về Luật Hợp tác xã, nguyên tắc, tổ chức của HTX, cũng như các kỹ năng hỗ trợ HTX; củng cố hệ thống Liên minh HTX, làm rõ chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và vai trò, trách nhiệm của Liên minh HTX trong phát triển HTX. Mở rộng hoạt động của Liên Minh Hợp tác xã tỉnh trong một số lĩnh vực công...

8. Tăng cường hợp tác quốc tế về kinh tế tập thể

Khuyến khích hợp tác quốc tế trong phát triển kinh tế tập thể, nhất là trong việc tiếp thu kinh nghiệm tốt của các nước, vùng lãnh thổ có phong trào HTX mạnh. Tiếp thu các hỗ trợ phát triển trong việc thành lập và nâng cao năng lực HTX. Thành lập và nâng cao năng lực cơ cấu trợ giúp tổ chức kinh tế tập thể. Từng bước mở rộng hoạt động và phát huy vai trò HTX trong phát triển quan hệ với các tổ chức quốc tế, trước hết là Liên minh HTX quốc tế (ICA), Tổ chức lao động quốc tế (ILO) và các nước Đông Nam Á.

9. Xây dựng chương trình, dự án mang tính đột phá

Xây dựng Chương trình hỗ trợ phát triển KTTT, HTX giai đoạn 2021- 2025; Đề án Lựa chọn, hoàn thiện, nhân rộng mô hình HTX kiểu mới tại các địa phương.

10. Về các giải pháp khác

Hỗ trợ xúc tiến thương mại, tiêu thụ sản phẩm đối với HTX. Tiếp tục hỗ trợ để nâng cao hiệu quả công tác xúc tiến thương mại của kinh tế hợp tác và HTX, trong đó tập trung vào việc cung cấp thông tin về thị trường và khách hàng, tích cực tham gia diễn đàn trao đổi kinh nghiệm của các HTX trong và ngoài tỉnh, các hoạt động triển lãm, hội chợ; xây dựng và quảng bá thương hiệu cho HTX và liên hiệp HTX; hỗ trợ một số HTX có điều kiện xúc tiến thương mại ra thị trường trên thế giới; Tiếp tục hỗ trợ nhãn hiệu thương mại và truy xuất nguồn gốc sản phẩm cho HTX.

Phần thứ tư

TỔ CHỨC THỰC HIỆN

Giám đốc (Thủ trưởng) các Sở, ban, ngành đoàn thể cấp tỉnh; Chủ tịch Ủy ban nhân dân các huyện, thành phố và Giám đốc (Thủ trưởng) các cơ quan, tổ chức có liên quan căn cứ quan điểm, mục tiêu, định hướng chiến lược phát triển kinh tế tập thể, hợp tác xã giai đoạn 2021 - 2030 xây dựng các chương trình, kế hoạch,... để triển khai thực hiện đạt được mục tiêu của kế hoạch này.

Trên đây là Kế hoạch định hướng chiến lược phát triển kinh tế tập thể, hợp tác xã giai đoạn 2021-2030 trên địa bàn tỉnh Kiên Giang./.

PHỤ LỤC 1

CHỈ TIÊU CƠ BẢN PHÁT TRIỂN KINH TẾ TẬP THỂ GIAI ĐOẠN 2011-2020
(Kèm theo Kế hoạch số 105/KH-UBND ngày 17 tháng 7 năm 2020 của Ủy ban nhân dân tỉnh Kiên Giang)

PHỤ LỤC 2

SỐ LƯỢNG HỢP TÁC XÃ, LIÊN HIỆP HỢP TÁC XÃ, TỔ HỢP TÁC PHÂN LOẠI THEO NGÀNH NGHỀ GIAI ĐOẠN 2011-2020
(Kèm theo Kế hoạch số 105/KH-UBND ngày 17 tháng 7 năm 2020 của Ủy ban nhân dân tỉnh Kiên Giang)

PHỤ LỤC 3

TỔNG HỢP CHÍNH SÁCH HỖ TRỢ KINH TẾ TẬP THỂ GIAI ĐOẠN 2011-2020
(Kèm theo Kế hoạch số 105/KH-UBND ngày 17 tháng 7 năm 2020 của Ủy ban nhân dân tỉnh Kiên Giang)

[1] Ngân sách Trung ương

[2] Ngân sách địa phương

[3] Chương trình Mục tiêu quốc gia xây dựng Nông thôn mới

PHỤ LỤC 4

KẾ HOẠCH PHÁT TRIỂN KINH TẾ TẬP THỂ GIAI ĐOẠN 2021-2030
(Kèm theo Kế hoạch số 105/KH-UBND ngày 17 tháng 7 năm 2020 của Ủy ban nhân dân tỉnh Kiên Giang)

PHỤ LỤC 5

SỐ LƯỢNG HỢP TÁC XÃ, LIÊN HIỆP HỢP TÁC XÃ, TỔ HỢP TÁC PHÂN LOẠI THEO NGÀNH NGHỀ GIAI ĐOẠN 2021-2030
(Kèm theo Kế hoạch số 105/KH-UBND ngày 17 tháng 7 năm 2020 của Ủy ban nhân dân tỉnh Kiên Giang)