Mâm ngũ quả tượng trưng cho điều gì? Cách lựa chọn mâm ngũ quả đẹp và ý nghĩa cho ngày Tết Nguyên Đán

Nội dung chính

Mâm ngũ quả tượng trưng cho điều gì?

Mâm ngũ quả là một phần không thể thiếu trong ngày Tết cổ truyền của người Việt, thể hiện nét đẹp văn hóa và lòng thành kính của con cháu đối với tổ tiên. Bên cạnh đó, mâm ngũ quả còn mang ý nghĩa cầu mong một năm mới an khang, thịnh vượng, đầy đủ may mắn và hạnh phúc cho gia đình.

Về mặt ý nghĩa, “ngũ” trong mâm ngũ quả tượng trưng cho ngũ hành (Kim, Mộc, Thủy, Hỏa, Thổ) – năm yếu tố cơ bản tạo nên vũ trụ, thể hiện sự hòa hợp giữa con người với thiên nhiên.

Mỗi loại quả được lựa chọn đều mang một thông điệp riêng như cầu tài lộc (quả sung), phú quý (quả mãng cầu), an khang (quả dưa hấu), thịnh vượng (quả bưởi) hay con đàn cháu đống (quả chuối). Cách sắp xếp và lựa chọn mâm ngũ quả cũng khác nhau theo từng vùng miền, thể hiện bản sắc văn hóa riêng biệt.

Bên cạnh yếu tố phong thủy, mâm ngũ quả còn phản ánh ước vọng của con người về cuộc sống sung túc, đủ đầy và gắn kết gia đình. Màu sắc của các loại quả được kết hợp hài hòa, không chỉ đẹp mắt mà còn mang ý nghĩa biểu trưng cho ngũ phúc:

- Phú (giàu có)

- Quý (sang trọng)

- Thọ (sống lâu),

- Khang (khỏe mạnh)

- Ninh (bình an).

Tóm lại, mâm ngũ quả không chỉ là một nét đẹp truyền thống mà còn là biểu tượng của sự hòa hợp, sung túc và lòng hiếu thảo trong văn hóa người Việt. Dù mỗi vùng miền có sự khác biệt trong cách bày trí và lựa chọn loại quả, nhưng tựu trung lại, mâm ngũ quả luôn là một lời cầu chúc cho một năm mới tràn đầy phúc lộc và bình an.

Mâm ngũ quả tượng trưng cho điều gì? Cách lựa chọn mâm ngũ quả đẹp và ý nghĩa cho ngày Tết Nguyên Đán (Hình từ internet)

Cách lựa chọn mâm ngũ quả đẹp và ý nghĩa cho ngày Tết Nguyên Đán

Mâm ngũ quả là một phần không thể thiếu trong ngày Tết Nguyên Đán, mang ý nghĩa cầu chúc một năm mới an khang, thịnh vượng và sung túc.

Việc lựa chọn mâm ngũ quả không chỉ dựa trên yếu tố thẩm mỹ mà còn phải đảm bảo phù hợp với phong tục, tập quán và ý nghĩa tượng trưng của từng loại quả. Dưới đây là một số hướng dẫn giúp bạn chọn mâm ngũ quả đẹp và đầy ý nghĩa cho ngày Tết.

(1) Chọn loại quả phù hợp với phong tục từng vùng miền

Mỗi vùng miền có cách lựa chọn mâm ngũ quả khác nhau, dựa trên quan niệm văn hóa và điều kiện tự nhiên.

- Ở miền Bắc, mâm ngũ quả thường gồm chuối xanh, bưởi, đào, hồng, quýt, tượng trưng cho sự sung túc, phúc lộc dồi dào.

- Miền Trung không quá cầu kỳ, thường chọn các loại quả phổ biến như thanh long, dưa hấu, sung, mãng cầu, dừa, mang ý nghĩa bình an và may mắn.

- Miền Nam chuộng các loại quả có ý nghĩa phát tài, phát lộc như mãng cầu, dừa, đu đủ, xoài, sung, với mong muốn "cầu vừa đủ xài sung túc."

(2) Chú trọng đến màu sắc và ý nghĩa của từng loại quả

Khi chọn mâm ngũ quả, màu sắc là yếu tố quan trọng để tạo sự hài hòa và đẹp mắt. Nên chọn những loại quả có màu sắc rực rỡ như đỏ (may mắn, tài lộc), vàng (thịnh vượng, phú quý), xanh (sự phát triển, đâm chồi nảy lộc). Một số loại quả phổ biến và ý nghĩa của chúng:

- Chuối xanh: tượng trưng cho sự che chở, sum vầy.

- Bưởi: biểu tượng của tài lộc và phú quý.

- Quýt hoặc cam: tượng trưng cho sự thành công, viên mãn.

- Đu đủ: cầu mong sự đầy đủ và sung túc.

- Sung: mang ý nghĩa sung túc, trọn vẹn trong cuộc sống.

- Chọn quả tươi ngon, hình dáng đẹp và trưng bày hợp lý

Để mâm ngũ quả trông đẹp mắt và lâu bền trong những ngày Tết, cần chọn những quả tươi, có hình dáng đẹp, không bị dập hay hỏng. Khi bày trí, nên sắp xếp các loại quả lớn ở giữa (bưởi, dưa hấu), xung quanh là các loại quả nhỏ để tạo sự cân đối. Chuối thường được đặt ở dưới cùng để nâng đỡ các loại quả khác, thể hiện sự che chở, bao bọc.

(3) Tránh chọn những loại quả có ý nghĩa không may mắn

Một số loại quả không nên đặt trên mâm vì mang ý nghĩa không tốt theo quan niệm dân gian, như quả lê (liên quan đến sự chia ly), táo xanh (dễ gây xui rủi), chuối chín (dễ hỏng, mất đi ý nghĩa sum vầy). Đồng thời, không nên chọn các loại quả có mùi quá nồng vì có thể gây khó chịu trong không gian thờ cúng.

Cách xếp mâm ngũ quả đẹp cho ngày Tết Nguyên Đán

Để xếp mâm ngũ quả đẹp mắt, cần tuân theo một số nguyên tắc về bố cục, màu sắc và cách sắp xếp sao cho hài hòa và ý nghĩa.

(1) Chuẩn bị trước khi xếp mâm

Trước khi bày mâm ngũ quả, cần chọn những loại quả phù hợp với phong tục và sở thích của từng gia đình. Nên chọn quả tươi, không bị dập nát, lau sạch nhẹ nhàng bằng khăn ẩm thay vì rửa nước để tránh làm quả nhanh hỏng. Mâm để bày quả nên là loại tròn hoặc đĩa sâu lòng để tạo sự cân đối.

(2) Nguyên tắc xếp mâm ngũ quả

Cách sắp xếp mâm ngũ quả nên tuân theo nguyên tắc “cao ở giữa, thấp dần ra ngoài” để tạo sự hài hòa:

- Quả to đặt ở trung tâm: Bưởi hoặc dưa hấu thường được đặt ở giữa, là điểm nhấn chính của mâm.

- Chuối hoặc quả lớn làm nền: Chuối xanh (ở miền Bắc) được xếp thành vòng cung bên dưới để nâng đỡ các loại quả khác, tượng trưng cho sự che chở, đùm bọc.

- Các loại quả nhỏ xung quanh: Quýt, táo, sung hoặc nho được đặt xen kẽ xung quanh để tạo sự đầy đặn và đẹp mắt.

- Phối hợp màu sắc hài hòa: Kết hợp các màu đỏ, vàng, xanh, tím để mâm quả rực rỡ và bắt mắt hơn. Tránh đặt các loại quả cùng màu gần nhau để tạo sự cân đối.

(3) Mẹo giúp mâm ngũ quả đẹp và bền lâu

- Chọn quả chưa chín hẳn để giữ được lâu trong những ngày Tết.

- Đặt mâm ở nơi thoáng mát, tránh ánh nắng mặt trời.

- Có thể trang trí thêm lá xanh hoặc hoa để tạo điểm nhấn.

- Tránh chọn quả có gai nhọn như sầu riêng hoặc quả có ý nghĩa không may mắn như lê (tượng trưng cho sự chia ly).