Thông báo 364/TB-VPCP năm 2016 kết luận của Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc tại Hội nghị Tổng kết Dự án di dân, tái định cư thủy điện Sơn La do Văn phòng Chính phủ ban hành

THÔNG BÁO

KẾT LUẬN CỦA THỦ TƯỚNG CHÍNH PHỦ NGUYỄN XUÂN PHÚC TẠI HỘI NGHỊ TỔNG KẾT DỰ ÁN DI DÂN, TÁI ĐỊNH ĐỊNH CƯ THỦY ĐIỆN SƠN LA

Ngày 01 tháng 10 năm 2016, tại tỉnh Điện Biên, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc đã chủ trì Hội nghị “Tổng kết Dự án di dân, tái định cư thủy điện Sơn La”. Tham dự Hội nghị có Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng; đại diện Lãnh đạo: Hội đồng Dân tộc và Ủy ban Khoa học Công nghệ và Môi trường của Quốc hội, Ban Chỉ đạo Tây Bắc, Văn phòng Chính phủ; các Bộ: Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Kế hoạch và Đầu tư, Tài chính, Công thương, Xây dựng, Tài nguyên và Môi trường, Giao thông vận tải, Nội vụ, Lao động - Thương binh và Xã hội, Ủy ban Dân tộc, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam, Tổng liên đoàn Lao động Việt Nam, Ban Thi đua Khen thưởng Trung ương; đại diện lãnh đạo Tập đoàn Điện lực Việt Nam, Ngân hàng phát triển Việt Nam, Tổng công ty Sông Đà; các đồng chí lãnh đạo và nguyên lãnh đạo Tỉnh ủy, Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân và đại diện lãnh đạo các Sở, ban ngành, Ban quản lý Dự án di dân tái định cư các tỉnh: Sơn La, Điện Biên, Lai Châu; đại diện lãnh đạo các xã, doanh nghiệp và người dân tiêu biểu các khu điểm tái định cư có thành tích xuất sắc trong thực hiện Dự án của các tỉnh Sơn La, Điện Biên, Lai Châu.

Sau khi nghe báo cáo của Ban Chỉ đạo Dự án và phát biểu tham luận của một số Bộ, ngành và địa phương, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc kết luận như sau:

I. ĐÁNH GIÁ CHUNG

1. Thủy điện Sơn La là dự án quan trọng Quốc gia, có quy mô lớn, góp phần bảo đảm nguồn cung cấp điện lâu dài và ổn định, giữ vững an ninh năng lượng, thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội. Dự án di dân, tái định cư là hợp phần quan trọng trong Dự án thủy điện Sơn La thực hiện di dân khỏi vùng ngập lòng hồ đến nơi ở mới, đã hoàn thành trước thời hạn 03 năm.

Sau 15 năm thực hiện, Dự án đã di dân, tái định cư cho trên 20 nghìn hộ đồng bào các dân tộc vùng cao. Đời sống vật chất và tinh thần của người dân nơi ở mới đã tốt hơn, với nhiều mô hình sản xuất hiệu quả; kết cấu hạ tầng được đầu tư đồng bộ, bản sắc văn hóa cộng đồng các dân tộc được bảo tồn và phát huy, khối đại đoàn kết được củng cố.

Công tác quản lý đầu tư dự án cơ bản thực hiện tốt, đảm bảo đúng quy định; đã hạn chế về tình trạng tham nhũng, lãng phí, thất thoát vốn dự án.

Đạt được kết quả nêu trên là do có sự chỉ đạo thường xuyên, cụ thể của các Bộ, ngành trung ương, Ban Chỉ đạo Nhà nước Dự án Thủy điện Sơn La; thể hiện sự nỗ lực, trách nhiệm của cấp ủy, chính quyền và nhân dân 03 tỉnh: Sơn La, Điện Biên, Lai Châu. Đặc biệt là được sự ủng hộ của già làng, trưởng bản, người có uy tín và đồng bào các dân tộc.

Thủ tướng Chính phủ biểu dương các Bộ, ngành Trung ương và các cấp ủy Đảng, chính quyền, đồng bào các dân tộc tại các tỉnh Sơn La, Điện Biên, Lai Châu đã phát huy truyền thống cách mạng, đoàn kết, chủ động, sáng tạo trong chỉ đạo và tổ chức thực hiện hoàn thành tốt các mục tiêu của Dự án.

2. Bên cạnh những thành tích chủ yếu nêu trên, quá trình thực hiện Dự án vẫn còn một số tồn tại, hạn chế cần khắc phục, đó là:

- Đời sống của người dân tái định cư tại một số điểm vẫn chưa ổn định, khó phát triển bền vững, dễ xảy ra tái nghèo.

- Thu hút các doanh nghiệp đầu tư vào vùng di dân, tái định cư còn nhiều khó khăn, tỷ lệ đạt thấp.

- Đầu tư lớn nhưng số xã đạt các tiêu chí xã nông thôn mới còn rất ít, trong đó hệ thống kết cấu hạ tầng tại các xã có điểm tái định cư chưa được đầu tư đồng bộ. Công tác quản lý, duy tu, bảo dưỡng công trình sau khi bàn giao đưa vào sử dụng còn hạn chế, dẫn đến nhiều công trình cơ sở hạ tầng bị hư hỏng, xuống cấp nhanh, ảnh hưởng đến sinh hoạt và sản xuất của người dân.

- Việc sửa đổi, điều chỉnh, bổ sung một số cơ chế, chính sách thực hiện Dự án thủy điện Sơn La chưa kịp thời. Công tác cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất ở; quyền sở hữu nhà, tài sản khác gắn liền với đất ở cho các hộ tái định cư và việc cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất sản xuất còn chậm.

- Tiến độ triển khai thực hiện một số dự án thành phần chậm so với yêu cầu, đến nay còn 06 dự án chưa hoàn thành. Chính sách bồi thường còn một số hạn chế, chưa tạo được việc làm, thu nhập ổn định cho nhân dân. Phương thức xây dựng nhà ở để cấp cho các hộ tái định cư còn bất cập; chưa phù hợp với tập quán truyền thống của người dân, lãng phí thất thoát còn xảy ra, một số công trình xuống cấp nhanh.

- Công tác khuyến nông, khuyến lâm, chuyển giao khoa học kỹ thuật cho các hộ dân tái định cư sản xuất nông nghiệp chưa được triển khai sâu rộng; công tác đào tạo nghề và chuyển đổi nghề nghiệp còn chậm. Sản xuất của người dân tái định cư quy mô còn nhỏ, phân tán, điều kiện sản xuất hạn chế, phát triển thiếu bền vững.

II. NHIỆM VỤ CÔNG TÁC NĂM 2016

1. Nhiệm vụ chung:

- Các địa phương và Ban Chỉ đạo Nhà nước Dự án thủy điện Sơn La phải nghiêm túc nhìn nhận và quyết tâm khắc phục những tồn tại, hạn chế; đánh giá về cuộc sống của đồng bào tái định cư phải thật sự khoa học, khách quan, đề ra các chương trình, kế hoạch cụ thể để chỉ đạo tổ chức thực hiện tốt trong thời gian tới. Tiếp tục quan tâm hơn nữa đối với vùng Dự án di dân, tái định cư về hạ tầng xã hội, nhất là đào tạo lao động, giải quyết việc làm, tư vấn, hỗ trợ đồng bào sản xuất, kinh doanh; giữ gìn bản sắc văn hóa, phong tục truyền thống tốt đẹp, góp phần bảo đảm quốc phòng, an ninh.

- Điều tra, tổng hợp các số liệu về đời sống của người dân tái định cư, như việc làm, thu nhập, nhu cầu về giáo dục, y tế; cần tiếp tục lắng nghe những tâm tư, nguyện vọng, những phản ảnh, kiến nghị của đồng bào để tổng hợp gửi cơ quan chức năng xem xét, giải quyết.

- Tiếp tục đẩy mạnh công tác xây dựng các thôn, bản, xã nông thôn mới; chú ý xây dựng và phát triển hợp tác xã kiểu mới để thực hiện công tác khuyến nông, khuyến công và du lịch cộng đồng, liên kết các ngành nghề, giúp đỡ nhân dân tổ chức lại sản xuất để xây dựng nông thôn mới.

- Cần đổi mới phương thức hỗ trợ nhằm huy động các nguồn lực ổn định đời sống của nhân dân một cách bền vững. Khuyến khích sự tham gia rộng rãi của cộng đồng ngay từ chủ trương đầu tư, giám sát, thực hiện, đánh giá hiệu quả đối với các công trình, phục vụ cộng đồng, với truyền thống và phong tục, tập quán của nhân dân.

- Xây dựng hệ thống chính trị cơ sở vùng tái định cư vững mạnh, hiệu quả, củng cố đoàn kết dân tộc.

- Các địa phương tập trung ưu tiên thực hiện chủ trương giảm nghèo bền vững; rà soát lại số hộ nghèo theo tiêu chí mới, để có giải pháp phù hợp, chống tái nghèo.

2. Nhiệm vụ cụ thể

a) Các Bộ, ngành Trung ương:

- Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn

THÔNG BÁO

KẾT LUẬN CỦA THỦ TƯỚNG CHÍNH PHỦ NGUYỄN XUÂN PHÚC TẠI HỘI NGHỊ TỔNG KẾT DỰ ÁN DI DÂN, TÁI ĐỊNH ĐỊNH CƯ THỦY ĐIỆN SƠN LA

Ngày 01 tháng 10 năm 2016, tại tỉnh Điện Biên, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc đã chủ trì Hội nghị “Tổng kết Dự án di dân, tái định cư thủy điện Sơn La”. Tham dự Hội nghị có Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng; đại diện Lãnh đạo: Hội đồng Dân tộc và Ủy ban Khoa học Công nghệ và Môi trường của Quốc hội, Ban Chỉ đạo Tây Bắc, Văn phòng Chính phủ; các Bộ: Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Kế hoạch và Đầu tư, Tài chính, Công thương, Xây dựng, Tài nguyên và Môi trường, Giao thông vận tải, Nội vụ, Lao động - Thương binh và Xã hội, Ủy ban Dân tộc, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam, Tổng liên đoàn Lao động Việt Nam, Ban Thi đua Khen thưởng Trung ương; đại diện lãnh đạo Tập đoàn Điện lực Việt Nam, Ngân hàng phát triển Việt Nam, Tổng công ty Sông Đà; các đồng chí lãnh đạo và nguyên lãnh đạo Tỉnh ủy, Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân và đại diện lãnh đạo các Sở, ban ngành, Ban quản lý Dự án di dân tái định cư các tỉnh: Sơn La, Điện Biên, Lai Châu; đại diện lãnh đạo các xã, doanh nghiệp và người dân tiêu biểu các khu điểm tái định cư có thành tích xuất sắc trong thực hiện Dự án của các tỉnh Sơn La, Điện Biên, Lai Châu.

Sau khi nghe báo cáo của Ban Chỉ đạo Dự án và phát biểu tham luận của một số Bộ, ngành và địa phương, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc kết luận như sau:

I. ĐÁNH GIÁ CHUNG

1. Thủy điện Sơn La là dự án quan trọng Quốc gia, có quy mô lớn, góp phần bảo đảm nguồn cung cấp điện lâu dài và ổn định, giữ vững an ninh năng lượng, thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội. Dự án di dân, tái định cư là hợp phần quan trọng trong Dự án thủy điện Sơn La thực hiện di dân khỏi vùng ngập lòng hồ đến nơi ở mới, đã hoàn thành trước thời hạn 03 năm.

Sau 15 năm thực hiện, Dự án đã di dân, tái định cư cho trên 20 nghìn hộ đồng bào các dân tộc vùng cao. Đời sống vật chất và tinh thần của người dân nơi ở mới đã tốt hơn, với nhiều mô hình sản xuất hiệu quả; kết cấu hạ tầng được đầu tư đồng bộ, bản sắc văn hóa cộng đồng các dân tộc được bảo tồn và phát huy, khối đại đoàn kết được củng cố.

Công tác quản lý đầu tư dự án cơ bản thực hiện tốt, đảm bảo đúng quy định; đã hạn chế về tình trạng tham nhũng, lãng phí, thất thoát vốn dự án.

Đạt được kết quả nêu trên là do có sự chỉ đạo thường xuyên, cụ thể của các Bộ, ngành trung ương, Ban Chỉ đạo Nhà nước Dự án Thủy điện Sơn La; thể hiện sự nỗ lực, trách nhiệm của cấp ủy, chính quyền và nhân dân 03 tỉnh: Sơn La, Điện Biên, Lai Châu. Đặc biệt là được sự ủng hộ của già làng, trưởng bản, người có uy tín và đồng bào các dân tộc.

Thủ tướng Chính phủ biểu dương các Bộ, ngành Trung ương và các cấp ủy Đảng, chính quyền, đồng bào các dân tộc tại các tỉnh Sơn La, Điện Biên, Lai Châu đã phát huy truyền thống cách mạng, đoàn kết, chủ động, sáng tạo trong chỉ đạo và tổ chức thực hiện hoàn thành tốt các mục tiêu của Dự án.

2. Bên cạnh những thành tích chủ yếu nêu trên, quá trình thực hiện Dự án vẫn còn một số tồn tại, hạn chế cần khắc phục, đó là:

- Đời sống của người dân tái định cư tại một số điểm vẫn chưa ổn định, khó phát triển bền vững, dễ xảy ra tái nghèo.

- Thu hút các doanh nghiệp đầu tư vào vùng di dân, tái định cư còn nhiều khó khăn, tỷ lệ đạt thấp.

- Đầu tư lớn nhưng số xã đạt các tiêu chí xã nông thôn mới còn rất ít, trong đó hệ thống kết cấu hạ tầng tại các xã có điểm tái định cư chưa được đầu tư đồng bộ. Công tác quản lý, duy tu, bảo dưỡng công trình sau khi bàn giao đưa vào sử dụng còn hạn chế, dẫn đến nhiều công trình cơ sở hạ tầng bị hư hỏng, xuống cấp nhanh, ảnh hưởng đến sinh hoạt và sản xuất của người dân.

- Việc sửa đổi, điều chỉnh, bổ sung một số cơ chế, chính sách thực hiện Dự án thủy điện Sơn La chưa kịp thời. Công tác cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất ở; quyền sở hữu nhà, tài sản khác gắn liền với đất ở cho các hộ tái định cư và việc cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất sản xuất còn chậm.

- Tiến độ triển khai thực hiện một số dự án thành phần chậm so với yêu cầu, đến nay còn 06 dự án chưa hoàn thành. Chính sách bồi thường còn một số hạn chế, chưa tạo được việc làm, thu nhập ổn định cho nhân dân. Phương thức xây dựng nhà ở để cấp cho các hộ tái định cư còn bất cập; chưa phù hợp với tập quán truyền thống của người dân, lãng phí thất thoát còn xảy ra, một số công trình xuống cấp nhanh.

- Công tác khuyến nông, khuyến lâm, chuyển giao khoa học kỹ thuật cho các hộ dân tái định cư sản xuất nông nghiệp chưa được triển khai sâu rộng; công tác đào tạo nghề và chuyển đổi nghề nghiệp còn chậm. Sản xuất của người dân tái định cư quy mô còn nhỏ, phân tán, điều kiện sản xuất hạn chế, phát triển thiếu bền vững.

II. NHIỆM VỤ CÔNG TÁC NĂM 2016

1. Nhiệm vụ chung:

- Các địa phương và Ban Chỉ đạo Nhà nước Dự án thủy điện Sơn La phải nghiêm túc nhìn nhận và quyết tâm khắc phục những tồn tại, hạn chế; đánh giá về cuộc sống của đồng bào tái định cư phải thật sự khoa học, khách quan, đề ra các chương trình, kế hoạch cụ thể để chỉ đạo tổ chức thực hiện tốt trong thời gian tới. Tiếp tục quan tâm hơn nữa đối với vùng Dự án di dân, tái định cư về hạ tầng xã hội, nhất là đào tạo lao động, giải quyết việc làm, tư vấn, hỗ trợ đồng bào sản xuất, kinh doanh; giữ gìn bản sắc văn hóa, phong tục truyền thống tốt đẹp, góp phần bảo đảm quốc phòng, an ninh.

- Điều tra, tổng hợp các số liệu về đời sống của người dân tái định cư, như việc làm, thu nhập, nhu cầu về giáo dục, y tế; cần tiếp tục lắng nghe những tâm tư, nguyện vọng, những phản ảnh, kiến nghị của đồng bào để tổng hợp gửi cơ quan chức năng xem xét, giải quyết.

- Tiếp tục đẩy mạnh công tác xây dựng các thôn, bản, xã nông thôn mới; chú ý xây dựng và phát triển hợp tác xã kiểu mới để thực hiện công tác khuyến nông, khuyến công và du lịch cộng đồng, liên kết các ngành nghề, giúp đỡ nhân dân tổ chức lại sản xuất để xây dựng nông thôn mới.

- Cần đổi mới phương thức hỗ trợ nhằm huy động các nguồn lực ổn định đời sống của nhân dân một cách bền vững. Khuyến khích sự tham gia rộng rãi của cộng đồng ngay từ chủ trương đầu tư, giám sát, thực hiện, đánh giá hiệu quả đối với các công trình, phục vụ cộng đồng, với truyền thống và phong tục, tập quán của nhân dân.

- Xây dựng hệ thống chính trị cơ sở vùng tái định cư vững mạnh, hiệu quả, củng cố đoàn kết dân tộc.

- Các địa phương tập trung ưu tiên thực hiện chủ trương giảm nghèo bền vững; rà soát lại số hộ nghèo theo tiêu chí mới, để có giải pháp phù hợp, chống tái nghèo.

2. Nhiệm vụ cụ thể

a) Các Bộ, ngành Trung ương:

- Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn

+ Chủ trì, phối hợp với các Bộ: Kế hoạch và Đầu tư, Tài chính, Công Thương và các Bộ, ngành liên quan kiểm tra, đôn đốc các tỉnh đẩy nhanh thực hiện các hạng mục, dự án còn lại và các dự án được Thủ tướng Chính phủ cho phép bổ sung, bảo đảm hoàn thành theo tiến độ được giao.

+ Tổng hợp, báo cáo Thủ tướng Chính phủ kết quả xử lý những tồn tại trong công tác di dân, tái định cư Dự án thủy điện Sơn La sau tổng kết Dự án.

- Bộ Tài chính

+ Chủ trì, phối hợp với các Bộ, ngành liên quan chỉ đạo và tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong thực hiện công tác thanh, quyết toán Dự án di dân, tái định cư thủy điện Sơn La.

+ Chủ trì, phối hợp với các Bộ: Tài nguyên và Môi trường, Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Công Thương, Kế hoạch và Đầu tư, Tập đoàn Điện lực Việt Nam nghiên cứu đề xuất cơ chế hỗ trợ lại cho các địa phương từ việc phân chia lợi nhuận của Dự án thủy điện Sơn La, báo cáo Thủ tướng Chính phủ.

- Bộ Kế hoạch và Đầu tư

+ Chủ trì, phối hợp với các Bộ, ngành liên quan cân đối bố trí số vốn còn lại theo Quyết định số 2009/QĐ-TTg ngày 04 tháng 11 năm 2013 của Thủ tướng Chính phủ chưa giao cho các tỉnh thuộc Dự án; đề xuất nguồn vốn bổ sung cho Dự án theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ tại văn bản số 10122/VPCP-KTTH ngày 02 tháng 12 năm 2015 của Văn phòng Chính phủ.

+ Đánh giá tình hình thực hiện các cơ chế, chính sách khuyến khích, thu hút đầu tư đối với các doanh nghiệp thuộc các thành phần kinh tế trên địa bàn tái định cư đã ban hành, kiến nghị điều chỉnh, bổ sung hoặc ban hành chính sách mới cho phù hợp với thực tế tại các vùng tái định cư thủy điện Sơn La.

+ Chủ trì, phối hợp với các tỉnh rà soát, điều chỉnh quy mô phù hợp, thẩm định, đề xuất nguồn vốn, trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Đề án “Ổn định dân cư, phát triển kinh tế - xã hội vùng tái định cư Dự án thủy điện Sơn La” để các tỉnh có cơ sở tổ chức triển khai thực hiện.

- Tập đoàn Điện lực Việt Nam: Thực hiện chuyển đủ và kịp thời phần vốn của Tập đoàn được phân bổ theo Quyết định số 2009/QĐ-TTg ngày 04 tháng 11 năm 2013 của Thủ tướng Chính phủ cho các tỉnh Sơn La, Điện Biên, Lai Châu.

b) Đối với Ủy ban nhân dân các tỉnh Sơn La, Điện Biên, Lai Châu:

- Nghiên cứu các giải pháp để khắc phục tình trạng thiếu đất sản xuất theo hướng tổ chức lại sản xuất, chuyển đổi ngành nghề phù hợp điều kiện thực tế từng điểm tái định cư. Hoàn thành cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất cho số hộ chưa được cấp.

- Hoàn thành 06 công trình đang thi công (tỉnh Điện Biên 04 công trình, tỉnh Lai Châu 02 công trình); thực hiện 35 dự án phát triển sản xuất nông nghiệp và Dự án kè suối Nậm La, thành phố Sơn La, tỉnh Sơn La từ số vốn tiết kiệm, còn dư sau quyết toán hoàn thành Dự án theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ tại văn bản số 575/TTg-KTN ngày 05 tháng 4 năm 2016.

- Tỉnh Điện Biên phối hợp với Bộ Xây dựng và các Bộ, ngành liên quan tổ chức nghiên cứu, đánh giá xác định nguyên nhân, phạm vi, tính chất nguy hiểm của cung trượt và đề xuất giải pháp xử lý sự cố nứt, nguy cơ trượt lở đất tại thị xã Mường Lay để đảm bảo an toàn cho khu vực, trình Thủ tướng Chính phủ xem xét, quyết định.

- Hoàn thành giải ngân và quyết toán giá trị khối lượng còn lại của Dự án trong năm 2016.

- Tiếp tục lồng ghép các chương trình, dự án trên địa bàn; tăng cường công tác khuyến nông, chuyển giao tiến bộ khoa học, kỹ thuật nhằm giúp người dân tái định cư ổn định đời sống và phát triển sản xuất bền vững tại nơi ở mới. Đẩy mạnh đào tạo nghề cho nông dân gắn với phát triển doanh nghiệp, phát triển du lịch cộng đồng.Tiếp tục quan tâm hơn nữa về đào tạo nghề, giải quyết việc làm, tư vấn, hỗ trợ đồng bào sản xuất, kinh doanh, giữ gìn bản sắc văn hóa, bản sắc dân tộc.

- Xây dựng, phê duyệt và thực hiện quy chế quản lý, sử dụng, duy tu bảo dưỡng các công trình công cộng tại các khu, điểm tái định cư, không để các công trình xuống cấp.

- Phối hợp với Bộ Kế hoạch và Đầu tư rà soát, điều chỉnh quy mô Đề án “Ổn định dân cư, phát triển kinh tế - xã hội vùng tái định cư Dự án thủy điện Sơn La”.

- Hàng quý tổng hợp báo cáo kết quả thực hiện Dự án gửi Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tổng hợp, báo cáo Thủ tướng Chính phủ.

Văn phòng Chính phủ thông báo để các Bộ, ngành, cơ quan liên quan và địa phương biết, thực hiện.