Quyết định 488/QĐ-BXD năm 2016 phê duyệt tạm thời Quy trình đánh giá an toàn kết cấu nhà ở và công trình công cộng do Bộ Xây dựng ban hành

QUYẾT ĐỊNH

VỀ VIỆC PHÊ DUYỆT TẠM THỜI QUY TRÌNH ĐÁNH GIÁ AN TOÀN KẾT CẤU NHÀ Ở VÀ CÔNG TRÌNH CÔNG CỘNG

BỘ TRƯỞNG BỘ XÂY DỰNG

Căn cứ Nghị định số 62/2013/NĐ-CP ngày 25/6/2013 của Chính phủ quy định chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của Bộ Xây dựng;

Căn cứ Quyết định số 1511/QĐ-TTg ngày 12/10/2012 của Thủ tướng Chính phủ về việc phê duyệt Điều chỉnh Đề án Tăng cường năng lực kiểm định chất lượng công trình xây dựng ở Việt Nam;

Căn cứ Chỉ thị số 05/CT-TTg ngày 15/02/2016 của Thủ tướng Chính phủ về việc kiểm tra, rà soát, đánh giá an toàn chịu lực nhà ở và công trình công cộng cũ, nguy hiểm tại đô thị;

Xét đề nghị của Cục trưởng Cục Giám định Nhà nước về chất lượng công trình xây dựng,

QUYẾT ĐỊNH:

Điều 1. Phê duyệt tạm thời Quy trình đánh giá an toàn kết cấu nhà ở và công trình công cộng do Viện Khoa học Công nghệ xây dựng - Bộ Xây dựng lập (kèm theo Quyết định này).

Điều 2. Quyết định này có hiệu lực kể từ ngày ký.

Chánh Văn phòng Bộ, Cục trưởng Cục Giám định Nhà nước về chất lượng công trình xây dựng, Thủ trưởng các đơn vị có liên quan chịu trách nhiệm thi hành Quyết định này./.

QUY TRÌNH

ĐÁNH GIÁ AN TOÀN KẾT CẤU NHÀ Ở VÀ CÔNG TRÌNH CÔNG CỘNG

MỤC LỤC

1. Quy định chung

1.1. Đối tượng áp dụng

1.2. Phạm vi áp dụng

1.3. Cơ sở biên soạn

2. Quy trình đánh giá an toàn kết cấu nhà

2.1. Giai đoạn 1 - Quy trình khảo sát, đánh giá sơ bộ

2.2. Giai đoạn 2 - Quy trình khảo sát và đánh giá chi Tiết

2.2.1. Trình tự chung

2.2.2. Công tác chuẩn bị

QUYẾT ĐỊNH

VỀ VIỆC PHÊ DUYỆT TẠM THỜI QUY TRÌNH ĐÁNH GIÁ AN TOÀN KẾT CẤU NHÀ Ở VÀ CÔNG TRÌNH CÔNG CỘNG

BỘ TRƯỞNG BỘ XÂY DỰNG

Căn cứ Nghị định số 62/2013/NĐ-CP ngày 25/6/2013 của Chính phủ quy định chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của Bộ Xây dựng;

Căn cứ Quyết định số 1511/QĐ-TTg ngày 12/10/2012 của Thủ tướng Chính phủ về việc phê duyệt Điều chỉnh Đề án Tăng cường năng lực kiểm định chất lượng công trình xây dựng ở Việt Nam;

Căn cứ Chỉ thị số 05/CT-TTg ngày 15/02/2016 của Thủ tướng Chính phủ về việc kiểm tra, rà soát, đánh giá an toàn chịu lực nhà ở và công trình công cộng cũ, nguy hiểm tại đô thị;

Xét đề nghị của Cục trưởng Cục Giám định Nhà nước về chất lượng công trình xây dựng,

QUYẾT ĐỊNH:

Điều 1. Phê duyệt tạm thời Quy trình đánh giá an toàn kết cấu nhà ở và công trình công cộng do Viện Khoa học Công nghệ xây dựng - Bộ Xây dựng lập (kèm theo Quyết định này).

Điều 2. Quyết định này có hiệu lực kể từ ngày ký.

Chánh Văn phòng Bộ, Cục trưởng Cục Giám định Nhà nước về chất lượng công trình xây dựng, Thủ trưởng các đơn vị có liên quan chịu trách nhiệm thi hành Quyết định này./.

QUY TRÌNH

ĐÁNH GIÁ AN TOÀN KẾT CẤU NHÀ Ở VÀ CÔNG TRÌNH CÔNG CỘNG

MỤC LỤC

1. Quy định chung

1.1. Đối tượng áp dụng

1.2. Phạm vi áp dụng

1.3. Cơ sở biên soạn

2. Quy trình đánh giá an toàn kết cấu nhà

2.1. Giai đoạn 1 - Quy trình khảo sát, đánh giá sơ bộ

2.2. Giai đoạn 2 - Quy trình khảo sát và đánh giá chi Tiết

2.2.1. Trình tự chung

2.2.2. Công tác chuẩn bị

2.2.3. Lập đề cương khảo sát và xác định khối lượng khảo sát chi Tiết

2.2.4. Công tác đo đạc và kiểm tra hiện trường

2.2.5. Lấy mẫu và xác định đặc trưng vật liệu

2.2.6. Xác định tải trọng và tác động thực tế

2.2.7. Tính toán kiểm tra

2.2.8. Đánh giá tình trạng kỹ thuật nhà và công trình

2.2.9. Trình bày báo cáo kết quả khảo sát

Phụ lục 1 - Các loại khuyết tật, hư hỏng và các nguyên nhân có khả năng gây ra

Bảng PL 1.1 - Các loại khuyết tật, hư hỏng và các nguyên nhân có khả năng gây ra, trong kết cấu móng nông

Bảng PL 1.2 - Các loại khuyết tật, hư hỏng và các nguyên nhân có khả năng gây ra, trong kết cấu bê tông cốt thép

Bảng PL 1.3 - Các loại khuyết tật, hư hỏng và các nguyên nhân có khả năng gây ra, trong kết cấu thép

Bảng PL 1.4 - Các loại khuyết tật, hư hỏng và các nguyên nhân có khả năng gây ra, trong kết cấu khối xây gạch đá

Phụ lục 2 - Xác định gần đúng cường độ bê tông, đá và vữa theo dấu hiệu bên ngoài

Phụ lục 3 - Bảng kê khuyết tật, hư hỏng của các cấu kiện

Phụ lục 4 - Mẫu báo cáo kết quả khảo sát, đánh giá sơ bộ nhà và công trình

Phụ lục 5 - Đề cương khảo sát và đánh giá chi Tiết an toàn kết cấu

Phụ lục 6 - Mẫu báo cáo kết quả khảo sát, đánh giá chi Tiết an toàn kết cấu

1. Quy định chung

1.1. Đối tượng áp dụng

Quy trình này áp dụng cho các đối tượng nhà ở và nhà công cộng, đặc biệt chú trọng vào nhà chung cư xây dựng trước năm 1994, các nhà biệt thự, trụ sở làm việc, công trình công cộng có tuổi thọ trên 60 năm.

1.2. Phạm vi áp dụng

Quy trình này áp dụng để khảo sát và đánh giá mức độ an toàn chịu lực kết cấu của các đối tượng nêu trong Mục 1.1. Ngoài ra, trong quá trình khảo sát, đánh giá, cần lưu ý các hư hỏng của các hệ thống kỹ thuật có nguy cơ ảnh hưởng tới an toàn của công trình và người sử dụng.

Quy trình này không áp dụng cho các đối tượng công trình công nghiệp, giao thông, thủy lợi.

Đối tượng sử dụng quy trình này phải là các chuyên gia có năng lực và kinh nghiệm phù hợp với các lĩnh vực có liên quan.

Ghi chú: Việc tính toán kiểm tra an toàn chịu lực của nhà và công trình chịu tải trọng động đất sẽ được quy định ở các văn bản khác có liên quan.

1.3. Cơ sở biên soạn

Quy trình này được biên soạn dựa trên các tiêu chuẩn sau:

TCVN 9381: 2012, Hướng dẫn đánh giá mức độ nguy hiểm của kết cấu nhà.

TCVN 9378: 2012, Khảo sát đánh giá tình trạng nhà và công trình xây gạch đá.

  (Cơ sở biên soạn - TCVN... Nhà và công trình - Các nguyên tắc khảo sát kết cấu chịu lực);

  (Cơ sở biên soạn - TCVN... Hướng dẫn đánh giá độ tin cậy của kết cấu xây dựng của nhà và công trình theo dấu hiệu bên ngoài).

Chỉ thị 05/CT-TTg ngày 15/2/2016 của Thủ tướng Chính phủ về việc kiểm tra, rà soát, đánh giá an toàn chịu lực nhà ở và công trình công cộng cũ, nguy hiểm tại đô thị.

1.4. Tài liệu viện dẫn

Trong Quy trình này sử dụng các tài liệu dưới đây. Đối với các tài liệu viện dẫn ghi năm công bố thì áp dụng phiên bản được nêu. Đối với các tài liệu viện dẫn không ghi năm công bố thì áp dụng phiên bản mới nhất, bao gồm cả các sửa đổi, bổ sung (nếu có).

TCVN 2737:1995, Tải trọng và tác động - Tiêu chuẩn thiết kế.

TCVN 9386:2012, Thiết kế công trình chịu động đất.

TCVN 5573:2011, Kết cấu gạch đá và gạch đá cốt thép. Tiêu chuẩn thiết kế.

TCVN 5574:2012, Kết cấu bê tông và bê tông cốt thép - Tiêu chuẩn thiết kế.

TCVN 5575:2012, Kết cấu thép - Tiêu chuẩn thiết kế.

TCVN 4453-1995, Kết cấu bê tông và bê tông cốt thép toàn khối - Quy phạm thi công và nghiệm thu.

TCVN 9339:2012, Bê tông và vữa xây dựng - Phương pháp xác định pH bằng máy đo pH.

TCVN 9334:2012, Bê tông nặng - Phương pháp xác định cường độ nén bằng súng bật nẩy.

TCVN 3108 : 1993, Hỗn hợp bê tông nặng - Phương pháp xác định khối lượng thể tích.

TCVN 9356:2012, Kết cấu BTCT- Phương pháp điện từ xác định chiều dày lớp bê tông bảo vệ, vị trí và đường kính cốt thép trong bê tông.

TCVN 9357:2012, Bê tông nặng- Đánh giá chất lượng bê tông - Phương pháp xác định vận tốc xung siêu âm.

TCVN 9360: 2012, Quy trình kỹ thuật xác định độ lún công trình công nghiệp và dân dụng bằng phương pháp đo cao hình học.

TCVN 197:2002, Vật liệu kim loại - Thử kéo ở nhiệt độ thường.

TCVN 4398:2001, Thép và sản phẩm thép - Vị trí lấy mẫu, chuẩn bị phôi mẫu, thử cơ tính.

TCVN 6355-1:1998, Gạch xây - Phương pháp xác định độ bền uốn.

TCVN 3121-11:2003, Vữa Xây dựng - Phương pháp thử. Phần 11: Xác định cường độ uốn và nén của vữa đã đóng rắn.

2. Quy trình đánh giá an toàn kết cấu nhà

Quy trình đánh giá an toàn gồm 02 Giai đoạn:

- Giai đoạn 1: Khảo sát, đánh giá sơ bộ. Khảo sát sơ bộ bằng phương pháp trực quan và chuyên gia, đưa ra các đánh giá dựa trên các dấu hiệu bên ngoài của các kết cấu. Kết luận của bước khảo sát này là công trình có cần thiết phải khảo sát chi Tiết (Giai đoạn 2) hay không và nếu không thì hướng xử lý thế nào (Hình 1);

- Giai đoạn 2: Khảo sát, đánh giá chi Tiết. Khảo sát chi Tiết bằng các dụng cụ và thiết bị chuyên dụng; thí nghiệm; tính toán và đánh giá mức độ an toàn của kết cấu nhà và công trình. Từ đó đề xuất phương án xử lý tiếp theo: tiếp tục sử dụng; sửa chữa, gia cường; hoặc các biện pháp can thiệp khác. Bước này chỉ tiến hành đối với các nhà thuộc diện phải khảo sát chi Tiết để đánh giá theo kết luận của Giai đoạn 1 (Hình 2).

Hình 1 - Sơ đồ trình tự và nội dung chủ yếu của Giai đoạn 1: Khảo sát, đánh giá sơ bộ

Hình 2 - Sơ đồ trình tự và nội dung chủ yếu của Giai đoạn 2: Khảo sát, đánh giá chi Tiết

Để đánh giá an toàn kết cấu nhà cho cả hai giai đoạn 1 và 2, cần xem xét phân tích sự nguy hiểm các cấu kiện là độc lập hay có liên quan với nhau. Khi tính nguy hiểm của cấu kiện chỉ mang tính chất độc lập, thì không tạo thành nguy hiểm cho cả hệ thống; khi nguy hiểm là có liên quan với nhau, thì phải xem xét mức độ nguy hiểm của hệ kết cấu để dự đoán tình trạng kỹ thuật nhà.

Ghi chú: Đối với nhà và công trình đã được khảo sát, đánh giá trong Khoảng thời gian 3 năm kể từ thời Điểm ban hành quy trình này, cần tiến hành rà soát sự phù hợp của các kết quả khảo sát, đánh giá với quy trình này. Nếu phù hợp với quy trình ở giai đoạn 1, cần sàng lọc, chuyển các đối tượng cần khảo sát, đánh giá chi Tiết sang giai đoạn 2. Nếu nhà, công trình đã được khảo sát, đánh giá phù hợp với giai đoạn 2, cần tập hợp kết quả mà không cần khảo sát, đánh giá lại.

Nội dung dưới đây trình bày chi Tiết hai giai đoạn khảo sát, đánh giá trên.

2.1. Giai đoạn 1 - Quy trình khảo sát, đánh giá sơ bộ

2.1.1. Trình tự chung

- Bước 1: Công tác chuẩn bị: thu thập, Điều tra và phân tích các thông tin và tài liệu liên quan tới công trình được khảo sát.

- Bước 2: Tiến hành khảo sát sơ bộ hiện trường: xem xét các khuyết tật, hư hỏng.

- Bước 3: Phân tích và đánh giá: dựa trên các các tài liệu, số liệu, khảo sát, đo đạc,... đã thu thập được, tiến hành phân tích, đánh giá mức độ nguy hiểm của công trình.

- Bước 4: Lập báo cáo khảo sát, đánh giá.

Nội dung chi Tiết các bước được trình bày dưới đây:

2.1.2. Công tác chuẩn bị

Mục đích của công tác chuẩn bị là làm quen, tìm hiểu sơ bộ về đối tượng được khảo sát. Khi thực hiện công tác chuẩn bị, cần thu thập, tìm hiểu, phân tích các hồ sơ, tài liệu sau (nếu có):

- Hồ sơ thiết kế, hồ sơ chất lượng thi công và nghiệm thu ban đầu cũng như các hồ sơ liên quan tới sửa chữa trong quá trình sử dụng;

- Các tài liệu khảo sát hiện trạng nhà trong quá trình sử dụng;

- Tài liệu khảo sát địa chất;

- Tài liệu về môi trường xung quanh.

Quá trình thu thập, tìm hiểu, phân tích hồ sơ, tài liệu cần xác định được các thông tin như sau:

- Năm xây dựng và năm đưa vào sử dụng;

- Chủ đầu tư, đơn vị thiết kế, đơn vị thi công;

- Giải pháp mặt bằng, kết cấu, nền móng, kiến trúc công trình;

- Vật liệu sử dụng;

- Sự thay đổi công năng, gia tăng tải trọng,...;

- Các thông tin của các đợt khảo sát, sửa chữa trước đó.

Dựa trên các thông tin đó, cần phải xác định được vị trí, khối lượng khảo sát trực quan đối với từng loại cấu kiện trong từng bộ phận cấu thành công trình.

2.1.3. Công tác khảo sát hiện trường

a. Nguyên tắc chung

Mục đích công tác khảo sát hiện trường của bước khảo sát hiện trường là ghi nhận các khuyết tật, hư hỏng và sai lệch xuất hiện trên các cấu kiện.

Trong trường hợp nhà, công trình có dấu hiệu hư hỏng của kết cấu móng, cần tiến hành đào lộ phần móng để khảo sát, đánh giá.

Ghi chú: Trường hợp các dấu hiệu bên ngoài bị che khuất (chẳng hạn: vết nứt bị đồ đạc đè lên hoặc bị trát kín,...) cần làm lộ các dấu hiệu đó (nếu được) trước khi quan sát, đo đạc, kiểm tra.

b. Khảo sát sơ bộ kết cấu khối xây gạch, đá

- Khi khảo sát sơ bộ kết cấu tường, trụ gạch cần thực hiện các công tác sau đây:

+ Xem xét toàn bộ mặt tường, gõ nhẹ để xác định vị trí bong rộp.

+ Mô tả các vết nứt (kích thước, phân bố trên tường, hướng phát triển...), biểu diễn trên hình vẽ độ nghiêng lệch, vặn (nếu có);

+ Mô tả tình trạng xuống cấp của vật liệu (vữa mủn, bong, rộp, gạch mủn mặt, Tiết muối, biến màu...), tình trạng rêu, mốc, cây cỏ dại mọc trong công trình;

+ Mô tả hiện trạng các ô cửa, vòm cửa, giằng tường, lanh tô, độ nghiêng độ võng của chúng, chú ý các vết nứt của giằng, lanh tô;

+ Chú ý tình trạng ẩm tường: từ ngoài vào (nếu vữa xấu hoặc có vết nứt xuyên tường); có thể từ nền lên (nếu có đất lấp chân tường hoặc thiếu lớp cách ẩm ở đỉnh tường móng); có thể thấm ngang (nếu phía đối diện có công trình như bể phốt, bể nước, bồn cây). Sau cùng, tường có thể ẩm vì trong gạch hoặc vữa có chứa một lượng muối khoáng có tính hút ẩm;

+ Mô tả tình trạng chung của khối xây: chất lượng gạch, vữa và liên kết giữa chúng;

+ Mô tả các thay đổi kết cấu trong quá trình sử dụng: thay thế, cải tạo,...

- Khi khảo sát sơ bộ sàn gạch: sàn sang gạch (dạng xây phẳng hoặc vòm cuốn), sàn gạch hourdis, có dầm thép hình chữ I hoặc dầm BTCT, cần xem xét: mô tả các vết nứt do quá tải, các vùng bị ẩm do thấm nước từ phía trên, có hiện tượng bong vữa, nhất là tại vị trí dầm thép bị gỉ,..., các vị trí vật liệu bị suy giảm do yếu tố thời gian và môi trường.

c) Khảo sát sơ bộ kết cấu BTCT lắp ghép

Khi khảo sát sơ bộ kết cấu các kết cấu BTCT lắp ghép, cần tiến hành các công tác sau:

- Xác định hiện trạng các mối nối: chiều rộng khe hở giữa các tấm panel tường hoặc các cấu kiện lắp ghép; độ dịch chuyển tương đối theo phương ngang và phương đứng giữa các tấm sàn, tấm tường, dầm, cột lắp ghép; hiện trạng liên kết hàn trong mối nối;...

- Xác định các vết nứt, đo vẽ vết nứt trên các tấm panel và ở các mối nối của các tấm sàn, tấm tường lắp ghép;

- Xác định các khuyết tật, hư hỏng: bong tróc lớp bê tông bảo vệ, cốt thép han gỉ.

- Xác định các thay đổi kết cấu trong quá trình sử dụng: thay thế, cải tạo,...

d) Khảo sát sơ bộ kết cấu BTCT toàn khối

- Khi khảo sát sơ bộ kết cấu BTCT toàn khối, chủ yếu tập trung vào các công tác xác định, đo vẽ các khuyết tật, hư hỏng như:

+ Các vết nứt, đặc biệt là vết nứt ở vùng chịu kéo của các cấu kiện chịu uốn;

+ Bong tróc lóp bê tông bảo vệ. Cần bóc bỏ các lớp bê tông bảo vệ bị suy thoái để quan sát kỹ hơn;

+ Lộ cốt thép han gỉ;

+ Độ võng, nghiêng, biến dạng cục bộ của các cấu kiện.

- Mô tả các thay đổi kết cấu trong quá trình sử dụng: thay thế, cải tạo,...

e) Khảo sát sơ bộ kết cấu gỗ: Xác định, đo vẽ các khuyết tật, hư hỏng: mối, mọt; các vết nứt; nghiêng, võng; Tiết diện thực tế của cấu kiện; xác định thay đổi kết cấu trong quá trình sử dụng: thay thế, cải tạo,...

j) Khảo sát sơ bộ kết cấu thép: Xác định, đo vẽ các khuyết tật, hư hỏng: han gỉ, ăn mòn, suy giảm Tiết diện; khuyết liên kết bu lông, đinh tán, hàn; nghiêng, võng, biến dạng cục bộ; xác định các thay đổi kết cấu trong quá trình sử dụng: thay thế, cải tạo;...

g) Trình bày kết quả khảo sát sơ bộ

Khi tiến hành khảo sát hiện trường, cần phát hiện, đánh dấu, ghi chép, chụp ảnh lại các khuyết tật, hư hỏng có thể quan sát được bằng trực quan. Tiến hành đo vẽ hình thái, kích thước, mức độ, vị trí của khuyết tật, hư hỏng của các cấu kiện như vết nứt, bong tróc, võng, nghiêng,... Một số khuyết tật, hư hỏng cơ bản, các nguyên nhân có thể gây ra các khuyết tật, hư hỏng đó và các khả năng gây ra hậu quả,... có thể tham khảo Phụ lục 1. Kết quả cần tập hợp và ghi chép theo biểu mẫu trong Phụ lục 3.

Khi tiến hành xem xét hiện trường, ngoài quan sát bằng trực quan, còn có thể sử dụng một số dụng cụ đơn giản như: thước đo chiều dài, thước đo góc, quả dọi, ni vô, súng bật nảy, búa có đầu nhọn, kích dẹt, máy ảnh,.... Trong quá trình khảo sát, cần ghi chép lại các khuyết tật, hư hỏng và các nhận định, đánh giá, đồng thời chụp ảnh để minh chứng.

2.1.4. Phân tích và đánh giá

Mục đích của công tác phân tích và đánh giá nhằm xác định tình trạng kỹ thuật nhà và công trình, từ đó đưa ra hướng xử lý tiếp theo.

Trình tự đánh giá như sau:

- Bước 1: Từ kết quả khảo sát hiện trường, phân loại tình trạng kỹ thuật của từng nhóm cấu kiện, kết cấu theo các dấu hiệu bên ngoài nêu trong các Bảng từ PL2.1 đến Bảng PL2.4. Các dấu hiệu bên ngoài của cấu kiện được phân thành 2 nhóm phụ thuộc vào nguyên nhân gây ra hư hỏng: vào lực tác động và tác động của môi trường. Các hư hỏng do tác động của môi trường (gỉ, phong hóa vật liệu,...) không chỉ làm giảm khả năng chịu lực của kết cấu mà còn làm giảm độ bền lâu. Dấu hiệu bên ngoài được dùng để phân loại tình trạng kỹ thuật của cấu kiện, kết cấu là giá trị khuyết tật, hư hỏng lớn nhất ghi nhận được trên loại cấu kiện, kết cấu đó. Loại tình trạng kỹ thuật của các cấu kiện, kết cấu được phân thành 05 loại, tương ứng với mỗi loại tình trạng là giá trị mức độ hư hỏng của các loại cấu kiện đó.

- Bước 2: Ứng với mỗi mức tình trạng kỹ thuật, xác định mức độ hư hỏng lớn nhất của từng loại cấu kiện, kết cấu e_ck. Giá trị của e_ck phụ thuộc vào loại tình trạng kỹ thuật của cấu kiện, kết cấu, được cho trong Bảng 1. Đối với các trường hợp cụ thể, giá trị e_ck cho trong Bảng 3 (Kết cấu BTCT); Bảng 4 (Kết cấu thép); Bảng 5 (Kết cấu gạch đá); Bảng 6 (Kết cấu gỗ).

Bảng 1. Phân loại tình trạng kỹ thuật của cấu kiện, kết cấu

- Bước 3: Đánh giá tổng hợp mức độ hư hỏng của nhà, công trình theo công thức:

                    (2.1)

Trong đó: e_ck1; e_ck2;…; e_cki - giá trị hư hỏng lớn nhất theo loại cấu kiện, kết cấu, được xác định tùy thuộc vào mức tình trạng kỹ thuật của loại cấu kiện, kết cấu đó, cho trong Bảng 1.

α₁; α₂;...; α_i - hệ số tầm quan trọng theo loại cấu kiện, kết cấu.

Hệ số tầm quan trọng của kết cấu được xác định bởi chuyên gia dựa trên tầm quan trọng của kết cấu, cấu kiện khi bị phá hủy. Khi các chuyên gia không có cơ sở để xác định thì giá trị của các hệ số tầm quan trọng của kết cấu có thể được lấy như sau:

Sàn và mái: α =2

Dầm: α = 4

Dàn: α = 7

Cột: α = 8

Tường chịu lực và móng: α = 3

Các dạng kết cấu khác: α =2

- Bước 4: Dựa trên giá trị mức độ hư hỏng tổng thể của nhà, công trình e_tt tính theo công thức 2.1, xác định mức độ tình trạng kỹ thuật của nhà, công trình. Tình trạng kỹ thuật của nhà được phân làm 03 mức phụ thuộc vào giá trị e_tt, đặc trưng và khuyến cáo về hướng xử lý tiếp theo cụ thể được cho trong Bảng 2.

Bảng 2. Phân mức tình trạng kỹ thuật của nhà và công trình

Ghi chú:

1. Trường hợp nhà và công trình có dấu hiệu nghiêng, lệch có thể nhận thấy bằng trực quan, gây ra do sụt, lún, trượt,... nền móng hoặc ảnh hưởng bởi các công trình xung quanh,... thì tình trạng kỹ thuật, theo dấu hiệu này, được xếp vào mức 2. Trường hợp các dấu hiệu này có thể dẫn đến khả năng phá hủy kết cấu nhà, công trình thì tình trạng kỹ thuật của nhà, công trình được xếp vào mức 3.

2. Đối với các công trình có tầm quan trọng cao, nơi tập trung đông người có kết quả đánh giá tình trạng kỹ thuật ở mức 2 thì được phép tăng thêm một mức.

Bảng 3. Đánh giá tình trạng kỹ thuật của kết cấu BTCT theo dấu hiệu bên ngoài

Bảng 4. Đánh giá tình trạng kỹ thuật của kết cấu thép theo dấu hiệu bên ngoài

Bảng 5. Đánh giá tình trạng kỹ thuật của kết cấu gạch đá theo dấu hiệu bên ngoài

Bảng 6. Đánh giá tình trạng kỹ thuật của kết cấu gỗ theo dấu hiệu bên ngoài

Ghi chú: Để xác định gần đúng cường độ bê tông, đá và vữa theo dấu hiệu bên ngoài có thể sử dụng các thiết bị tại hiện trường như súng bật nảy, búa có đầu nhọn, kích có đầu nhọn. Phương pháp xác định được trình bày trong Phụ lục 2.

2.1.5. Lập báo cáo khảo sát, đánh giá sơ bộ về an toàn nhà

Báo cáo khảo sát, đánh giá sơ bộ cần có nội dung ngắn gọn, có thể sử dụng mẫu trong Phụ lục 4. Trong đó tập trung vào các nội dung chính sau:

- Chủ đầu tư (chủ sở hữu);

- Địa Điểm xây dựng;

- Năm xây dựng, năm đưa vào sử dụng;

- Mô tả chung về công trình (công năng, loại kết cấu, vật liệu sử dụng, hình dạng);

- Bản vẽ hiện trạng các khuyết tật, hư hỏng: vị trí, kích thước, hình ảnh,...;

- Kết quả đánh giá nhanh, xếp loại tình trạng kỹ thuật;

- Kiến nghị hướng sử dụng tiếp theo (sửa chữa nhỏ, sửa chữa lớn, di dời, khảo sát chi Tiết,...).

2.2. Giai đoạn 2 - Quy trình khảo sát và đánh giá chi Tiết

2.2.1. Trình tự chung

Sau khi có kết luận của công tác khảo sát, đánh giá sơ bộ (khảo sát, đánh giá nhanh), đối với các nhà và công trình có tình trạng kỹ thuật được đánh giá thuộc mức 2, mức 3 thì phải tiến hành khảo sát, đánh giá chi Tiết. Trong giai đoạn này, cần sử dụng các kết quả đã có trong giai đoạn 1 (công tác chuẩn bị, công tác kiểm tra hiện trường,...), bổ sung các công tác khảo sát, đánh giá chi Tiết khác. Nội dung chính của các bước khảo sát và đánh giá cho nhóm nhà và công trình này được tiến hành như sau:

Bước 1: Công tác chuẩn bị. Làm quen với đối tượng khảo sát; hồ sơ thiết kế và thi công; hồ sơ liên quan đến quá trình sử dụng và sửa chữa, bố trí lại mặt bằng, cải tạo và các kết quả khảo sát trước đó. Nội dung chi Tiết xem Mục 2.2.2.

Bước 2: Lập đề cương và xác định khối lượng khảo sát. Tùy thuộc vào Điều kiện thực tế, tiến hành khảo sát chi Tiết toàn phần hoặc một phần của nhà hoặc công trình. Nội dung chi Tiết xem Mục 2.2.3.

Bước 3: Công tác đo đạc. Chính xác lại các thông số hình học thực tế của các kết cấu xây dựng và các cấu kiện của chúng, xác định sự phù hợp hoặc sai lệch của các thông số này với thiết kế.

Để đo đạc, cần sử dụng các thiết bị, dụng cụ đo. Các thông số cần chính xác lại gồm: nhịp và bước của các kết cấu, các thông số liên quan đến bố trí của các kết cấu trong mặt bằng; các kích thước Tiết diện ngang, chiều cao của các kết cấu và các gian phòng; cao độ và Khoảng cách của các nút liên kết, v.v...

Căn cứ vào các số liệu thực tế đã đo được, tiến hành lập mặt bằng bố trí kết cấu, các mặt cắt, Tiết diện làm việc của các kết cấu chịu lực, các nút liên kết của kết cấu và của các cấu kiện khác. Nội dung chi Tiết xem Mục 2.2.4.

Bước 4: Xác định đặc trưng vật liệu. Bằng các phương pháp phù hợp, xác định đặc trưng vật liệu: bê tông, gạch đá, vữa, cốt thép, thép. Nội dung chi Tiết xem Mục 2.2.5.

Bước 5: Xác định tải trọng thực tế. Xác định các tải trọng thực tế tác động lên các cấu kiện: tĩnh tải, hoạt tải, tải trọng gió,... Nội dung chi Tiết xem Mục 2.2.6.

Bước 6: Tính toán kiểm tra. Dựa trên các kết quả đo đạc, các đặc trưng vật liệu, tải trọng thực tế và các tài liệu có liên quan, sử dụng phương pháp phù hợp để tính toán kiểm tra mức độ an toàn về khả năng chịu lực của các cấu kiện. Nội dung chi Tiết xem Mục 2.2.7.

Bước 7: Đánh giá tình trạng nhà. Dựa trên kết quả khảo sát và tính toán, sử dụng phương pháp đánh giá tổng hợp của TCVN 9381:2012 để xác định mức độ nguy hiểm của nhà. Nội dung chi Tiết xem Mục 2.2.8.

Bước 8: Trình bày báo cáo kết quả khảo sát. Dựa trên các kết quả thu được ở các bước trên, tiến hành lập báo cáo về tình trạng kỹ thuật của kết cấu nhà hoặc công trình, trong đó đưa ra các thông tin thu được từ giai đoạn chuẩn bị và kết quả khảo sát, các đặc thù liên quan đến kết cấu, tính chất sử dụng, kết quả đánh giá nguy hiểm,... Nội dung chi Tiết xem Mục 2.2.9.

Dưới đây trình bày nội dung chi Tiết các bước thực hiện nêu trên.

2.2.2. Công tác chuẩn bị

Cũng giống như ở giai đoạn khảo sát và đánh giá sơ bộ, công tác chuẩn bị cho giai đoạn khảo sát chi Tiết là phải tìm hiểu, thu thập và nắm được các thông tin (nếu có) về:

- Đối tượng được khảo sát, hồ sơ thiết kế và thi công;

- Hồ sơ về quá trình sử dụng và sửa chữa, sự bố trí lại mặt bằng, cải tạo;

- Các kết quả khảo sát trước đó, bao gồm cả kết quả khảo sát, đánh giá sơ bộ ở Giai đoạn 1.

Cần tìm hiểu nhằm xác định tên tổ chức thiết kế, năm phát hành; sơ đồ kết cấu của nhà, thông tin về kết cấu; sơ đồ lắp dựng các cấu kiện lắp ghép, thời gian chế tạo và thi công nhà; các kích thước hình học của nhà, của các cấu kiện nhà và kết cấu; các sơ đồ tính toán, tải trọng, các đặc trưng của vật liệu: bê tông, thép, gạch, đá,...

Cần thu thập các thông tin về Điều kiện sử dụng cũng như các tác động trong quá trình sử dụng, môi trường xung quanh, các khuyết tật, hư hỏng xuất hiện trong quá trình sử dụng và các kết quả đã khảo sát, đánh giá ở giai đoạn 1.

2.2.3. Lập đề cương khảo sát và xác định khối lượng khảo sát chi Tiết

Trên cơ sở các thông tin đã tìm hiểu và thu thập được trong giai đoạn chuẩn bị, tiến hành lập đề cương khảo sát chi Tiết đối với từng đối tượng cụ thể, trong đó cần chỉ rõ:

- Mục đích và nhiệm vụ khảo sát;

- Khối lượng khảo sát: danh Mục, vị trí và khối lượng các cấu kiện cần khảo sát;

- Phương pháp khảo sát: các phương pháp đo đạc, lấy mẫu, thí nghiệm;

- Danh Mục thiết bị sử dụng để khảo sát;

- Danh Mục các tính toán kiểm tra cần thiết;

- Danh Mục nhân sự tham gia khảo sát;

- Các biện pháp đảm bảo an toàn khi tiến hành khảo sát;

- Tiến độ và dự toán dự kiến.

Khảo sát chi Tiết có thể được hiện trên toàn bộ (toàn phần) hoặc một phần của kết cấu, nhà hoặc công trình tùy thuộc vào nhiệm vụ đề ra, mức độ đầy đủ của hồ sơ thiết kế, đặc Điểm và mức độ khuyết tật, hư hỏng.

Khảo sát toàn phần được tiến hành khi:

- Không tìm được hồ sơ thiết kế;

- Phát hiện các khuyết tật, hư hỏng làm giảm khả năng chịu lực của các kết cấu;

- Trong các kết cấu cùng loại nhưng có đặc tính vật liệu khác biệt nhiều do tác động của môi trường hoặc do con người gây ra.

Khảo sát từng phần được tiến hành khi:

- Cần thiết phải khảo sát các kết cấu riêng biệt;

- Ở những vị trí có nguy cơ nguy hiểm mà không thể tiếp cận kết cấu để tiến hành khảo sát toàn phần.

- Trong quá trình khảo sát toàn phần, đối với các kết cấu, cấu kiện cùng loại có số lượng lớn hơn 20, phát hiện có từ 20 % trở lên số lượng kết cấu, cấu kiện nằm trong tình trạng không đảm bảo, còn số kết cấu, cấu kiện còn lại không có khuyết tật, hư hỏng, thì cho phép khảo sát một phần các kết cấu còn lại chưa được kiểm tra. Khối lượng các kết cấu được khảo sát một phần phải được xác định cụ thể (trong mọi trường hợp không ít hơn 10 % số lượng kết cấu, cấu kiện cùng loại còn lại, nhưng không ít hơn 3).

Mẫu đề cương có thể tham khảo trong Phụ lục 5.

2.2.4. Công tác đo đạc và kiểm tra hiện trường

Để thực hiện công tác đo đạc và kiểm tra hiện trường, có thể sử dụng các tiêu chuẩn liên quan theo các quy định hiện hành.

Mục đích của công tác đo đạc là xác định các thông số hình học thực tế của các kết cấu xây dựng và các cấu kiện của chúng, xác định sự phù hợp hoặc sai lệch của các kết cấu so với thiết kế (nếu có hồ sơ thiết kế). Nếu có hồ sơ thiết kế thì công tác đo đạc không cần thiết phải thực hiện trên toàn bộ kết cấu mà chỉ kiểm tra xác suất để chính xác lại các thông số. Trong trường hợp không có hồ sơ thiết kế thì công tác đo đạc phải được tiến hành trên toàn bộ kết cấu nhằm xác định chính xác tất cả các kích thước hình học của kết cấu. Tất cả kết quả đo đạc cần được ghi chép lại đầy đủ nhằm vẽ lại được các mặt bằng, mặt cắt của kết cấu.

Công tác kiểm tra hiện trường được tiến hành nhằm xác định lại các khuyết tật, hư hỏng, so sánh với kết quả đã thực hiện ở giai đoạn khảo sát, đánh giá sơ bộ, nhằm xác định được các khuyết tật, hư hỏng mới, hoặc sự phát triển lan rộng của các khuyết tật, hư hỏng. Các kết quả kiểm tra này cần được ghi chép bổ sung vào các kết quả khảo sát, đánh giá sơ bộ đã có.

Khi khảo sát các kết cấu, không phụ thuộc vào vật liệu và giải pháp kết cấu, cần đo đạc, kiểm tra:

- Trục định vị công trình, các kích thước theo phương ngang và phương đứng của công trình;

- Nhịp và bước của các kết cấu chịu lực;

- Các thông số hình học chính của các kết cấu chịu lực;

- Kích thước thực tế các Tiết diện tính toán của kết cấu và cấu kiện;

- Hình dạng và kích thước nút liên kết các cấu kiện và phần gối tựa;

- Độ thẳng đứng và độ lệch trục của kết cấu gối tựa, mối nối, các vị trí thay đổi Tiết diện;

- Độ võng, độ uốn cong, độ sai lệch so với trục thẳng đứng, độ nghiêng, độ phình, độ dịch chuyển và độ trượt của kết cấu.

- Vị trí, số lượng và loại cốt thép, các dấu hiệu ăn mòn cốt thép và các chi Tiết đặt sẵn, cũng như tình trạng lớp bê tông bảo vệ (trong kết cấu bê tông cốt thép);

- Hình dạng và chiều rộng các vết nứt (trong kết cấu bê tông cốt thép; kết cấu gạch đá);

- Độ thẳng của các thanh chịu nén; tình trạng các bản nối, tình trạng các cấu kiện có Tiết diện thay đổi đột ngột; tình trạng ăn mòn của các cấu kiện, liên kết; chiều dài thực tế, chiều cao và chất lượng các mối hàn; vị trí, số lượng và đường kính bu lông, đinh tán;... (trong kết cấu thép).

Các nội dung của công tác đo đạc và kiểm tra hiện trường có thể được Điều chỉnh phù hợp với từng dạng kết cấu, Điều kiện thực tế, đề cương khảo sát và các tiêu chuẩn áp dụng.

2.2.5. Lấy mẫu và xác định đặc trưng vật liệu

2.2.5.1. Xác định các đặc trưng vật liệu của kết cấu bê tông và bê tông cốt thép

Các đặc trưng vật liệu kết cấu bê tông và bê tông cốt thép cần được xác định thông qua thí nghiệm hiện trường hoặc trong phòng được quyết định tùy thuộc vào nhiệm vụ, đề cương, Mục đích khảo sát, đánh giá và các Điều kiện thực tế tại hiện trường. Công tác lấy mẫu, thí nghiệm có thể được thực hiện bằng các phương pháp khác nhau, theo các tiêu chuẩn liên quan phù hợp với quy định hiện hành.

Khi xác định cường độ của bê tông, có thể sử dụng các phương pháp phá hủy (nếu thực hiện được) hoặc các phương pháp không phá hủy, ví dụ:

- Phương pháp cơ học không phá hủy theo TCVN 9334:2012;

- Phương pháp siêu âm theo TCVN 9357:2012;

- Phương pháp lấy mẫu thí nghiệm theo TCVN 4453-1995.

Vị trí thí nghiệm hoặc lấy mẫu để xác định cường độ cho nhóm các kết cấu cùng loại hoặc trong kết cấu riêng rẽ được xác định trong đề cương phụ thuộc vào kết quả khảo sát ở giai đoạn 1 và thường ở các vị trí như sau:

- Các vị trí dự đoán có cường độ bê tông thấp nhất;

- Các vùng và các cấu kiện có vai trò quyết định khả năng chịu lực của kết cấu hoặc cấu kiện;

-Các vị trí có khuyết tật, hư hỏng có thể làm suy giảm cường độ bê tông (bê tông bị rỗ, phân lớp; hư hỏng do ăn mòn; nứt bê tông do nhiệt độ; thay đổi màu sắc của bê tông,...).

Số lượng vị trí khi xác định cường độ bê tông được xác định trong đề cương khảo sát, đánh giá, trong mọi trường hợp, cần lấy không nhỏ hơn:

- 03 vị trí khi xác định cường độ một vùng hoặc cường độ trung bình của bê tông kết cấu;

- 06 vị trí khi xác định cường độ trung bình và hệ số biến động của bê tông kết cấu;

- 09 vị trí khi xác định cường độ bê tông trong nhóm các kết cấu cùng loại.

Số lượng các kết cấu cùng loại, trong đó cần đánh giá cường độ bê tông, được xác định theo đề cương khảo sát, đánh giá và lấy không nhỏ hơn 03.

Trong nhiều trường hợp, ngoài việc đánh giá cường độ bê tông, có thể có thêm yêu cầu xác định các đặc trưng khác của bê tông, như:

- Xác định khối lượng thể tích của bê tông, theo TCVN 3108:1993;

- Xác định độ hút nước của bê tông, theo TCVN 3113:1993;

- Xác định độ chống thấm nước, theo TCVN 3116:1993;

- Xác định nồng độ pH của bê tông, theo TCVN 9339:2012;

- Xác định thành phần và cấu trúc của bê tông, theo các phương pháp phân tích đặc biệt: hóa học, hóa-lý và bằng kính hiển vi.

Để kiểm tra và xác định các thông số liên quan đến cốt thép trong kết cấu bê tông cốt thép (vị trí, số lượng, đường kính, chiều dày lớp bê tông bảo vệ), có thể sử dụng các phương pháp phá hủy (nếu thực hiện được) hoặc không phá hủy phù hợp với các tiêu chuẩn liên quan theo quy định hiện hành, ví dụ:

- Sử dụng phương pháp điện từ theo TCVN 9356:2012;

- Sử dụng phương pháp đục tẩy kiểm tra bê tông làm lộ cốt thép để đo trực tiếp đường kính và số lượng các thanh thép, xác định loại cốt thép theo hình dạng và xác định Tiết diện còn lại của các thanh thép bị ăn mòn.

Số lượng cấu kiện hoặc kết cấu cần xác định đường kính, số lượng và bố trí cốt thép, được xác định theo đề cương khảo sát, đánh giá và lấy không ít hơn 03.

Kích thước hư hỏng của cốt thép và các chi Tiết đặt sẵn được xác định được bằng phương pháp phóng xạ hoặc đo trực tiếp sau khi làm lộ cốt thép. Các hư hỏng này cần được chụp ảnh để làm tư liệu đánh giá.

Khi cần thiết, trong trường hợp thực hiện được, để xác định cường độ thực tế của cốt thép, phải lấy mẫu thí nghiệm. Vị trí lấy mẫu phải không làm suy yếu kết cấu hoặc khi lấy mẫu phải có biện pháp chống đỡ phù hợp. Công tác lấy mẫu và thí nghiệm tuân thủ yêu cầu trong TCVN 197:2002 hoặc các tiêu chuẩn liên quan khác theo quy định hiện hành. Số lượng mẫu thanh thép cùng một loại đường kính và một loại hình dạng, lấy từ các kết cấu cùng loại, không được nhỏ hơn 03. Khi xác định cường độ cốt thép theo hình dạng thanh thép thì số lượng các đoạn kết cấu mà ở đó được xác định các thanh thép cùng loại hoặc cùng đường kính trong các kết cấu cùng loại, không được nhỏ hơn 05.

Trong trường hợp có hồ sơ thiết kế, nếu không tiến hành lấy mẫu thí nghiệm cốt thép thì cường độ của cốt thép được xác định theo các tiêu chuẩn sử dụng trong hồ sơ thiết kế, TCVN 5574:2012 hoặc các tiêu chuẩn liên quan khác. Khi đó, Điều kiện để không tiến hành lấy mẫu là: cốt thép trong kết cấu được khảo sát phải đúng với các số liệu quy định trong thiết kế về chủng loại, đường kính cốt thép, số lượng và sự bố trí của chúng.

Khi thiếu các số liệu thiết kế và không thể lấy mẫu và thử nghiệm mẫu thì cường độ tiêu chuẩn và tính toán của cốt thép được phép lấy phụ thuộc vào hình dạng cốt thép và phù hợp với Mục 9.2.12 của TCVN 5574:2012.

Khi tiến hành tính toán kiểm tra dựa theo các số liệu thí nghiệm mẫu cốt thép lấy từ các kết cấu được khảo sát thì cường độ tiêu chuẩn và cường độ tính toán của cốt thép lấy theo Mục 9.2.10 của TCVN 5574:2012.

Nếu mác cốt thép được xác định trên cơ sở phân tích hóa và phổ thì cường độ tiêu chuẩn và cường độ tính toán của cốt thép được lấy phù hợp với các tiêu chuẩn có hiệu lực tại thời Điểm xây dựng hoặc chế tạo kết cấu.

Việc xác định loại và kiểm tra chất lượng các liên kết hàn của cốt thép được tiến hành sau khi làm lộ cốt thép bằng quan sát trực quan và đo đạc các kích thước hình học bằng phương pháp siêu âm theo TCVN 1548:1987.

2.2.5.2. Xác định các đặc trưng vật liệu của kết cấu thép

Khi khảo sát các kết cấu thép, tùy thuộc đề cương, nhiệm vụ và Mục đích khảo sát, đánh giá, cần xác định các đặc trưng cơ lý của vật liệu và của các liên kết phục vụ tính toán, đánh giá như:

- Mác thép;

- Các đặc trưng về độ bền: giới hạn chảy, cường độ chịu kéo đứt tức thời.

Các mẫu được lấy từ các cấu kiện ở các vị trí có ứng suất thấp nhất: ở các cánh của thép góc không được liên kết, cánh của các đoạn đầu của dầm và tương tự. Khi lấy mẫu phải đảm bảo độ bền của cấu kiện đó, trong các trường hợp cần thiết, vị trí lấy mẫu phải được gia cường hoặc có các biện pháp chống đỡ thay thế.

Việc lấy mẫu thép từ các kết cấu thép, việc chế tạo và thí nghiệm các mẫu thử thép để xác định các đặc trưng vật liệu được tiến hành phù hợp với đề cương khảo sát, đánh giá và các tiêu chuẩn liên quan theo quy định hiện hành, ví dụ:

- Trình tự lấy mẫu để thử nghiệm cơ học theo TCVN 4398:2001;

- Chế tạo mẫu thử và thử kéo theo TCVN 197:2002.

Các giá trị tiêu chuẩn của giới hạn chảy hoặc của cường độ kéo đứt tức thời của thép được xác định trên các mẫu lấy từ kết cấu và được thử nghiệm phù hợp với TCVN 197:2002.

Khi xác định các tính chất cơ học của thép làm bu lông, tiến hành thử kéo đứt bu lông theo TCVN 1916:1995.

Cường độ chịu cắt tính toán ¦_vb và chịu kéo tính toán của bu lông ¦_tb, cũng như cường độ chịu nén của các bộ phận liên kết với bu lông lấy theo các quy định của các tiêu chuẩn liên quan. Nếu cấp bền của bu lông không thể xác định được thì cường độ tính toán lấy như đối với bu lông cấp bền 4.6 khi tính toán chịu cắt và như đối với bu lông cấp bền 4.8 khi tính toán chịu kéo.

2.2.5.3. Xác định các đặc trưng vật liệu của kết cấu gạch đá

Các đặc trưng vật liệu cần được xác định phục vụ công tác đánh giá kết cấu gạch đá được quyết định tùy thuộc vào nhiệm vụ, đề cương, Mục đích khảo sát, đánh giá và các Điều kiện thực tế tại hiện trường. Công tác lấy mẫu, thí nghiệm có thể được thực hiện bằng các phương pháp khác nhau, theo các tiêu chuẩn liên quan phù hợp với quy định hiện hành.

Có thể sử dụng các phương pháp không phá hủy, hoặc phương pháp phá hủy (khi cần thiết và có Điều kiện thực hiện) để xác định các tính chất cơ lý của vật liệu gạch đá (cường độ, khối lượng thể tích, độ ẩm và các tính chất khác) của kết cấu tường và móng bằng thử nghiệm mẫu lấy trực tiếp từ kết cấu được khảo sát hoặc các vùng nằm ngay gần vùng khảo sát nếu có sự đồng nhất của các vật liệu trên các vùng này.

Việc lấy mẫu gạch, đá, vữa từ tường và móng được tiến hành từ các cấu kiện không chịu lực (dưới các cửa sổ, trong các mảng tường) hoặc chịu lực ít hoặc từ kết cấu sẽ bỏ đi hoặc sẽ được tháo dỡ.

Để đánh giá cường độ gạch, đá có hình dạng tiêu chuẩn và cường độ vữa từ khối xây tường và móng, cần lấy những viên gạch hoặc đá nguyên không bị hư hỏng và các mảnh vữa từ các mạch vữa ngang.

Trong trường hợp không có tiêu chuẩn quy định quy cách lấy mẫu của đá tự nhiên có hình dạng phi tiêu chuẩn thì có thể gia công mẫu bằng cách cưa thành các viên hình lập phương, kích thước từ 40 mm đến 200 mm hoặc khoan mẫu có đường kính từ 40 mm đến 150 mm và chiều dài lớn hơn đường kính từ 10 mm đến 20 mm.

Cường độ (mác) của gạch đặc và gạch rỗng đất sét nung thông thường, gạch silicát và gạch xốp được xác định theo TCVN 6355-1:1998 hoặc các tiêu chuẩn phù hợp khác.

Cường độ nén (mác) của vữa xây lấy từ các mạch vữa của các đoạn tường đặc trưng được xác định theo các tiêu chuẩn phù hợp với loại vữa sử dụng. Có thể sử dụng phương pháp phù hợp với các yêu cầu của TCVN 3121-11:2003 hoặc các tiêu chuẩn phù hợp khác.

Thử nghiệm các mẫu lập phương lấy từ vữa đã đóng rắn được tiến hành trong một ngày đêm sau khi chế tạo.

Cường độ tính toán của khối xây gạch đá được lấy theo TCVN 5573:2011 phụ thuộc vào loại và cường độ của gạch đá, cũng như cường độ của vữa được xác định theo kết quả thử nghiệm mẫu thử lấy từ kết cấu và được thử nghiệm bằng các phương pháp phá hủy phù hợp với các tiêu chuẩn hiện hành.

2.2.5.4. Xác định các đặc trưng vật liệu của kết cấu gỗ

Các đặc trưng vật liệu cần được xác định phục vụ công tác đánh giá kết cấu gỗ được quyết định tùy thuộc vào nhiệm vụ, đề cương, Mục đích khảo sát, đánh giá và các Điều kiện thực tế tại hiện trường. Công tác lấy mẫu, thí nghiệm có thể được thực hiện bằng các phương pháp khác nhau, theo các tiêu chuẩn liên quan phù hợp với quy định hiện hành

Số lượng các vị trí lấy mẫu sàn gỗ tựa trên dầm gỗ trong mọi trường hợp không nhỏ hơn 03 khi diện tích khảo sát dưới 100 m² và không nhỏ hơn 05 khi diện tích khảo sát lớn hơn. Đối với các sàn gỗ tựa trên các dầm thép, các con số này tương ứng bằng 02 và 04. Quy cách lấy mẫu: khoan hoặc cắt các mẫu gỗ dài từ 150 mm đến 350 mm. Sau khi lấy mẫu, các cấu kiện đó phải được khôi phục và gia cường.

Các mẫu gỗ được đánh dấu, cho vào trong các túi ni lông và đưa về phòng thí nghiệm. Vị trí lấy mẫu được đánh dấu trên sơ đồ kết cấu và được đính kèm trong báo cáo kết quả thí nghiệm mẫu gỗ.

Vị trí lấy mẫu thường ở quanh vùng gối tựa của kết cấu gỗ dọc theo chiều dài, ở gần vị trí liên kết bu lông, đinh, liên kết hóa học và ở cạnh vị trí tiếp xúc giữa gỗ với thép, bê tông và khối xây.

Khi khảo sát các kết cấu (dầm, khung, vòm), trước tiên phải chú ý đến tình trạng của các mạch keo, sự phân tầng của chúng. Khi phát hiện phân tầng, phải xác định độ sâu phá hoại của mạch keo tính từ bề mặt kết cấu.

Các thí nghiệm xác định đặc trưng cơ lý của mẫu gỗ được tiến hành phù hợp với các tiêu chuẩn liên quan theo quy định hiện hành.

2.2.6. Xác định tải trọng và tác động thực tế

Trên cơ sở kết quả khảo sát hiện trường và hồ sơ thiết kế (nếu có), xác định các giá trị của các tải trọng và tác động thực tế tác dụng lên kết cấu:

- Trọng lượng bản thân của kết cấu chịu lực và không chịu lực;

- Trọng lượng sàn, tường ngăn, tường trong tựa lên kết cấu chịu lực.

- Các phần cơi nới, bể nước và các phần xây dựng thêm trong quá trình sử dụng.

- Trọng lượng của các thiết bị cố định;

- Trọng lượng của các vật liệu chất kho;

- Hoạt tải sử dụng;

- Do gió.

Tải trọng do trọng lượng bản thân của các kết cấu chịu lực lắp ghép được xác định theo các bản vẽ và catalog, có hiệu lực trong thời kỳ xây dựng công trình được khảo sát, còn khi không có các bản vẽ thì lấy theo kết quả đo đạc thu được khi khảo sát.

Trọng lượng của các kết cấu chịu lực bê tông cốt thép đổ toàn khối được xác định theo kết quả đo đạc thu được khi khảo sát.

Trọng lượng bản thân của các kết cấu thép có thể được xác định theo kết quả đo đạc các cấu kiện.

Tải trọng thường xuyên lên kết cấu sàn mái và bản sàn tầng (do các vật liệu cách âm, cách nhiệt, lớp lót, chống thấm, lớp phủ sàn) được xác định bằng cách cân đo các mẫu lớp cấu tạo sàn.

2.2.7. Tính toán kiểm tra

Việc tính toán nhà và công trình và xác định nội lực trong các cấu kiện do tải trọng sử dụng có thể được tiến hành trên máy tính và các phần mềm chuyên dụng.

Các tính toán được tiến hành trên cơ sở và có kể đến các thông số khảo sát được:

- Các thông số hình học của nhà và các bộ phận của nó: nhịp, chiều cao, kích thước các Tiết diện tính toán của kết cấu chịu lực;

- Các gối tựa và liên kết thực tế của các kết cấu chịu lực, sơ đồ tính toán thực tế của chúng;

- Cường độ tính toán của vật liệu làm kết cấu;

- Khuyết tật, hư hỏng ảnh hưởng đến khả năng chịu lực của kết cấu;

- Tải trọng và tác động thực tế và các Điều kiện sử dụng của nhà hoặc công trình.

Sơ đồ tính toán thực tế được xác định theo kết quả khảo sát. Sơ đồ này phải phản ánh được:

- Điều kiện gối tựa hoặc liên kết với các kết cấu liền kề khác, tính biến dạng của các liên kết gối tựa;

- Các kích thước hình học của Tiết diện, chiều dài nhịp, độ lệch tâm;

- Loại và đặc Điểm của các tải trọng thực tế (hoặc yêu cầu), các Điểm đặt của chúng hoặc sự phân bố trên các cấu kiện;

- Khuyết tật, hư hỏng của kết cấu.

Khi xác định sơ đồ tính toán, đối với kết cấu bê tông cốt thép, ngoài các thông số nêu trên, còn phải kể đến cách đặt cốt thép thực tế và các cách liên kết cốt thép với nhau.

Việc kiểm tính khả năng chịu lực của kết cấu được tiến hành theo các tiêu chuẩn được quy định trong hồ sơ thiết kế (nếu có) hoặc theo các tiêu chuẩn phù hợp khác theo quy định hiện hành. Có thể tính toán khả năng chịu lực của:

- Kết cấu bê tông và bê tông cốt thép theo TCVN 5574:2012.

- Kết cấu thép theo TCVN 5575:2012;

- Kết cấu gạch đá theo TCVN 5573:2011.

- Kết cấu gỗ theo tiêu chuẩn Nga  - Kết cấu gỗ (Đang được biên soạn thành TCVN).

Trên cơ sở tính toán kiểm tra, tiến hành xác định:

- Nội lực trong các cấu kiện;

- Khả năng chịu lực của các cấu kiện.

2.2.8. Đánh giá tình trạng kỹ thuật nhà và công trình

2.2.8.1. Nguyên tắc đánh giá

Phương pháp đánh giá tình trạng kỹ thuật nhà và công trình ở Mục 2.2.8.2 của Quy trình này được trình bày dựa trên quy định của các tiêu chuẩn Việt Nam hiện hành (TCVN 9381: 2012,...). Trong quá trình đánh giá, người thực hiện có thể tham khảo thêm quy định của các tiêu chuẩn, chỉ dẫn tương đương của nước ngoài nếu thấy cần thiết. Tuy nhiên kết quả đánh giá phải phù hợp với quy định trong Bảng 2 của Quy trình này.

2.2.8.2. Đánh giá bằng phương pháp tổng hợp theo TCVN 9381:2012

Trên cơ sở các kết quả khảo sát hiện trường (cho kết quả các cấu kiện nguy hiểm theo dấu hiệu bên ngoài của các kết cấu) và tính toán kiểm tra an toàn chịu lực (cho kết quả các cấu kiện nguy hiểm theo khả năng chịu lực, được tính theo Mục 5.2 TCVN 9381: 2012), dùng phương pháp đánh giá tổng hợp trình bày trong TCVN 9381: 2012 để đánh giá về tình trạng an toàn của kết cấu. Ngoài các tiêu chí đánh giá cấu kiện nguy hiểm nêu trong Mục 5.2 TCVN 9381: 2012, cần bổ sung các nội dung sau:

- Khi đánh giá nhà và công trình có kết cấu sàn sang gạch, sàn hourdis, mỗi ô sàn giới hạn bởi hai dầm thép hoặc dầm BTCT được tính là một cấu kiện, cấu kiện được đánh giá là nguy hiểm khi xuất hiện trong ô sàn đó các khiếm khuyết như sau:

+ Trong ô sàn xuất hiện vết nứt xuyên qua 1 hàng gạch;

+ Liên kết đầu dầm thép với tường hoặc trụ bị mủn, suy giảm khả năng chịu lực.

- Khi đánh giá nhà và công trình có kết cấu lắp ghép, ở vị trí mối nối có khiếm khuyết (gỉ sét, mất liên kết,...) thì mỗi cấu kiện tấm panel tường (dầm) liên kết bằng mối nối đó được tính là một cấu kiện nguy hiểm.

- Khi đánh giá nền móng nhà và công trình, cần phải quan trắc nghiêng lún công trình theo TCVN 9360: 2012, đối với công trình có nền móng nguy hiểm, cần phải tiến hành quan trắc, theo dõi tình trạng nghiêng lún công trình sau khi khảo sát, đánh giá, nhằm có biện pháp xử lý kịp thời.

Phân cấp đánh giá mức độ an toàn (nguy hiểm) của nhà và các hướng xử lý tiếp theo cho trong Bảng 7.

Bảng 7 - Cấp nguy hiểm của nhà và hướng xử lý tiếp theo

2.2.9. Trình bày báo cáo kết quả khảo sát

Dựa trên các kết quả khảo sát, đánh giá, tiến hành lập báo cáo về tình trạng kỹ thuật của kết cấu nhà hoặc công trình. Trong báo cáo khảo sát phải đưa ra thông tin về:

- Các mặt bằng, mặt cắt, danh Mục khuyết tật, hư hỏng hoặc sơ đồ khuyết tật, hư hỏng kèm các hình ảnh đặc trưng chụp được;

- Các sơ đồ vết nứt trong các kết cấu bê tông cốt thép và kết cấu gạch đá và số liệu về sự phát triển các vết nứt;

- Các giá trị của tất cả các dấu hiệu cần kiểm tra được nêu trong đề cương khảo sát;

- Các kết quả tính toán kiểm tra đã được dự tính trong đề cương khảo sát;

- Đánh giá tình trạng kết cấu, đưa ra các nguyên nhân có thể và đề xuất hướng xử lý tiếp theo.

Danh Mục nêu trên có thể được bổ sung tùy vào tình trạng kết cấu, các nguyên nhân và nhiệm vụ khảo sát, đánh giá.

Báo cáo khảo sát phải được chủ trì và những người tham gia khảo sát, đánh giá ký, và được lãnh đạo các tổ chức tiến hành khảo sát, hoặc đại diện ủy quyền xác nhận.

Mẫu báo cáo kết quả khảo sát, đánh giá chi Tiết an toàn kết cấu nhà có thể tham khảo trong Phụ lục 6.

Phụ lục 1 - Các loại khuyết tật, hư hỏng và các nguyên nhân có khả năng gây ra

Bảng PL 1.1 - Các loại khuyết tật, hư hỏng và các nguyên nhân có khả năng gây ra, trong kết cấu móng nông

Bảng PL 1.2 - Các loại khuyết tật, hư hỏng và các nguyên nhân có khả năng gây ra, trong kết cấu bê tông cốt thép

Bảng PL 1.3 - Các loại khuyết tật, hư hỏng và các nguyên nhân có khả năng gây ra, trong kết cấu thép

Bảng PL 1.4 - Các loại khuyết tật, hư hỏng và các nguyên nhân có khả năng gây ra, trong kết cấu khối xây gạch đá

Phụ lục 2 - Xác định gần đúng cường độ bê tông, đá và vữa theo dấu hiệu bên ngoài

Phụ lục 3 - Bảng kê khuyết tật, hư hỏng của các cấu kiện

Phụ lục 4 - Mẫu báo cáo kết quả khảo sát, đánh giá sơ bộ nhà và công trình

Phụ lục 5 - Đề cương khảo sát và đánh giá chi Tiết an toàn kết cấu

Phụ lục 6 - Mẫu báo cáo kết quả khảo sát, đánh giá chi Tiết an toàn kết cấu