CHÍNH
PHỦ
-------
|
CỘNG
HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM
Độc lập – Tự do – Hạnh phúc
--------------
|
Số:
48/NQ-CP
|
Hà
Nội, ngày 23 tháng 09 năm 2009
|
NGHỊ QUYẾT
VỀ CƠ CHẾ, CHÍNH SÁCH GIẢM TỔN THẤT SAU THU HOẠCH ĐỐI VỚI
NÔNG SẢN, THỦY SẢN
Những năm qua, thực hiện đường lối
Đổi mới, nông nghiệp nước ra đã phát triển với tốc độ khá, cơ cấu sản xuất chuyển
dịch theo hướng nâng cao năng suất, chất lượng, hiệu quả; đảm bảo vững chắc an
ninh lương thực quốc gia; nhiều mặt hàng xuất khẩu chiếm vị thế cao trên thị
trường thế giới. Tuy nhiên, những thành tựu đạt được chưa tương xứng với tiềm
năng, các nguồn lực chưa được khai thác và sử dụng hiệu quả, tổn thất sau thu
hoạch còn lớn.
Tổn thất về sản lượng trong và sau
thu hoạch đối với lúa 11 – 13%, ngô 13 – 15%, tập trung ở các khâu thu hoạch,
phơi sấy bảo quản và xay xát, chế biến. Ngoài sự tổn thất về sản lượng còn bị sụt
giảm đáng kể về chất lượng nông sản, như: nhiễm aflatoxin đối với ngô,
achrotoxin A đối với cà phê làm giá hạt thương phẩm bị giảm từ 10 – 20%, rau quả
và thủy sản đánh bắt bị tổn thất trên 20% cả về sản lượng và chất lượng.
Nguyên nhân của những tồn tại, yếu
kém nêu trên là do sản xuất nông nghiệp phổ biến vẫn là sản xuất nhỏ, việc tổ
chức ứng dụng công nghệ, cơ giới hóa nhằm giảm tổn thất sau thu hoạch còn nhiều
khó khăn. Nhận thức của các cấp, các ngành và người dân về tầm quan trọng của
giảm tổn thất sau thu hoạch chưa cao; cơ chế, chính sách còn mang tính tình thế,
thiếu đồng bộ; kết cấu hạ tầng kỹ thuật chưa được quan tâm đầu tư đúng mức,
chưa tạo điều kiện để đẩy mạnh việc ứng dụng máy móc, thiết bị ở các khâu trong
và sau thu hoạch; năng lực nghiên cứu, chế tạo, cung ứng máy móc, thiết bị
trong nước về thu hoạch, bảo quản còn nhiều hạn chế, bất cập; việc lựa chọn nhập
khẩu công nghệ, máy móc của các nước phát triển, phù hợp với điều kiện của nước
ta chưa được quan tâm đúng mức.
Để sớm khắc phục tồn tại, yếu kém
nêu trên, Chính phủ ban hành Nghị quyết về cơ chế, chính sách giảm tổn thất sau
thu hoạch đối với nông sản, thủy sản như sau:
I. MỤC TIÊU GIẢM
TỔN THẤT SAU THU HOẠCH
Thực hiện đồng bộ các giải pháp nhằm
hạn chế tối đa tổn thất sau thu hoạch, nâng cao hiệu quả của sản xuất, ổn định
đời sống, thu nhập của nông dân và chủ động ứng phó với những diễn biến của thị
trường đối với các nông sản chủ yếu, trước mắt là lương thực (lúa, ngô), cà
phê, rau quả và thủy sản.
1. Đối với lúa gạo: giảm mức tổn thất
từ 11 – 13% hiện nay xuống 5 – 6% vào năm 2020.
2. Đối với ngô: giảm mức tổn thất từ
13 – 15% hiện nay xuống còn 8 – 9% vào năm 2020. Hạn chế tối đa mức độ nhiễm độc
tố aflatoxin, cải thiện giá bán thương phẩm khoảng 10%.
3. Đối với cà phê: hạn chế tối đa mức
độ nhiễm độc tố achrotoxin A, cải thiện giá bán cà phê nhân khoảng 10%.
4. Đối với thủy sản, rau quả: giảm mức
độ tổn thất (cả về số lượng và chất lượng) từ 20% hiện nay xuống dưới 10% vào
năm 2020.
II. CÁC GIẢI
PHÁP GIẢM TỔN THẤT SAU THU HOẠCH
1. Đối với lương
thực, chủ yếu là lúa, ngô: tập trung vào các khâu có mức tổn thất lớn, tăng
nhanh tỷ lệ cơ giới hóa, kết hợp với việc ứng dụng các kỹ thuật bảo quản tiên
tiến.
a) Nghiên cứu và chuyển giao vào sản
xuất các giống lúa có năng suất, chất lượng và ít bị rơi rụng trong quá trình
thu hoạch. Tổ chức, hộ gia đình, cá nhân được hỗ trợ 100% tiền giống lúa, ngô
khi áp dụng thử nghiệm lần đầu các giống tiến bộ kỹ thuật có năng suất, chất lượng
cao và tỷ lệ rơi rụng thấp do Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn xác định
chủng loại và quy mô áp dụng;
b) Áp dụng cơ giới hóa các khâu làm
đất, gieo cấy, chăm sóc, bảo vệ thực vật, hạn chế đến mức thấp nhất lượng thóc
giống trên một đơn vị diện tích gieo trồng và thiệt hại do sâu bệnh;
c) Thực hiện thu hoạch lúa bằng máy
đạt 50% vào năm 2020, trong đó khu vực đồng bằng sông Cửu Long đạt 80%, chủ yếu
sử dụng máy gặt đập liên hợp có tính năng kỹ thuật cao, mức độ gắt sót dưới
1,5%;
d) Khuyến khích các thành phần kinh
tế đầu tư phát triển các loại máy sấy, phù hợp với quy mô, trình độ sản xuất, đảm
bảo từ năm 2015 trở đi năng lực sấy lúa cả nước đạt trên 10 triệu tấn/năm. Chú
trọng việc đầu tư các hệ thống sấy tiên tiến, gắn với các cơ sở xay xát, dự trữ
lương thực lớn;
đ) Chủ động làm khô đối với ngô, nhất
là vào mùa mưa, hạn chế tối đa tổn thất về chất lượng do nhiễm aflatoxin;
e) Chuyển giao các mẫu hình kho bảo
quản lúa, ngô quy mô hộ gia đình theo hướng tiện ích, an toàn. Xây dựng mới và
nâng cấp hệ thống kho chứa thóc gạo với tổng tích lượng 4 triệu tấn có công nghệ
tiên tiến (trong đó xây dựng mới 2,8 triệu tấn), kết hợp các dịch vụ sấy, làm sạch
để có thể thu mua thóc ướt cho dân vào mùa mưa lũ. Cơ giới hóa các kho đạt 80%,
với 20% được tự động hóa, nâng cao năng suất lao động và kiểm soát các thông số
kỹ thuật trong quá trình bảo quản;
g) Cải thiện chất lượng chế biến gạo
thành phẩm, phổ biến áp dụng các quy trình và thiết bị xay xát, đánh bóng, tuyển
chọn gạo hiệu suất cao. Phấn đấu đến năm 2020 tỷ lệ hạt trắng bạc không lớn hơn
4%, hạt hư hỏng không quá 0,2%. Tăng tỷ lệ gạo 5% tấm xuất khẩu đạt mức 60% vào
năm 2015 và đạt 70% vào năm 2020.
2. Đối với thủy sản
a) Xây dựng các ao nuôi trồng thủy
sản đảm bảo yêu cầu kỹ thuật, hạn chế các rủi ro do tác động của môi trường (thời
tiết, dịch bệnh); trang bị các thiết bị tiên tiến do các cơ sở sản xuất giống
và nuôi trồng thủy sản thương mại;
b) Trang bị tủ cấp đông trên tàu để
cung cấp nước đá và bảo quản sản phẩm thông qua việc ngưng tụ nước biển; ứng dụng
hầm bảo quản sản phẩm bằng xốp thổi thay cho xốp ghép, thay thế các túi nilon
và muối đá trực tiếp bằng các khay trong các tàu khai thác. Cải tiến công nghệ
bảo quản đông cho những nhóm thương phẩm có giá trị cao, công nghệ bảo quản sản
phẩm tươi sống bằng phương pháp sục oxy và cho ngủ đông. Xây dựng hệ thống kho
ngoại quan (kể cả ở nước ngoài), phục vụ cho xuất khẩu.
3. Đối với cà phê,
rau quả và một số nông sản khác (cà phê, chè, hồ tiêu, hạt điều).
a) Vận động và khuyến khích người
dân không thu hái cà phê quả xanh; ứng dụng máy thu hái cà phê đối với cà phê
chè (arabica). Ứng dụng công nghệ tiên tiến, xử lý cận thu hoạch đối với rau quả
bằng các chất điều hòa sinh trưởng, kéo dài thời gian thu hoạch; cải tiến
phương tiện, dụng cụ thu hái đảm bảo chất lượng nguyên liệu trước thu hoạch;
b) Hỗ trợ người dân và doanh nghiệp
đầu tư sân phơi đúng kỹ thuật và các máy sấy tiên tiến, hạn chế tối đa sự nhiễm
achrotoxin A đối với cà phê, hạt điều và hồ tiêu;
c) Khuyến khích các cơ sở áp dụng
phương pháp chế biến ướt nhằm gia tăng giá trị sản phẩm và giảm tổn thất về chất
lượng, đồng thời có chính sách hỗ trợ các cơ sở này trong việc xử lý ô nhiễm
môi trường; cải thiện các điều kiện chế biến theo hướng nâng cao chất lượng, đảm
bảo vệ sinh an toàn thực phẩm đối với hạt điều, hồ tiêu, chè, rau quả;
d) Xây dựng hệ thống kho đạt tiêu
chuẩn kỹ thuật để tạm trữ cà phê, kho ngoại quan đối với rau quả; thực hiện bảo
quản rau quả tươi tại chỗ theo hướng bọc màng bán thấm (coating); ứng dụng công
nghệ chiếu xạ, tiệt trùng bằng nước nóng đối với một số loại rau quả tươi xuất
khẩu. Đầu tư phát triển hệ thống sơ chế rau quả (Packing House) tại các chợ đầu
mối.
4. Tổ chức, hộ gia
đình, cá nhân được vay vốn từ các tổ chức tín dụng với mức vốn vay 100% giá trị
hàng hóa, hỗ trợ 100% lãi suất trong vòng 2 năm đầu, từ năm thứ 3 hỗ trợ 50%
lãi suất vốn vay để mua sắm máy móc, thiết bị sản xuất trong nước có tỷ lệ nội
địa hóa trên 60%.
a) Các loại máy làm đất, gieo cấy,
trồng, chăm sóc, thu hoạch lúa, ngô, cà phê, chè, mía; máy sấy, vật liệu cơ bản
để làm sân phơi (lúa, ngô, cà phê, hạt điều, hồ tiêu) có diện tích đến 1.000m2;
b) Máy móc, thiết bị hiện đại phục
vụ các cơ sở sản xuất giống thủy sản; vật tư, thiết bị xây dựng cải tạo các hồ
nuôi thủy sản, thuốc sát trùng đảm bảo yêu cầu kỹ thuật, các dụng cụ phục vụ
thu hoạch và vận chuyển thủy sản nuôi trồng; tủ cấp đông, thiết bị cung cấp nước
đá bằng ngưng tụ nước biển, hầm bảo quản sản phẩm bằng xốp thổi phục vụ khai
thác thủy sản dài ngày trên biển.
5. Áp dụng lãi suất
tín dụng đầu tư nhà nước theo Nghị định số 151/2006/NĐ-CP ngày 20 tháng 12 năm
2006 và Nghị định số 106/2008/NĐ-CP ngày 19 tháng 9 năm 2008 của Chính phủ về
việc sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 151/2006/NĐ-CP đối với tổ chức,
hộ gia đình, cá nhân mua sắm máy móc, thiết bị giảm tổn thất sau thu hoạch, gồm:
thiết bị xay xát gạo có tỷ lệ thu hồi gạo nguyên cao (đến 70%); máy móc, thiết
bị chế biến ướt cà phê, các thiết bị xử lý nâng cao phẩm cấp cà phê (steam,
đánh bóng ướt …) và các công trình xử lý nước thải kèm theo; máy tách vỏ cứng
và xát vỏ lụa nhân điều; dây chuyền chế biến hồ tiêu chất lượng cao; thiết bị bọc
màng bán thấm (coating), chiếu xạ, tiệt trùng bằng nước nóng đối với rau quả
tươi, hệ thống sơ chế rau quả (Packing House) tại các chợ đầu mối.
6. Thực hiện miễn
các loại thuế, lệ phí đối với các dịch vụ trực tiếp phục vụ sản xuất nông nghiệp,
giảm tổn thất sau thu hoạch, như: dịch vụ tưới, tiêu nước; cày, bừa đất; bảo vệ
thực vật; thu hoạch; sấy bảo quản nông sản.
7. Đối với các
doanh nghiệp thuộc mọi thành phần kinh tế đầu tư các dự án xây dựng kho dự trữ
4 triệu tấn lúa, ngô, kho lạnh bảo quản thủy sản (bao gồm cả kho lạnh trên các
tàu đánh bắt thủy sản), rau quả và kho tạm trữ cà phê, ngoài việc được vay vốn
tín dụng đầu tư nhà nước theo Nghị định số 151/2006/NĐ-CP ngày 20 tháng 12 năm
2006 và Nghị định số 106/2006/NĐ-CP ngày 19 tháng 9 năm 2006 của Chính phủ về
việc sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 151/2006/NĐ-CP, được miễn tiền
thuê sử dụng đất trong vòng 05 năm, kể từ khi dự án bắt đầu đi vào hoạt động;
được Nhà nước hỗ trợ 20% kinh phí giải phóng mặt bằng, 30% kinh phí để hoàn thiện
kết cấu hạ tầng kỹ thuật ngoài hàng rào; được miễn thuế thu nhập doanh nghiệp
trong 03 năm đầu đi vào hoạt động và giảm 50% trong 02 năm tiếp theo.
8. Các Dự án chế tạo
trong nước các loại máy canh tác, thu hoạch, bảo quản, chế biến các sản phẩm
nông nghiệp, ngư nghiệp, các kho bảo quản phục vụ xuất khẩu thuộc danh mục các
sản phẩm cơ khí trọng điểm giai đoạn từ 2009 đến 2015 được vay vốn tín dụng đầu
tư theo Nghị định 151/2006/NĐ-CP ngày 20 tháng 12 năm 2006 của Chính phủ.
9. Các dự án đầu
tư vào lĩnh vực chế tạo máy móc nông nghiệp, giảm tổn thất sau thu hoạch được
hưởng chính sách đặc biệt ưu đãi đầu tư thuộc Nghị định số 108/2006/NĐ-CP.
10. Đối với các
máy móc, thiết bị sản xuất nông nghiệp trong nước chưa chế tạo được hoặc chưa
đáp ứng đủ nhu cầu được hưởng thuế suất nhập khẩu 0%.
11. Tổ chức, cá
nhân thực hiện những dự án ứng dụng khoa học công nghệ về giảm tổn thất sau thu
hoạch được hỗ trợ 50% chi phí chuyển giao công nghệ từ Quỹ Đổi mới công nghệ quốc
gia;
12. Ngân sách nhà
nước hỗ trợ 100% kinh phí cho tổ chức, cá nhân mua bằng sáng chế các loại máy
móc, thiết bị có khả năng ứng dụng rộng rãi trong nước nhằm giảm tổn thất sau
thu hoạch được Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn hoặc Bộ Khoa học và Công
nghệ phê duyệt; đăng ký cấp bằng sáng chế hoặc giải pháp hữu ích đối với những
sản phẩm sáng tạo của nông dân.
13. Tăng kinh phí
khuyến nông hàng năm cho lĩnh vực giảm tổn thất sau thu hoạch.
III. TỔ CHỨC CHỈ
ĐẠO THỰC HIỆN
1. Bộ Nông nghiệp và Phát triển
Nông thôn:
Chủ trì, phối hợp các Bộ, ngành, địa
phương quy hoạch hệ thống kho tàng bảo quản nông sản, thủy sản; xây dựng và
công bố danh mục các loại máy móc, thiết bị sản xuất nông nghiệp, giảm tổn thất
sau thu hoạch được hưởng các chính sách ưu đãi theo tinh thần Nghị quyết này; đồng
thời xem xét, bổ sung đối tượng được hưởng ưu đãi đối với các nông sản khác.
Tổ chức và nhân rộng các mô hình dịch
vụ, liên kết sản xuất có hiệu quả ở nông thôn. Rà soát, xây dựng các tiêu chuẩn,
quy chuẩn kỹ thuật về các loại máy móc nông nghiệp, kho tàng, công nghệ bảo quản
và chất lượng nông sản hàng hóa; ban hành các quy chế về chứng nhận hợp chuẩn,
hợp quy. Định kỳ hàng năm tổ chức trình diễn, bình tuyển về máy móc phục vụ sản
xuất nông nghiệp, bảo quản nông sản, nhằm giới thiệu cho nông dân và các tổ chức
dịch vụ các loại máy móc và công nghệ phù hợp.
2. Bộ Tài chính:
Chủ trì, phối hợp với các Bộ, ngành
liên quan nghiên cứu, trình Thủ tướng Chính phủ ban hành trong quý IV năm 2009
các cơ chế, chính sách ưu đãi về tài chính đối với các hạng mục giảm tổn thất
sau thu hoạch do Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn công bố.
Phối hợp với Ngân hàng Nhà nước Việt
Nam chủ trì, phối hợp với các Bộ, ngành liên quan nghiên cứu trình Thủ tướng
Chính phủ ban hành trong Quý IV năm 2009 chính sách ưu đãi về tín dụng theo
tinh thần Nghị quyết đã nêu.
3. Bộ Kế hoạch và Đầu tư:
Chủ trì, phối hợp với các Bộ, ngành
và địa phương rà soát các dự án đầu tư nước ngoài trong lĩnh vực chế tạo máy
nông nghiệp và bảo quản sau thu hoạch, trên cơ sở đó đề xuất cơ chế để thu hút
mạnh mẽ hơn nguồn lực đầu tư nước ngoài vào lĩnh vực này.
4. Bộ Công Thương:
Rà soát các dự án thuộc chương
trình cơ khí trọng điểm, chỉ đạo các doanh nghiệp cơ khí thuộc các thành phần
kinh tế đầu tư chế tạo máy móc, thiết bị, đáp ứng yêu cầu của sản xuất nông
nghiệp, giảm tổn thất sau thu hoạch.
5. Bộ Khoa học và Công nghệ:
Nghiên cứu, đề xuất chính sách
nghiên cứu, chuyển giao khoa học công nghệ, gắn nghiên cứu với thực tiễn nhằm
đưa nhanh các đề tài, các dự án vào sản xuất; xây dựng cơ chế hỗ trợ nông dân cải
tiến máy móc nông nghiệp và đăng ký cấp bằng sáng chế hoặc giải pháp hữu ích đối
với những sản phẩm sáng tạo của nông dân.
6. Bộ Lao động – Thương binh và Xã
hội:
Chủ trì, phối hợp với Bộ Nông nghiệp
và Phát triển Nông thôn, Bộ Giáo dục và Đào tạo triển khai xây dựng kế hoạch
đào tạo nghề ngắn hạn đối với lao động nông thôn; xây dựng các cơ chế hỗ trợ,
khuyến khích lao động trẻ học các nghề về cơ khí, bảo quản có tác dụng trực tiếp
đến giảm tổn thất sau thu hoạch.
7. Bộ Thông tin và Truyền thông chủ
trì phối hợp với Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn chỉ đạo, hướng dẫn các
cơ quan thông tin truyền thông phổ biến tuyên truyền nội dung nghị quyết này, tạo
sự thống nhất và đồng bộ trong chỉ đạo, triển khai thực hiện Nghị quyết.
8. Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành
phố trực thuộc Trung ương xây dựng quy hoạch, kế hoạch cụ thể nhằm giảm tối đa
tổn thất sau thu hoạch trên địa bàn; có các chính sách hỗ trợ (tiền thuê sử dụng
đất, giải phóng mặt bằng …) tạo điều kiện để nông dân, tổ hợp tác, HTX, các cơ
sở dịch vụ và các doanh nghiệp thuộc mọi thành phần kinh tế đầu tư, ứng dụng
các tiến bộ kỹ thuật trong sản xuất và bảo quản nông sản hàng hóa.
Chính phủ yêu cầu các Bộ trưởng, Thủ
trưởng cơ quan ngang Bộ, Thủ trưởng cơ quan thuộc Chính phủ, Chủ tịch Ủy ban
nhân dân tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương, căn cứ chức năng, nhiệm vụ được
giao, có kế hoạch tổ chức thực hiện ngay chủ trương, nhiệm vụ và giải pháp nêu
trong Nghị quyết. Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn là cơ quan thường trực,
chịu trách nhiệm tham mưu giúp Chính phủ theo dõi, tổng hợp tình hình, định kỳ
6 tháng báo cáo Chính phủ việc thực hiện Nghị quyết này.
Nơi nhận:
- Ban Bí thư Trung ương Đảng;
- Thủ tướng, các Phó Thủ tướng Chính phủ;
- Các Bộ, cơ quan ngang Bộ, cơ quan thuộc CP;
- VP BCĐ TW về phòng, chống tham nhũng;
- HĐND, UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc TW;
- Văn phòng Trung ương và các Ban của Đảng;
- Văn phòng Chủ tịch nước;
- Hội đồng Dân tộc và các Ủy ban của Quốc hội;
- Văn phòng Quốc hội;
- Tòa án nhân dân tối cao;
- Viện Kiểm sát nhân dân tối cao;
- Kiểm toán Nhà nước;
- UBTW Mặt trận Tổ quốc Việt Nam;
- Cơ quan Trung ương của các đoàn thể;
- VPCP: BTCN, các PCN, Cổng TTĐT, các Vụ, Cục, đơn vị trực thuộc, Công báo;
- Lưu: Văn thư, KTN (3).
|
TM.
CHÍNH PHỦ
THỦ TƯỚNG
Nguyễn Tấn Dũng
|