Hướng dẫn 06/HD-VKSTC về công tác kiểm sát việc giải quyết các vụ việc dân sự, hôn nhân và gia đình năm 2022 do Viện kiểm sát nhân dân tối cao ban hành

HƯỚNG DẪN

CÔNG TÁC KIỂM SÁT VIỆC GIẢI QUYẾT CÁC VỤ VIỆC DÂN SỰ, HÔN NHÂN VÀ GIA ĐÌNH NĂM 2022

Thực hiện Chỉ thị số 01/CT-VKSTC ngày 27/12/2021 của Viện trưởng VKSND tối cao về công tác của ngành Kiểm sát nhân dân năm 2021; Kế hoạch số 02/KH-VKSTC ngày 30/12/2021 về công tác trọng tâm của VKSND tối cao năm 2022. Tiếp tục thực hiện phương châm “Đoàn kết, đổi mới - Trách nhiệm, kỷ cương - Thực chất, hiệu quả”, Viện kiểm sát nhân dân tối cao (Vụ 9) hướng dẫn công tác tác kiểm sát việc giải quyết các vụ việc dân sự, hôn nhân và gia đình (gọi tắt là công tác kiểm sát việc giải quyết các vụ việc dân sự) năm 2022 như sau:

I. NHIỆM VỤ TRỌNG TÂM

1. Nhận thức đúng, thực hiện đầy đủ nhiệm vụ, quyền hạn của VKSND theo quy định của BLDS, BLTTDS năm 2015 và các văn bản luật có liên quan. Quán triệt, triển khai các biện pháp, thực hiện nghiêm túc, có hiệu quả các chỉ thị (chỉ thị công tác và chỉ thị chuyên đề), quy chế, quy định, hướng dẫn của Viện trưởng VKSND tối cao trong công tác kiểm sát việc giải quyết các vụ việc dân sự nhằm thực hiện tốt, qua đó, nâng cao vai trò của Viện kiểm sát trong việc giải quyết các vụ việc dân sự của Tòa án. Tiếp tục xác định công tác kiểm sát việc giải quyết các vụ việc dân sự là trọng tâm, để có sự quan tâm mọi mặt, có biện pháp đột phá để nâng cao chất lượng, hiệu quả, tạo chuyển biến tích cực rõ nét về công tác này. Bám sát các chỉ tiêu, nhiệm vụ trong các Nghị quyết của Quốc hội và chỉ tiêu của Ngành, xây dựng chương trình, kế hoạch công tác và tổ chức thực hiện có hiệu quả, đảm bảo hoàn thành và vượt chỉ tiêu.

2. Chú trọng và chủ động đề ra các biện pháp cụ thể, thiết thực nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác; quan tâm hơn nữa nhiệm vụ kiến nghị, kháng nghị, xác định đây là một trong những nhiệm vụ trọng tâm của công tác kiểm sát giải quyết các vụ việc dân sự năm 2022. Có phương pháp nghiên cứu hồ sơ, đánh giá chứng cứ, kiểm sát bản án, quyết định; kịp thời phát hiện vi phạm, thực hiện đầy đủ trách nhiệm, quyền hạn trong công tác kháng nghị, kiến nghị yêu cầu khắc phục, bảo đảm hoạt động này tuân thủ đúng pháp luật. Đẩy nhanh tiến độ, nâng cao chất lượng giải quyết đơn đề nghị kháng nghị giám đốc thẩm, tái thẩm các vụ việc dân sự. Tăng cường nhận thức về vai trò, chức năng, nhiệm vụ của VKSND trong tố tụng dân sự nhằm bảo vệ lợi ích Nhà nước, lợi ích công cộng; trong quá trình thực hiện chức năng, nhiệm vụ phải xem xét, cân nhắc thận trọng khi áp dụng pháp luật, biết đặt lợi ích của Nhà nước, của nhân dân lên trên hết, góp phần xây dựng hành lang pháp lý chặt chẽ, có ý thức tạo điều kiện cho sự phát triển kinh tế xã hội của đất nước (đối với vụ việc liên quan đến lợi ích Nhà nước, lợi ích công cộng cần lập sổ theo dõi riêng; tổng hợp, báo cáo kết quả giải quyết về VKSND tối cao tại các kỳ báo cáo sơ kết, tổng kết và báo cáo đột xuất theo yêu cầu của VKSND tối cao).

3. Tổ chức sơ kết 04 năm việc thực hiện Chỉ thị số 04/CT-VKSTC ngày 22/3/2018 của Viện trưởng VKSND tối cao về “tăng cường các biện pháp nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác kiểm sát việc giải quyết các vụ án hành chính, vụ việc dân sự, hôn nhân và gia đình, kinh doanh, thương mại, lao động và những việc khác theo quy định của pháp luật” tại các VKS địa phương tổng hợp, báo cáo Vụ 9 để tham mưu lãnh đạo VKSND tối cao ban hành chỉ thị thay Chỉ thị số 04/CT-VKSTC ngày 22/3/2018, đáp ứng yêu cầu tình hình mới.

4. Tổng hợp khó khăn, vướng mắc trong việc thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn của VKSND theo quy định của Luật hòa giải, đối thoại tại Tòa án, báo cáo Vụ 9 để tham mưu VKSND tối cao ban hành hướng dẫn.

5. Tổng hợp vi phạm của các cơ quan, tổ chức trong việc thực hiện yêu cầu cung cấp tài liệu, chứng cứ của VKSND theo quy định của BLTTDS năm 2015, thực hiện thẩm quyền kiến nghị và báo cáo về Vụ 9 để tham mưu VKSND tối cao ban hành kiến nghị với Chính phủ chỉ đạo Ủy ban nhân dân các cấp khắc phục vi phạm.

6. Xây dựng báo cáo chuyên đề nghiệp vụ về công tác kiến nghị, kháng nghị trong kiểm sát việc giải quyết các vụ, việc dân sự gửi về Vụ 9 để xây dựng báo cáo chung trong toàn Ngành.

II. NHIỆM VỤ CỤ THỂ VÀ TỔ CHỨC THỰC HIỆN

1. Công tác quản lý, chỉ đạo, điều hành và công tác cán bộ

1.1. Ban cán sự đảng VKSND cấp cao, VKSND cấp tỉnh ban hành nghị quyết chuyên đề về nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác kiểm sát việc giải quyết các vụ việc dân sự. Tiếp tục phát huy vai trò của người đứng đầu trong lãnh đạo, chỉ đạo, quản lý, điều hành. Thực hiện nghiêm chỉ đạo của Viện trưởng VKSND tối cao về việc Viện trưởng VKS các cấp trực tiếp phụ trách và chỉ đạo công tác kiểm sát việc giải quyết các vụ việc dân sự. Có kế hoạch cụ thể khắc phục những hạn chế, tồn tại của năm 2021; thực hiện có hiệu quả Chỉ thị số 07/CT-VKSTC ngày 06/8/2021 của Viện trưởng VKSND tối cao về tiếp tục tăng cường công tác kháng nghị phúc thẩm, giám đốc thẩm, tái thẩm các vụ án hành chính, vụ việc dân sự; triển khai thực hiện đồng bộ các biện pháp, tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin, từng bước thực hiện số hóa hồ sơ... nhằm nâng cao chất lượng và hiệu quả công tác.

1.2. Viện trưởng VKSND cấp cao, Viện trưởng VKSND cấp tỉnh, Viện trưởng VKSND cấp huyện lựa chọn, bố trí Kiểm sát viên, Kiểm tra viên, công chức có năng lực, trình độ và kinh nghiệm thực hiện công tác kiểm sát việc giải quyết các vụ việc dân sự. Lãnh đạo, Kiểm sát viên, Kiểm tra viên, công chức phải nhận thức đúng, thực hiện đủ nhiệm vụ, quyền hạn theo quy định của pháp luật; chú trọng phát hiện, bồi dưỡng xây dựng đội ngũ chuyên gia, tạo động lực để đội ngũ công chức cống hiến, tận tụy, phát huy năng lực, sở trường công tác. Lãnh đạo Viện kiểm sát tăng cường kiểm tra chất lượng nghiên cứu hồ sơ, chất lượng báo cáo đề xuất quan điểm giải quyết vụ việc, phát biểu của Kiểm sát viên tại phiên tòa, phiên họp; đồng thời có cơ chế động viên, khuyến khích, thu hút đối với công chức làm công tác này. Quan tâm quy hoạch, bồi dưỡng, bổ nhiệm Kiểm sát viên giỏi trong công tác kiểm sát việc giải quyết các vụ việc dân sự giữ các vị trí lãnh đạo, phụ trách khâu công tác này.

1.3. Tập trung nâng cao chất lượng, bản lĩnh chính trị đội ngũ Kiểm sát viên, Kiểm tra viên và công chức làm công tác kiểm sát việc giải quyết các vụ việc dân sự: Chú trọng công tác đào tạo và tự đào tạo tại đơn vị; xây dựng kế hoạch, chương trình bồi dưỡng chuyên sâu về luật nội dung trong lĩnh vực dân sự (luật đất đai, luật nhà ở, luật thuế, luật sở hữu trí tuệ...). Viện trưởng VKSND các cấp phân công Kiểm sát viên có năng lực, kinh nghiệm, chuyên sâu trực tiếp hướng dẫn, bồi dưỡng Kiểm sát viên, Kiểm tra viên ngạch thấp hơn, công chức mới được tuyển dụng. Lãnh đạo VKSND các cấp thường xuyên tổ chức các buổi trao đổi, tọa đàm, rút kinh nghiệm qua các vụ việc dân sự hôn nhân và gia đình cụ thể; xây dựng các chuyên đề nghiệp vụ, tổ chức tốt các cuộc thi nhằm nâng cao kỹ năng nghiệp vụ của công chức trong lĩnh vực này.

1.4. Triển khai thi hành Hệ thống biểu mẫu văn bản tố tụng nghiệp vụ trong công tác kiểm sát việc giải quyết các vụ, việc dân sự (ban hành kèm theo Quyết định số 410/QĐ-VKSTC ngày 25/11/2021 của VKSND tối cao).

1.5. Chuẩn bị các điều kiện cần thiết để sẵn sàng việc tham gia phiên tòa trực tuyến theo Nghị quyết số 33/2021/QH15 ngày 12/01/2021 của Quốc hội và Thông tư liên tịch số 05/2021/TTLT-TANDTC-VKSNDTC-BCA-BQP-BTP ngày 15/12/2021 quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành tổ chức phiên tòa trực tuyến.

1.6. Đối với vụ việc liên quan đến lợi ích Nhà nước, lợi ích công cộng cần lập sổ theo dõi riêng; tổng hợp, báo cáo kết quả giải quyết (đánh giá chất lượng, hiệu quả trong việc bảo vệ lợi ích Nhà nước, lợi ích công cộng) về VKSND tối cao tại các kỳ báo cáo sơ kết, tổng kết và báo cáo đột xuất theo yêu cầu của VKSND tối cao.

2. Thực hiện kiểm sát (100%) bản án, quyết định giải quyết vụ, việc dân sự của Tòa án; Nâng cao chất lượng phát biểu của Kiểm sát viên tại các phiên tòa, phiên họp; thực hiện tốt công tác kiểm tra biên bản phiên tòa, thẩm quyền yêu cầu, kiến nghị

- Tổ chức thực hiện đầy đủ “Quy trình, kỹ năng kiểm sát bản án, quyết định giải quyết vụ án dân sự của Tòa án” (Ban hành kèm theo Quyết định số 399/QĐ-VKSTC ngày 06/9/2019 của Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao); Kiểm sát chặt chẽ 100% các bản án, quyết định của Tòa án, lập phiếu kiểm sát bản án, quyết định giải quyết của Tòa án; sao gửi 100 % bản án, quyết định trong thời hạn kèm theo Phiếu kiểm sát bản án, quyết định, thông báo phát hiện vi phạm đề nghị kháng nghị đến Viện kiểm sát cấp trên để thực hiện chức năng, nhiệm vụ theo thẩm quyền; nhận diện vi phạm pháp luật, thiếu sót tại các bản án, quyết định, định kỳ hằng quý tổng hợp báo cáo VKSND tối cao (Vụ 9) theo quy định.

- Tiếp tục thực hiện Hướng dẫn số 20/HD-VKSTC ngày 23/02/2021 của VKSND tối cao về “hoạt động phát biểu của Kiểm sát viên khi tham gia phiên tòa xét xử vụ án dân sự, hôn nhân và gia đình, kinh doanh thương mại và lao động”, Viện kiểm sát các cấp thực hiện việc phân công Kiểm sát viên tham gia 100% các phiên tòa, phiên họp VKS có trách nhiệm phải tham gia theo đúng quy định của pháp luật; tăng cường các biện pháp chỉ đạo, hướng dẫn để nâng cao chất lượng phát biểu của Kiểm sát viên tại các phiên tòa, phiên họp. Đối với những vụ việc phức tạp, kéo dài, có quan điểm khác nhau cần phải có ý kiến của tập thể Lãnh đạo Viện, Ủy ban kiểm sát hoặc thỉnh thị Viện kiểm sát cấp trên trước khi Kiểm sát viên tham gia phiên tòa; Kiểm sát viên dự kiến tình huống phát sinh tại phiên tòa xây dựng đề cương hỏi, dự thảo phát biểu của Kiểm sát viên khi tham gia phiên tòa phải lập luận chặt chẽ, đúng căn cứ pháp luật; thực hiện nghiêm quy định về kiểm sát biên bản phiên tòa theo Hướng dẫn số 31/HD-VKSTC ngày 25/8/2021 của VKSND tối cao.

- Thực hiện có chất lượng và hiệu quả quyền yêu cầu của VKSND trong tố tụng dân sự, trong đó chú trọng quyền yêu cầu Tòa án xác minh, thu thập chứng cứ.

- Tập trung nâng cao số lượng, chất lượng công tác kiến nghị, chú trọng phát hiện vi phạm của Tòa án, ban hành kiến nghị tổng hợp, nhất là đối với những vi phạm phổ biến, lặp lại nhiều lần. Tiếp tục phát hiện những vi phạm của các cơ quan, tổ chức, nhất là các cơ quan quản lý Nhà nước về đất đai, trong đó tập trung đối với việc lập hồ sơ và cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, việc lưu trữ tài liệu, việc thực hiện yêu cầu cung cấp tài liệu, chứng cứ của Viện kiểm sát... để kiến nghị đối với các cơ quan, tổ chức đó thực hiện yêu cầu và có các biện pháp phòng ngừa, khắc phục vi phạm, tội phạm.

3. Thực hiện thẩm quyền kháng nghị của VKSND các cấp, tăng cường công tác giải quyết đơn đề nghị kháng nghị giám đốc thẩm, tái thẩm

Thực hiện nghiêm Chỉ thị số 07/VT-VKSTC ngày 06/8/2021 của Viện trưởng VKSND tối cao về “Tiếp tục tăng cường công tác kháng nghị phúc thẩm, giám đốc thẩm, tái thẩm các vụ án hành chính, vụ việc dân sự”.

3.1. Thực hiện thẩm quyền kháng nghị theo thủ tục phúc thẩm

Viện kiểm sát các cấp tăng cường công tác kháng nghị phúc thẩm nhằm giảm tỷ lệ bản án, quyết định của Tòa án bị Tòa án cấp trên hủy, sửa có trách nhiệm của Viện kiểm sát, đồng thời nâng cao số lượng và chất lượng kháng nghị phúc thẩm nhất là kháng nghị phúc thẩm của VKS ngang cấp.

Tổ chức nghiên cứu, thực hiện đầy đủ “Quy định về hướng dẫn hoạt động của Kiểm sát viên tham gia phiên tòa dân sự sơ thẩm” (Ban hành kèm theo Quyết định số 458/QĐ-VKSTC ngày 04/10/2019 của Viện trưởng VKSND tối cao); “Quy định về hướng dẫn hoạt động của Kiểm sát viên tham gia phiên tòa dân sự phúc thẩm” (Ban hành kèm theo Quyết định số 363/QĐ-VKSTC ngày 12/10/2020 của Viện trưởng VKSND tối cao); Hướng dẫn số 33/HD-VKSTC ngày 18/10/2019: “Hướng dẫn phát hiện vi phạm của bản án, quyết định dân sự, thực hiện thẩm quyền kháng nghị ngang cấp theo thủ tục phúc thẩm nhằm giảm tỷ lệ bản án, quyết định của Tòa án bị Tòa án cấp trên hủy có trách nhiệm của VKS ngang cấp, đồng thời nâng cao tỷ lệ chất lượng kháng nghị phúc thẩm của VKS ngang cấp”. Vận dụng các kỹ năng trong việc phát hiện vi phạm của Tòa án nhằm nâng cao tỷ lệ và chất lượng kháng nghị phúc thẩm, Viện trưởng VKSND các cấp có thẩm quyền trực tiếp nghe báo cáo và quyết định việc kháng nghị phúc thẩm các bản án, quyết định của Tòa án. Trường hợp phát hiện bản án, quyết định sơ thẩm chưa có hiệu lực thi hành có vi phạm, nếu không còn đủ thời gian để kháng nghị phúc thẩm hoặc có khó khăn trong việc kháng nghị thì báo cáo ngay VKS cấp trên trực tiếp để xem xét kháng nghị theo thẩm quyền.

HƯỚNG DẪN

CÔNG TÁC KIỂM SÁT VIỆC GIẢI QUYẾT CÁC VỤ VIỆC DÂN SỰ, HÔN NHÂN VÀ GIA ĐÌNH NĂM 2022

Thực hiện Chỉ thị số 01/CT-VKSTC ngày 27/12/2021 của Viện trưởng VKSND tối cao về công tác của ngành Kiểm sát nhân dân năm 2021; Kế hoạch số 02/KH-VKSTC ngày 30/12/2021 về công tác trọng tâm của VKSND tối cao năm 2022. Tiếp tục thực hiện phương châm “Đoàn kết, đổi mới - Trách nhiệm, kỷ cương - Thực chất, hiệu quả”, Viện kiểm sát nhân dân tối cao (Vụ 9) hướng dẫn công tác tác kiểm sát việc giải quyết các vụ việc dân sự, hôn nhân và gia đình (gọi tắt là công tác kiểm sát việc giải quyết các vụ việc dân sự) năm 2022 như sau:

I. NHIỆM VỤ TRỌNG TÂM

1. Nhận thức đúng, thực hiện đầy đủ nhiệm vụ, quyền hạn của VKSND theo quy định của BLDS, BLTTDS năm 2015 và các văn bản luật có liên quan. Quán triệt, triển khai các biện pháp, thực hiện nghiêm túc, có hiệu quả các chỉ thị (chỉ thị công tác và chỉ thị chuyên đề), quy chế, quy định, hướng dẫn của Viện trưởng VKSND tối cao trong công tác kiểm sát việc giải quyết các vụ việc dân sự nhằm thực hiện tốt, qua đó, nâng cao vai trò của Viện kiểm sát trong việc giải quyết các vụ việc dân sự của Tòa án. Tiếp tục xác định công tác kiểm sát việc giải quyết các vụ việc dân sự là trọng tâm, để có sự quan tâm mọi mặt, có biện pháp đột phá để nâng cao chất lượng, hiệu quả, tạo chuyển biến tích cực rõ nét về công tác này. Bám sát các chỉ tiêu, nhiệm vụ trong các Nghị quyết của Quốc hội và chỉ tiêu của Ngành, xây dựng chương trình, kế hoạch công tác và tổ chức thực hiện có hiệu quả, đảm bảo hoàn thành và vượt chỉ tiêu.

2. Chú trọng và chủ động đề ra các biện pháp cụ thể, thiết thực nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác; quan tâm hơn nữa nhiệm vụ kiến nghị, kháng nghị, xác định đây là một trong những nhiệm vụ trọng tâm của công tác kiểm sát giải quyết các vụ việc dân sự năm 2022. Có phương pháp nghiên cứu hồ sơ, đánh giá chứng cứ, kiểm sát bản án, quyết định; kịp thời phát hiện vi phạm, thực hiện đầy đủ trách nhiệm, quyền hạn trong công tác kháng nghị, kiến nghị yêu cầu khắc phục, bảo đảm hoạt động này tuân thủ đúng pháp luật. Đẩy nhanh tiến độ, nâng cao chất lượng giải quyết đơn đề nghị kháng nghị giám đốc thẩm, tái thẩm các vụ việc dân sự. Tăng cường nhận thức về vai trò, chức năng, nhiệm vụ của VKSND trong tố tụng dân sự nhằm bảo vệ lợi ích Nhà nước, lợi ích công cộng; trong quá trình thực hiện chức năng, nhiệm vụ phải xem xét, cân nhắc thận trọng khi áp dụng pháp luật, biết đặt lợi ích của Nhà nước, của nhân dân lên trên hết, góp phần xây dựng hành lang pháp lý chặt chẽ, có ý thức tạo điều kiện cho sự phát triển kinh tế xã hội của đất nước (đối với vụ việc liên quan đến lợi ích Nhà nước, lợi ích công cộng cần lập sổ theo dõi riêng; tổng hợp, báo cáo kết quả giải quyết về VKSND tối cao tại các kỳ báo cáo sơ kết, tổng kết và báo cáo đột xuất theo yêu cầu của VKSND tối cao).

3. Tổ chức sơ kết 04 năm việc thực hiện Chỉ thị số 04/CT-VKSTC ngày 22/3/2018 của Viện trưởng VKSND tối cao về “tăng cường các biện pháp nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác kiểm sát việc giải quyết các vụ án hành chính, vụ việc dân sự, hôn nhân và gia đình, kinh doanh, thương mại, lao động và những việc khác theo quy định của pháp luật” tại các VKS địa phương tổng hợp, báo cáo Vụ 9 để tham mưu lãnh đạo VKSND tối cao ban hành chỉ thị thay Chỉ thị số 04/CT-VKSTC ngày 22/3/2018, đáp ứng yêu cầu tình hình mới.

4. Tổng hợp khó khăn, vướng mắc trong việc thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn của VKSND theo quy định của Luật hòa giải, đối thoại tại Tòa án, báo cáo Vụ 9 để tham mưu VKSND tối cao ban hành hướng dẫn.

5. Tổng hợp vi phạm của các cơ quan, tổ chức trong việc thực hiện yêu cầu cung cấp tài liệu, chứng cứ của VKSND theo quy định của BLTTDS năm 2015, thực hiện thẩm quyền kiến nghị và báo cáo về Vụ 9 để tham mưu VKSND tối cao ban hành kiến nghị với Chính phủ chỉ đạo Ủy ban nhân dân các cấp khắc phục vi phạm.

6. Xây dựng báo cáo chuyên đề nghiệp vụ về công tác kiến nghị, kháng nghị trong kiểm sát việc giải quyết các vụ, việc dân sự gửi về Vụ 9 để xây dựng báo cáo chung trong toàn Ngành.

II. NHIỆM VỤ CỤ THỂ VÀ TỔ CHỨC THỰC HIỆN

1. Công tác quản lý, chỉ đạo, điều hành và công tác cán bộ

1.1. Ban cán sự đảng VKSND cấp cao, VKSND cấp tỉnh ban hành nghị quyết chuyên đề về nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác kiểm sát việc giải quyết các vụ việc dân sự. Tiếp tục phát huy vai trò của người đứng đầu trong lãnh đạo, chỉ đạo, quản lý, điều hành. Thực hiện nghiêm chỉ đạo của Viện trưởng VKSND tối cao về việc Viện trưởng VKS các cấp trực tiếp phụ trách và chỉ đạo công tác kiểm sát việc giải quyết các vụ việc dân sự. Có kế hoạch cụ thể khắc phục những hạn chế, tồn tại của năm 2021; thực hiện có hiệu quả Chỉ thị số 07/CT-VKSTC ngày 06/8/2021 của Viện trưởng VKSND tối cao về tiếp tục tăng cường công tác kháng nghị phúc thẩm, giám đốc thẩm, tái thẩm các vụ án hành chính, vụ việc dân sự; triển khai thực hiện đồng bộ các biện pháp, tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin, từng bước thực hiện số hóa hồ sơ... nhằm nâng cao chất lượng và hiệu quả công tác.

1.2. Viện trưởng VKSND cấp cao, Viện trưởng VKSND cấp tỉnh, Viện trưởng VKSND cấp huyện lựa chọn, bố trí Kiểm sát viên, Kiểm tra viên, công chức có năng lực, trình độ và kinh nghiệm thực hiện công tác kiểm sát việc giải quyết các vụ việc dân sự. Lãnh đạo, Kiểm sát viên, Kiểm tra viên, công chức phải nhận thức đúng, thực hiện đủ nhiệm vụ, quyền hạn theo quy định của pháp luật; chú trọng phát hiện, bồi dưỡng xây dựng đội ngũ chuyên gia, tạo động lực để đội ngũ công chức cống hiến, tận tụy, phát huy năng lực, sở trường công tác. Lãnh đạo Viện kiểm sát tăng cường kiểm tra chất lượng nghiên cứu hồ sơ, chất lượng báo cáo đề xuất quan điểm giải quyết vụ việc, phát biểu của Kiểm sát viên tại phiên tòa, phiên họp; đồng thời có cơ chế động viên, khuyến khích, thu hút đối với công chức làm công tác này. Quan tâm quy hoạch, bồi dưỡng, bổ nhiệm Kiểm sát viên giỏi trong công tác kiểm sát việc giải quyết các vụ việc dân sự giữ các vị trí lãnh đạo, phụ trách khâu công tác này.

1.3. Tập trung nâng cao chất lượng, bản lĩnh chính trị đội ngũ Kiểm sát viên, Kiểm tra viên và công chức làm công tác kiểm sát việc giải quyết các vụ việc dân sự: Chú trọng công tác đào tạo và tự đào tạo tại đơn vị; xây dựng kế hoạch, chương trình bồi dưỡng chuyên sâu về luật nội dung trong lĩnh vực dân sự (luật đất đai, luật nhà ở, luật thuế, luật sở hữu trí tuệ...). Viện trưởng VKSND các cấp phân công Kiểm sát viên có năng lực, kinh nghiệm, chuyên sâu trực tiếp hướng dẫn, bồi dưỡng Kiểm sát viên, Kiểm tra viên ngạch thấp hơn, công chức mới được tuyển dụng. Lãnh đạo VKSND các cấp thường xuyên tổ chức các buổi trao đổi, tọa đàm, rút kinh nghiệm qua các vụ việc dân sự hôn nhân và gia đình cụ thể; xây dựng các chuyên đề nghiệp vụ, tổ chức tốt các cuộc thi nhằm nâng cao kỹ năng nghiệp vụ của công chức trong lĩnh vực này.

1.4. Triển khai thi hành Hệ thống biểu mẫu văn bản tố tụng nghiệp vụ trong công tác kiểm sát việc giải quyết các vụ, việc dân sự (ban hành kèm theo Quyết định số 410/QĐ-VKSTC ngày 25/11/2021 của VKSND tối cao).

1.5. Chuẩn bị các điều kiện cần thiết để sẵn sàng việc tham gia phiên tòa trực tuyến theo Nghị quyết số 33/2021/QH15 ngày 12/01/2021 của Quốc hội và Thông tư liên tịch số 05/2021/TTLT-TANDTC-VKSNDTC-BCA-BQP-BTP ngày 15/12/2021 quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành tổ chức phiên tòa trực tuyến.

1.6. Đối với vụ việc liên quan đến lợi ích Nhà nước, lợi ích công cộng cần lập sổ theo dõi riêng; tổng hợp, báo cáo kết quả giải quyết (đánh giá chất lượng, hiệu quả trong việc bảo vệ lợi ích Nhà nước, lợi ích công cộng) về VKSND tối cao tại các kỳ báo cáo sơ kết, tổng kết và báo cáo đột xuất theo yêu cầu của VKSND tối cao.

2. Thực hiện kiểm sát (100%) bản án, quyết định giải quyết vụ, việc dân sự của Tòa án; Nâng cao chất lượng phát biểu của Kiểm sát viên tại các phiên tòa, phiên họp; thực hiện tốt công tác kiểm tra biên bản phiên tòa, thẩm quyền yêu cầu, kiến nghị

- Tổ chức thực hiện đầy đủ “Quy trình, kỹ năng kiểm sát bản án, quyết định giải quyết vụ án dân sự của Tòa án” (Ban hành kèm theo Quyết định số 399/QĐ-VKSTC ngày 06/9/2019 của Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao); Kiểm sát chặt chẽ 100% các bản án, quyết định của Tòa án, lập phiếu kiểm sát bản án, quyết định giải quyết của Tòa án; sao gửi 100 % bản án, quyết định trong thời hạn kèm theo Phiếu kiểm sát bản án, quyết định, thông báo phát hiện vi phạm đề nghị kháng nghị đến Viện kiểm sát cấp trên để thực hiện chức năng, nhiệm vụ theo thẩm quyền; nhận diện vi phạm pháp luật, thiếu sót tại các bản án, quyết định, định kỳ hằng quý tổng hợp báo cáo VKSND tối cao (Vụ 9) theo quy định.

- Tiếp tục thực hiện Hướng dẫn số 20/HD-VKSTC ngày 23/02/2021 của VKSND tối cao về “hoạt động phát biểu của Kiểm sát viên khi tham gia phiên tòa xét xử vụ án dân sự, hôn nhân và gia đình, kinh doanh thương mại và lao động”, Viện kiểm sát các cấp thực hiện việc phân công Kiểm sát viên tham gia 100% các phiên tòa, phiên họp VKS có trách nhiệm phải tham gia theo đúng quy định của pháp luật; tăng cường các biện pháp chỉ đạo, hướng dẫn để nâng cao chất lượng phát biểu của Kiểm sát viên tại các phiên tòa, phiên họp. Đối với những vụ việc phức tạp, kéo dài, có quan điểm khác nhau cần phải có ý kiến của tập thể Lãnh đạo Viện, Ủy ban kiểm sát hoặc thỉnh thị Viện kiểm sát cấp trên trước khi Kiểm sát viên tham gia phiên tòa; Kiểm sát viên dự kiến tình huống phát sinh tại phiên tòa xây dựng đề cương hỏi, dự thảo phát biểu của Kiểm sát viên khi tham gia phiên tòa phải lập luận chặt chẽ, đúng căn cứ pháp luật; thực hiện nghiêm quy định về kiểm sát biên bản phiên tòa theo Hướng dẫn số 31/HD-VKSTC ngày 25/8/2021 của VKSND tối cao.

- Thực hiện có chất lượng và hiệu quả quyền yêu cầu của VKSND trong tố tụng dân sự, trong đó chú trọng quyền yêu cầu Tòa án xác minh, thu thập chứng cứ.

- Tập trung nâng cao số lượng, chất lượng công tác kiến nghị, chú trọng phát hiện vi phạm của Tòa án, ban hành kiến nghị tổng hợp, nhất là đối với những vi phạm phổ biến, lặp lại nhiều lần. Tiếp tục phát hiện những vi phạm của các cơ quan, tổ chức, nhất là các cơ quan quản lý Nhà nước về đất đai, trong đó tập trung đối với việc lập hồ sơ và cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, việc lưu trữ tài liệu, việc thực hiện yêu cầu cung cấp tài liệu, chứng cứ của Viện kiểm sát... để kiến nghị đối với các cơ quan, tổ chức đó thực hiện yêu cầu và có các biện pháp phòng ngừa, khắc phục vi phạm, tội phạm.

3. Thực hiện thẩm quyền kháng nghị của VKSND các cấp, tăng cường công tác giải quyết đơn đề nghị kháng nghị giám đốc thẩm, tái thẩm

Thực hiện nghiêm Chỉ thị số 07/VT-VKSTC ngày 06/8/2021 của Viện trưởng VKSND tối cao về “Tiếp tục tăng cường công tác kháng nghị phúc thẩm, giám đốc thẩm, tái thẩm các vụ án hành chính, vụ việc dân sự”.

3.1. Thực hiện thẩm quyền kháng nghị theo thủ tục phúc thẩm

Viện kiểm sát các cấp tăng cường công tác kháng nghị phúc thẩm nhằm giảm tỷ lệ bản án, quyết định của Tòa án bị Tòa án cấp trên hủy, sửa có trách nhiệm của Viện kiểm sát, đồng thời nâng cao số lượng và chất lượng kháng nghị phúc thẩm nhất là kháng nghị phúc thẩm của VKS ngang cấp.

Tổ chức nghiên cứu, thực hiện đầy đủ “Quy định về hướng dẫn hoạt động của Kiểm sát viên tham gia phiên tòa dân sự sơ thẩm” (Ban hành kèm theo Quyết định số 458/QĐ-VKSTC ngày 04/10/2019 của Viện trưởng VKSND tối cao); “Quy định về hướng dẫn hoạt động của Kiểm sát viên tham gia phiên tòa dân sự phúc thẩm” (Ban hành kèm theo Quyết định số 363/QĐ-VKSTC ngày 12/10/2020 của Viện trưởng VKSND tối cao); Hướng dẫn số 33/HD-VKSTC ngày 18/10/2019: “Hướng dẫn phát hiện vi phạm của bản án, quyết định dân sự, thực hiện thẩm quyền kháng nghị ngang cấp theo thủ tục phúc thẩm nhằm giảm tỷ lệ bản án, quyết định của Tòa án bị Tòa án cấp trên hủy có trách nhiệm của VKS ngang cấp, đồng thời nâng cao tỷ lệ chất lượng kháng nghị phúc thẩm của VKS ngang cấp”. Vận dụng các kỹ năng trong việc phát hiện vi phạm của Tòa án nhằm nâng cao tỷ lệ và chất lượng kháng nghị phúc thẩm, Viện trưởng VKSND các cấp có thẩm quyền trực tiếp nghe báo cáo và quyết định việc kháng nghị phúc thẩm các bản án, quyết định của Tòa án. Trường hợp phát hiện bản án, quyết định sơ thẩm chưa có hiệu lực thi hành có vi phạm, nếu không còn đủ thời gian để kháng nghị phúc thẩm hoặc có khó khăn trong việc kháng nghị thì báo cáo ngay VKS cấp trên trực tiếp để xem xét kháng nghị theo thẩm quyền.

3.2. Thực hiện thẩm quyền kháng nghị giám đốc thẩm, tái thẩm; tăng cường công tác giải quyết đơn đề nghị kháng nghị giám đốc thẩm, tái thẩm

- Tổ chức nghiên cứu, thực hiện đầy đủ “Quy định về hướng dẫn hoạt động của KSV tham gia phiên tòa xét xử giám đốc thẩm, tái thẩm vụ án dân sự” (Ban hành kèm theo Quyết định số 371/QĐ-VKSTC ngày 15/10/2020 của Viện trưởng VKSND tối cao) và các văn bản hướng dẫn nghiệp vụ của Ngành. Tăng cường số lượng, chất lượng kháng nghị giám đốc thẩm, tái thẩm; gắn trách nhiệm của Kiểm sát viên, Kiểm tra viên, công chức trong việc nghiên cứu hồ sơ vụ án, đề xuất quan điểm giải quyết đơn đề nghị kháng nghị giám đốc thẩm, tái thẩm.

- Tiếp tục thực hiện nghiêm các Quy định số 02/QĐ-VKSTC ngày 26/10/2018, Quy định số 201/QĐ-VKSTC ngày 20/5/2019 của Viện trưởng VKSND tối cao về công tác tiếp nhận, phân loại, xử lý, thụ lý giải quyết đơn đề nghị kháng nghị GĐT, tái thẩm; chú trọng đẩy nhanh tiến độ và nâng cao chất lượng công tác giải quyết đơn đề nghị kháng nghị giám đốc thẩm, tái thẩm; chủ động, linh hoạt trong việc đề ra và tổ chức thực hiện các biện pháp nâng cao tỷ lệ, chất lượng giải quyết đơn đề nghị kháng nghị giám đốc thẩm, tái thẩm; giải quyết dứt điểm đơn, án giám đốc thẩm, tái thẩm tồn đọng, không để xảy ra trường hợp đơn đã thụ lý nhưng không được xem xét, giải quyết trong thời hạn và đơn tồn đọng do lỗi chủ quan của Kiểm sát viên, Kiểm tra viên, công chức nghiên cứu hồ sơ vụ việc. VKSND các cấp cần xác định cụ thể về yêu cầu, các chỉ tiêu của công tác kháng nghị phúc thẩm, GĐT, TT trong nội dung kế hoạch công tác hằng năm của đơn vị. Thông qua việc kiểm sát xét xử phúc thẩm, giám đốc thẩm, tái thẩm cần tăng cường đề nghị kháng nghị lên VKSND tối cao, nhất là đối với trường hợp quyết định kháng nghị GĐT, tái thẩm của VKSND cấp cao không được Tòa án chấp nhận.

- Chú trọng việc tiếp nhận, phân loại, xử lý giải quyết đơn đề nghị kháng nghị giám đốc thẩm, tái thẩm các vụ việc dân sự; bảo đảm giải quyết đơn đúng thẩm quyền, trình tự, thủ tục; nâng cao tỷ lệ, chất lượng giải quyết theo yêu cầu của Quốc hội và của Ngành.

3.3. Trên cơ sở kế hoạch của VKSND tối cao, VKSND cấp cao 1, 2, 3 và VKSND cấp tỉnh xây dựng báo cáo sơ kết 04 năm thực hiện Chỉ thị số 04/CT-VKSTC ngày 22/3/2018 của Viện trưởng VKSND tối cao về “tăng cường các biện pháp nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác kiểm sát việc giải quyết các vụ án hành chính, vụ việc dân sự, hôn nhân và gia đình, kinh doanh, thương mại, lao động và những việc khác theo quy định của pháp luật”, báo cáo Vụ 9 tổng hợp, tham mưu lãnh đạo VKSND tối cao ban hành chỉ thị đáp ứng yêu cầu, tình hình mới.

3.4. VKS cấp cao, VKS cấp tỉnh xây dựng báo cáo chuyên đề nghiệp vụ về công tác kiến nghị, kháng nghị trong kiểm sát việc giải quyết các vụ, việc dân sự gửi về Vụ 9 để xây dựng báo cáo chung trong toàn Ngành theo các kỳ sơ kết, tổng kết công tác của Ngành (tháng 5 và tháng 11/2022) và các kỳ báo cáo công tác của Viện trưởng VKSND tối cao tại các kỳ họp Quốc hội vào các tháng 4, 8 và 10/2022 (báo cáo nêu rõ các vấn đề liên quan đến việc thực hiện thẩm quyền kiến nghị: Số lượng, kiến nghị Tòa án, kiến nghị phòng ngừa vi phạm, số kiến nghị được tiếp thu, số không được tiếp thu, lý do? Số lượng, chất lượng kháng nghị, kháng nghị cùng cấp, số báo cáo đề nghị kháng nghị, số kháng nghị trên cấp...).

4. Lựa chọn, phối hợp tổ chức phiên tòa rút kinh nghiệm; tăng cường công tác tổng kết thực tiễn, hướng dẫn nghiệp vụ, trả lời thỉnh thị

- Tiếp tục chủ động phối hợp với Tòa án cùng cấp lựa chọn các vụ án để tổ chức phiên tòa rút kinh nghiệm theo đúng Hướng dẫn số 32/HD-VKSTC ngày 30/11/2018 của VKSND tối cao; nội dung và hình thức tổ chức phiên tòa phải bảo đảm thiết thực, hiệu quả. Ưu tiên chọn, đề xuất và tổ chức các phiên tòa rút kinh nghiệm trực tuyến trong phạm vi khu vực (theo cụm), trực tuyến ở hai cấp để học tập, rút kinh nghiệm chung.

- Viện kiểm sát cấp trên trong phạm vi thẩm quyền tiếp tục đẩy mạnh hướng dẫn nghiệp vụ, giải đáp vướng mắc, thông báo và tổ chức rút kinh nghiệm trong công tác, trọng tâm là: Kinh nghiệm, kỹ năng kiểm sát và phát hiện vi phạm đối với bản án, quyết định của Tòa án; kỹ năng xây dựng bài phát biểu, kiểm sát biên bản phiên tòa... Nội dung hướng dẫn nghiệp vụ phải cụ thể rõ ràng, nêu rõ căn cứ pháp lý để áp dụng khi thực hiện. Thông báo rút kinh nghiệm cần chỉ ra được các vấn đề thiếu sót cần rút kinh nghiệm mà Kiểm sát viên được phân công kiểm sát không kịp thời phát hiện được.

5. Công tác phối hợp

- Viện kiểm sát các cấp chủ động phối hợp với Tòa án cùng cấp trong công tác kiểm sát việc giải quyết các vụ việc dân sự (phấn đấu mỗi VKSND địa phương đều ký kết được quy chế phối hợp trong thực hiện công tác). VKSND cấp cao 1, 2, 3 chủ động phối hợp với Tòa án nhân dân trong việc thông báo kết quả tiếp nhận, giải quyết đơn đề nghị kháng nghị giám đốc thẩm, tái thẩm; ứng dụng công nghệ thông tin trong việc gửi hồ sơ, tài liệu;

- Viện kiểm sát các cấp phối hợp chặt chẽ trong việc tổ chức Hội nghị tập huấn nghiệp vụ; tọa đàm trao đổi kinh nghiệm; phối hợp đào tạo, bồi dưỡng pháp luật, kỹ năng nghiệp vụ, kỹ năng cho Kiểm sát viên, Kiểm tra viên, công chức thực hiện công tác kiểm sát việc giải quyết các vụ việc dân sự; Tăng cường công tác thông tin, báo cáo, trao đổi nghiệp vụ, góp phần hoàn thành tốt chương trình, kế hoạch công tác năm 2022.

- Thực hiện nghiêm túc Quy chế về chế độ thông tin báo cáo và quản lý công tác trong ngành của Viện trưởng VKSND tối cao và Quy chế công tác kiểm sát việc giải quyết các vụ việc dân sự. Để tạo điều kiện cho việc tổng hợp, báo cáo lãnh đạo Viện kiểm sát nhân dân tối cao đúng thời gian quy định, ngoài việc gửi bản cứng theo đường bưu chính, đề nghị các đơn vị gửi bản mềm qua hộp thư điện tử của Phòng Tham mưu tổng hợp Vụ 9 VKSND tối cao (vp_v9@vks.gov.vn).

6. Công tác kiểm tra

Thực hiện nghiêm Kế hoạch số 02/KH-VKSTC ngày 30/01/2022 về Kế hoạch kiểm tra của ngành Kiểm sát nhân dân năm 2022 của Viện trưởng VKSND tối cao, Viện kiểm sát các cấp thực hiện các hình thức kiểm tra phù hợp như: Tự kiểm tra, trực tiếp kiểm tra, kiểm tra đột xuất hoặc theo chuyên đề; kiểm tra chéo giữa các đơn vị trong cùng cấp kiểm sát, kiểm tra kết quả thực hiện các kết luận kiểm tra đã ban hành... chủ động, linh hoạt phù hợp với tình hình dịch Covid-19 nhưng vẫn bảo đảm chất lượng và hiệu quả. VKS cấp trên lựa chọn những đơn vị còn hạn chế để tiến hành kiểm tra, từ đó tìm ra nguyên nhân để kịp thời có giải pháp phù hợp giúp đơn vị nâng cao chất lượng công tác. Đối với những đơn vị làm tốt, có những kinh nghiệm, cách làm hay, hiệu quả cao cần nhân rộng điển hình;

7. Triển khai văn bản pháp luật; tổng hợp, kiến nghị xây dựng pháp luật

- Tổ chức quán triệt, triển khai thực hiện tốt các luật và văn bản quy phạm pháp luật khác mới ban hành liên quan đến công tác kiểm sát việc giải quyết các vụ việc dân sự. Định kỳ tổng hợp khó khăn, vướng mắc trong áp dụng pháp luật để nghiên cứu, hướng dẫn hoặc kiến nghị Viện kiểm sát cấp trên hướng dẫn; tăng cường tập huấn, tổng kết thực tiễn, bồi dưỡng chuyên sâu để thống nhất nhận thức, thực hiện đúng, đủ nhiệm vụ, quyền hạn của VKSND theo quy định của pháp luật.

8. Xác định nội dung đột phá

Để triển khai thực hiện tốt Chỉ thị của Viện trưởng VKSND tối cao về công tác của Ngành kiểm sát nhân dân năm 2022 đối với công tác kiểm sát việc giải quyết các vụ việc dân sự, Viện kiểm sát nhân dân các cấp căn cứ vào tình hình thực tế của đơn vị mình và hướng dẫn này, xác định nhiệm vụ trọng tâm và biện pháp đột phá cho phù hợp, bảo đảm đạt và vượt mức chỉ tiêu công tác theo quy định, hoàn thành tốt nhiệm vụ năm 2022.

9. Tổ chức thực hiện

Viện kiểm sát các cấp xây dựng chương trình, kế hoạch công tác năm 2022 của đơn vị mình và hướng dẫn công tác cho Viện kiểm sát cấp dưới để bảo đảm thực hiện thống nhất, hiệu quả. Kết quả thực hiện các nội dung trong Hướng dẫn này là tiêu chí đánh giá, xếp loại công tác của đơn vị. Trong quá trình thực hiện, Viện kiểm sát các cấp thường xuyên rà soát, phát hiện, tổng hợp những khó khăn, vướng mắc, bất cập trong thực tiễn công tác báo cáo Viện kiểm sát nhân dân tối cao (Vụ 9) để có giải đáp, hướng dẫn, giải quyết kịp thời, thực hiện thống nhất trong toàn Ngành.

Chương trình, kế hoạch công tác năm 2022 của các Viện kiểm sát nhân dân cấp cao và Viện kiểm sát nhân dân cấp tỉnh gửi về Viện kiểm sát nhân dân tối cao (qua Vụ 9) trước ngày 25/01/2022 để theo dõi, tổng hợp./.