Công văn 8064/BNN-TCTL năm 2018 về chuẩn bị phương án lấy nước phục vụ gieo cấy lúa vụ Đông Xuân 2018-2019 thích ứng với tình trạng mực nước hạ du sông Hồng bị hạ thấp do Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn ban hành

Kính gửi: Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương khu vực Trung du và Đồng bằng Bắc Bộ

Một số năm gần đây, việc điều tiết nước từ các hồ chứa thủy điện để phục vụ gieo cấy lúa Đông Xuân ở khu vực Trung du và Đồng bằng Bắc Bộ gặp nhiều khó khăn do tình trạng hạ thấp lòng dẫn sông Hồng, dẫn đến mực nước hạ du sông Hồng không được duy trì liên tục ở mức yêu cầu. Điển hình, trong các đợt lấy nước phục vụ gieo cấy vụ Đông Xuân 2017-2018, chỉ có khoảng 30% thời gian mực nước tại trạm thủy văn Hà Nội đạt mức yêu cầu (+2,2m), dẫn đến một số công trình thủy lợi như: Trạm bơm Phù Sa, trạm bơm Thanh Điềm (TP Hà Nội), cống Liên Mạc (HTTL Sông Nhuệ), cống Long Tửu (HTTL Bắc Đuống), cống Xuân Quan (HTTL Bắc Hưng Hải),… có hiệu suất lấy nước rất thấp, ảnh hưởng tiến độ lấy nước của một số địa phương (Hà Nội, Bắc Ninh,..).

Tình trạng hạ thấp lòng dẫn sông Hồng cũng làm tổng lượng nước xả từ các hồ chứa thủy điện tăng từ khoảng 2,5 tỷ m³ năm 2007-2008, lên đến 3,5 tỷ m³ năm 2011-2012 và hiện nay gần 6 tỷ m³. Trong vài năm tới, nếu tình trạng này không được cải thiện, khả năng các nhà máy thủy điện vận hành hết công suất thiết kế cũng không bảo đảm dâng mực nước ở trạm thủy văn Hà Nội lên mức +2,2 m như yêu cầu lấy nước của các công trình thủy lợi.

Để chủ động bảo đảm nguồn nước phục vụ gieo cấy lúa vụ Đông Xuân 2018-2019 và các năm tiếp theo, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đề nghị Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố chỉ đạo, tổ chức triển khai thực hiện các nội dung sau:

1. Rà soát các công trình thủy lợi lấy nước không hiệu quả trong vụ Đông Xuân 2017-2018; khẩn cấp nâng cấp, lắp đặt các trạm bơm dã chiến có thể vận hành chủ động, không phụ thuộc hoặc ít phụ thuộc vào dòng chảy bổ sung từ các hồ chứa thủy điện để đẩy nhanh tiến độ lấy nước.

2. Chủ động sửa chữa, bảo dưỡng các công trình thủy lợi. Tăng cường thực hiện nạo vét các cửa lấy nước, hệ thống kênh mương, góp phần đẩy nhanh tiến độ lấy nước và tận dụng tối đa nguồn nước bổ sung từ các hồ chứa thủy điện.

3. Chuyển đổi cơ cấu mùa vụ, cây trồng sang loại thích hợp hơn ở những vùng cao, xa, thường gặp khó khăn về cấp nước và vùng trũng, thấp, thường xuyên bị ngập lụt, úng.

4. Kiểm soát chặt chẽ việc khai thác cát lòng sông Hồng, góp phần hạn chế tình trạng hạ thấp lòng sông.

5. Đề xuất các giải pháp chủ động cấp nước cho sản xuất nông nghiệp vụ Đông Xuân, để từng bước không phụ thuộc vào việc điều tiết bổ sung nước từ các hồ chứa thủy điện.

6. Xây dựng cụ thể kế hoạch lấy nước phục vụ gieo cấy vụ Đông Xuân 2018-2019, bảo đảm tiến độ lấy nước phù hợp với tiến độ lấy nước chung của toàn khu vực, tránh lãng phí nguồn nước từ các hồ chứa thủy điện.

Kết quả thực hiện các nội dung trên đề nghị báo cáo về Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (qua Tổng cục Thủy lợi) trước ngày 30/10/2018 (bản mềm gửi về địa chỉ email: tuoitieu@mard.gov.vn).

Đề nghị Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố khẩn trương phối hợp, tổ chức thực hiện./.