Công văn 10728/BCT-CT năm 2024 thực hiện chỉ đạo của Phó Thủ tướng Nguyễn Hòa Bình tại Công văn 6453/VPCP-V.I về phản ánh, khiếu nại liên quan đến kinh doanh dịch vụ nghỉ dưỡng do Bộ Công Thương ban hành

Kính gửi: Thủ tướng Chính phủ

Thực hiện chỉ đạo của Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ Nguyễn Hòa Bình tại Công văn 6453/VPCP-V.I ngày 10/9/2023 của Văn phòng Chính phủ về phản ánh, khiếu nại liên quan đến kinh doanh dịch vụ nghỉ dưỡng, Bộ Công Thương đã phối hợp với Bộ Tư pháp, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Bộ Công an, Ủy ban nhân dân tỉnh Khánh Hòa và các cơ quan có liên quan và xin báo cáo kết quả thực hiện như sau:

1. Việc thực hiện chỉ đạo của PTTg Nguyễn Hòa Bình

Đối với chỉ đạo lập Kế hoạch rà soát pháp luật: Bộ Công Thương đã xây dựng dự thảo Kế hoạch rà soát pháp luật về 07 lĩnh vực, gồm: dân sự; du lịch; doanh nghiệp, đầu tư; xây dựng, kinh doanh bất động sản, nhà ở; hình sự; bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng và cạnh tranh và gửi các công văn số 7904/BCT-CT ngày 07/10/2024 và số 8781/BCT-CT ngày 01/11/2024 lấy ý kiến của các Bộ, ngành, UBND tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương về dự thảo Kế hoạch.

Trong dự thảo Kế hoạch, Bộ Công Thương đề xuất:

- Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch chủ trì rà soát lĩnh vực pháp luật về du lịch và chủ trì tổng hợp, dự thảo báo cáo kết quả rà soát trình Thủ tướng Chính phủ;

- Bộ Kế hoạch và Đầu tư chủ trì rà soát lĩnh vực pháp luật về doanh nghiệp, đầu tư;

- Bộ Xây dựng chủ trì rà soát lĩnh vực pháp luật về xây dựng, kinh doanh bất động sản, nhà ở;

- Bộ Tư pháp chủ trì rà soát lĩnh vực pháp luật về dân sự;

- Bộ Công an chủ trì rà soát lĩnh vực pháp luật về hình sự;

- Bộ Công Thương chủ trì rà soát lĩnh vực pháp luật về bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng và cạnh tranh.

Bộ Công Thương nhận được ý kiến đóng góp của 74 đơn vị (19 Bộ, ban ngành, 55 UBND/ Sở Công Thương các tỉnh, thành phố được tổng hợp tại bảng trình kèm) và đã tổ chức cuộc họp ngày 13/12/2024 với các Bộ: Tư pháp, Văn hóa, Thể thao và Du lịch, Kế hoạch và Đầu tư, Công an, Xây dựng để trao đổi về dự thảo Kế hoạch.

Đối với chỉ đạo lập Chương trình xây dựng văn bản quy phạm pháp luật, Bộ Công Thương nhận thấy:

(i) Đối với luật, pháp lệnh: vấn đề này thuộc thẩm quyền của Bộ Tư pháp trên cơ sở đề nghị xây dựng luật, pháp lệnh theo Điều 43 Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật;

(ii) Đối với các văn bản quy phạm pháp luật khác: các Bộ, ngành có trách nhiệm lập đề nghị xây dựng văn bản quy phạm pháp luật theo các Điều 84, 97 và 101 Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật.

Do đó, Bộ Công Thương không dự thảo Chương trình riêng mà lồng ghép quy định về trách nhiệm đề xuất hoàn thiện quy định pháp luật của các Bộ, ngành, địa phương được phân công rà soát quy định pháp luật tại bản Kế hoạch rà soát pháp luật.

Bộ Công Thương xin báo cáo Thủ tướng Chính phủ dự thảo Kế hoạch rà soát pháp luật đã gửi lấy ý kiến các Bộ, ngành, địa phương và Bảng tổng hợp ý kiến góp ý ở tài liệu đính kèm.

2. Ý kiến của các Bộ có liên quan

Các Bộ liên quan có ý kiến đóng góp bằng văn bản và tại cuộc họp ngày 13/12/2024 tại Bộ Công Thương như sau:

2.1. Bộ Tư pháp

- Việc rà soát pháp luật về dân sự, hình sự để điều chỉnh hoạt động dịch vụ nghỉ dưỡng này là không cần thiết vì các vấn đề có liên quan đã được điều chỉnh trong Bộ luật Dân sự 2015 và Bộ luật Hình sự 2015.

- Trước tiên cần xác định bản chất dịch vụ nghỉ dưỡng dài hạn là dịch vụ lưu trú. Nếu đây là loại hình kinh doanh dịch vụ lưu trú như đã có thì cần thiết phải rà soát, bổ sung, sửa đổi các quy định của pháp luật hiện hành về điều kiện kinh doanh dịch vụ lưu trú; nếu đây là mô hình kinh doanh hoàn toàn mới thì cần thiết phải xây dựng các điều kiện kinh doanh cụ thể để điều chỉnh lĩnh vực này và giao cơ quan quản lý nhà nước có liên quan để rà soát, xây dựng các điều kiện đối với hoạt động kinh doanh lĩnh vực này.

2.2. Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch

- Kinh doanh hoạt động nghỉ dưỡng là hoạt động tổng thể có liên quan đến nhiều vấn đề, ví dụ du lịch, kinh doanh bất động sản, giao thông vận tải, xây dựng, công thương... Do đó, nếu đề xuất giao Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch chủ trì rà soát, hoàn thiện pháp luật về du lịch nhằm điều chỉnh hoạt động kinh doanh này thì không hợp lý.

- Pháp luật về du lịch đã có những quy định liên quan đến vấn đề du lịch trong hoạt động dịch vụ nghỉ dưỡng. Đồng thời, những tranh chấp khiếu kiện thời gian qua liên quan đến kinh doanh dịch vụ nghỉ dưỡng là tranh chấp dân sự, không phải là tranh chấp liên quan đến hoạt động du lịch.

Vì vậy, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đề xuất giao Bộ Công Thương chủ trì, phối hợp cùng các Bộ, ngành rà soát, hoàn thiện pháp luật trong lĩnh vực này.

2.3. Bộ Kế hoạch và Đầu tư

Đề nghị bỏ đề xuất giao Bộ Kế hoạch và Đầu tư chủ trì nhiệm vụ rà soát pháp luật về doanh nghiệp, đầu tư với lý do:

Kính gửi: Thủ tướng Chính phủ

Thực hiện chỉ đạo của Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ Nguyễn Hòa Bình tại Công văn 6453/VPCP-V.I ngày 10/9/2023 của Văn phòng Chính phủ về phản ánh, khiếu nại liên quan đến kinh doanh dịch vụ nghỉ dưỡng, Bộ Công Thương đã phối hợp với Bộ Tư pháp, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Bộ Công an, Ủy ban nhân dân tỉnh Khánh Hòa và các cơ quan có liên quan và xin báo cáo kết quả thực hiện như sau:

1. Việc thực hiện chỉ đạo của PTTg Nguyễn Hòa Bình

Đối với chỉ đạo lập Kế hoạch rà soát pháp luật: Bộ Công Thương đã xây dựng dự thảo Kế hoạch rà soát pháp luật về 07 lĩnh vực, gồm: dân sự; du lịch; doanh nghiệp, đầu tư; xây dựng, kinh doanh bất động sản, nhà ở; hình sự; bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng và cạnh tranh và gửi các công văn số 7904/BCT-CT ngày 07/10/2024 và số 8781/BCT-CT ngày 01/11/2024 lấy ý kiến của các Bộ, ngành, UBND tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương về dự thảo Kế hoạch.

Trong dự thảo Kế hoạch, Bộ Công Thương đề xuất:

- Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch chủ trì rà soát lĩnh vực pháp luật về du lịch và chủ trì tổng hợp, dự thảo báo cáo kết quả rà soát trình Thủ tướng Chính phủ;

- Bộ Kế hoạch và Đầu tư chủ trì rà soát lĩnh vực pháp luật về doanh nghiệp, đầu tư;

- Bộ Xây dựng chủ trì rà soát lĩnh vực pháp luật về xây dựng, kinh doanh bất động sản, nhà ở;

- Bộ Tư pháp chủ trì rà soát lĩnh vực pháp luật về dân sự;

- Bộ Công an chủ trì rà soát lĩnh vực pháp luật về hình sự;

- Bộ Công Thương chủ trì rà soát lĩnh vực pháp luật về bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng và cạnh tranh.

Bộ Công Thương nhận được ý kiến đóng góp của 74 đơn vị (19 Bộ, ban ngành, 55 UBND/ Sở Công Thương các tỉnh, thành phố được tổng hợp tại bảng trình kèm) và đã tổ chức cuộc họp ngày 13/12/2024 với các Bộ: Tư pháp, Văn hóa, Thể thao và Du lịch, Kế hoạch và Đầu tư, Công an, Xây dựng để trao đổi về dự thảo Kế hoạch.

Đối với chỉ đạo lập Chương trình xây dựng văn bản quy phạm pháp luật, Bộ Công Thương nhận thấy:

(i) Đối với luật, pháp lệnh: vấn đề này thuộc thẩm quyền của Bộ Tư pháp trên cơ sở đề nghị xây dựng luật, pháp lệnh theo Điều 43 Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật;

(ii) Đối với các văn bản quy phạm pháp luật khác: các Bộ, ngành có trách nhiệm lập đề nghị xây dựng văn bản quy phạm pháp luật theo các Điều 84, 97 và 101 Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật.

Do đó, Bộ Công Thương không dự thảo Chương trình riêng mà lồng ghép quy định về trách nhiệm đề xuất hoàn thiện quy định pháp luật của các Bộ, ngành, địa phương được phân công rà soát quy định pháp luật tại bản Kế hoạch rà soát pháp luật.

Bộ Công Thương xin báo cáo Thủ tướng Chính phủ dự thảo Kế hoạch rà soát pháp luật đã gửi lấy ý kiến các Bộ, ngành, địa phương và Bảng tổng hợp ý kiến góp ý ở tài liệu đính kèm.

2. Ý kiến của các Bộ có liên quan

Các Bộ liên quan có ý kiến đóng góp bằng văn bản và tại cuộc họp ngày 13/12/2024 tại Bộ Công Thương như sau:

2.1. Bộ Tư pháp

- Việc rà soát pháp luật về dân sự, hình sự để điều chỉnh hoạt động dịch vụ nghỉ dưỡng này là không cần thiết vì các vấn đề có liên quan đã được điều chỉnh trong Bộ luật Dân sự 2015 và Bộ luật Hình sự 2015.

- Trước tiên cần xác định bản chất dịch vụ nghỉ dưỡng dài hạn là dịch vụ lưu trú. Nếu đây là loại hình kinh doanh dịch vụ lưu trú như đã có thì cần thiết phải rà soát, bổ sung, sửa đổi các quy định của pháp luật hiện hành về điều kiện kinh doanh dịch vụ lưu trú; nếu đây là mô hình kinh doanh hoàn toàn mới thì cần thiết phải xây dựng các điều kiện kinh doanh cụ thể để điều chỉnh lĩnh vực này và giao cơ quan quản lý nhà nước có liên quan để rà soát, xây dựng các điều kiện đối với hoạt động kinh doanh lĩnh vực này.

2.2. Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch

- Kinh doanh hoạt động nghỉ dưỡng là hoạt động tổng thể có liên quan đến nhiều vấn đề, ví dụ du lịch, kinh doanh bất động sản, giao thông vận tải, xây dựng, công thương... Do đó, nếu đề xuất giao Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch chủ trì rà soát, hoàn thiện pháp luật về du lịch nhằm điều chỉnh hoạt động kinh doanh này thì không hợp lý.

- Pháp luật về du lịch đã có những quy định liên quan đến vấn đề du lịch trong hoạt động dịch vụ nghỉ dưỡng. Đồng thời, những tranh chấp khiếu kiện thời gian qua liên quan đến kinh doanh dịch vụ nghỉ dưỡng là tranh chấp dân sự, không phải là tranh chấp liên quan đến hoạt động du lịch.

Vì vậy, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đề xuất giao Bộ Công Thương chủ trì, phối hợp cùng các Bộ, ngành rà soát, hoàn thiện pháp luật trong lĩnh vực này.

2.3. Bộ Kế hoạch và Đầu tư

Đề nghị bỏ đề xuất giao Bộ Kế hoạch và Đầu tư chủ trì nhiệm vụ rà soát pháp luật về doanh nghiệp, đầu tư với lý do:

- Căn cứ quy định tại khoản 3 Điều 7 Luật Đầu tư, thì điều kiện đầu tư kinh doanh cụ thể đối với các ngành, nghề được quy định bởi pháp luật chuyên ngành, không quy định tại Luật Đầu tư, Luật Doanh nghiệp. Luật Đầu tư là Luật điều chỉnh chung đối với các lĩnh vực liên quan đến đầu tư, không điều chỉnh các điều kiện kinh doanh cụ thể đối với từng lĩnh vực chuyên ngành.

- Đối với vấn đề kinh doanh dịch vụ nghỉ dưỡng, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch là cơ quan thực hiện chức năng quản lý nhà nước, hướng dẫn thực hiện các quy định của pháp luật về lưu trú du lịch và các dịch vụ du lịch khác.

Vì vậy, Bộ Kế hoạch và Đầu tư cho rằng không cần thiết rà soát pháp luật về doanh nghiệp, đầu tư, đồng thời đề xuất Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch là cơ quan chủ trì, rà soát hoàn thiện pháp luật về du lịch để điều chỉnh loại hình dịch vụ nghỉ dưỡng dài hạn này.

2.4. Bộ Công an

Kinh doanh dịch vụ sở hữu kỳ nghỉ, nghỉ dưỡng dài hạn... bản chất là kinh doanh dịch vụ lưu trú. Vì vậy, cần ban hành quy định trong lĩnh vực pháp luật chuyên ngành để điều chỉnh loại hình kinh doanh này, cụ thể là pháp luật về du lịch.

2.5. Bộ Xây dựng

Đề xuất bỏ nhiệm vụ rà soát pháp luật về xây dựng, kinh doanh bất động sản, nhà ở với lý do “Kinh doanh dịch vụ lưu trú” và “Kinh doanh bất động sản” là hai ngành khác nhau và có điều kiện kinh doanh khác nhau. Hoạt động kinh doanh bất động sản nghỉ dưỡng đã được điều chỉnh trong Luật Kinh doanh bất động sản nên không cần thiết phải rà soát pháp luật về kinh doanh bất động sản. Còn hoạt động kinh doanh dịch vụ lưu trú, nghỉ dưỡng thuộc chức năng, nhiệm vụ quản lý nhà nước của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch nên cơ quan quản lý chuyên ngành cần chủ trì rà soát để điều chỉnh quy định của pháp luật liên quan, ví dụ như các vấn đề về điều kiện cho thuê, chuyển nhượng liên quan đến dịch vụ lưu trú trong các khu nghỉ dưỡng.

3. Kiến nghị của Bộ Công Thương

Theo ý kiến góp ý bằng văn bản và kết quả thảo luận tại cuộc họp ngày 13/12/2024, hầu hết ý kiến các Bộ (Tư pháp, Kế hoạch và Đầu tư, Công an, Xây dựng) đều cho rằng kinh doanh dịch vụ nghỉ dưỡng dài hạn về bản chất là loại hình kinh doanh thuộc lĩnh vực du lịch nên cần tập trung rà soát, hoàn thiện pháp luật về du lịch. Một số bản án của TAND thành phố Nha Trang cũng đã xác định bản chất của hợp đồng sở hữu kỳ nghỉ là cung cấp dịch vụ lưu trú cho khách nghỉ dưỡng nên có cơ sở xác định hợp đồng sở hữu kỳ nghỉ là hợp đồng dịch vụ lưu trú du lịch.[1]

Trên cơ sở đó, Bộ Công Thương đã dự thảo văn bản báo cáo Thủ tướng Chính phủ và gửi công văn số 10281/BCT-CT ngày 16/12/2024 lấy ý kiến các đơn vị. Bộ Công Thương và các Bộ có liên quan đã thống nhất như sau:

- Về vấn đề thực thi pháp luật: hoạt động kinh doanh dịch vụ nghỉ dưỡng dài hạn có liên quan đến nhiều lĩnh vực pháp luật và chức năng quản lý của các Bộ, ngành khác nhau tùy vấn đề phát sinh trên thực tế, ví dụ: tranh chấp hợp đồng (hệ thống tòa án), điều kiện kinh doanh (Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch), tội phạm (Bộ Công an), bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng và cạnh tranh (Bộ Công Thương). Do vậy, các Bộ, ngành trong phạm vi chức năng, nhiệm vụ và thẩm quyền được giao cần có các biện pháp tăng cường quản lý để bảo vệ quyền lợi của bên tham gia giao dịch.

- Về vấn đề hoàn thiện thể chế: kinh doanh dịch vụ nghỉ dưỡng dài hạn về bản chất là loại hình kinh doanh quyền lưu trú tại các khu nghỉ dưỡng kèm theo một số dịch vụ thường được cung cấp gắn liền với dịch vụ lưu trú trong các khu nghỉ dưỡng đó - thuộc lĩnh vực du lịch. Trong số khách nghỉ dưỡng, một số lượng không nhỏ người dân ký kết hợp đồng có phát sinh giao dịch bán lại dịch vụ kỳ nghỉ du lịch đã mua (chiếm khoảng 80% số lượng đơn phản ánh, kiến nghị của công dân gửi đến Ủy ban Cạnh tranh Quốc gia - Bộ Công Thương tính đến ngày 24/12/2024) nên không thuộc đối tượng điều chỉnh và bảo vệ của Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng 2024. Do vậy, dưới góc độ hoàn thiện thể chế (ví dụ: nhận diện loại hình kinh doanh, quy định điều kiện kinh doanh đặc thù, các hành vi bị nghiêm cấm...), cần tập trung hoàn thiện pháp luật về du lịch (pháp luật chuyên ngành) để có cơ sở điều chỉnh loại hình kinh doanh này.

Trên cơ sở ý kiến góp ý của các Bộ, Bộ Công Thương cho rằng trước hết cần tập trung hoàn thiện pháp luật chuyên ngành điều chỉnh lĩnh vực kinh doanh dịch vụ nghỉ dưỡng - là pháp luật về du lịch thay vì xây dựng Kế hoạch rà soát pháp luật. Theo đó, Bộ Công Thương kính kiến nghị Thủ tướng Chính phủ:

1. Giao Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch chủ trì, phối hợp với các Bộ, ngành có liên quan rà soát, hoàn thiện pháp luật về du lịch để điều chỉnh loại hình kinh doanh này.

2. Giao Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, Bộ Công Thương, Bộ Công an và các Bộ, ngành liên quan tăng cường các biện pháp quản lý để bảo vệ quyền lợi của người tiêu dùng nói riêng và bên tham gia giao dịch nói chung trong phạm vi chức năng, nhiệm vụ và thẩm quyền được giao.

Bộ Công Thương xin báo cáo và kính đề nghị Thủ tướng Chính phủ cho ý kiến chỉ đạo./.

TỔNG HỢP Ý KIẾN ĐỐI VỚI DỰ THẢO QUYẾT ĐỊNH BAN HÀNH KẾ HOẠCH RÀ SOÁT PHÁP LUẬT CÓ LIÊN QUAN ĐẾN QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG CỦA LOẠI HÌNH KINH DOANH DỊCH VỤ NGHỈ DƯỠNG
(tính đến ngày 13/12/2024)

Tổng hợp ý kiến của: 74 đơn vị

- 19 Bộ, ban ngành;

- 55 UBND/ Sở Công Thương các tỉnh, thành phố;

Trong đó:

- Thống nhất/ Không có ý kiến khác/ Không có ý kiến: 46 đơn vị.

- Cơ bản nhất trí với nội dung dự thảo và đề nghị làm rõ/bổ sung/hoàn thiện một số nội dung: 11 đơn vị.

- Đề nghị bỏ một số nội dung ra khỏi Kế hoạch: 04 đơn vị.

+ Pháp luật về đầu tư, doanh nghiệp: 02 đơn vị (Bộ Kế hoạch và Đầu tư, UBND tỉnh Nghệ An);

+ Pháp luật xây dựng: 01 đơn vị (Bộ Xây dựng);

+ Pháp luật về dân sự: 01 đơn vị (Bộ Tư pháp);

+ Pháp luật về hình sự: 01 đơn vị (Bộ Tư pháp).

- Đề nghị bổ sung một số nội dung vào Kế hoạch: 06 đơn vị

+ Pháp luật về xử lý vi phạm hành chính: 02 đơn vị (Điện Biên, Hòa Bình);

+ Pháp luật về đất đai: 03 đơn vị (Tiền Giang, Bình Thuận, Bà Rịa - Vũng Tàu)

+ Bổ sung thêm một số nội dung rà soát liên quan đến pháp luật về du lịch, doanh nghiệp và đầu tư,

- Đề nghị điều chỉnh phân công: 05 đơn vị (các Bộ: Công an, Tư pháp, Văn hóa, Thể thao và Du lịch; SCT Khánh Hòa, Sở VH TT và DL Lâm Đồng).