Kế hoạch 71/KH-UBND năm 2019 về phòng, chống bệnh không lây nhiễm trên địa bàn tỉnh Quảng Ngãi giai đoạn 2019-2025

Số hiệu 71/KH-UBND
Ngày ban hành 07/05/2019
Ngày có hiệu lực 07/05/2019
Loại văn bản Kế hoạch
Cơ quan ban hành Tỉnh Quảng Ngãi
Người ký Đặng Ngọc Dũng
Lĩnh vực Thể thao - Y tế

ỦY BAN NHÂN DÂN
TỈNH QUẢNG NGÃI
-------

CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM
Độc lập - Tự do - Hạnh phúc
---------------

Số: 71/KH-UBND

Quảng Ngãi, ngày 07 tháng 5 năm 2019

 

KẾ HOẠCH

PHÒNG, CHỐNG BỆNH KHÔNG LÂY NHIỄM TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH QUẢNG NGÃI GIAI ĐOẠN 2019 - 2025

Bệnh không lây nhiễm (BKLN) là bệnh không lây truyền từ người này sang người khác hoặc từ động vật sang người. Có nhiều loại BKLN khác nhau, tuy nhiên tập trung vào 4 nhóm bệnh chính, gồm bệnh tim mạch (tăng huyết áp, bệnh mạch vành, nhồi máu cơ tim, đột quỵ), ung thư, bệnh đường hô hấp mạn tính (bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính và hen phế quản) và đái tháo đường (chủ yếu là tuýp 2). BKLN ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe cộng đồng và phát triển kinh tế - xã hội do số người mắc bệnh ngày càng tăng, bệnh gây tàn tật và tử vong cao.

Nhằm khống chế tốc độ gia tăng, tiến tới làm giảm tỷ lệ người mắc tại cộng đồng, hạn chế tàn tật và tử vong sớm do mắc các BKLN, góp phần bảo vệ, chăm sóc, nâng cao sức khỏe của nhân dân và phát triển kinh tế, xã hội; UBND tỉnh ban hành Kế hoạch phòng, chống bệnh không lây nhiễm trên địa bàn tỉnh Quảng Ngãi giai đoạn 2019 -2025, cụ thể như sau:

A. Thông tin chung

I. Tình hình BKLN trên thế giới

Theo thông tin từ Tổ chức Y tế thế giới (WHO) năm 2017, BKLN đang trở thành nhóm bệnh có số lượng tử vong cao nhất trên thế giới với khoảng 40 triệu người tử vong hằng năm (chiếm 70-75% số lượng tử vong trên toàn cầu) và vẫn đang tiếp tục tăng lên. Nguyên nhân hàng đầu của tử vong do BKLN trên toàn cầu năm 2017 là bệnh tim mạch, tai biến mạch máu não, ung thư, bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính và đái tháo đường...

II. Tình hình BKLN tại Việt Nam

Theo báo cáo của Bộ Y tế, năm 2017, tại Việt Nam, các BKLN đang là nguyên nhân hàng đầu gây tử vong. Cứ 10 người tử vong có 7 người mắc các BKLN như: tim mạch, đái tháo đường, ung thư, phổi mãn tính, chiếm 2/3 tổng gánh nặng bệnh tật. Đặc biệt, các BKLN gây ra 73% các trường hợp tử vong hàng năm và trong số đó có đến 40% tử vong trước 70 tuổi. Thực trạng một số yếu tố nguy cơ gây bệnh:

- Hút thuốc lá: Theo nghiên cứu của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), Việt Nam nằm trong số 15 nước có số người hút thuốc lá nhiều nhất thế giới. Tỷ lệ hút thuốc của nam giới là 45,3%. Hàng năm có trên 40.000 người Việt Nam tử vong do các bệnh liên quan đến thuốc lá.

- Lạm dụng rượu bia: Việt Nam là một trong các quốc gia có mức tiêu thụ đồ uống có cồn tăng nhanh qua các năm. Theo Bộ Y tế, năm 2017 Việt Nam đứng thứ hai các nước Đông Nam Á, đứng thứ 10 châu Á và đứng thứ 29 trên toàn thế giới về tình hình tiêu thụ rượu, bia, trung bình nam giới trên 15 tuổi tiêu thụ 27,4 lít đồ uống có cồn/năm.

- Dinh dưỡng không hợp lý: Theo kết quả điều tra STEPS năm 2015, có khoảng 57,2% dân số trưởng thành ăn thiếu rau quả so với khuyến cáo của WHO (400g/ngày), mức tiêu thụ muối/người/ngày cao gấp 2-3 lần so với khuyến cáo, khoảng từ 10-15g/ngày.

- Ít hoạt động thể lực: Kết quả điều tra STEPS năm 2015, gần 1/3 dân số thiếu hoạt động thể lực so với khuyến cáo của WHO (có hoạt động thể lực cường độ trung bình ít nhất 150 phút/tuần hoặc tương đương). Bên cạnh đó, 15,6% số người dân Việt Nam hiện đang bị thừa cân béo phì và tỷ lệ này lại đang có xu hướng tăng nhanh theo thời gian.

- Tăng huyết áp: Theo kết quả điều tra năm 2008, tỷ lệ tăng huyết áp ở người độ tuổi 25-64 là 25,1%.

- Thừa cân, béo phì: Năm 2015, điều tra STEPS 15,6% số người dân Việt Nam bị thừa cân béo phì (BMI≥25) và không có sự khác biệt giữa nam và nữ, tuy nhiên tỷ lệ này cao hơn ở thành thị (21,3%) so với nông thôn (12,6%)

- Tăng đường máu: Năm 2015, điều tra STEPS, Tỷ lệ có rối loạn đường huyết lúc đói là 3,6% và tỷ lệ tăng đường huyết (chỉ số đường huyết cao hoặc đang dùng thuốc điều trị đái tháo đường) là 4,1%

Tại tỉnh Quảng Ngãi

Hiện nay trên địa bàn tỉnh Quảng Ngãi chưa có điều tra xã hội học về các yếu tố nguy cơ, nguyên nhân gây ra các BKLN (hút thuốc lá; lạm dụng rượu bia, dinh dưỡng không hợp lý; ít hoạt động thể lực; thừa cân, béo phì...)

Các bệnh tăng huyết áp, đái tháo đường, ung thư, bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính, hen phế quản đã và đang ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe cộng đồng do số người mắc bệnh nhiều, bệnh gây tàn tật và tử vong cao. Đến cuối năm 2017, theo tổng hợp và báo cáo của Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh: trên địa bàn tỉnh Quảng Ngãi số người tăng huyết áp được phát hiện 13.824 người, số bệnh nhân đái tháo đường là 3.850 người, số bệnh nhân bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính là 892 người, hen phế quản là 1.545 người, ung thư được quản lý hiện tại là 622 người, tâm thần phân liệt 2476, động kinh 2178 người.

III. Nhận xét chung

BKLN nguy hiểm, tỷ lệ mắc và tử vong cao gây ra nhiều hậu quả về cả sức khỏe, kinh tế và xã hội trên địa bàn tỉnh. BKLN là những bệnh có thời gian bị bệnh dài, tiến triển chậm. BKLN vừa phòng ngừa được vừa điều trị được. Nguy cơ phát triển BKLN có thể giảm được nhờ lối sống lành mạnh hơn và môi trường thuận lợi, bằng các can thiệp hiệu quả nhằm vào các yếu tố nguy cơ chung gồm có: sử dụng thuốc lá, ăn uống không hợp lý, thiếu hoạt động thể lực và lạm dụng rượu bia.

Tuy nhiên, hoạt động phòng, chống BKLN ở Việt Nam nói chung và tại tỉnh Quảng Ngãi vẫn chưa được chú trọng đúng mức. Vẫn còn thiếu một chiến lược đối phó với các loại bệnh mạn tính không lây nhiễm. Công tác phòng chống, điều trị các bệnh này còn chưa mạnh về chuyên môn, thiếu trang thiết bị, chưa xây dựng được hệ thống giám sát BKLN mà chủ yếu dựa vào báo cáo của hệ thống các bệnh viện. Trong khi đó, nguồn nhân lực, tài chính quá thiếu, khiến các mô hình can thiệp dự phòng tại cộng đồng chỉ được thực hiện ở quy mô nhỏ, không có mô hình lồng ghép, riêng từng nhóm bệnh.

Nguy cơ BKLN tăng dần theo tuổi thọ do sự phơi nhiễm trong thời gian dài của các cơ quan bộ phận chức năng của cơ thể và giảm khả năng hệ thống miễn dịch. Điều này sẽ dẫn đến những hậu quả nghiêm trọng đến sức khỏe người dân.

B. Căn cứ xây dựng kế hoạch

- Quyết định số 376/QĐ-TTg, ngày 20/3/2015 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Chiến lược quốc gia phòng, chống bệnh ung thư, tim mạch, đái tháo đường, bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính, hen phế quản và các bệnh không lây nhiễm khác, giai đoạn 2015-2025;

- Quyết định số 346/QĐ-BYT ngày 30/01/2015 của Bộ trưởng Bộ Y tế về việc ban hành Kế hoạch phòng, chống bệnh không lây nhiễm giai đoạn 2015-2020;

- Quyết định số 4298/QĐ-BYT ngày 09/8/2016 của Bộ trưởng Bộ Y tế phê duyệt Dự án truyền thông, vận động xã hội phòng, chống bệnh ung thư, tim mạch, đái tháo đường, bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính, hen phế quản và các bệnh không lây nhiễm khác, giai đoạn 2015-2020;

- Quyết định số 4299/QĐ-BYT ngày 09/8/2016 của Bộ trưởng Bộ Y tế về việc phê duyệt Dự án chủ động dự phòng, phát hiện sớm, chẩn đoán, điều trị, quản lý bệnh ung thư, tim mạch, đái tháo đường, bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính, hen phế quản và các bệnh không lây nhiễm khác, giai đoạn 2016 - 2020;

[...]