Kế hoạch 66/KH-UBND năm 2023 thực hiện Đề án "Bảo tồn và phát huy giá trị văn học dân gian của các dân tộc thiểu số đến năm 2030" trên địa bàn tỉnh Bình Định

KẾ HOẠCH

THỰC HIỆN ĐỀ ÁN “BẢO TỒN VÀ PHÁT HUY GIÁ TRỊ VĂN HỌC DÂN GIAN CỦA CÁC DÂN TỘC THIỂU SỐ ĐẾN NĂM 2030” TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH

Thực hiện Quyết định số 3875/QĐ-BVHTTDL ngày 30/12/2022 của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch phê duyệt “Đề án Bảo tồn và phát huy giá trị văn học dân gian các dân tộc thiểu số đến năm 2030”, Ủy ban nhân dân tỉnh ban hành Kế hoạch thực hiện Đề án trên địa bàn tỉnh cụ thể như sau:

I. MỤC ĐÍCH, YÊU CẦU

1. Mục đích

- Triển khai hiệu quả Đề án “Bảo tồn và phát huy giá trị văn học dân gian các dân tộc thiểu số đến năm 2030” được phê duyệt tại Quyết định số 3875/QĐ- BVHTTDL ngày 30/12/2022 của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch; đồng thời triển khai thống nhất các nội dung trong Dự án 6 về bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp của các dân tộc thiểu số gắn với phát triển du lịch thuộc Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021 - 2030.

- Tiếp tục thực hiện bảo tồn, phát huy giá trị văn học dân gian của các dân tộc thiểu số gắn với việc bảo tồn, phát huy các thành tố văn hóa khác như: phong tục tập quán, tiếng nói, chữ viết, trang phục, dân ca, dân vũ, dân nhạc… Qua đó, tôn vinh những giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp của các dân tộc thiểu số, khích lệ sáng tạo những giá trị văn hóa mới, phát huy vai trò làm chủ của đồng bào các dân tộc thiểu số trong xây dựng và phát triển đời sống văn hóa.

- Nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước, tạo chuyển biến mạnh mẽ trong công tác bảo tồn, phát huy các giá trị văn hóa của các dân tộc thiểu số trên địa bàn tỉnh, gắn bảo tồn, phát huy giá trị văn học dân gian của các dân tộc thiểu số với các lĩnh vực khác có liên quan như: giáo dục, an ninh, thông tin và truyền thông.

2. Yêu cầu

- Xác định rõ các nhiệm vụ trọng tâm, thời gian thực hiện nhằm hoàn thành các mục tiêu, nhiệm vụ của Đề án “Bảo tồn và phát huy giá trị văn học dân gian của các dân tộc thiểu số đến năm 2030” trên địa bàn tỉnh. Lồng ghép với các chương trình, kế hoạch của tỉnh về bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp của các dân tộc thiểu số.

- Trong quá trình bảo tồn giá trị văn học dân gian cần có sự tiếp thu, phát triển, đồng thời phải đảm bảo gìn giữ được những nội dung cơ bản, cốt lõi mang bản sắc dân tộc trong kho tàng văn học dân gian của các dân tộc thiểu số.

- Các nghệ nhân và những người trực tiếp nắm giữ, thực hành văn hóa truyền thống của các dân tộc thiểu số, đóng vai trò quan trọng trong việc bảo tồn, phát huy giá trị văn học dân gian, đóng góp vào sự phát triển bền vững của cộng đồng các dân tộc thiểu số.

- Đẩy mạnh ứng dụng khoa học, công nghệ, trọng tâm là công nghệ số để nghiên cứu, sưu tầm, phục dựng, lưu giữ, bảo tồn, phát huy, tuyên truyền, quảng bá các tác phẩm văn học dân gian tiểu biểu của các dân tộc thiểu số, đặc biệt là các tác phẩm, thể loại có nguy cơ mai một cao.

II. MỤC TIÊU THỰC HIỆN

1. Mục tiêu chung

Nâng cao nhận thức của Nhân dân, nhất là đồng bào các dân tộc thiểu số trên địa bàn tỉnh trong việc bảo tồn, phát huy các tác phẩm văn học dân gian; tăng cường công tác tuyên truyền, quảng bá các tác phẩm văn học dân gian trên các phương tiện truyền thông đại chúng. Đưa các tác phẩm văn học dân gian vào các sinh hoạt thường xuyên tại các thiết chế văn hóa nhằm định hướng cho người dân ý thức giữ gìn, bảo tồn văn học dân gian của dân tộc mình.

2. Mục tiêu cụ thể

2.1. Giai đoạn 2023 - 2026

- Sưu tầm, nghiên cứu và tổ chức thực hiện công tác kiểm kê hàng năm về văn học dân gian các dân tộc Bana, Chăm, H’rê;

- Phấn đấu 40% các tác phẩm văn học dân gian của các dân tộc Bana, Chăm, H’rê được áp dụng các biện pháp bảo tồn, tư liệu hóa;

- Phấn đấu sưu tầm, số hóa 40% tác phẩm văn học dân gian của các dân tộc Bana, Chăm, H’rê để lưu trữ, nghiên cứu, tổ chức xuất bản, phát huy, truyền dạy;

- Phấn đấu 50% các công chức, viên chức văn hóa, nghệ nhân, tác giả dân gian, già làng, người có uy tín... được tập huấn, bồi dưỡng về công tác bảo tồn, phát huy giá trị văn học dân gian các dân tộc thiểu số;

- Phấn đấu 50% trường dân tộc nội trú và các cấp trường tại vùng đồng bào dân tộc thiểu số đưa thể loại văn học dân gian vào hoạt động sinh hoạt ngoại khóa, tổ chức ngày hội, giao lưu, liên hoan cho học sinh;

- Phấn đấu hình thành được 01 - 03 câu lạc bộ, đội văn nghệ dân gian/01 xã vùng dân tộc thiểu số để thực hành, biểu diễn và trao truyền các thể loại văn học dân gian;

- Các tác giả, nghệ nhân thuộc lĩnh vực di sản văn hóa phi vật thể nói chung và văn học dân gian của các dân tộc thiểu số nói riêng được hưởng chính sách hỗ trợ trong hoạt động bảo tồn, phát huy giá trị di sản văn hóa phi vật thể;

- Tham gia 01 - 02 cuộc thi, cuộc phát động sưu tầm văn học dân gian của các dân tộc thiểu số trên phạm vi khu vực hoặc toàn quốc. tham gia hội thảo khoa học về công tác sưu tầm văn học dân gian của các dân tộc thiểu số cấp khu vực hoặc toàn quốc.

2.2. Giai đoạn 2027 - 2030

- Hoàn thành công tác kiểm kê, đánh giá, phân loại và lập danh mục di sản văn hóa phi vật thể các thể loại văn học dân gian của các dân tộc Bana, Chăm, H’rê;

KẾ HOẠCH

THỰC HIỆN ĐỀ ÁN “BẢO TỒN VÀ PHÁT HUY GIÁ TRỊ VĂN HỌC DÂN GIAN CỦA CÁC DÂN TỘC THIỂU SỐ ĐẾN NĂM 2030” TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH

Thực hiện Quyết định số 3875/QĐ-BVHTTDL ngày 30/12/2022 của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch phê duyệt “Đề án Bảo tồn và phát huy giá trị văn học dân gian các dân tộc thiểu số đến năm 2030”, Ủy ban nhân dân tỉnh ban hành Kế hoạch thực hiện Đề án trên địa bàn tỉnh cụ thể như sau:

I. MỤC ĐÍCH, YÊU CẦU

1. Mục đích

- Triển khai hiệu quả Đề án “Bảo tồn và phát huy giá trị văn học dân gian các dân tộc thiểu số đến năm 2030” được phê duyệt tại Quyết định số 3875/QĐ- BVHTTDL ngày 30/12/2022 của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch; đồng thời triển khai thống nhất các nội dung trong Dự án 6 về bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp của các dân tộc thiểu số gắn với phát triển du lịch thuộc Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021 - 2030.

- Tiếp tục thực hiện bảo tồn, phát huy giá trị văn học dân gian của các dân tộc thiểu số gắn với việc bảo tồn, phát huy các thành tố văn hóa khác như: phong tục tập quán, tiếng nói, chữ viết, trang phục, dân ca, dân vũ, dân nhạc… Qua đó, tôn vinh những giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp của các dân tộc thiểu số, khích lệ sáng tạo những giá trị văn hóa mới, phát huy vai trò làm chủ của đồng bào các dân tộc thiểu số trong xây dựng và phát triển đời sống văn hóa.

- Nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước, tạo chuyển biến mạnh mẽ trong công tác bảo tồn, phát huy các giá trị văn hóa của các dân tộc thiểu số trên địa bàn tỉnh, gắn bảo tồn, phát huy giá trị văn học dân gian của các dân tộc thiểu số với các lĩnh vực khác có liên quan như: giáo dục, an ninh, thông tin và truyền thông.

2. Yêu cầu

- Xác định rõ các nhiệm vụ trọng tâm, thời gian thực hiện nhằm hoàn thành các mục tiêu, nhiệm vụ của Đề án “Bảo tồn và phát huy giá trị văn học dân gian của các dân tộc thiểu số đến năm 2030” trên địa bàn tỉnh. Lồng ghép với các chương trình, kế hoạch của tỉnh về bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp của các dân tộc thiểu số.

- Trong quá trình bảo tồn giá trị văn học dân gian cần có sự tiếp thu, phát triển, đồng thời phải đảm bảo gìn giữ được những nội dung cơ bản, cốt lõi mang bản sắc dân tộc trong kho tàng văn học dân gian của các dân tộc thiểu số.

- Các nghệ nhân và những người trực tiếp nắm giữ, thực hành văn hóa truyền thống của các dân tộc thiểu số, đóng vai trò quan trọng trong việc bảo tồn, phát huy giá trị văn học dân gian, đóng góp vào sự phát triển bền vững của cộng đồng các dân tộc thiểu số.

- Đẩy mạnh ứng dụng khoa học, công nghệ, trọng tâm là công nghệ số để nghiên cứu, sưu tầm, phục dựng, lưu giữ, bảo tồn, phát huy, tuyên truyền, quảng bá các tác phẩm văn học dân gian tiểu biểu của các dân tộc thiểu số, đặc biệt là các tác phẩm, thể loại có nguy cơ mai một cao.

II. MỤC TIÊU THỰC HIỆN

1. Mục tiêu chung

Nâng cao nhận thức của Nhân dân, nhất là đồng bào các dân tộc thiểu số trên địa bàn tỉnh trong việc bảo tồn, phát huy các tác phẩm văn học dân gian; tăng cường công tác tuyên truyền, quảng bá các tác phẩm văn học dân gian trên các phương tiện truyền thông đại chúng. Đưa các tác phẩm văn học dân gian vào các sinh hoạt thường xuyên tại các thiết chế văn hóa nhằm định hướng cho người dân ý thức giữ gìn, bảo tồn văn học dân gian của dân tộc mình.

2. Mục tiêu cụ thể

2.1. Giai đoạn 2023 - 2026

- Sưu tầm, nghiên cứu và tổ chức thực hiện công tác kiểm kê hàng năm về văn học dân gian các dân tộc Bana, Chăm, H’rê;

- Phấn đấu 40% các tác phẩm văn học dân gian của các dân tộc Bana, Chăm, H’rê được áp dụng các biện pháp bảo tồn, tư liệu hóa;

- Phấn đấu sưu tầm, số hóa 40% tác phẩm văn học dân gian của các dân tộc Bana, Chăm, H’rê để lưu trữ, nghiên cứu, tổ chức xuất bản, phát huy, truyền dạy;

- Phấn đấu 50% các công chức, viên chức văn hóa, nghệ nhân, tác giả dân gian, già làng, người có uy tín... được tập huấn, bồi dưỡng về công tác bảo tồn, phát huy giá trị văn học dân gian các dân tộc thiểu số;

- Phấn đấu 50% trường dân tộc nội trú và các cấp trường tại vùng đồng bào dân tộc thiểu số đưa thể loại văn học dân gian vào hoạt động sinh hoạt ngoại khóa, tổ chức ngày hội, giao lưu, liên hoan cho học sinh;

- Phấn đấu hình thành được 01 - 03 câu lạc bộ, đội văn nghệ dân gian/01 xã vùng dân tộc thiểu số để thực hành, biểu diễn và trao truyền các thể loại văn học dân gian;

- Các tác giả, nghệ nhân thuộc lĩnh vực di sản văn hóa phi vật thể nói chung và văn học dân gian của các dân tộc thiểu số nói riêng được hưởng chính sách hỗ trợ trong hoạt động bảo tồn, phát huy giá trị di sản văn hóa phi vật thể;

- Tham gia 01 - 02 cuộc thi, cuộc phát động sưu tầm văn học dân gian của các dân tộc thiểu số trên phạm vi khu vực hoặc toàn quốc. tham gia hội thảo khoa học về công tác sưu tầm văn học dân gian của các dân tộc thiểu số cấp khu vực hoặc toàn quốc.

2.2. Giai đoạn 2027 - 2030

- Hoàn thành công tác kiểm kê, đánh giá, phân loại và lập danh mục di sản văn hóa phi vật thể các thể loại văn học dân gian của các dân tộc Bana, Chăm, H’rê;

- Phấn đấu 80% các tác phẩm văn học dân gian của các dân tộc Bana, Chăm, H’rê được áp dụng các biện pháp bảo tồn, tư liệu hóa;

- Phấn đấu sưu tầm, số hóa 80% các tác phẩm văn học dân gian của các dân tộc Bana, Chăm, H’rê, để lưu trữ, nghiên cứu, tổ chức xuất bản, phát huy, truyền dạy;

- Các tác giả, nghệ nhân thuộc lĩnh vực di sản văn hóa phi vật thể nói chung và văn học dân gian của các dân tộc thiểu số nói riêng được hưởng chính sách hỗ trợ trong hoạt động bảo tồn, phát huy giá trị di sản văn hóa phi vật thể;

- Phấn đấu 80% các công chức, viên chức văn hóa, nghệ nhân, tác giả dân gian, già làng, người có uy tín... được tập huấn, bồi dưỡng về công tác bảo tồn, phát huy giá trị văn học dân gian các dân tộc thiểu số;

- Phấn đấu 80% trường dân tộc nội trú và các cấp trường tại địa phương vùng đồng bào dân tộc thiểu số đưa thể loại văn học dân gian vào hoạt động sinh hoạt ngoại khóa, tổ chức ngày hội, giao lưu cho học sinh;

- Phấn đấu duy trì hoạt động câu lạc bộ, đội văn nghệ dân gian của xã vùng dân tộc thiểu số để thực hành, biểu diễn và trao truyền các thể loại văn học dân gian;

- Tham gia các cuộc thi, cuộc phát động sưu tầm văn học dân gian của các dân tộc thiểu số trên phạm vi khu vực hoặc toàn quốc; tham gia hội thảo khoa học về công tác sưu tầm văn học dân gian của các dân tộc thiểu số cấp khu vực hoặc toàn quốc.

III. PHẠM VI, ĐỐI TƯỢNG, THỜI GIAN THỰC HIỆN

1. Phạm vi thực hiện

Tại các huyện: An Lão, Hoài Ân, Vân Canh, Tây Sơn, Vĩnh Thạnh, Phù Cát.

2. Đối tượng thực hiện

- Các thể loại văn học dân gian của đồng bào dân tộc Bana, Chăm, H’rê, trong đó phát huy các tác phẩm có giá trị tiêu biểu và hiện đang sử dụng thường xuyên; bảo tồn, lưu giữ các tác phẩm có nguy cơ bị mai một và nghiên cứu, sưu tầm, phục dựng các tác phẩm đã mất.

- Đồng bào các dân tộc thiểu số, nhà nghiên cứu, văn nghệ sĩ, nghệ nhân người dân tộc thiểu số, các già làng, trưởng thôn/làng/khu phố vùng dân tộc thiểu số tỉnh Bình Định.

3. Thời gian thực hiện:

Từ năm 2023 đến năm 2030, chia làm 02 giai đoạn:

- Giai đoạn I: Từ năm 2023 đến 2026.

- Giai đoạn II: Từ năm 2027 đến 2030. Sơ kết đánh giá thực hiện Kế hoạch vào Quý III năm 2026 để xem xét, đề xuất cho giai đoạn sau.

Tổng kết, đánh giá kết quả thực hiện Kế hoạch vào Quý III năm 2030.

IV. NỘI DUNG THỰC HIỆN

1. Xây dựng, ban hành cơ chế, chính sách cho các tác giả, nhà nghiên cứu, nghệ nhân, người tổ chức thực hành, trao truyền để bảo tồn và phát huy giá trị văn học dân gian của các dân tộc thiểu số

1.1. Nội dung:

- Khuyến khích và tạo điều kiện cho các hội về văn học nghệ thuật, khoa học và công nghệ, thư viện, bảo tàng tham gia các hoạt động sưu tầm, thống kê, phân loại, dịch thuật, bảo tồn và phát huy giá trị văn học dân gian các dân tộc thiểu số, cũng như khuyến khích việc xã hội hóa trong hoạt động này;

- Hỗ trợ kinh phí cho hoạt động sinh hoạt văn hóa, nghệ thuật dân gian hiện có như câu lạc bộ, đội văn nghệ dân gian; hỗ trợ kinh phí để bổ sung (bao gồm số hóa) tài nguyên thông tin của hệ thống thư viện công cộng và đưa ra phục vụ người dân; duy trì các lớp truyền dạy văn học dân gian cho thanh, thiếu niên vùng đồng bào dân tộc thiểu số; nghiên cứu, đưa vào chương trình giảng dạy tại các trường học vùng đồng bào dân tộc thiểu số những tác phẩm văn học dân gian phù hợp;

- Có chính sách tôn vinh, đãi ngộ, động viên đối với các nghệ nhân dân gian, tác giả, nhà nghiên cứu có nhiều đóng góp trong công tác bảo tồn di sản văn hóa phi vật thể, văn học dân gian; hỗ trợ kinh phí cho những người tự nguyện sưu tầm và lưu giữ truyện, thơ cổ trong cộng đồng các dân tộc thiểu số; hỗ trợ kinh phí cho các đoàn nghệ thuật, các văn nghệ sĩ sáng tác mới các vở kịch, múa, hát… theo hình thức diễn xướng sân khấu hóa dựa trên nội dung các tác phẩm văn học dân gian các dân tộc thiểu số hiện có.

1.2. Cơ quan chủ trì: Sở Văn hóa và Thể thao.

1.3. Cơ quan phối hợp: Hội Văn học Nghệ thuật tỉnh, Ban Dân tộc tỉnh, Sở Khoa học và Công nghệ, Sở Giáo dục và Đào tạo, Sở Thông tin và Truyền thông, Ủy ban nhân dân các huyện: An Lão, Hoài Ân, Tây Sơn, Vân Canh, Vĩnh Thạnh, Phù Cát.

2. Khảo sát, sưu tầm, kiểm kê và lập danh mục thể loại văn học dân gian truyền thống của các dân tộc thiểu số

2.1. Nội dung:

- Tiếp tục thực hiện kiểm kê về di sản văn hóa phi vật thể, trong đó chú trọng rà soát, nghiên cứu về loại hình di sản văn hóa phi vật thể là các tác phẩm văn học dân gian của các dân tộc Bana, Chăm, H’rê; lập danh mục thể loại văn học dân gian của các dân tộc thiểu số đã và đang bị mai một nhằm định hướng để phục dựng, bảo tồn tại chỗ và tư liệu hóa;

- Khảo sát, kiểm kê, đánh giá thực trạng và lựa chọn lập danh mục di sản văn hóa phi vật thể về văn học dân gian các dân tộc thiểu số.

2.2. Cơ quan chủ trì: Ủy ban nhân dân các huyện: An Lão, Hoài Ân, Tây Sơn, Vân Canh, Vĩnh Thạnh, Phù Cát.

2.3. Cơ quan phối hợp: Sở Văn hóa và Thể thao, Ban Dân tộc tỉnh, Hội Văn học Nghệ thuật tỉnh.

3. Tổ chức bồi dưỡng, tập huấn về văn học dân gian của các dân tộc thiểu số

3.1. Nội dung:

- Tổ chức các chương trình, hoạt động nhằm tạo điều kiện cho các nghệ nhân, người nắm giữ tri thức dân gian hướng dẫn, trao truyền cho đội ngũ kế cận; tổ chức các chuyến thực tế sáng tác, toạ đàm, hội thảo chủ đề về văn học dân gian các dân tộc;

- Tổ chức các lớp tập huấn, bồi dưỡng nâng cao năng lực, kỹ năng, nghiệp vụ cho đội ngũ cán bộ, nhà nghiên cứu làm công tác kiểm kê, sưu tầm, nghiên cứu văn học dân gian các dân tộc thiểu số.

3.2. Cơ quan chủ trì: Hội Văn học Nghệ thuật tỉnh, Sở Văn hóa và Thể thao.

3.3. Cơ quan phối hợp: Ban Dân tộc tỉnh, Ủy ban nhân dân các huyện: An Lão, Hoài Ân, Tây Sơn, Vân Canh, Vĩnh Thạnh, Phù Cát.

4. Bảo tồn và phát huy giá trị văn học dân gian các dân tộc thiểu số trong các lễ hội truyền thống, sinh hoạt văn hóa, liên hoan văn nghệ quần chúng và các không gian diễn xướng, thực hành phù hợp

4.1. Nội dung:

- Đổi mới, nâng cao chất lượng tổ chức các hội thi, hội diễn, liên hoan, giao lưu văn hóa nghệ thuật quần chúng gắn với việc khai thác, chuyển thể các tác phẩm văn học dân gian trở thành các tiết mục văn hóa, văn nghệ được công diễn trong các dịp Ngày hội Đại đoàn kết các dân tộc Việt Nam, Ngày Di sản văn hóa Việt Nam, Ngày hội Văn hóa - Thể thao các dân tộc thiểu số miền núi tỉnh Bình Định, Liên hoan Văn hóa cồng chiêng các dân tộc thiểu số tỉnh Bình Định ... trong hoạt động lễ hội truyền thống tại các địa phương.

- Đưa các tác phẩm văn học dân gian vào sinh hoạt thường xuyên tại các thiết chế văn hóa; triển khai thực hiện các đề tài, dự án bảo tồn và phát huy các tác phẩm văn học dân gian của các dân tộc thiểu số.

- Hỗ trợ cộng đồng các dân tộc phát huy vai trò của quy ước, hương ước trong bảo tồn các giá trị văn hóa. Tổ chức hội nghị già làng, người uy tín các dân tộc để tôn vinh và phát huy vai trò của chủ thể văn hóa. Ưu tiên bảo tồn, phát huy tiếng nói, chữ viết của các dân tộc thiểu số.

- Vận động, khuyến khích đồng bào dân tộc tại các địa phương tham gia các tổ, câu lạc bộ văn nghệ của thôn, bản tập mới, duy trì các bài múa, các phong tục lễ hội vào các chương trình biểu diễn mang đậm bản sắc văn hóa các dân tộc trên địa bàn tỉnh Bình Định để phục vụ hoạt động du lịch giúp bảo tồn và phát huy các di sản văn hóa một cách hiệu quả, mang lại lợi ích chính đáng cho người dân địa phương, cộng đồng.

4.2. Cơ quan chủ trì: Ủy ban nhân dân các huyện: An Lão, Hoài Ân, Tây Sơn, Vân Canh, Vĩnh Thạnh, Phù Cát.

4.3. Cơ quan phối hợp: Sở Văn hóa và Thể thao, Ban Dân tộc tỉnh, Hội Văn học Nghệ thuật tỉnh.

5. Lựa chọn các tác phẩm văn học dân gian tiêu biểu của các dân tộc thiểu số đưa vào hoạt động giảng dạy và giáo dục ngoại khóa tại trường học

5.1. Nội dung:

- Tăng cường công tác giáo dục, tuyên truyền, giới thiệu các tác phẩm văn học dân gian của các dân tộc thiểu số cho các đối tượng học sinh, sinh viên, thanh niên. Nghiên cứu đưa một số tác phẩm tiêu biểu của các dân tộc thiểu số đã được dịch thuật vào chương trình giáo dục các cấp học phù hợp với điều kiện thực tế, đặc tính dân tộc, vùng, địa phương;

- Hỗ trợ các nghệ nhân người dân tộc thiểu số truyền dạy văn học dân gian cho thanh, thiếu niên vùng đồng bào các dân tộc thiểu số. Gắn việc bảo tồn các giá trị văn hóa truyền thống với bảo tồn ngôn ngữ các dân tộc thiểu số, đặc biệt là các ngôn ngữ có nguy cơ mai một;

- Phát huy có hiệu quả các thiết chế nhà văn hóa vùng đồng bào các dân tộc thiểu số thông qua các hoạt động giáo dục ngoại khoá của trường học, để thu hút đồng bào đến giao lưu, học hỏi, sáng tạo, cùng tham gia biểu diễn những tác phẩm văn học dân gian, tạo không khí sinh hoạt vui tươi, lành mạnh gắn với các hoạt động tuyên truyền, giáo dục, học tập, phổ biến chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước.

- Xây dựng nội dung bài giảng giáo dục về nguồn gốc, giá trị và vai trò của một số thể loại văn học dân gian các dân tộc thiểu số trong trường học và tích hợp các hoạt động thực hành/thực tập trình diễn vào sinh hoạt tại câu lạc bộ trong các nhà trường với các hình thức phong phú, sáng tạo, phù hợp.

5.2. Cơ quan chủ trì: Sở Giáo dục và Đào tạo.

5.3. Cơ quan phối hợp: Sở Văn hóa và Thể thao, Ban Dân tộc tỉnh, Hội Văn học Nghệ thuật tỉnh, Ủy ban nhân dân các huyện: An Lão, Hoài Ân, Tây Sơn, Vân Canh, Vĩnh Thạnh, Phù Cát.

6. Tuyên truyền, phổ biến, giới thiệu các tác phẩm văn học dân gian

6.1. Nội dung:

- Tăng cường tuyên truyền, phổ biến, vận động các tầng lớp Nhân dân, nhất là đồng bào các dân tộc thiểu số tích cực tham gia công tác bảo tồn, phát huy giá trị văn học dân gian thông qua các phương tiện thông tin đại chúng.

- Tổ chức trưng bày, giới thiệu các hiện vật, tài liệu, sách, ấn phẩm….liên quan đến văn học dân gian các dân tộc thiểu số, trưng bày chuyên đề về di sản văn hóa các dân tộc tại hệ thống bảo tàng, thư viện các cấp hoặc thông qua hoạt động phục vụ lưu động của thư viện tỉnh.

- Đẩy mạnh thông tin, tuyên truyền, quảng bá giới thiệu về các giá trị di sản văn hóa các dân tộc nói chung và đối với các tác phẩm văn học dân gian nói riêng dưới nhiều hình thức; phát huy vai trò của báo chí, nâng cao hiệu quả hoạt động của các phương tiện thông tin đại chúng, đặc biệt là môi trường mạng Internet.

- Xuất bản các ấn phẩm về các thể loại văn học dân gian các dân tộc thiểu số phục vụ công tác lưu giữ, truyền dạy, phổ biến. Thông tin, tuyên truyền nâng cao nhận thức của đồng bào các dân tộc thiểu số đối với việc bảo tồn và phát huy các tác phẩm văn học dân gian.

- Đẩy mạnh xã hội hóa, khuyến khích các tổ chức, cá nhân tham gia tuyên truyền, phổ biến, giới thiệu giá trị của các tác phẩm văn học dân gian. Đồng thời, tuyên truyền giới thiệu văn học dân gian thông qua các hội thi, hội diễn, lễ hội quy mô vùng, miền và toàn quốc.

6.2. Cơ quan chủ trì: Sở Văn hóa và Thể thao.

6.3. Cơ quan phối hợp: Sở Thông tin và Truyền thông, Sở Du lịch, Hội Văn học Nghệ thuật tỉnh, Đài Phát thanh và Truyền hình Bình Định, Báo Bình Định, Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tỉnh, Ủy ban nhân dân các huyện: An Lão, Hoài Ân, Tây Sơn, Vân Canh, Vĩnh Thạnh, Phù Cát.

7. Ứng dụng khoa học, công nghệ, trọng tâm là công nghệ số trong công tác bảo tồn và phát huy giá trị văn học dân gian của đồng bào dân tộc thiểu số

7.1. Nội dung:

- Phổ biến, lưu trữ các tác phẩm văn học dân gian thông qua công nghệ số; tăng cường công tác bảo tồn và phát huy giá trị của văn học dân gian thông qua các hoạt động văn hóa, nghệ thuật, du lịch cộng đồng.

- Đẩy mạnh công tác sưu tầm, bổ sung, lưu giữ sách cổ của các dân tộc thiểu số tại các địa phương. Tiếp tục ứng dụng công nghệ số trong bảo tồn, phát huy giá trị văn học dân gian của các dân tộc thiểu số; số hóa, lưu trữ sách cổ của các dân tộc thiểu số phục vụ bạn đọc tại thư viện các cấp.

- Khai thác, phát huy tài nguyên số về văn học dân gian các dân tộc thiểu số trên các nền tảng công nghệ thông tin và mạng xã hội.

7.2. Cơ quan chủ trì: Ủy ban nhân dân các huyện: An Lão, Hoài Ân, Tây Sơn, Vân Canh, Vĩnh Thạnh, Phù Cát.

7.3. Cơ quan phối hợp: Sở Văn hóa và Thể thao, Sở Thông tin và Truyền thông, Sở Du lịch, Hội Văn học Nghệ thuật tỉnh.

8. Tổ chức sơ kết theo giai đoạn và tổng kết đánh giá kết quả thực hiện Đề án

8.1. Nội dung:

Tổ chức tôn vinh, khen thưởng (vào dịp sơ kết và tổng kết Kế hoạch) đối với tác giả có tác phẩm về đề tài dân tộc thiểu số đạt giá trị nghệ thuật, nhân văn cao. Tôn vinh các nghệ nhân có công sưu tầm, truyền dạy, phổ biến văn hóa, nghệ thuật truyền thống; động viên, khen thưởng tập thể, cá nhân có thành tích cao, có nhiều đóng góp trong việc bảo tồn và phát huy giá trị văn học dân gian của các dân tộc thiểu số.

8.2. Cơ quan chủ trì: Sở Văn hóa và Thể thao.

8.3. Cơ quan phối hợp: Các sở, ban, ngành, hội, đoàn thể liên quan; Ủy ban nhân dân các huyện: An Lão, Vĩnh Thạnh, Vân Canh, Hoài Ân, Tây Sơn, Phù Cát.

V. GIẢI PHÁP THỰC HIỆN

1. Về chỉ đạo, điều hành

Tăng cường, nâng cao hiệu quả chỉ đạo và tổ chức thực hiện của các sở, ban, ngành, địa phương, các đoàn thể, các tổ chức, cá nhân đối với công tác bảo tồn và phát huy văn hóa truyền thống các dân tộc thiểu số; thực hiện nhiệm vụ xây dựng, phát triển văn hóa kết hợp chặt chẽ với thực hiện các nhiệm vụ chính trị, kinh tế - xã hội của từng đơn vị, địa phương. Phối hợp chặt chẽ giữa các sở, ban, ngành, địa phương trong hoạt động triển khai thực hiện các chính sách dân tộc nói chung và bảo tồn, phát huy văn hóa truyền thống các dân tộc thiểu số nói riêng được đồng bộ và hiệu quả.

2. Về xây dựng và tổ chức thực hiện cơ chế, chính sách

Nghiên cứu, tham mưu, đề xuất ban hành cơ chế, chính sách, chế độ đặc thù đối với những nghệ nhân lớn tuổi, những người làm công tác bảo tồn di sản văn hóa truyền thống ở cơ sở; đặc biệt là chính sách đặc thù cho các nghệ nhân trao truyền các tác phẩm văn học dân gian trong cộng đồng các dân tộc thiểu số; đẩy mạnh công tác nghiên cứu, sưu tầm, kiểm kê, phát huy giá trị tác phẩm văn học dân gian các dân tộc thiểu số; tạo điều kiện, tạo môi trường văn hóa, không gian văn hóa phù hợp để đồng bào các dân tộc thường xuyên được giao lưu, giới thiệu giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp của dân tộc mình trong các ngày hội, giao lưu, liên hoan trong từng cộng đồng hoặc giữa các cộng đồng dân tộc với nhau.

3. Về thông tin, tuyên truyền

Tăng cường các hoạt động tuyên truyền, nâng cao nhận thức, trách nhiệm của các cấp, các ngành và của Nhân dân về công tác bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa truyền thống các dân tộc thiểu số; đa dạng hóa hình thức thông tin, tuyên truyền thông qua các phương tiện truyền thông đại chúng phù hợp với đối tượng, địa bàn, loại hình của văn học dân gian các dân tộc thiểu số.

4. Về phát triển nguồn lực

Tăng cường công tác đào tạo, bồi dưỡng, nâng cao trình độ chuyên môn cho cán bộ làm công tác văn hóa; đặc biệt là cán bộ ở cơ sở, thôn/làng/khu phố, phục vụ công tác quản lý, phát huy di sản tại cộng đồng, địa phương. Củng cố và phát triển chi hội văn nghệ dân gian thuộc Hội Văn học Nghệ thuật tỉnh, các ban quản lý khu du lịch, các câu lạc bộ sinh hoạt văn hóa dân gian ở địa phương... nhằm tập hợp lực lượng, đẩy mạnh công tác nghiên cứu, sưu tầm, phổ biến văn học dân gian các dân tộc. Hỗ trợ các nghệ nhân người dân tộc thiểu số trong việc lưu truyền, phổ biến văn hóa truyền thống và đào tạo, bồi dưỡng, truyền dạy những người kế cận. Ngân sách địa phương cân đối, bố trí bảo đảm các hoạt động bảo tồn, phát huy giá trị văn học dân gian các dân tộc thiểu số, ưu tiên với các dân tộc thiểu số rất ít người, có nguy cơ mai một; lồng ghép kinh phí với các chương trình, đề án, dự án của trung ương, địa phương thực hiện tại vùng đồng bào các dân tộc thiểu số. Đẩy mạnh thực hiện xã hội hóa, khuyến khích, tạo điều kiện cho các cá nhân, tổ chức, doanh nghiệp, các tổ chức phi chính phủ hỗ trợ nguồn lực để bảo tồn và quảng bá, giới thiệu các giá trị văn học dân gian của các dân tộc thiểu số.

5. Về ứng dụng khoa học, công nghệ

Đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin, công nghệ số trong các hoạt động văn hóa, nghệ thuật; đầu tư trang thiết bị công nghệ phù hợp để nâng cao khả năng tiếp cận cho đồng bào các dân tộc vùng sâu, vùng xa, hải đảo, vùng dân tộc thiểu số; phát huy hiệu quả mạng lưới phát thanh, truyền hình của địa phương, nâng cao chất lượng nội dung các chương trình truyền thanh, truyền hình.

VI. NGUỒN KINH PHÍ THỰC HIỆN

1. Nguồn ngân sách nhà nước theo phân cấp, lồng ghép trong các chương trình, đề án được các cấp có thẩm quyền phê duyệt.

2. Nguồn thu của các cơ quan, tổ chức theo quy định; nguồn tài trợ, viện trợ, hỗ trợ của các tổ chức, cá nhân trong và ngoài nước; các nguồn vốn huy động hợp pháp khác.

VII. TỔ CHỨC THỰC HIỆN

1. Sở Văn hóa và Thể thao

- Là cơ quan đầu mối, chủ trì, phối hợp với các sở, ban, ngành của tỉnh và các địa phương liên quan tổ chức triển khai thực hiện các nội dung trong Kế hoạch; xây dựng kế hoạch triển khai thực hiện giai đoạn, hàng năm; chịu trách nhiệm theo dõi, đôn đốc tình hình triển khai Kế hoạch của các sở, ban, ngành của tỉnh và các địa phương liên quan; tham mưu tổ chức sơ, tổng kết đánh giá việc triển khai thực hiện kế hoạch, tổng hợp báo cáo Ủy ban nhân dân tỉnh và Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch theo quy định.

- Tổng hợp kế hoạch thực hiện hàng năm, thống nhất với Sở Tài chính, Sở Kế hoạch và Đầu tư, Ban Dân tộc để cân đối, bố trí kinh phí thực hiện Kế hoạch, trình Ủy ban nhân dân tỉnh xem xét, phê duyệt.

- Chủ động phối hợp với các sở, ban, ngành của tỉnh, Ủy ban nhân dân các huyện liên quan trong việc lồng ghép với nội dung các chương trình, đề án, dự án khác liên quan trong quá trình thực hiện các mục tiêu, nhiệm vụ của Kế hoạch này. Tổng hợp, nắm bắt thông tin về những thuận lợi, khó khăn, vướng mắc trong quá trình triển khai thực hiện các nội dung của kế hoạch và kịp thời báo cáo Ủy ban nhân dân tỉnh.

2. Sở Khoa học và Công nghệ

Tổng hợp đề xuất đặt hàng các nhiệm vụ khoa học có liên quan đến nghiên cứu, bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa các dân tộc thiểu số tỉnh Bình Định.

3. Sở Giáo dục và Đào tạo

Phối hợp với Sở Văn hóa và Thể thao và các địa phương liên quan triển khai thực hiện nhiệm vụ của Kế hoạch này, chỉ đạo các đơn vị trực thuộc tổ chức và tham gia các hoạt động, liên hoan, hội thi tìm hiểu về di sản văn hóa dân gian trong trường học, chú trọng khối các trường dân tộc nội trú; nghiên cứu đưa nội dung giáo dục bản sắc văn hóa các dân tộc thiểu số vào giảng dạy trong chương trình giáo dục địa phương; tạo điều kiện cho học sinh, sinh viên tham gia hoạt động văn hóa nghệ thuật các dịp lễ, tết, ngày hội truyền thống các dân tộc thiểu số tại địa phương.

4. Sở Du lịch

Phối hợp xây dựng và triển khai các chương trình, Đề án phát triển du lịch cộng đồng tại các địa phương, gắn kết hoạt động du lịch với bảo tồn, phát huy các giá trị văn hóa truyền thống các dân tộc thiểu số.

5. Sở Kế hoạch và Đầu tư

Phối hợp với Sở Văn hóa và Thể thao, Sở Tài chính và các cơ quan liên quan tham mưu Ủy ban nhân dân tỉnh cân đối nguồn vốn đầu tư công, lồng ghép các Chương trình mục tiêu quốc gia để thực hiện Kế hoạch.

6. Sở Tài chính

Phối hợp với các sở, ban, ngành, địa phương liên quan căn cứ khả năng ngân sách hàng năm và kế hoạch triển khai thực hiện để bố trí kinh phí theo phân cấp quản lý ngân sách hiện hành; thực hiện thanh tra, kiểm tra, việc sử dụng các nguồn kinh phí theo quy định.

7. Sở Thông tin và Truyền thông

Chỉ đạo các cơ quan báo chí, hệ thống thông tin cơ sở tăng cường công tác thông tin, tuyên truyền tạo sự hiểu biết của xã hội về bảo tồn, phát triển văn hóa dân tộc, xây dựng các chương trình, chuyên mục về bảo tồn và phát triển văn hóa các dân tộc; hướng dẫn cơ quan báo chí địa phương và hệ thống thông tin cơ sở đẩy mạnh công tác thông tin, tuyên truyền về công tác bảo tồn, phát huy văn học dân gian các dân tộc thiểu số; tổ chức hỗ trợ các giải pháp về công nghệ thông tin, truyền thông trong bảo tồn di sản văn hóa.

8. Hội Văn học Nghệ thuật tỉnh

- Phối hợp với Sở Văn hóa và Thể thao, Ủy ban nhân dân các huyện thực hiện các nhiệm vụ bảo tồn di sản văn hóa; Tăng cường, tạo điều kiện cho hoạt động nghiên cứu, sưu tầm, sáng tác, xuất bản, phát hành, xây dựng hệ thống tư liệu, giới thiệu và quảng bá các công trình, tác phẩm văn học - nghệ thuật dân gian các dân tộc thiểu số.

- Tham mưu, xây dựng, phát triển đội ngũ trí thức, văn nghệ sĩ trong các dân tộc thiểu số.

9. Ban Dân tộc tỉnh

Thực hiện có hiệu quả các chính sách dân tộc trên địa bàn tỉnh. Phối hợp với Sở Văn hóa và Thể thao, Sở Du lịch, Ủy ban nhân dân các huyện trong thực hiện các nhiệm vụ bảo tồn, phát huy giá trị di sản văn hóa gắn với thực hiện chính sách dân tộc tại địa phương. phân bổ đúng, đủ kinh phí, nguồn lực cần thiết từ Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi, giai đoạn 2021 - 2030 để các sở và các địa phương triển khai thực hiện các nhiệm vụ đảm bảo hiệu quả và tiến độ đề ra.

10. Báo Bình Định, Đài Phát thanh và Truyền hình Bình Định

Chủ trì, phối hợp với các cơ quan, địa phương đăng tin, bài, xây dựng chương trình phát sóng nhằm tuyên truyền, quảng bá giới thiệu những giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp của các dân tộc thiểu số.

11. Đề nghị Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tỉnh

Hướng dẫn các tổ chức chính trị - xã hội tăng cường công tác phối hợp tuyên truyền, vận động đoàn viên, hội viên, thanh niên và các tầng lớp nhân dân thực hiện tốt chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước về bảo tồn, phát triển văn hóa các dân tộc thiểu số trên địa bàn tỉnh. Tổ chức tuyên truyền, vận động trưởng thôn, người có uy tín trong đồng bào các dân tộc thiểu số tích cực tham gia gìn giữ, bảo tồn, phát huy bản sắc văn hóa truyền thống gắn với phát triển kinh tế của cộng đồng và địa phương.

12. Ủy ban nhân dân các huyện Vân Canh, Vĩnh Thạnh, An Lão, Hoài Ân, Tây Sơn, Phù Cát

- Chỉ đạo các phòng, ban chuyên môn, Ủy ban nhân dân các xã, thị trấn thuộc địa bàn triển khai Kế hoạch theo nhiệm vụ được giao. Căn cứ tình hình thực tế của địa phương, cụ thể hóa các mục tiêu, nhiệm vụ về công tác bảo tồn, phát huy giá trị di sản văn hóa các dân tộc trong các chương trình, kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội của địa phương. Có kế hoạch cụ thể triển khai thực hiện tại địa phương; chỉ đạo, kiểm tra, giám sát việc tổ chức thực hiện Kế hoạch trên địa bàn huyện theo đúng nội dung.

- Chỉ đạo các cơ quan chuyên môn, thường xuyên đánh giá thực trạng văn hóa truyền thống các dân tộc tại địa phương để thực hiện, đề xuất các biện pháp bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa.

- Bố trí ngân sách thực hiện Kế hoạch theo quy định của pháp luật về ngân sách nhà nước; huy động nguồn lực triển khai Kế hoạch tại địa phương; lồng ghép việc thực hiện Kế hoạch này với các chương trình, đề án khác có liên quan.

Trên đây là Kế hoạch thực hiện Đề án “Bảo tồn và phát huy giá trị văn học dân gian của các dân tộc thiểu số đến năm 2030” trên địa bàn tỉnh.

Ủy ban nhân dân tỉnh giao các sở, ban, ngành, cơ quan đơn vị thuộc tỉnh; Ủy ban nhân dân các huyện căn cứ chức năng, nhiệm vụ được giao và nội dung Kế hoạch này để chủ động xây dựng kế hoạch, dự án triển khai thực hiện; định kỳ báo cáo kết quả thực hiện về Ủy ban nhân dân tỉnh (qua Sở Văn hóa và Thể thao) trước ngày 30/11 hằng năm để tổng hợp, báo cáo các cấp có thẩm quyền theo quy định./.