Công văn 5258/BXD-QLN năm 2023 về báo cáo nội dung mới so với dự thảo Luật Nhà ở mà Chính phủ đã trình Quốc hội do Bộ Xây dựng ban hành

Số hiệu 5258/BXD-QLN
Ngày ban hành 16/11/2023
Ngày có hiệu lực 16/11/2023
Loại văn bản Công văn
Cơ quan ban hành Bộ Xây dựng
Người ký Nguyễn Thanh Nghị
Lĩnh vực Bất động sản,Bộ máy hành chính

BỘ XÂY DỰNG
-------

CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM
Độc lập - Tự do - Hạnh phúc
---------------

Số: 5258/BXD-QLN
V/v báo cáo một số nội dung mới so với dự thảo Luật Nhà ở mà Chính phủ đã trình Quốc hội

Hà Nội, ngày 16 tháng 11 năm 2023

 

Kính gửi: Chính phủ

Ngày 31/10/2023, Ủy ban Thường vụ Quốc hội có văn bản số 675/UBTVQH15-PL gửi Chính phủ đề nghị bổ sung đánh giá tác động chính sách đối với một số nội dung trong dự thảo Luật Nhà ở (sửa đổi).

Ngày 07/11/2023, Bộ Xây dựng đã có văn bản số 5112/BXD-QLN báo cáo Chính phủ về đánh giá tác động chính sách và kiến nghị chỉnh lý, bổ sung một số nội dung trong dự thảo Luật Nhà ở (sửa đổi).

Ngày 06/11/2023, Văn phòng Chính phủ có văn bản số 8703/VPCP-PL truyền đạt ý kiến chỉ đạo của Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà, giao Bộ Xây dựng chủ trì, phối hợp với Bộ Quốc phòng, Tổng Liên đoàn lao động Việt Nam và các cơ quan liên quan khẩn trương bổ sung căn cứ pháp lý, căn cứ thực tiễn, đánh giá tác động chính sách đối với nội dung: Bổ sung đối tượng thuê nhà ở công vụ; xây dựng nhà lưu trú công nhân ngoài khu công nghiệp theo yêu cầu tại văn bản số 675/UBTVQH-PL gửi Ủy ban Thường vụ Quốc hội.

Ngày 08/11/2023, Bộ Xây dựng có văn bản số 5015/BXD-QLN gửi Bộ Quốc phòng và Ban Cơ yếu Chính phủ về việc bổ sung đánh giá tác động chính sách đối với một số nội dung trong dự thảo Luật Nhà ở (sửa đổi). Theo đó, ngày 10/11/2023 Bộ Quốc phòng có văn bản số 4359/BQP-PC (P2) và ngày 07/11/2023 Ban Cơ yếu Chính phủ có văn bản số 243/BCY-VP báo cáo đánh giá tác động về việc bổ sung đối tượng người làm công tác cơ yếu được thuê nhà ở công vụ.

Ngày 11/11/2023, Văn phòng Chính phủ tiếp tục có thông báo số 4465/TB-VPCP thông báo kết luận của Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà giao Bộ Xây dựng chủ trì, phối hợp với Bộ Quốc phòng, Bộ Tư pháp, Tổng Liên đoàn lao động Việt Nam đánh giá tác động kỹ lưỡng đối với các đề xuất chính sách: (1) bổ sung đối tượng thuê nhà ở công vụ; (2) xây dựng nhà ở lưu trú công nhân ngoài khu công nghiệp theo yêu cầu tại văn bản số 675/UBTVQH15-PL của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, bảo đảm phù hợp với tinh thần của Nghị quyết số 06-NQ/TW ngày 24/01/2022 của Bộ Chính trị theo đúng chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ tại văn bản số 8703/VPCP-PL ngày 06/11/2023 của Văn phòng Chính phủ.

Ngày 11/11/2023, Văn phòng Chính phủ có Phiếu lấy ý kiến Thành viên Chính phủ số 446/PLYK/2023 lấy ý kiến đối với một số nội dung trong dự thảo Luật nhà ở (sửa đổi)1.

Ngày 16/11/2023, Văn phòng Chính phủ có văn bản số 8964/VPCP-PL, truyền đạt ý kiến của Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà giao Bộ trưởng Bộ Xây dựng thay mặt Chính phủ, thừa ủy quyền Thủ tướng Chính phủ ký báo cáo của Chính phủ về việc bổ sung đánh giá tác động chính sách theo đề nghị của Ủy ban Thường vụ Quốc hội tại văn bản số 675/UBTVQH15-PL ngày 31/10/202023, gửi Ủy ban Thường vụ quốc hội; báo cáo Chính phủ tại phiên họp chuyên đề xây dựng pháp luật tháng 11/2023 những nội dung mới so với dự thảo Luật mà Chính phủ đã trình Quốc hội theo quy chế làm việc của Chính phủ.

Ngày 16/11/2023 Bộ trưởng Bộ Xây dựng đã thay mặt Chính phủ, thừa ủy quyền của Thủ tướng Chính phủ ký ban hành báo cáo số 642/BC-CP về bổ sung đánh giá tác động chính sách và một số nội dung kiến nghị chỉnh lý, bổ sung trong dự thảo Luật Nhà ở (sửa đổi) gửi Ủy ban Thường vụ Quốc hội.

Thực hiện nhiệm vụ được Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà giao tại văn bản số 8964/VPCP-PL, Bộ Xây dựng kính báo cáo Chính phủ một số nội dung mới so với dự thảo Luật Nhà ở (sửa đổi) mà Chính phủ đã trình Quốc hội. Cụ thể như sau:

I. CÁC NỘI DUNG MỚI SO VỚI VỚI DỰ THẢO LUẬT NHÀ Ở (SỬA ĐỔI) MÀ CHÍNH PHỦ ĐÃ TRÌNH QUỐC HỘI

1. Về việc bổ sung đối tượng thuê nhà ở công vụ là người làm công tác cơ yếu, người làm công tác khác trong tổ chức cơ yếu không thuộc lực lượng vũ trang

Để đáp ứng được mục tiêu chính sách và phù hợp với thực trạng quản lý, sử dụng nhà ở công vụ phục vụ đối tượng người làm công tác cơ yếu, người làm công tác khác trong tổ chức cơ yếu tại Bộ Quốc phòng, Ban Cơ yếu Chính phủ, Bộ Ngoại giao, các cơ quan Đảng, cơ quan khác của Nhà nước ở trung ương và địa phương; đảm bảo sự đồng bộ, thống nhất hệ thống pháp luật, đồng thời sẽ khai thác hiệu quả quỹ nhà ở công vụ, giảm thiểu được việc cấp bù từ ngân sách nhà nước, chống thất thoát, lãng phí tài sản công; tạo điều kiện cho người làm công tác cơ yếu, người làm công tác khác trong tổ chức cơ yếu thuê nhà ở công vụ ổn định cuộc sống, yên tâm công tác, gắn bó với ngành Cơ yếu. Đồng thời, phương án này không làm phát sinh vốn đầu tư công trung hạn để xây dựng nhà ở công vụ. Do đó, kiến nghị sửa đổi, bổ sung như sau:

(i) Tại điểm d khoản 1 Điều 45 sửa đổi, bổ sung:

“d) Sĩ quan, quân nhân chuyên nghiệp, hạ sĩ quan, công chức, công nhân, viên chức quốc phòng, người làm công tác cơ yếu thuộc lực lượng vũ trang nhân dân hưởng lương từ ngân sách nhà nước được điều động, luân chuyển, biệt phái theo yêu cầu quốc phòng, an ninh, trừ trường hợp pháp luật quy định đối tượng thuộc điểm này phải ở trong doanh trại của lực lượng vũ trang nhân dân; người làm công tác cơ yếu, người làm công tác khác trong tổ chức cơ yếu hưởng lương từ ngân sách nhà nước được điều động, luân chuyển, biệt phái theo yêu cầu cơ yếu”.

(ii) Tại khoản 7 Điều 76 sửa đổi, bổ sung

"7. Sĩ quan, quân nhân chuyên nghiệp, hạ sĩ quan, công chức, công nhân, viên chức quốc phòng, người làm công tác cơ yếu thuộc lực lượng vũ trang nhân dân đang phục vụ tại ngũ hưởng lương từ ngân sách nhà nước; người làm công tác cơ yếu, người làm công tác khác trong tổ chức cơ yếu hưởng lương từ ngân sách nhà nước đang công tác; trừ trường hợp được bố trí thuê nhà ở công vụ theo quy định tại điểm d khoản 1 Điều 45 của Luật này”.

2. Về việc xây dựng nhà Iưu trú công nhân ngoài khu công nghiệp

- Về chính sách nhà lưu trú công nhân trong khu công nghiệp: Bộ Xây dựng đã có Tờ trình số 08/TTr-BXD ngày 11/02/2022, báo cáo Chính phủ đề nghị xây dựng Luật Nhà ở (sửa đổi) và văn bản số 394/BXD-QLN ngày 11/02/2022 gửi Bộ Tư pháp tổng hợp, đưa vào Đề nghị của Chính phủ về Chương trình xây dựng Luật, Pháp lệnh năm 2022 của Quốc hội. Ngày 14/4/2023, Chính phủ có Tờ trình số 119/TTr-CP ngày 14/4/2023 và Tờ trình số 120/TTr-CP ngày 14/4/2023 gửi Quốc hội về dự án Luật Nhà ở (sửa đổi). Tại các văn bản này, đã đề xuất bố trí quỹ đất phát triển nhà lưu trú cho công nhân thuê trong phạm vi khu công nghiệp và hiện nay đang được Ủy ban Pháp luật của Quốc hội thống nhất đưa vào dự thảo Luật Nhà ở (sửa đổi).

- Về chính sách nhà lưu trú công nhân (cả trong và ngoài khu công nghiệp): Qua nghiên cứu và ý kiến góp ý của Đại biểu Quốc hội, Bộ Xây dựng thấy rằng ngoài công nhân khu công nghiệp thì số lượng và nhu cầu về chỗ ở của công nhân, người lao động làm việc tại các doanh nghiệp sản xuất sử dụng nhiều lao động nhưng không nằm trong các khu công nghiệp là rất lớn (các doanh nghiệp này nằm ở các khu chế xuất, các khu du lịch, lưu trú, khách sạn lớn....). Việc chỉ quy định phát triển nhà lưu trú công nhân trong khu công nghiệp là chưa công bằng và chưa đảm bảo quyền và lợi ích của doanh nghiệp cũng như người lao động. Do vậy, trên cơ sở đề xuất của Bộ Xây dựng, Chính phủ đã có văn bản số 529/BC-CP ngày 10/10/2023 báo cáo về việc tiếp thu, chỉnh lý, hoàn thiện dự thảo Luật Nhà ở sửa đổi; trong đó đã đề xuất chính sách Nhà lưu trú công nhân (cả trong phạm vi khu công nghiệp và ngoài phạm vi khu công nghiệp).

Tuy nhiên, qua rà soát Nghị quyết số 06-NQ-TW ngày 24/01/2022 của Bộ Chính trị (chỉ có chủ trương phát triển nhà lưu trú cho công nhân trong khu công nghiệp) và tiếp thu ý kiến của Ủy ban Thường vụ Quốc hội tại báo cáo số 66/BC-UBTVQH15 đánh giá việc đầu tư xây dựng nhà lưu trú công nhân ngoài khu công nghiệp có thể dẫn đến sơ hở trong quản lý quy hoạch, đầu tư, xây dựng, chất lượng công trình..., Bộ Xây dựng đã có văn bản số 5204/BXD-QLN ngày 13/11/2023 báo cáo Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà theo hướng: để đảm bảo thể chế hóa đường lối, chính sách đúng chủ trương của Bộ Chính trị, Bộ Xây dựng kiến nghị chưa đưa chính sách phát triển nhà lưu trú công nhân ngoài khu công nghiệp vào dự thảo Luật Nhà ở (sửa đổi) lần này. Chính sách phát triển nhà lưu trú cho công nhân ngoài khu công nghiệp sẽ tiếp tục được nghiên cứu, đề xuất trong giai đoạn tiếp theo, đảm bảo đúng chủ trương chỉ đưa vào luật những nội dung đã chín, đã đủ rõ và có sự đồng thuận, thống nhất cao.

3. Về thủ tục thông báo hồ sơ đủ điều kiện bàn giao nhà ở

- Bộ Xây dựng đề xuất bỏ thủ tục thông báo hồ sơ đủ điều kiện bàn giao quy định tại khoản 4 Điều 37 dự thảo Luật Nhà ở (sửa đổi), cụ thể như sau:

Tại mục II.1 văn bản số 5112/BXD-QLN ngày 07/11/2023, Bộ Xây dựng nhận thấy thông báo hồ sơ đủ điều kiện bàn giao nhà chung cư không cần thiết phải quy định thành thủ tục hành chính như trong dự thảo Luật Nhà ở (sửa đổi) hiện nay để tránh phát sinh đầu mối giải quyết thủ tục hành chính mà có thể nghiên cứu xây dựng theo hướng Chính phủ quy định các danh mục hồ sơ phải có khi chủ đầu tư thực hiện bàn giao nhà ở cho người dân. Do đó, Bộ Xây dựng đề nghị bỏ thủ tục thông báo hồ sơ đủ điều kiện bàn giao và chỉnh lý lại quy định này như sau: “Khi bàn giao nhà chung cư, chủ đầu tư dự án đầu tư xây dựng nhà ở phải có đủ hồ sơ bàn giao nhà ở theo quy định của Chính phủ”.

- Kết quả biểu quyết của các Thành viên Chính phủ: có 17/26 phiếu ý kiến đồng ý; 09/26 phiếu ý kiến chưa biểu quyết và 02/17 phiếu đồng ý có thêm ý kiến khác.

4. Về bổ sung đối tượng hộ nghèo, cận nghèo khu vực nông thôn được mua, thuê mua nhà ở xã hội được đầu tư theo dự án tại khoản 1 Điều 77 và khoản 8 Điều 78 dự thảo Luật

- Tại Điều 77, 78 dự thảo Luật Nhà ở (sửa đổi) không quy định các đối tượng hộ gia đình nghèo và cận nghèo khu vực nông thôn, hộ gia đình nghèo, cận nghèo tại khu vực nông thôn thuộc vùng thường xuyên bị ảnh hưởng bởi thiên tai, biến đổi khí hậu (khoản 2 và khoản 3 Điều 76) được mua, thuê mua, thuê nhà ở xã hội được đầu tư theo dự án. Các đối tượng này chỉ được hưởng chính sách nhà ở xã hội thông qua các chương trình mục tiêu quốc gia, chương trình đầu tư công của Thủ tướng Chính phủ.

Có nhiều ý kiến Đại biểu Quốc hội cho rằng nhiều trường hợp các đối tượng là hộ gia đình nghèo và cận nghèo khu vực nông thôn, hộ gia đình nghèo, cận nghèo tại khu vực nông thôn thuộc vùng thường xuyên bị ảnh hưởng bởi thiên tai, biến đổi khí hậu đã được hỗ trợ về nhà ở theo các chính sách trước đây như Quyết định số 167/2004/QĐ-TTg nhưng đến nay nhà ở đã xuống cấp, mong muốn được mua, thuê mua, thuê nhà ở xã hội nhưng Luật Nhà ở hiện hành cũng như dự thảo Luật Nhà ở (sửa đổi) chỉ cho các đối tượng nêu trên được hỗ trợ theo chương trình mục tiêu quốc gia hoặc chương trình đầu tư công về nhà ở hoặc hỗ trợ tặng cho nhà ở là chưa đảm bảo đầy đủ mục tiêu chính sách nhà ở xã hội, vì cùng là đối tượng được hưởng chính sách nhà ở xã hội nhưng chưa được tiếp cận về nhà ở để mua, thuê mua, thuê nhà ở xã hội như các đối tượng còn lại.

[...]