Công văn 3892/LS-BHCD năm 2020 về thủ tục hành chính cho việc cá nhân, tổ chức đề nghị sử dụng Quỹ Bảo hộ công dân và pháp nhân Việt Nam ở nước ngoài do Cục Lãnh sự ban hành

Kính gửi: Cục kiểm soát thủ tục hành chính (Văn phòng chính phủ).

Liên quan đến phản ánh kiến nghị số 20200906.0012 trên cổng dịch vụ công Quốc gia của Công ty TNHH THM Quang Hưng về việc Bộ Ngoại giao vẫn chưa công bố, ban hành bộ thủ tục hành chính cho việc cá nhân, tổ chức đề nghị sử dụng Quỹ Bảo hộ công dân và pháp nhân Việt Nam ở nước ngoài (Quỹ BHCD) để trợ giúp, tạm ứng, hỗ trợ..., Cục Lãnh sự xin trao đổi như sau:

Quỹ BHCD được thành lập bởi Quyết định của Thủ tướng Chính phủ và quy chế sử dụng Quỹ BHCD được quy định tại Thông tư 92/2013/TT-BTC của Bộ Tài chính. Các văn bản này không đặt ra yêu cầu phải xây dựng thủ tục hành chính liên quan đến sử dụng Quỹ BHCD1. Trong khi đó thủ tục hành chính phải được quy định tại văn bản quy phạm pháp Luật hoặc Nghị định...và không được ban hành bởi Thông tư (theo quy định của Luật ban hành văn bản quy phạm pháp luật năm 2016)2. Do vậy, việc ban hành thủ tục hành chính cho cá nhân, tổ chức đề nghị sử dụng Quỹ BHCD là chưa có cơ sở pháp lý.

Công dân khi gặp khó khăn, hoạn nạn ở nước ngoài được CQĐD ta ở nước ngoài thông tin về nước; sau đó Cục Lãnh sự sẽ thông báo cho cá nhân, tổ chức có liên quan tại Việt Nam để phối hợp xử lý. Trong các thông báo này, Cục Lãnh sự chủ động đề nghị cá nhân, tổ chức tại Việt Nam có thể tạm ứng chi phí thông qua Quỹ BHCD để trang trải các chi phí phát sinh ở nước ngoài như là một phương án hỗ trợ của Chính phủ đối với các trường hợp cá nhân, tổ chức không có phương án khác để chuyển tiền cho người thân gặp khó khăn ở nước ngoài (Quỹ là phương án hỗ trợ nếu được cá nhân, tổ chức lựa chọn chứ không phải bắt buộc phải thông qua Quỹ BHCD). Do vậy, việc đề nghị sử dụng Quỹ BHCD không phải là một thủ tục hành chính có tính cưỡng chế hành chính.

Theo quy định tại Nghị định 63, một thủ tục hành chính phải đáp ứng các yêu cầu sau: (i) tên thủ tục hành chính; (ii) trình tự thực hiện; (iii) cách thức thực hiện; (iv) thành phần hồ sơ, số lượng hồ sơ; (v) thời hạn giải quyết; (vi) đối tượng thực hiện thủ tục hành chính; (vii) cơ quan giải quyết thủ tục hành chính; (viii) mẫu đơn, mẫu tờ khai, kết quả thực hiện thủ tục hành chính, yêu cầu, điều kiện, phí và lệ phí (nếu có). Trong khi đó quy trình hiện nay giải quyết đề nghị của cá nhân, tổ chức trong việc sử dụng Quỹ BHCD chỉ yêu cầu Đơn của cá nhân, tổ chức có xác nhận của địa phương cấp xã nơi cư trú3.

Việc ban hành một thủ tục hành chính với những tiêu chí nêu trên là không khả thi vì quy trình giải quyết đề nghị giúp đỡ này của công dân không phải chỉ là mối quan hệ giữa Quỹ BHCD và công dân mà còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố khách quan khác như: xác minh nhân thân, quốc tịch với các cơ quan chức năng nước ngoài; xác định đối tượng, khoản chi được hỗ trợ không hoàn lại so với các trường hợp hỗ trợ hoàn lại...

Vì những lý do nêu trên, Cục Lãnh sự nhận thấy không có cơ sở pháp lý và thực tiễn trong việc ban hành thủ tục hành chính đối với Quỹ Bảo hộ công dân và pháp nhân Việt Nam ở nước ngoài với mong muốn tạo thuận lợi cho công dân và đảm bảo công tác bảo hộ quyền và lợi ích của công dân Việt Nam ở nước ngoài.

Cục Lãnh sự xin thông tin để Quý Cục tổng hợp, đăng tải trả lời phản ánh kiến nghị của Công ty TNHH THM Quang Hưng công khai trên Cổng dịch vụ công Quốc gia và trân trọng cảm ơn sự hợp tác của Quý Cục./.

1 Khoản 1 Điều 8 Nghị định 63/2020 được sửa đổi bổ sung bởi Nghị định 92/2017 quy định “Thủ tục hành chính phải được quy định trong văn bản quy phạm pháp luật theo đúng thẩm quyền được quy định tại Luật ban hành văn bản quy phạm pháp luật”

2 Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật 2016 quy định một trong những hành vi bị cấm là “quy định thủ tục hành chính trong thông tư...trừ trường hợp được giao trong luật”

3 Các thủ tục gửi tiền vào tài khoản của Quỹ BHCD là thủ tục giữa người dân với Ngân hàng không phải thủ tục giữa Quỹ BHCD với người dân; các thủ tục nội bộ khác là giữa Quỹ BHCD với các UBND, Sở ngoại vụ địa phương (đã có hướng dẫn) và không phải thủ tục với công dân.